1. Βίβλος Μεταφράσεις τῆς Βίβλου 1. Μεταφράσεις αἱρετικῆς προελεύσεως

 

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

 

 

1

Μεταφράσεις αἱρετικῆς προελεύσεως

 

Διονυσίου ᾿Ανατολικιώτου

δρος φιλοσοφικῆς σχολῆς Ἀθηνῶν,

πτυχιούχου κοινωνικῆς θεολογίας

symbole@mail.com

 

 

Ἡ Καινὴ Διαθήκη εἶναι τὸ βασικὸ βιβλίο γιὰ τοὺς χριστιανούς. ῞Ο­μως οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες δὲν μποροῦμε νὰ κατανοήσουμε μὲ εὐχέρεια τὸ πρωτότυπο κείμενό της, διότι ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν ἀποστόλων ἕως σήμερα ἡ γλῶσσά μας ἔχει ἐξελιχθῆ σημαντικά. Γι᾿ αὐτὸ οἱ περισσότε­ροι πιστοὶ στὴν ἐπιθυμία τους νὰ κατανοήσουν ὅσο γίνεται πληρέστερα τὰ σωτήρια αὐτὰ κείμενα προστρέχουν στὴν βοήθεια διαφόρων μετα­φράσεων στὴν δημοτική. Ἐδῶ ὅμως ἐλλοχεύει ὁ μεγάλος κίνδυνος ἡ μετάφρασι ποὺ θὰ χρησιμοποιηθῇ νὰ ἔχῃ ἐκπονηθῆ ἀπὸ διάφορες αἱρε­τικὲς (προτεσταντικὲς καὶ ἄλλες) ὁμάδες καὶ νὰ ἀλλοιώνῃ τὰ νοήματα τοῦ κειμένου· καὶ δυστυχῶς στὶς ἡμέρες μας τέτοιες μεταφράσεις κυ­κλοφοροῦν ἀρκετές. Τόσο στὴν Ἑλλάδα ὅσο καὶ μεταξὺ τῶν ὀρθοδόξων ῾Ελλήνων τῆς διασπορᾶς κυκλοφοροῦν πλῆθος μεταφράσεων τῆς Ἁγίας Γραφῆς, οἱ ὁποῖες δὲν ἐκπονήθηκαν ἀπὸ ὀρθοδόξους οὔτε ἔγιναν μὲ βάσι τὴν ὀρθόδοξι πίστι, διδασκαλία καὶ παράδοσι. Τὸ φαινόμενο ἔχει λάβει μεγάλες καὶ ἀνησυχητικὲς διαστάσεις, διότι κάποιες ἀπὸ αὐτὲς τὶς μεταφράσεις μπορεῖ νὰ τὶς βρῇ κανεὶς πολὺ εὔκολα στὸ διαδίκτυο δωρεὰν ἢ στὰ βιβλιοπωλεῖα σὲ πολὺ χαμηλὴ τιμή. Ἔτσι ὅλο καὶ συχνό­τερα παρατηρεῖται σὲ ὀρθόδοξα ἐνοριακὰ ἔντυπα νὰ χρησιμοποιοῦνται τέτοιες μεταφράσεις, ὅλο καὶ περισσότεροι ὀρθόδοξοι πιστοί, ἀκόμη καὶ ἱερεῖς, νὰ ἀγνοοῦν ὅτι χρησιμοποιοῦν μεταφράσεις ποὺ δὲν εἶναι ὀρθό­δοξες. Αὐτὸ συμβαίνει, τόσο ἐπειδὴ ἀγνοοῦν τὴν προέλευσί τους ὅσο καὶ διότι οἱ σύγχρονες μεταφράσεις ἐκ τοῦ ὀρθοδόξου χώρου, ποὺ κυ­κλοφοροῦν μὲ τὴν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας, ἔχουν ὅλες τους ἕνα τοὐ­λάχιστον ἀπὸ τὰ κάτωθι τρία μειονεκτήματα·

α) οἱ λίγο παλαιότερες εἶναι γραμμένες σὲ γλῶσσα καθαρεύουσα, ἁπλῆ μὲν ἀλλὰ ἀποκρουστικὴ καὶ ἀφύσικη γιὰ τὸν σύγχρονο ἀναγνώστη καὶ κάπως δυσνόητη γιὰ τοὺς νεώτερους στὴν ἡλικία·

β) οἱ νεώτερες χρησιμοποιοῦν μία ξύλινη καὶ νόθο δημοτική, ἐξίσου δυσνόητη μὲ τὴν καθαρεύουσα, ἢ ἔχουν πολλὲς μεταφραστικὲς ἐξαλλο­σύνες, ἀποκρουστικὲς γιὰ ὅσους ἔχουν κάποια ἐπαφὴ μὲ τὸ πρωτότυπο κείμενο·

γ) ἄλλες πάλι πλατειάζουν ὑπερβολικὰ καὶ ξεφεύγουν ἀπὸ τὴν ἁ­πλῆ μετάφρασι (ὀνομάζονται συνήθως «παραφράσεις» καὶ «ἑρμηνευτι­κὲς ἀποδόσεις»), ὁπότε δημιουργοῦν τὴν ἐντύπωσι ὅτι ἄλλα λέει ὁ θεό­πνευστος συγγραφεὺς καὶ ἄλλα ὁ μεταφραστής, ἢ κουράζουν τὸν σημε­ρινὸ ἀναγνώστη ἢ πάντως δὲν ἐξυπηρετοῦν πρακτικῶς (σχολικὴ χρῆσι, ποιμαντικὲς ἀνάγκες σὲ ἐνοριακὴ βάσι κ.λπ.).

Σὲ ἀντίθεσι μὲ τὰ παραπάνω οἱ μὴ ὀρθόδοξες μεταφράσεις παρου­σιάζονται ὡς δῆθεν πιὸ ἀκριβεῖς, χωρὶς πλατειασμούς, μὲ δημοτικὴ γλῶσσα πιὸ στρωτή, καὶ χωρὶς τὶς ἐξαλλοσύνες ποὺ συναντοῦμε σὲ νεώ­τερες δῆθεν «δυναμικὲς» καὶ «ζωντανὲς» μεταφράσεις. Πρόκειται συν­ήθως γιὰ μεταφράσεις προτεσταντικές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες τέσσερις κυρίως μπορεῖ νὰ τὶς βρῇ κανεὶς καὶ στὸ διαδίκτυο· 1) τὴν μετάφρασι τὴν λεγο­μένη «τοῦ Βάμβα», 2) τὴν μετάφρασι τοῦ Φίλου, 3) τὴν μετάφρασι τοῦ Καραλῆ, καὶ 4) τὴν μετάφρασι τοῦ ᾿Ιωαννίδη.

Στὰ ἑπόμενα θὰ ἐξετάσουμε γύρω στὶς 10 μὴ ὀρθόδοξες νεοελληνι­κὲς μεταφράσεις τῆς Βίβλου, εἴτε γνωστὲς εἴτε ὄχι, ποὺ ἐκπονήθηκαν στὸν 19ο καὶ τὸν 20ὸ αἰῶνα, προκειμένου νὰ διαπιστωθῇ κατὰ πόσο εἶ­ναι ἐπικίνδυνες καὶ τί σκοπὸ ἐξυπηρετοῦν. Θὰ ἐξεταστοῦν οἱ ὁμάδες καὶ τὰ πρόσωπα ποὺ ἐκπόνησαν τὶς ἐν λόγῳ μεταφράσεις, καὶ κυρίως θὰ παρουσιαστοῦν οἱ διδασκαλίες καὶ τὰ πιστεύω τους. ᾿Ακόμη θὰ δο­θοῦν στοὺς ἀναγνῶστες δείγματα αὐτῶν τῶν μεταφράσεων, ὅπου θὰ ἐ­πισημαίνωνται καὶ θὰ σχολιάζωνται οἱ ἀδυναμίες των σὲ κάποια χαρα­κτηριστικὰ χωρία τῆς Βίβλου καὶ θὰ ἐξετάζωνται ἐνδεικτικῶς κάποιες κακοδοξίες καὶ λάθη ποὺ ὑπάρχουν στὶς ἐν λόγῳ μεταφράσεις.

Πολλὰ εἰδικὰ καὶ ἀναλυτικὰ στοιχεῖα γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ μπορεῖ νὰ βρῇ ὁ ἐνδιαφερόμενος καὶ στὸν τόμο «᾿Επικίνδυνες μεταφράσεις τῆς Βί­βλου (ἀπὸ ἀλλοιωμένα κείμενα)», συλλογικὸ ἔργο, ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 2008 ἀπὸ τὶς ᾿Εκδόσεις «Κάλαμος» καὶ περιλαμβάνει δοκίμια καὶ ἐρ­γασίες ὀρθοδόξων ῾Ελλήνων θεολόγων καὶ φιλολόγων, οἱ ὁποῖοι ἐξετά­ζουν ἐπιστημονικῶς τὶς σύγχρονες νεοελληνικὲς μεταφράσεις τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ποὺ κυκλοφοροῦν ἀνεξέλεγκτες στὰ βιβλιοπωλεῖα, στὰ σπίτια, στὰ γραφεῖα, στὸ διαδίκτυο, ἀκόμη καὶ στοὺς ὀρθοδόξους ναούς. Τὸ βιβλίο διατίθεται ἀπὸ τὸ βιβλιοπωλεῖο Νεκτάριος Παναγόπουλος (Χα­βρίου 3, Τ.Κ. 10562 ᾿Αθῆναι, τηλ. 210-3224819), καθὼς καὶ ἀπὸ ἄλλα χριστιανικὰ καὶ γενικὰ βιβλιοπωλεῖα.

 

 

«᾿Εκκλησιολόγος», φ. 514, 27/5/2017.