ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ
ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Ε
᾿Εμμανουηλίδης Βασίλειος. γεννήθηκε τὸ 1932 στὸ Σκούταρι τῆς Κωνσταντινουπόλεως (παλαιὰ Χρυσούπολι), εἶναι ἀπόφοιτος τῆς «μεγάλης τοῦ γένους σχολῆς» τοῦ σχολικοῦ ἔτους 1952-1953, στὴν δὲ ψαλτικὴ ἦταν μαθητὴς τοῦ Θρασυβούλου Στανίτσα, κοντὰ στὸν ὁποῖο διδάχτηκε τὰ μυστικὰ τῆς ψαλτικῆς τέχνης «κατ' οἶκον» ἐπὶ πολλὰ χρόνια. ὡς ἀπόφοιτος τοῦ ᾠδείου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ τμήματος τῆς τουρκικῆς μουσικῆς, φοιτήσας συγχρόνως ἐπὶ πολλὰ ἔτη καὶ εἰς τὴν εὐρωπαϊκήν, εἶναι γνώστης τῆς ἀνατολικῆς καὶ τῆς εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς, διετέλεσε δὲ βοηθὸς καθηγητὴς πιάνου στὸ ἴδιο ᾠδεῖο, καὶ ψάλτης σὲ πολυάριθμους ναούς, ὅπως στὸν προφήτη Ἠλία στὸ Σκούταρι, στοὺς ἁγίους Θεοδώρους Βλάγκας, στὸν ἅγιο Ἰωάννη τῶν Χίων Γαλατᾶ, στὴν ἁγία Εὐφημία Χαλκηδόνος (Καντίκιοϊ), στὸν καθεδρικὸ ναὸ Παναγίας στὸ Πέραν ὡς ἀριστερὸς χοράρχης, στὴν Ἁγία Τριάδα τοῦ Πέραν ὡς δεξιὸς χοράρχης, καὶ τέλος λαμπαδάριος (1978-1996) τῆς μεγάλης τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας. παραλλήλως δίδαξε ὡς ἐκπαιδευτικός, ὡς διευθυντὴς τῆς κοινοτικῆς σχολῆς Ὑψωμαθείων (1959-1983) καὶ σὲ ἄλλα ἑλληνικὰ σχολεῖα τῆς Πόλεως, ἐνῷ ἀπὸ τὸ 1983 ἦταν καθηγητὴς μουσικῆς στὰ τέσσερα ἑλληνικὰ γυμνάσια-λύκεια ποὺ λειτουργοῦν στὴν Πόλι. τὴν περίοδο 1982-1984 δίδαξε τὴν ψαλτικὴ τέχνη στὸν «σύνδεσμο μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως», ὅπου ὠργάνωσε ἐκκλησιαστικὸ χορό, μὲ τὸν ὁποῖο ἔψαλλε σὲ διαφόρους ναούς. ἠχογραφημένες ἐκτέλεσεις του ὑπάρχουν· α - ἀπὸ τὴν θητεία του στὸν πατριαρχικὸ ναὸ διάφορες ἀκολουθίες· 1) τῶν χριστουγέννων, τῆς 1ης ἰανουαρίου, καὶ τῶν φώτων, 2) μεγάλης ἑβδομάδος καὶ πάσχα, ὅπου καὶ τὸ ἐξαίρετο Γεύσασθε καὶ ἴδετε σὲ ἦχο α΄ τετράφωνο Ἰωάννου τοῦ Κλαδᾶ, 3) τοῦ ἀκαθίστου ὕμνου καὶ τῆς κυριακῆς τῆς σταυροπροσκυνήσεως, 4) ἄλλες φυσικὲς καὶ ἐρασιτεχνικὲς ἠχογραφήσεις ἐν ὥρᾳ ἀκολουθιῶν· β - ἐκτὸς πατριαρχείου 5) τὰ κατ᾿ ἦχον ἀργοσύντομα πασαπνοάρια τῶν αἴνων τοῦ Ἰακώβου πρωτοψάλτου, 6) τὰ κατ᾿ ἦχον ἀργὰ κεκραγάρια ἐπίσης τοῦ Ἰακώβου πρωτοψάλτου, 7) διάφοροι καλοφωνικοὶ εἰρμοί, 8) ἠχογραφήσεις ἐν ὥρᾳ ἀκολουθίας σὲ διάφορους ναούς, 8) μία σειρὰ μὲ ὕμνους κατ᾿ ἐκλογὴν ἀπὸ τὸ ἀναστασιματάριο καὶ στοὺς 8 ἤχους. ἀπὸ παιδὶ ἀφωσιωμένος στὸ ἀναλόγιο, βαθὺς γνώστης τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, πιστὸς τηρητὴς τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως, μὲ γλυκιὰ καὶ εὔστροφη φωνή, μιμούμενος εἰς πολλὰ σημεῖα τὸν δάσκαλό του, συνεχιστὴς τοῦ γνησίου πατριαρχικοῦ ψαλτικοῦ ὕφους, μὲ σεμνότητα καὶ εὐπρέπεια, μὲ σπάνιο ἦθος καὶ ἀρετή, ὑπηρέτησε τὸ ἀναλόγιο τῆς μεγάλης τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας μὲ εὐλάβεια, ἀφοσίωσι, ἐπαξίως καὶ ἀποδοτικῶς. ἔντεχνος καὶ ἠδύς, ἀποτυπώνει ἐξαίρετα στὶς ἑρμηνεῖές του τὴν ἐνδοστρεφῆ κατάνυξι ἑνὸς σύγχρονου ῾Ρωμιοῦ ψάλτη τῆς Πόλεως. γιὰ τὴν προσφορά του στὴν ψαλτικὴ τιμήθηκε πολλὲς φορὲς ἀπὸ διάφορες μητροπόλεις καὶ ἐκκλησιαστικοὺς συλλόγους. σήμερα ζῇ ὡς συνταξιοῦχος στὴν ᾿Αθήνα διδάσκοντας τὴν μουσικὴ καὶ ψάλλοντας σὲ διαφόρους ναοὺς καταπλήσσοντας μὲ τὴν φωνὴ καὶ τὸ ὕφος του.
Εὐθυμιάδης Ἀβραάμ. σύγχρονος πρωτοψάλτης καὶ καθηγητὴς τῆς «βυζαντινῆς» μουσικῆς. ἔζησε στὴν Θεσσαλονίκη ὅπου ἔψαλλε στὸν ναὸ τῆς Παναγίας Χαλκέων καὶ ἀλλοῦ, ἐνῷ παράλληλα δίδασκε τὴν ἐκκλησιαστικὴ μουσικὴ σὲ ᾠδεῖο. τὸ 1988 τιμήθηκε μὲ τὸ ὀφφίκιο τοῦ ἄρχοντος μουσικοδιδασκάλου τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου. γιὰ ἕνα διάστημα ἔμεινε στὴν ἀθωνικὴ μονὴ τοῦ Δοχειαρίου ἐρευνῶντας τὰ μουσικὰ χειρόγραφα ἐκεῖ καὶ σὲ ἄλλες μονές, ἀπὸ τὰ ὁποῖα δημοσίευσε ἀρκετὰ μαθήματα ἀργότερα στὰ βιβλία του. συνεργάστηκε μὲ τὸν μουσικολόγο καθηγητὴ Γρηγόριο Στάθη καὶ τὸ «῞Ιδρυμα βυζαντινῆς μουσικολογίας», καθὼς καὶ μὲ τὴν μονὴ Δοχειαρίου στὴν παραγωγὴ μουσικῶν φωνοταινιῶν μὲ μελοποιήσεις του. ἐξέδωσε θεωρητικὸν «Μαθήματα βυζαντινῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς» (ἔκδοσις 3η 1988), «Τρίτομον ὑμνολόγιον Φωναῖς αἰσίαις» (1978), «Νέον τετράτομον ὑμνολόγιον Φωναῖς αἰσίαις» (Δ΄ τόμος τὸ 1991), μουσικὸν «Τριῴδιον Φωναῖς αἰσίαις» (Θεσσαλονίκη 1991). πέθανε πλήρης ἡμερῶν στὴν Θεσσαλονίκη στὶς 19 ὀκτωβρίου 2005 καὶ ἐτάφη στὴν ἱερὰ μονὴ Ἰβήρων Ἄθω. ὡς μουσικοερευνητής, μελοποιός, θεωρητικὸς καὶ ἐκδότης βιβλίων «βυζαντινῆς» μουσικῆς ὑπῆρξε ἀπὸ τὶς σημαντικώτερες σύγχρονες μορφὲς στὸν χῶρο.