συμβολή

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ

ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Τ

Τσαμκιράνης Ματθαῖος. γεννήθηκε τὸ 1925 στὸ χωριὸ Ἐλευθερὲς τοῦ Παγγαίου Καβάλας. πρῶτος του δάσκαλος ὑπῆρξεν ὁ Λέανδρος Βιολιτζῆς. ἀρχικὰ (1942-1945) ἔψαλλε στὶς Ἐλευθερὲς καὶ σὲ ἄλλα χωριὰ τῆς γύρω περιοχῆς. ἀργότερα (1951 καὶ ἑξῆς) ἔγινε ψάλτης στὴν Νικήσιανη Παγ­γαί­ου, στὴν Σίνδο Θεσσαλονίκης, ὅπου μαθήτευσε κοντὰ στὸν Ἀθανάσιο Κα­ρα­μάνη, καὶ στὸ Σιδηροκάστρο. ἀπὸ τὸ 1954 ἔψαλλε σὲ διάφορους ναοὺς στὴν Καβάλα, ὅπου μάλιστα γιὰ μία δεκαετία (1954-1964) ἐχρημάτισε πρωτοψάλτης στὸν μητροπολιτικὸ ναὸ τοῦ τιμίου προδρόμου. ἦταν πιστὸς ἀκροατὴς (κάποτε καὶ συμψάλτης) τοῦ Θρασυβούλου Στανίτσα, μὲ συχνὴ συμμετοχὴ στὶς ἀγρυπνίες καὶ στὶς πανηγύρεις τῶν κελλιῶν καὶ τῶν μοναστηριῶν τοῦ ῾Αγίου Ὄρους. ἀκόμη ἦταν αὐτοδίδακτος λαϊκὸς ὀργα­νο­παίκτης (ἔπαιζε οὖτι, μπουζοῦκι, κιθάρα), ἀλλὰ καὶ δημοτικὸς καὶ λαϊκὸς τραγουδιστής. ὡς ψάλτης παρουσίαζε εἰδικὸ ἐνδιαφέρον· καλλίφωνος καὶ ἡδύς, μὲ μεστὸ καὶ διαυγὲς ἠχόχρωμα, πλούσιο ἐπίσης συναισθηματικὸ καὶ λαϊκὸ ὑπόστρωμα. ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς σημαντικώτερους σύγχρονους ἐκπρο­σώ­πους τοῦ βορειοελλαδιτικοῦ ἑρμηνευτικοῦ ἰδιώματος, μὲ ἰσχυρὲς ὡστόσο καταβολὲς στὴν παράδοσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τοῦ Ἁγίου Ὄρους. ἡ ἐπίδοσί του ἦταν λαμπρὴ σὲ μέλη κυρίως μὲ λαϊκότροπο ἢ καὶ ἀστι­κότροπο χαρακτῆρα (ὅπως οἱ καλοφωνικοὶ εἱρμοὶ ἢ ὁ πολυέλεος τοῦ Ἐφε­σίου). ἀπὸ τὶς πολλὲς ἠχογραφημένες ἐκτελέσεις του σημειώνοπνται οἱ ἀκόλουθες· 1) τὸ ὀκτάηχον ῾Ρόδον τὸ ἀμάραντον τοῦ Χουρμουζίου Χαρ­τοφύλακος καὶ τοῦ Νικολάου πρωτοψάλτου Σμύρνης, 2) τὰ κατ᾿ ἦχον ἀντί­φωνα τοῦ πρωτοψάλτου Μανουήλ, 3) ὁ ὀκτάηχος πολυέλεος Ἐξoμo­λo­γεῖσθε τῷ Κυρίῳ Πέτρου τοῦ Ἐφεσίου, 4) πλῆρες τὸ σύντομον εἱρμολόγιον τοῦ Πέτρου Βυζαντίου μὲ ὅ,τι αὐτὸ περιέχει στὴν 1η του ἔκδοσι τοῦ 1825, 5) ὡρισμένοι καλοφωνικοὶ εἱρμοὶ μὲ τὰ κρατήματά τους, 6) χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ διαφόρων νεωτέρων συνθετῶν, 7) ὕμνοι ἐκ τοῦ ἀναστασι­ματα­ρίου στοὺς 8 ἤχους, 8) ὕμνοι τῆς λειτουργίας στοὺς 8 ἤχους, 9) ὕμνοι τοῦ τριῳδίου, 10) ὕμνοι τῆς μεγάλης ἑβδομάδος. οἱ ἑρμηνεῖές του ἀναδύνουν παντοῦ ἐπάρκεια καὶ σιγουριά, μὲ ἔκδηλο συναισθηματικὸ οἶστρο. εἰδικὰ ὁ ὀκτάηχος πολυέλεος εἶναι ἕνα μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο ἄκουσμα.

Τσιντικόπουλος Νικόλαος. µουσικότατος ἱερεὺς στὴν περιοχὴ τῆς Ξάνθης περὶ τὸ 1ο ἥμισυ τοῦ 20οῦ αἰῶνος. δίδαξε μουσικὰ μαθήματα στὸν ᾿Αργυρόπουλο Κυριάκο.

Τσολακίδης Στυλιανός. ἐγεννήθη εἰς Κωνσταντινούπολιν κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ 20οῦ αἰῶνος καὶ ἀπὸ 6 ἐτῶν ἐγένετο δεκτὸς εἰς τὸν δεξιὸν χορὸν τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ ὡς κανονάρχος ἐπὶ πρωτοψαλτίας ᾿Ιακώβου Ναυπλιώτου. συντόμως προεβιβάσθη εἰς τὴν θέσιν τοῦ α´ κανονάρχου, ὑπηρετῶν τὸν πατριαρχικὸν ναὸν ἕως τῆς μεταβατικῆς περιόδου τῆς ϕωνῆς. περὶ τὸ 1910 προσελήφθη ὡς πρῶτος κανονάρχος καὶ βοηθὸς δομέ­στικος (παραδομέστι­κος) εἰς τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου ᾿Ιωάννου τῶν Χίων παρὰ τῷ τότε ὑψιφωνοτάτῳ πρωτοψάλτῃ Γεωργίῳ Βινάκῃ, εἰς τὸν ὁποῖον ἐμαθή­τευσεν ἐπὶ δύο ἔτη. [ὁ Γ. Βινάκης κατεῖχε τὸ δεξιὸν ἀναλόγιον τοῦ ἐν λόγῳ ναοῦ κατὰ τὸ διάστημα 1905-1912]. κατόπιν ἐπέστρεψεν εἰς τὸν πατριαρχικὸν ναόν, ἔνθα ἐπὶ δέκα τοὐλάχιστον ἔτη διετέλεσε πρωτοκα­νονάρχος ἀλλὰ καὶ βοηθὸς δομέστικος τοῦ πρωτοψάλτου Ἰακώϐου Ναυπλιώτου. ἐπίσης ὁ Σ. Τσολακίδης ἐμαθήτευσε καὶ εἰς τὸν τότε ὑπερήλικα πρωτοψάλτην Νηλέαν Καμαράδον, μετὰ τοῦ ὁποίου ἐπίσης συνέψαλεν. ἀπῆλθεν εἰς Ἀθήνας λόγῳ τῆς ἐπισυμ­βάσης ἀνταλλαγῆς τῶν πληθυσμῶν, καὶ ἀργότερον μετέβη εἰς Σπάρτην καὶ μετέπειτα εἰς Μοντρεάλ (Καναδᾶ), ὅπου ἐδίδαξε ἐπὶ μίαν ἑπταετίαν τὴν μουσικὴν εἰς τὸν Γεώργιον Μιχαλάκην. ἐκοιμήϑη ἐν Κυρίῳ περὶ τὸ 1988 ἐνταφιασθεὶς ἐν Σπάρτῃ. παρὰ τῷ μαθητῇ του Γεωργίῳ Μιχαλάκῃ σῴζονται ἠχογραφήσεις τοῦ Σ. Τσολακίδη, αἱ ὁποῖαι ἐλήφθησαν ὅτε οὗτος ἦτο εἰς ἡλικίαν μεγα­λειτέραν τῶν 70 ἐτῶν.

Τσώκλης ᾿Ιωάννης. διευθυντὴς τῆς μουσικῆς ἐφημερίδος «Φόρμιγξ» κατὰ τὴν 2αν περίοδον ἐκδόσεως αὐτῆς (1911). ἐγνώριζε προσωπι­κῶς τὸν πρωτοψάλτην Γεώργιον Βιολάκην καὶ ἔγραψε περὶ αὐτοῦ ἐκτενὲς ἄρθρον ἐπὶ τῇ ἐκδημίᾳ τοῦ τελευταίου.