ΕΠΙΛΟΓΕΣ
7. Χριστιανικοὶ τομεῖς ᾿Αναφορὲς σὲ πρόσωπα τῆς ἐκκλησίας Χρυσόστομος Κωνσταντινίδης, μητροπολίτης ᾿Εφέσου (1921-2006) ῾Η διαθήκη του (ἄρθρο τῆς ἐφημ. «Τὸ βῆμα»)

PostHeaderIcon ῾Η διαθήκη του (ἄρθρο τῆς ἐφημ. «Τὸ βῆμα»)

   * ῾Η μεγάλη σχολὴ τῶν Φαναριωτῶν ποιμεναρχῶν

   ἐκλείπει μὲ τὸν θάνατο τοῦ Γέροντος ᾿Εφέσου

   Χρυσόστομου Κωνσταντινίδη


«Εἶμαι κι ἐγὼ ἁμαρτωλός»...

 

Ἡ διαθήκη τοῦ ἐκλιπόντος ὑπογραμμίζει τὴ μεγαλειώδη παράδοση τῶν ἀρχιερέων τοῦ Οἰ­κου­μενικοῦ Θρόνου

 

ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ | ἐφημ. «Τὸ βῆμα», Κυριακὴ 5 Νοεμβρίου 2006

 

«Ὑπῆρξα ἁμαρτωλὸς ὡς καὶ πάντες οἱ ἄνθρωποι (...) Ζητῶ συγ­γνώ­μην ἀπὸ πάντα ἄνθρωπον (...) Καὶ παρέχω τὴν ἀρχιερατικήν μου ἄφεσιν εἰς πάντα θίξαντά με...» δηλώνει στὴ διαθήκη-παρακαταθήκη του ὁ Μη­τρο­πολίτης Γέρων Ἐφέσου Χρυσόστομος Κωνσταντινίδης, ὁ ὁποῖος ἄφησε τὴν τελευταία του πνοὴ πρὶν ἀπὸ 20 ἡμέρες. Ἡ μεγάλη τῶν Φαναριωτῶν σχολὴ δέχθηκε ἕνα «μεγάλο χτύπημα», ἀφοῦ ἔφυγε ἴσως ὁ τελευταῖος ἐκ­πρό­σωπός της. Ἡ διαθήκη του, τὴν ὁποία φέρνει σήμερα στὸ φῶς τῆς δη­μο­σιότητας «Τὸ Βῆμα τῆς Κυριακῆς», μὲ τὸ ἀπέριττο ὕφος της καὶ τὴ λι­τό­τητα τοῦ περιεχομένου ὑπογραμμίζει τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν παράδοση τῶν ἀρχιερέων τοῦ Θρόνου ποὺ πλέον ἐκλείπουν.

Ὁ Μητροπολίτης Γέρων Ἐφέσου Χρυσόστομος Κωνσταντινίδης ὑπῆρξε ἕνας γνήσιος Φαναριώτης, ἐκκλησιαστικὸς διπλωμάτης ἀπὸ τοὺς πλέον κο­ρυ­φαίους, ἐξέχων θεολόγος τῆς δεκαετίας τοῦ 1960, ὁ ὁποῖος σφράγισε μὲ τὴν πορεία του τὸν διάλογο μὲ τὴ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία, τὸ Παγ­κό­σμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν, τὶς συζητήσεις μὲ τοὺς προτεστάντες, τὶς συν­ο­μιλίες μὲ τὸ Πατριαρχεῖο Μόσχας, τὶς διαπραγματεύσεις μὲ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἀλλὰ καὶ τὴν προετοιμασία γιὰ τὴ σύγκληση Πανορθοδόξου Συνόδου. Εἷς ἐκ τῶν τελευταίων καθηγητῶν τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλ­κης, ἔδωσε ὅλο του τὸ βάρος στὴ δημιουργία καὶ στὴ στήριξη τοῦ Ὀρ­θοδόξου Ἰνστιτούτου τοῦ Σαμπεζὺ τῆς Γενεύης, ὅπου δίδασκε ὣς τὸ 85ο ἔτος τῆς ἡλικίας του.

Στὸ προοίμιο τῆς διαθήκης του ἐπικαλεῖται τὴν Ἁγία Τριάδα καὶ ἐκ­ζη­τεῖ τὶς πρεσβεῖες τῆς Παναγίας. «Ἁγία Τριάς, ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσόν με». «Ὁ Θεός, ἱλάσθητι μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». «Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, Μῆτερ τοῦ Θεοῦ, φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην σου».

 

Ἡ συγγνώμη καὶ ἡ συγχώρεση

 

«Ἀγνοῶ» δηλώνει ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης «τὴν ἡμέραν καὶ τὴν ὥραν τῆς κλήσεώς μου ἐνώπιον τοῦ δικαιοκρίτου Θεοῦ. Ἐπιθυμῶ ὅμως νὰ εὑρί­σκω­μαι ἐν ἑτοιμασίᾳ ψυχῆς, ἔχων (...) διηυθετημένα ἀνθρωπίνως –κατὰ τὸ δυνατὸν– πάντα τὰ κατ' ἐμὲ ἐν τῷ κόσμῳ τούτω. Δὲν πτοοῦμαι ἀπὸ τὸν θά­νατον. Φοβοῦμαι τὴν ἁμαρτίαν. Φοβοῦμαι ἀκόμη τὸ μὴ εἰρηνικόν, τὸ ὀ­δυ­νηρὸν καὶ δυσβάστακτον γῆρας. Δὲν θέλω νὰ ταλαιπωρηθῶ. Καὶ οὐδένα θέλω νὰ ταλαιπωρήσω μὲ τὸ γῆράς μου. Ὁ Κύριος καὶ ὁ Θεός μου ἂς μὲ προφυλάξῃ ἀπὸ οἱανδήποτε γεροντικὴν περιπέτειαν.

Δὲν ξεύρω ἐάν, γέρων ὢν ἀργότερον, θὰ ἔχω τὴν ἀπαιτούμενην δι­αύ­γειαν πνεύματος καὶ ψυχικὴν γαλήνην καὶ ρώμην, ἵνα διατυπώσω σαφῶς καὶ ὁριστικῶς τὰς τελευταίας μου ἐπιθυμίας.

Σήμερον Τρίτην, 22αν Ὀκτωβρίου τοῦ σωτηρίου ἔτους 1996, ἡμέραν καθ' ἣν εὑρίσκομαι ἐν Φαναρίῳ, ἵνα μετάσχω τῆς ἐκκλησιαστικῆς χαρᾶς ἐπὶ τῇ συμπληρώσει πενταετίας ἀπὸ τῆς ἐκλογῆς τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος τοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου εἰς τὸν Πατριαρχικὸν Θρό­νον, ἔχων δὲ σώας καὶ ἀκμαίας τὰς πνευματικὰς καὶ ψυχικάς μου δυνάμεις, γράφω “τῇ ἐμῇ χειρὶ” τὰς σελίδας ταύτας τῆς Διαθήκης μου. Πράττω τοῦτο συναισθανόμενος τὸ μάταιον τοῦ κόσμου τούτου, καὶ ἐν συνειδήσει ὅτι πᾶς ἄνθρωπος καὶ ἰδίᾳ ὁ κληρικὸς ὀφείλει νὰ εἶναι κατὰ πάντα ἕτοιμος πρὸ τοῦ θανάτου του. Διατυπώνω ἑπομένως κατωτέρω τὰς τελευταίας μου ἐπιθυμίας ταύτας, εὑρισκόμενος ἐνώπιος ἐνωπίῳ μετὰ τοῦ Θεοῦ μου».

Ὑπῆρξα, δηλώνει ὁ ἱεράρχης, «ἁμαρτωλός, ὡς καὶ πάντες οἱ ἄνθρωποι οἱ τὸν κόσμον τοῦτον οἰκοῦντες καὶ σάρκα φοροῦντες. ᾿Εξαιτοῦμαι τὸ ἔ­λεος τοῦ Πανοικτίρμονος Θεοῦ διὰ πάσας τὰς ἐλλείψεις μου. Ζητῶ συγ­γνώ­μην ἀπὸ πάντα ἄνθρωπον, ὃν τυχὸν εὐθέως ἢ ἐμμέσως, ἑκουσίως ἢ ἀκουσίως, ἐν ἔργῳ ἢ ἐν λόγῳ ἢ κατὰ διάνοιαν ἔβλαψα. Καὶ παρέχω τὴν ἀρ­χιερατικήν μου ἄφεσιν καὶ εὐχὴν καὶ εὐλογίαν εἰς πάντα θίξαντά με ἢ βλάψαντά με ἢ ἀδικήσαντά με ἢ μαχησάμενόν με καὶ ἀνήκοντα εἴτε εἰς τὸ ἐγ­γὺς καὶ ἄμεσον περιβάλλον μου εἴτε καὶ εἰς τὸ εὐρύτερον τοιοῦτον, τόσον ἐκ τῶν κατὰ σάρκα συγγενῶν καὶ οἰκείων μου ὅσον καὶ ἐκ τῶν κατὰ πνεῦμα ἀδελφῶν, φίλων καὶ συνεργατῶν μου ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἢ καὶ οἱων­δή­ποτε ἄλλων γνωστῶν μου. Ἂς συγχωρήσῃ ὁ Κύριος πάντας».

 

Οἱ στιγμὲς στενοχώριας

 

Γεννημένος τὸ 1921 στὸ Σκούταρι, τὸ 1961 ὁ Μητροπολίτης Γέρων Ἐφέ­σου ἐξελέγη Τιτουλάριος Μητροπολίτης Μύρων. Στὰ 45 χρόνια ἀρχι­ε­ρα­τείας του ἔζησε καλὲς ἀλλὰ καὶ δύσκολες στιγμές. Ἡμέρες ἀγάπης ἀλλὰ καὶ μαχῶν, συγκρούσεων καὶ ἀκμῆς. «Προσεύχομαι», εἶναι τὸ μήνυμά του στὸν Θεό, νὰ προστατεύει τὴ Μητέρα Ἐκκλησία στοὺς χαλεποὺς αὐτοὺς καιρούς.

«Μνήμων τῶν πρὸς ἐμὲ τὸν ἐλάχιστον εὐεργεσιῶν τῆς Ἐκκλησίας μου, εἰς αὐτὴν ἀφιερῶ καὶ τὴν τελευταίαν μου σκέψιν», τονίζει καὶ προσθέτει· «Πιστεύω ἀκραδάντως ὅτι ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, τὸ σεπτὸν Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, ὅ περ ὑπηρέτησα καὶ ὑπηρετῶ, ὅση μοι δύναμις, μετὰ πάσης ἀφοσιώσεως καὶ πιστότητος, ὑπῆρξε δι' ἐμὲ στέγη ἱερά, δαψιλὴς εἰς εὐερ­γε­σίας καὶ δωρεάς. Χάρις εἰς αὐτὴν ἔγινα αὐτὸ ὅ περ ἔγινα. Καὶ γενι­κώ­τερον, Πατριαρχεῖον καὶ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ὑπῆρξαν δι' ἐμὲ οἱ κύ­ριοι ἄξονες τῆς ζωῆς, τῶν ἐλπίδων καὶ τῶν ἐπιδόσεών μου. Ἐὰν ἐ­γνώρισα στιγμὰς στενοχωρίας καὶ θλίψεως –καὶ ἀσφαλῶς ἐγνώρισα– κατὰ τὴν ἐντὸς τῶν δύο τούτων θεσμῶν ζωήν μου, αὗται οὐδόλως ἐπισκιάζουν τὴν στιγμὴν ταύτην τὴν πρὸς τὰς ἁγίας ταύτας κιβωτοὺς τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου ἀγάπην καὶ ἀφοσίωσίν μου. Προσεύχομαι καὶ θὰ προσεύχωμαι ἐκ βαθέων, ἐφ' ὅσον ζῶ, πρὸς τὸν ἐλεήσαντά με Κύριον, ὅπως Οὗτος ᾖ βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας καὶ τῶν θεσμῶν της ἐν πᾶσιν, ἰδίᾳ δὲ ἐν τοῖς χαλεποῖς καιροῖς».

 

Ἡ τελευταία ἐπιθυμία

 

Ἄριστος γνώστης τοῦ τυπικοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὁ ἱε­ράρ­χης διατυπώνει τὶς τελευταῖες του ἐπιθυμίες. «Ἅμα τῇ πληροφορήσει τοῦ θανάτου μου» δηλώνει «θὰ ἀποσφραγισθῇ ἡ παροῦσα διαθήκη μου ὑπὸ τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος τοῦ Πατριάρχου καὶ τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου, κατὰ τὴν εἰδικὴν ἔκτακτον, κατὰ τὴν τάξιν, συνεδρίαν αὐ­τῆς ἐπὶ τῇ τελευτῇ μου.

Τὰ τῆς κηδείας μου ἐπιθυμῶ» προσθέτει «ὅπως ρυθμισθῶσιν οὕτως. Ἐὰν ἀποθάνω ἐνταῦθα, βεβαίως ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία θὰ ἐπιληφθῇ τῶν λε­πτο­μερειῶν. Ἐὰν ἀποθάνω εὑρισκόμενος ἐν Κωνσταντινουπόλει, ἐπιθυμῶ νὰ κηδευθῶ ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῶ Ναῶ. Δὲν θέλω ἐπικήδειον λό­γον οὔτε ἐπιμνημόσυνον. Νὰ ἀναγραφῇ ὅμως ἡ ἐπιθυμία μου αὕτη εἰς τὸ ἀγ­γελτήριον τῆς κηδείας μου, ἵνα μὴ ὑπάρξῃ οἱαδήποτε παρεξήγησις. Ἐ­πίσης, πάντοτε ἐὰν ἀποθάνω ἐνταῦθα, ἐπιθυμῶ νὰ ταφῶ εἰς τὸ Νεκρο­τα­φεῖον Βαλουκλῆ καὶ ἐντός του τάφου τοῦ Γέροντός μου ἀειμνήστου Μη­τρο­πολίτου Νεοκαισαρείας κυροῦ Χρυσοστόμου Κορωναίου. Αὐτὸς ὑπῆρξε δι' ἐμὲ ἐν τῇ ζωῇ τὸ μόνον, μετὰ Θεόν, στήριγμά μου. Καὶ ὁμολογῶ τοῦτο ἐν πολλῇ συγκινήσει ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων κατὰ τὴν ἐξαιρετικὴν ταύ­την στιγμὴν τῆς διατυπώσεως τῶν τελευταίων μου ἐπιθυμιῶν. Ἡ πρὸς αὐτὸν εὐγνωμοσύνη μου εἶναι ἄπειρος. Αἰωνία του ἡ μνήμη. Ἐπίσης ἐπὶ τοῦ τάφου νὰ προστεθῇ δι' ἐμὲ τὸ ἀποστολικὸν ρητόν· «Ἐμοὶ τὸ ζῆν Χρι­στὸς καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος» (Φιλιπ. 1,21).

Ἐὰν ἀποθάνω ἐν τῷ ἐξωτερικῷ, ἐπιθυμῶ νὰ κηδευθῶ καὶ ταφῶ ἐν Σύ­ρῳ, ἔνθα ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Δωρόθεος, ἡ κατ' αὐτὸν Ἱερὰ Μη­τρόπολις καὶ ὁ Δῆμος τῆς πόλεως ἐξεχώρησαν εὐγενῶς καὶ προθύμως εἰς τὴν ἐλαχιστότητά μου κατάλληλον χῶρον διὰ τὴν ταφὴν ἐμοῦ καὶ τῶν οἰκείων μου. Εἶμαι ἐναντίον τῶν ἀσκόπων, ματαίων, ἐν πολλοῖς δὲ καὶ ἀνι­έ­ρων, καὶ ὁπωσδήποτε καὶ πολυεξόδων μετακινήσεων τοῦ νεκροῦ σκηνώ­μα­τος παντὸς πιστοῦ, καὶ ἰδιαιτέρως τῶν κληρικῶν καὶ ἱεραρχῶν».

 

Ἡ περιουσία καὶ τὰ ἔγγραφα

 

Αἴσθηση προκαλεῖ ἡ ἀπόφασή του νὰ καοῦν ὅλα τὰ ἔγγραφά του. Συγκεκριμένα τονίζει· «Τὰ ἔγγραφά μου, χειρόγραφα ἢ δακτυλο­γρα­φη­μένα, ὅλα ἀνεξαιρέτως –ἀλληλογραφία, ἡμερολόγια, σημειώσεις, ἐκθέσεις, λογαριασμοὶ καὶ εἴ τι ἄλλο–, ἀκόμη καὶ αἱ σημειώσεις τῶν μαθημάτων μου καὶ αἱ ἄλλαι ἀνέκδοτοι ἐπιστημονικαὶ ἐργασίαι μου, ἐπιθυμῶ καὶ ἀπαιτῶ νὰ παραδοθῶσιν εἰς τὸ πῦρ ἀμέσως καὶ ἀνενδοιάστως ὑπὸ τοῦ Σεβασμιω­τά­του Μητροπολίτου Μύρων κ. Χρυσοστόμου Καλαϊτζῆ, ἐπὶ παρουσίᾳ τοῦ συγ­γενοῦς καὶ φίλου μου κ. Χρήστου Παΐδα».

Ὅλους τοὺς τραπεζικοὺς λογαριασμούς του στὴν Τουρκία τοὺς κλη­ρο­δο­τεῖ στὸ Γηροκομεῖο τοῦ Βαλουκλῆ, ὅπου ζοῦν οἱ περισσότεροι ὑπερή­λι­κοι ὁμογενεῖς.

Ἀπευθυνόμενος στὰ παιδιὰ τῶν ἀδελφῶν του τονίζει: «Ἔκαμα πλει­στά­κις ἀπὸ ἐτῶν τὸ δέον, κατὰ διαφόρους τρόπους καὶ ἀθορύβως – γνω­ρί­ζει τοῦτο ὁ Θεός (...) Ἐπιθυμῶ νὰ μὴ ὑπάρξωσι παράπονα ἀπὸ μέρους τῶν διὰ τὴν ὑπὲρ κοινωφελῶν σκοπῶν διάθεσιν τῶν ὑπαρχόντων μου ἐν τῷ ἐξω­τερικῷ, ὅσον καὶ ἐνταῦθα. Πρέπει νὰ εἶναι ὑπερήφανα διὰ τὴν τοιαύ­την ἐνέργειαν τοῦ θείου των».

 

 

http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=176704