συμβολή

Ψυχωφελῆ συγγράμματα

'Αρθρογραφοῦσε συχνὰ στὸν ἡμερήσιο καὶ περιοδικὸ τύπο γιὰ ἐποικοδομητικὰ θέματα. αἰσθανόταν ὅτι εἶχε χρέος νὰ παρέχῃ καὶ αὐτὴν τὴν ποιμαντικὴ διακονία. τόσο γιὰ τὰ ἄρθρα του καὶ τὶς ἐγκυκλίους του ὅσο καὶ γιὰ τὶς διάφορες ἐκδόσεις του ὁ οἰκουμενικὸς πατριάρχης καὶ ἄλλοι ἐκκλησιαστικοὶ παράγοντες τὸν συνέχαιραν καὶ τοῦ εὔχονταν νὰ συνεχίζῃ ἀπρόσκοπτα αὐτὴν τὴν προσφορά του.

Στὴν συνέχεια καταγράφονται συνοπτικῶς οἱ κυριώτεροι σταθμοὶ τῆς ἀρθρογραφίας του μὲ τὴν ἐπισήμανσι ὅτι δὲν ἔχουν συγκεντρωθῆ ἀκόμη ὅλα τὰ ἄρθρα του σὲ μία ἑνιαία ἔκδοσι.

1) 'Απὸ τὸ ἔτος 1928 μέχρι τὸ ἔτος 1934 ἐξέδιδε τὸ χριστιανικὸ περιοδικὸ ῾Ο ἱερὸς Πολύκαρπος.

2) ῎Εγραψε διάφορα ἄρθρα θεολογικοῦ, ἐκκλησιαστικοῦ καὶ κοινωνικοῦ περιεχομένου ὡς τακτικὸς συνεργάτης τῶν περιοδικῶν Οἱ Τρεῖς ῾Ιεράρχαι 'Αθηνῶν καὶ τὸ Βῆμα τῶν τυφλῶν.

3) Στὴν Σιάτιστα ἐξέδιδε τὸ δεκαπενθήμερο φυλλάδιο Τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου. μὲ τὸ ἐποικοδομητικὸ περιεχόμενό του ἀπευθυνόταν πρὸς τοὺς χριστιανοὺς τῆς ἐπαρχίας του.

4) 'Επίσης στὴν Σιάτιστα ἐξέδιδε καὶ τὸ φυλλάδιο Τὰ νιᾶτα, τὸ ὁποῖο ἀπευθυνόταν κυρίως πρὸς τοὺς μαθητὲς τῶν γυμνασίων καὶ λυκείων τῆς ἐπαρχίας του.

5) Τὸ ἄρθρο του ῾Η μητρόπολις Σισανίου καὶ Σιατίστης, ποὺ δημοσιεύθηκε περὶ τὸ 1980 στὸ λεύκωμα «Σιατιστέων μνήμη» τοῦ συλλόγου Σιατιστέων Θεσσαλονίκης, χαρακτηρίστηκε ὡς «λίαν ἐμπνευσμένον».

'Επίσης καὶ τὰ διάφορα συγγράμματά του εἶναι ψυχωφελῆ καὶ περισπούδαστα, ὅπως φαίνεται καὶ μόνον ἀπὸ τοὺς τίτλους τῶν παρακάτω βιβλίων του.

1) «Μετάνοια ¤– 'Εξομολόγησις – Θεία Εὐχαριστία». 1932.

2) «Κανὼν παρακλητικὸς εἰς τὴν ὑπεραγίαν Θεοτόκον», ψαλλεὶς κατὰ τὴν περίοδον τοῦ πολέμου 1940. διασκευὴ καὶ ποίημα ἐπισκόπου Πολυκάρπου Λιώση. σελίδες 16.

3) «Λόγοι ἐπὶ τῶν Κυριακῶν Εὐαγγελίων τοῦ Τριῳδίου». Πειραιεὺς 1948, σελίδες 100. πρόκειται κατὰ τὸ περιεχόμενο περὶ ἑνὸς κυριακοδρομίου, τὸ ὁποῖο φέρει τὴν ἑξῆς ἀφιέρωσι· 'Αφιεροῦται τοῖς ἐμοῖς ἀοιδίμοις γονεῦσι Νικολάῳ καὶ Φλωρεντίᾳ εὐγνωμοσύνης ἕνεκεν, δι' οὓς κόπους καὶ δι' ἃς φροντίδας προσέφερον ἡδέως ὑπὲρ τῆς ἐμῆς κατὰ Χριστὸν μορφώσεως. †ὁ Διαυλείας Πολύκαρπος.

Περιγραφὴ περιεχομένων. προτάσσεται ὁ πρόλογος (Τοῖς ἐντευ-ξομένοις) καὶ ἀκολουθοῦν 15 λόγοι μὲ τὰ ἑξῆς θέματα.

Λόγος α΄. Κυριακὴ Τελώνου καὶ Φαρισαίου (περὶ προσευχῆς).

Λόγος β΄. Κυριακὴ τοῦ ἀσώτου (περὶ μετανοίας).

Λόγος γ΄. Κυριακὴ τῆς ἀπόκρεω (περὶ τῆς μελλούσης κρίσεως).

Λόγος δ΄. Κυριακὴ τῆς τυροφάγου (περὶ τῆς μετὰ τῶν ἐχθρῶν καταλλαγῆς).

Λόγος ε΄. Κυριακὴ α΄ τῶν νηστειῶν· τῆς 'Ορθοδοξίας (περὶ τῶν θριάμβων τῆς χριστιανικῆς θρησκείας).

Λόγος f΄. Κυριακὴ β΄ τῶν νηστειῶν (περὶ ἐξομολογήσεως).

Λόγος ζ΄. Κυριακὴ γ΄ τῶν νηστειῶν· τῆς σταυροπροσκυνήσεως (περὶ τῆς ἀθανασίας τῆς ψυχῆς).

Λόγος η΄. Κυριακὴ δ΄ τῶν νηστειῶν (περὶ ἀνατροφῆς τῶν τέκνων).

Λόγος θ΄. Κυριακὴ ε΄ τῶν νηστειῶν (περὶ ταπεινοφροσύνης).

Λόγος ι΄. Κυριακὴ f΄ τῶν νηστειῶν· τῶν Βαΐων (περὶ τῆς θείας μεταλήψεως).

Λόγος ια΄. Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Παρασκευῇ.

Λόγος ιβ΄. Τῇ ἁγία καὶ μεγάλῃ Παρασκευῇ (ἀγάπη καὶ σταυρός).

Λόγος ιγ΄. Κυριακὴ τοῦ ἁγίου Πάσχα (περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ἀναγεννήσεως).

Λόγος ιδ΄. Κυριακὴ τῆς ἁγίας Πεντηκοστῆς (περὶ τῆς ἐν Χριστῷ εὐτυχίας).

Λόγος ιε΄. Κυριακὴ τῶν 318 ἁγίων πατέρων (περὶ τοῦ ὑψίστου ἰδεώδους τῶν πατέρων).

4) «Ποιμαντορικὴ ἐγκύκλιος» τῆς ἐνθρονίσεώς του ὡς μητροπολίτου Σισανίου καὶ Σιατίστης. 1958.

5) «Εὐχαὶ καὶ λόγοι» ἐπὶ τῇ θεμελιώσει εὐαγῶν ἱδρυμάτων. ἐν Σια-τίστῃ 1962, σελίδες 20.

'Αφιεροῦται εἰς τὰ ἀπόδημα τέκνα τῆς Σιατίστης.

Περιγραφὴ περιεχομένων. μετὰ τὸ 'Αντὶ προλόγου σημείωμα τοῦ μητροπολίτου συγγραφέως ἀκολουθοῦν μία Εὐχὴ ὑπὲρ τῶν εὐεργετῶν τῆς Σιατίστης καὶ ἕνας Λόγος ἐκφωνηθεὶς ἐπὶ τῇ θεμελιώσει τῶν βιοτεχνικῶν ἐργαστηρίων Σιατίστης τῇ 12ῃ αὐγούστου 1962. στὴν συνέχεια παρατίθεται ἡ Εὐχὴ ἐπὶ τῇ θεμελιώσει τῆς τεχνικῆς σχολῆς Σιατίστης, ποιηθεῖσα ὑπὸ τοῦ σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Σιατίστης κυρίου Πολυκάρπου τῇ 19ῃ αὐγούστου 1962 καὶ τὸ μικρὸ τεῦχος κατακλείεται μὲ ἕναν ἀκόμη Λόγον ποὺ ἐκφωνήθηκε τὴν ἴδια ἡμέρα.

6) «'Αρχιερατικὸν καθῆκον». 1963.

7) «῾Ρήματα ἀγάπης». πρακτικαὶ ὁμιλίαι εἰς τὰ εὐαγγέλια τῶν Κυριακῶν ὅλου τοῦ ἐνιαυτοῦ 1963-1964. 'Αθῆναι 1964, σελίδες 208.

8) «Ποιμαντορικὰ γράμματα». Πειραιεὺς 1964, σελίδες 158. κατανεμημένες σὲ 8 θεματικὲς ἑνότητες περιλαμβάνονται ποιμαντορικαὶ ἐγκύκλιοι α΄) ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τοῦ Πάσχα, β΄) ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τῶν Χριστουγέννων, γ΄) πρὸς τοὺς εὐλαβεστάτους πρεσβυτέρους, δ΄) συγκλήσεως ἱερατικῶν συνεδρίων ἐν Σιατίστῃ, ε΄) πρὸς τοὺς νέους, f΄) ἀφορῶσαι τὴν φιλανθρωπικὴν κίνησιν, ζ΄) ἀφορῶσαι τὰ κατηχητικὰ σχολεῖα, καὶ η΄) γενικοῦ περιεχομένου.

9) «Προσευχόμενοι μὴ βαττολογήσητε». 'Αθῆναι 1968, σελίδες 48.

10) «Τὸ ῥάσον ὡς κληρικὴ περιβολὴ ἐν τῇ καθ' ὅλου ὀρθοδόξῳ χριστιανικὴ ἐκκλησία». Σιάτιστα 1968, σελίδες 16. (ἰδιαιτέρως ἐπίκαιρο καὶ σήμερα.)

11) «῾Η ἱερὰ μητρόπολις Σισανίου καὶ Σιατίστης δρῶσα». 'Αθῆναι 1969, σελίδες 16.

12) «῾Η ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, θεοσύστατον ἵδρυμα». ἐξεδόθη τῷ 1969.

13) «'Ανοικτὸν ὑπόμνημα πρὸς πάντα ἁρμόδιον». 'Αθῆναι 1969, σελίδες 36.

14) «῾Η ἱερὰ μητρόπολις Σισανίου καὶ Σιατίστης». 1969.

15) «Αἱ ἡρωίδες τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης» (αἱ ἀδελφαὶ νοσοκόμοι). 'Αθῆναι 1970, σελίδες 32.

16) «῾Ο ἠθικὸς νόμος· τὸ σωσίβιον τῆς ἀπεγνωσμένης ἀνθρωπότητος». ἐκδόσεις «'Ορθοδόξου τύπου», 'Αθῆναι 1979, σελίδες 52.

17) «῾Ιερὰ ἀκολουθία τοῦ ἁγίου καὶ ἐνδόξου ἱερομάρτυρος καὶ ἀποστολικοῦ πατρὸς Πολυκάρπου, ἐπισκόπου Σμύρνης». ἐπιμέλεια ἐκδόσεως τοῦ μητροπολίτου πρώην Σισανίου καὶ Σιατίστης Πολυκάρπου Λιώση. 'Αθῆναι 1984, σελίδες 64. Περιλαμβάνει· ἐκτενὲς σημείωμα 'Αντὶ προλόγου, ῾Ιερὰ ἀκολουθία, Διάφορα τροπάρια ἀναφερόμενα εἰς τὸν ἅγιον ἱερομάρτυρα Πολύκαρπον ποιηθέντα ὑπὸ τοῦ ἐπιμελητοῦ τῆς ἐκδόσεως, ἀκολουθοῦν ῾Ο βίος καὶ τὸ μαρτύριον τοῦ ἁγίου, ῾Ομιλία (τοῦ μητροπολίτου) ἐπὶ τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου, καὶ τέλος 'Αξιόλογοι σημειώσεις ἀναφερόμεναι εἰς τὸ πάνσεπτον πρόσωπον τοῦ ἁγίου.

Τέλος ὑπάρχουν καὶ κάποια κείμενά του ποὺ ἀπηύθυνε πρὸς τοὺς ἱεράρχας καὶ τὸν λαὸ τῆς ἐκκλησίας γιὰ διάφορα ἐπίκαιρα θέματα εἴτε ὡς ὑπομνήματα εἴτε ὡς ἐπιστολές, τὰ ὁποῖα δὲν δημοσιεύτηκαν πουθενά, σῴζονται ὅμως στὸ ἀρχεῖό του.

Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης (2001)