συμβολή

«῾Ως ἁπλοῦς κληρικὸς ἄνευ ἕδρας»!

῞Οταν εἰδοποιήθηκε ἀπὸ τὴν ἱερὰ σύνοδο ὅτι πρέπει νὰ ἀποχωρήσῃ, ὁ ἱστορούμενος ἱεράρχης ἀπήντησε διαμαρτυρόμενος ἀξιοπρεπῶς μὲ τὸ ἑξῆς τηλεγράφημα· «῾Ως ῞Ελλην πολίτης ὀφείλω πειθαρχεῖν τοῖς νόμοις τοῦ κράτους καὶ πειθαρχῶ. ῾Ως ἐπίσκοπος ὅμως τῆς ὀρθοδόξου τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας ἐξανίσταμαι καὶ διαμαρτύρομαι διὰ τὴν βιαίαν, τὴν παρὰ τοὺς περὶ ἰσοβιότητος τῶν ἐπισκόπων ἱεροὺς κανόνας καὶ τὴν ἄνευ κανονικοῦ τινος λόγου ἀπομάκρυνσίν μου ἐκ τῆς λαχούσης μοι θεόθεν ἱερᾶς μητροπόλεως Σισανίου καὶ Σιατίστης καὶ τοῦ προσφιλοῦς μου ποιμνίου...»

Στὴν λειτουργία ποὺ ἐτέλεσε τὴν 1η ἰανουαρίου 1973 στὸν μητροπολιτικὸ ναὸ τοῦ ἁγίου Δημητρίου Σιατίστης ἐξήγησε στὸν λαὸ τὰ γεγονότα καὶ τόνισε ὅτι ἀποχωρεῖ παρὰ τὴν θέλησί του πειθαρχῶντας στοὺς νόμους τοῦ κράτους. στὶς 7 ἰανουαρίου ἐτέλεσε τὴν τελευταία του λειτουργία στὸν ναὸ ῾Αγίας Μαρίνης Τσοτυλίου καὶ στὶς 8 τοῦ μηνὸς παρέδωσε τὴν διοίκησι καὶ διαχείρισι τῆς μητροπόλεως στὸν μητροπολίτη Κοζάνης Διονύσιο, ὁ ὁποῖος εἶχε ὁριστῆ τοποτηρητὴς μὲ ἔγγραφο τῆς ἱερᾶς συνόδου. στὴν συνέχεια οἱ πολιτικὲς καὶ στρατιωτικὲς ἀρχὲς τῆς Σιατίστης, ὁ κλῆρος καὶ ὁ λαὸς τοῦ τόπου ἐν πομπῇ, κατηφεῖς καὶ θλιμμένοι, μὲ τὴν συμμετοχὴ τοῦ νομάρχου, τοῦ δημάρχου καὶ τοῦ πρωτοσυγκέλλου, προέπεμψαν μὲ συγκίνησι καὶ θερμότατες ἐκδηλώσεις τὸν ἐπὶ 14 χρόνια ποιμενάρχη τους. ἐκεῖνος μὲ πόνον ψυχῆς καὶ ἔντονα ζωγραφισμένη στὸ πελιδνὸ πρόσωπό του τὴν βαθιὰ λύπη του τοὺς εὐλόγησε, τοὺς ἔδωσε τὶς τελευταῖές του συμβουλὲς καὶ τοὺς ἀποχαιρέτησε. κατόπιν ἐπιβιβάστηκε σὲ αὐτοκίνητο καὶ ἀνεχώρησε γιὰ τὴν Κοζάνη συνοδευόμενος ἀπὸ τὶς ἀρχὲς καὶ τὸν πρωτοσύγκελλο. μέχρι τὴν Κοζάνη καὶ τὰ Σέρβια τὸν συνώδευαν στὸν δρόμο 50 ἰδιωτικὰ αὐτοκίνητα. στὰ Σέρβια ὅσοι τὸν ἀκολουθοῦσαν ἀσπάστηκαν γιὰ τελευταία φορὰ τὸ δεξί του χέρι καὶ αὐτὸς τοὺς ἔδωσε τὶς τελευταῖές του εὐχὲς καὶ εὐλογίες.

῾Ο μητροπολίτης κυρὸς ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ στὴν τελευταία θεία λειτουργία του

στὸν μητροπολιτικὸ ναὸ 'Αγίου Δημητρίου Σιατίστης.

῾Ως σχολάζων μητροπολίτης ἔμενε φιλοξενούμενος σὲ οἰκία πνευματικοῦ του τέκνου στὴν Γλυφάδα· ἐκεῖ προσευχόταν ἀδιακόπως γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ γιὰ τὸ ποίμνιό του. λίγον καιρὸ μετὰ τὴν ἐγκατάστασί του στὴν Γλυφάδα ζητεῖ καὶ παίρνει τὴν ἄδεια νὰ ἱερουργῇ στοὺς ναοὺς τοῦ Πειραιᾶ καὶ ἰδίως στὸν ἱερὸ ναὸ τῆς ῾Υπαπαντῆς τοῦ Σωτῆρος, μὲ τὸν ὁποῖο συνδέεται πνευματικῶς καὶ συναισθηματικῶς, διότι ἐργάστηκε καὶ ἐφημέρευσε ἐκεῖ ὡς ἱεροκήρυξ. ὕστερα ἀπὸ 38 χρόνια ἐκπληρώθηκε ὁ προφητικὸς λόγος ποὺ εἶχε πεῖ πρὸς τὸν πειραϊκὸ λαό, ὅταν εἶχε χειροτονηθῆ ἐπίσκοπος Διαυλείας· «θὰ ἐπιστρέψω καὶ θὰ εἶμαι μεταξύ σας ὡς ἁπλοῦς κληρικὸς ἄνευ ἕδρας». τώρα ἐπιστρέφει στὸν Πειραιᾶ, στὴν ἐνορία του, χωρὶς ἕδρα, ζῇ μαζί τους ὡς ἁπλὸς κληρικὸς καὶ συνεχίζει νὰ εὐεργετῇ.

῍Αν καὶ ἀποχώρησε ἀπὸ τὴν μητρόπολί του, ψυχικῶς ὅμως ποτὲ δὲν χωρίστηκε ἀπὸ αὐτήν. συνέχισε νὰ εἶναι συνδεδεμένος μὲ τὸ ποίμνιό του μὲ τὸν σύνδεσμο τῆς ἀμοιβαίας ἀγάπης μέχρι τὴν κοίμησί του καὶ νὰ μεριμνᾷ γι' αὐτό. τὸ 1976 κατώρθωσε νὰ ἐκπληρώσῃ ἕναν ἀκόμη διάπυρο πόθο του καὶ διακαέστατη ἐπιθυμία του· νὰ φανῇ ἀρωγὸς σὲ νέους οἰκονομικῶς ἀδύνατους, ἀλλὰ ποὺ ἦσαν ἐραστὲς τῶν καλῶν γνώσεων καὶ ἐπιθυμοῦσαν νὰ καταλάβουν μία θέσι μεταξὺ τῶν ἐπιστημόνων. ἵδρυσε κληρο-δότημα μὲ ἕδρα τὴν Σιάτιστα καὶ μὲ τὴν ἐπωνυμία «Κληροδότημα τῆς ἀγάπης» καὶ ὥρισε ἀπὸ τὰ ἔσοδα τοῦ κληροδοτήματος νὰ σπουδάζουν νέοι ἀπὸ τὴν περιφέρεια τῆς μητροπόλεως Σισανίου καὶ Σιατίστης στὶς σχολὲς τῆς θεολογικῆς καὶ τῆς ἰατρικῆς τῶν ἑλληνικῶν πανεπιστημίων.

Τὸ 1981 ἵδρυσε ταμεῖο μὲ προσωπικό του κεφάλαιο ὕψους 200.000 δραχμῶν, ἀπὸ τοὺς τόκους τοῦ ὁποίου θὰ δίδωνται κάθε ἔτος μὲ κλῆρο βραβεῖα μεταξὺ τῶν ἀριστούχων μαθητῶν τῆς τελευταίας τάξεως τῶν δημοτικῶν σχολείων, γυμνασίων καὶ λυκείων τῆς περιφερείας τῆς ἱερᾶς μητροπόλεως Σισανίου καὶ Σιατίστης, καθὼς καὶ τῆς Τσιπείου τεχνικῆς σχολῆς Σιατίστης. τὰ βραβεῖα αὐτὰ θὰ ἔχουν τὸν τίτλο «Βραβεῖον ἀρετῆς καὶ προόδου».

῾Ο ἀείμνηστος ἱεράρχης ἂν καὶ ἦταν ἤδη σὲ βαθὺ γῆρας, ὅμως οὐδέποτε παραιτήθηκε ἀπὸ τὴν ἐνεργὸ δρᾶσι γιὰ τὸ καλὸ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου μέχρι τὸ τέλος τῆς ἐπιγείου ζωῆς του. ἐπίσης δὲν ἔπαυσε νὰ ἐνδιαφέρεται γιὰ τὰ ἐκκλησιαστικὰ θέματα καὶ νὰ διατυπώνῃ μὲ θάρρος τὴν γνώμη του. στὶς 12 ὀκτωβρίου 1975, μὲ ἀφορμὴ τὴν βίαιη καὶ ἀντικανονικὴ ἀπομάκρυνσι 12 μητροπολιτῶν ἀπὸ τὶς ἐπαρχίες ποὺ διεποίμαιναν, στέλνει ὑπόμνημα πρὸς τὸν τότε ἀρχιεπίσκοπο 'Αθηνῶν Σεραφὶμ καὶ τοὺς ὑπόλοιπους ἱεράρχας συνιστῶντας σὰν ἄλλος ἅγιος Κοσμᾶς Αἰτωλὸς «ὁμόνοιαν καὶ ἀγάπην». μεταξὺ τῶν ὅσων γράφει ὑπάρχει καὶ ἡ ἑξῆς χαρακτηριστικὴ φράσι· «εἶναι καιρός, ἅγιοι πατέρες καὶ ἀδελφοί, εἶναι καιρὸς νὰ ἀρθῶμεν εἰς τὸ ὕψος τῶν περιστάσεων καὶ ν' ἀφήσωμεν τὸ “ἐγὼ” καὶ ἀντ' αὐτοῦ νὰ θέσωμεν εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν τὸ “σύ, ἁγιωτάτη μου ἐκκλησία”, ὃ καὶ ὑπεσχέθημεν γενόμενοι ἀρχιερεῖς». ὡς λύσι τοῦ δημιουργηθέντος προβλήματος προτείνει νὰ δοθοῦν μητροπόλεις στοὺς ἀπομακρυνθέντας ἀπὸ τὶς μητροπόλεις των καὶ παροτρύνει τοὺς δευτέρους νὰ ἀποδεχθοῦν αὐτὴν τὴν προσφορά, «ἔστω καὶ ἄδικον»! ἡ σοφία του, ἡ ὀξυδέρκειά του καὶ ὁ πόθος του γιὰ τὴν ἑνότητα τῆς ἐκκλησίας μεταρσιώνονται καὶ πάλι σὲ φωνὴ προφητικὴ καὶ διαχρονική, καὶ σήμερα ἐπίκαιρη.

Στὶς 15 ἀπριλίου 1984 ἀπευθύνει «πρὸς πάντα ἁρμόδιον» ἀνοικτὴ ἐπιστολή, θρηνητικὴ καὶ ἀφυπνιστική, στὴν ὁποία περιγράφει ἁδρομερῶς τὸν πόλεμο τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων ἐναντίον τῆς χριστιανικῆς πίστεως τῶν 'Ελλήνων καὶ ὑποδεικνύει τρόπους ἀγῶνος ἐκ μέρους τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀντιμετωπίσεως τοῦ κακοῦ ποὺ διαπράττεται.

῾Η προσωπικότητα τοῦ ὄντως ἀκτήμονος καὶ ἀποστολικοῦ ἀρχιερέως ἐνσάρκωνε τὴν φιλανθρωπικὴ διακονία καὶ ἦτο μία ζῶσα ὑπενθύμισι τοῦ χρέους ὅλων νὰ μὴν ξεχνοῦμε τοὺς ἀναξιοπαθοῦντες καὶ φτωχοὺς ἀδελφούς μας. ἡ ζωή του ὅλη ὑπῆρξε πολύκαρπος καὶ καλλίκαρπος· ἔδωσε τὸ «παρὼν» τῆς πρὸς τὸ παιδί ἀγάπης σὲ κάθε εὐκαιρία, καὶ τὸ ἔδωσε χαρισματικά, δυναμικά, ἄφοβα, χωρὶς ταλαντεύσεις, χωρὶς διαφημίσεις καὶ προβολὴ τοῦ ἑαυτοῦ του καὶ τοῦ ἔργου του. τίποτε δὲν τὸν ἐξαντλοῦσε μπροστὰ στὸ καλό. γι' αὐτὸ καὶ ἐκεῖνο ποὺ ἔμεινε ὡς τὸ μέγιστο πνευματικό του κατόρθωμα εἶναι ἡ ἐσαεὶ ἀγάπη του πρὸς ὅλα τὰ παιδιὰ τοῦ Πειραιᾶ καὶ τῆς μητροπόλεως Σιατίστης, οἱ γονεῖς τῶν ὁποίων ἐπίσης νοερὰ θὰ πρέπει νὰ τὸν εὐγνωμονοῦν.

Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης (2001)