συμβολή

Ἔκθεσις Πίστεως

῾Η παροῦσα ἀρχαία Ἔκθεσις Πίστεως φέρεται ἀνακριβῶς ὡς Σύμβολον τοῦ ἁγίου ᾿Αθανασίου ᾿Αλε­ξανδρείας, διότι εἶναι κείμενον μεταγενέστερον, δυτικῆς προελεύσεως, καὶ μάλιστα αὐγουστινιζούσης ὑφῆς, διαμορφωθὲν δὲ τελικῶς περὶ τὸν 7ον ἢ 8ον αἰῶνα.  ἴσως ἀρχικῶς συνετάγη ὡς ὁμολογία πίστεως ὑπὸ νεοχειροτονηθέντος δυτικοῦ ἐπισκόπου, πρᾶγμα σύνηθες ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ κατ᾿ ἐκείνην τὴν ἐποχὴν εἰς ἀνατολὴν καὶ δύσιν.  σῴζεται εἰς τὸ λατινικὸν κείμενον καὶ εἰς διαφόρους ἑλληνικὰς παραλλαγάς-μεταφράσεις, ἀλλ᾿ ἐνταῦθα παρατίθεται κα­τὰ τὴν ἔκδοσιν τοῦ μεγάλου ῾Ωρολογίου, διότι εἰς τὸ λατινικὸν κείμενον καὶ εἰς ἄλλας μεταφράσεις ὑπάρ­χουσι κακόδοξοι τινὲς φράσεις.  ἐν τῷ μεγάλῳ ῾Ωρολογίῳ ἐξεδόθη μετάφρασις ἀποκεκαθαρμένη ἐκ τῶν κακοδοξιῶν, ὁ δὲ Βαρθολομαῖος ὁ Κουτλου­μου­σιανὸς ἐσημείωσε διὰ τὸ ὑπ᾿ αὐτοῦ ἐκδοθὲν κείμενον ὅτι «συγκριθὲν τοῖς ἀρχαι­οτάτοις χειρογράφοις τοῖς σῳζομένοις ἐν τῇ τοῦ ἁγίου Μάρκου βιβλιοθήκῃ καὶ σύμφωνον εὑρεθὲν καὶ ὁμο­φωνοῦν τῇ γνώμῃ τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας, ἔδοξε τοῦτο τυπω­θῆναι· τὰ γὰρ τυπωθέντα ἐν Παρισίοις καὶ ἄλλοθι διαφέρουσι κατὰ τὴν φράσιν καὶ τὴν ἔννοιαν». 

[1] Ὅς τις βούλεται σωθῆναι, πρὸ πάντων χρὴ αὐτῷ τὴν καθολικὴν κρατῆσαι Πίστιν, [2] ἣν εἰ μή τις σώαν καὶ ἄμωμον τηρήσειεν, ἄνευ δισταγμοῦ εἰς τὸν αἰῶνα ἀπολεῖται.

[3] Πίστις δὲ ἡ καθολικὴ αὕτη ἐστίν, ἵνα ἕνα θεὸν ἐν τριάδι καὶ τριάδα ἐν μονάδι σεβώμεθα, [4] μήτε συγχέοντες τὰς ὑποστάσεις μήτε τὴν οὐσίαν μερίζοντες· [5] ἄλλη γάρ ἐστιν ἡ τοῦ πατρὸς ὑπόστασις, ἄλλη τοῦ υἱοῦ, καὶ ἄλλη τοῦ ἁγίου πνεύματος· [6] ἀλλὰ πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος μία ἐστὶ θεότης, ἴση δόξα, συναΐδιος ἡ μεγαλειότης. [7] οἷος ὁ πατήρ, τοιοῦτος καὶ ὁ υἱός, τοιοῦτον καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· [8] ἄκτιστος ὁ πατήρ, ἄκτιστος ὁ υἱός, ἄκτιστον καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα· [9] ἀκα­τάληπτος ὁ πατήρ, ἀκατάληπτος ὁ υἱός, ἀκατάληπτον καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· [10] αἰώνιος ὁ πατήρ, αἰώνιος ὁ υἱός, αἰώνιον καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα· [11] πλὴν οὐ τρεῖς αἰώνιοι, ἀλλ' εἷς αἰώνιος· [12] ὥς περ οὐδὲ τρεῖς ἄκτιστοι οὐδὲ τρεῖς ἀκατάληπτοι, ἀλλ' εἷς ἄκτιστος καὶ εἷς ἀκατάληπτος. [13] ὁμοίως παντοκράτωρ ὁ πατήρ, παντοκράτωρ ὁ υἱός, παντοκράτορ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· [14] πλὴν οὐ τρεῖς παντοκράτορες, ἀλλ' εἷς παντοκράτωρ. [15] οὕτω θεὸς ὁ πατήρ, θεὸς ὁ υἱός, θεὸς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· [16] πλὴν οὐ τρεῖς θεοί, ἀλλ' εἷς θεός. [17] ὡσαύτως Κύριος ὁ πατήρ, Κύριος ὁ υἱός, Κύριον καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· [18] πλὴν οὐ τρεῖς κύριοι, ἀλλ' εἷς ἐστι Κύριος· [19] ὅτι ὥς περ μοναδικῶς ἑκάστην ὑπόστασιν θεὸν καὶ Κύριον ὁμολογεῖν τῇ χριστιανικῇ ἀληθείᾳ ἀναγκαζόμεθα, οὕτω τρεῖς θεοὺς ἢ τρεῖς κυρίους λέγειν τῇ καθολικῇ εὐσεβείᾳ κωλυόμεθα. [20] ὁ πατὴρ ἀπ' οὐδενός ἐστι πεποιημένος οὔτε δεδημιουργημένος οὔτε γεγεννημένος· [21] ὁ υἱὸς ἀπὸ μόνου τοῦ πατρός ἐστιν, οὐ πεποιημένος οὐδὲ δεδημιουργημένος, ἀλλὰ γεγεννημένος· [22] τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἀπὸ τοῦ πατρός, οὐ πεποιημένον οὔτε δεδημιουργημένον οὔτε γεγεννημένον, ἀλλ' ἐκπορευτόν. [23] εἷς οὖν ἐστι πατήρ, οὐ τρεῖς πατέρες· εἷς υἱός, οὐ τρεῖς υἱοί· ἓν πνεῦμα ἅγιον, οὐ τρία πνεύματα ἅγια· [24] καὶ ἐν αὐτῇ τῇ τριάδι οὐδὲν πρῶτον ἢ ὕστερον, οὐδὲν μεῖζον ἢ ἔλαττον, ἀλλ᾿ ὅλαι αἱ τρεῖς ὑποστάσεις συνδιαιωνίζουσαι ἑαυταῖς εἰσι καὶ ἴσαι· [25] ὥστε κατὰ πάντα, ὡς εἴρηται, καὶ τριὰς ἐν μονάδι καὶ μονὰς ἐν τριάδι λατρεύεται. [26] ὁ θέλων οὖν σωθῆναι οὕτω περὶ τῆς ἁγίας τριάδος φρονείτω· [27] πλὴν ἀναγκαῖον ἔτι ἐστὶ πρὸς αἰώνιον σωτηρίαν ὅπως καὶ τὴν ἐνανθρώπησιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὀρθῶς πιστεύῃ.

[28] Ἔστιν οὖν πίστις ὀρθὴ ἵνα πιστεύωμεν καὶ ὁμολογῶμεν ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ τοῦ θεοῦ υἱὸς καὶ θεὸς καὶ ἄνθρωπός ἐστι. [29] θεός ἐστιν  ἐκ  τῆς  οὐσίας τοῦ πατρὸς πρὸ αἰώνων γεννηθείς, καὶ ἄνθρωπός ἐστιν ἐκ τῆς οὐσίας τῆς μητρὸς ἐν χρόνῳ γεννηθείς· [30] τέλειος θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος ἐκ ψυχῆς λογικῆς καὶ ἀνθρωπίνης σαρκὸς ὑποστάς· [31] ἴσος τῷ πατρὶ κατὰ τὴν  θεότητα,  ἐλάττων τοῦ πατρὸς κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα· [32] ὃς εἰ καὶ θεὸς ὑπάρχει καὶ ἄνθρωπος, ὅμως οὐ δύο, ἀλλ'  εἷς ἐστι Χριστός· [33] εἷς δὲ οὐ τροπῇ θεότητος εἰς σάρκα, ἀλλὰ προσλήψει ἀνθρω­πό­τητος  εἰς θεότητα· [34] εἷς πάντως οὐ συγχύσει φύσεων,  ἀλλ'  ἑνότητι ὑπο­στάσεως· [35] ὥς περ γὰρ ψυχὴ λογικὴ καὶ σὰρξ εἷς ἐστιν ἄνθρωπος, οὕτω θεὸς καὶ ἄνθρωπος εἷς ἐστι Χριστός, [36] ὁ παθὼν διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν, καὶ κατελθὼν εἰς τὸν ᾅδην, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν, [37] καὶ ἀνελθὼν εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθήμενος ἐκ δεξιῶν τοῦ θεοῦ καὶ πατρὸς τοῦ παντοκράτορος· [38] ὅθεν ἐλεύσεται κρῖναι  ζῶντας  καὶ νεκρούς· οὗ τῇ παρουσίᾳ πάντες  ἄνθρωποι  ἀναστήσονται  σὺν τοῖς  ἑαυτῶν  σώμασιν, ἀποδώσοντες περὶ τῶν ἰδίων ἔργων λόγον· [39] καὶ οἱ καλὰ πράξαντες εἰσελεύσονται εἰς ζωὴν αἰώνιον, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον.

[40] Αὕτη ἐστὶν ἡ καθολικὴ πίστις, ἣν εἰ μή τις πιστῶς  τε  καὶ  βεβαίως  πιστεύσῃ,  σωθῆναι  οὐ δυνήσεται.