συμβολή

᾿Απορίαι κατὰ μονοφυσιτῶν

᾿Αναστασίου β΄ ᾿Αντιοχείας τοῦ Σιναΐτου (600)

1. Αὕτη ἡ μία τοῦ Λόγου φύσις σεσαρκωμένη μετὰ τὴν ἄφραστον σύλληψιν ὁμοία ἐστὶ τῷ πατρὶ κατὰ πάντα τρόπον καὶ ὁμοούσιος αὐτῷ. ἔχει γὰρ ὁ Χριστὸς τὸ μὲν ὁμοούσιον τοῦ ἰδίου πατρὸς τὸ δὲ ἑτεροούσιον.  καὶ εἰ μὲν ὁμοούσιος ὅλος ὁ Χριστὸς τῷ πατρί, δῆλον ὅτι κτιστὸς ὁ πατήρ· κτίσμα γὰρ ἡ σάρξ· εἰ δὲ ἑτεροούσιον τὸ σῶμα τοῦ θεοῦ Λόγου, πῶς οὐ δύο φύσεις;

2. Εἰ τὸ λέγειν ἐν δύο φύσεσι τὸν Χριστὸν δύο πρόσωπα καὶ δύο ὑπο­στάσεις σημαίνει, πάντως καὶ τὸ λέγειν ἐκ δύο φύσεων ἐκ δύο προσώπων σημαίνει· οὐκ ἔστι γὰρ φύσις ἀπρόσωπος.  εἰ δὲ λέγουσιν οὐ δυνατὸν τοῦ­το εἶναι, ἐπειδὴ οὐ προϋπέστη ἡ σάρξ, ἐροῦμεν ὅτι οὐδὲ ἐν δύο προσώ­ποις δυνατόν· οὐδαμοῦ γὰρ ἐκ τοῦ Λόγου ἐχωρίσθη ἡ σάρξ.

3. Εἰ τὸ λέγειν τοὺς ἁγίους πατέρας ἐκ θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος τὸν Χριστὸν ἐκ δύο φύσεων σημαίνει, τὸ λέγειν αὐτοὺς ἄρα τέλειον τὸν αὐτὸν ἐν θεότητι καὶ ἐν ἀνθρωπότητι, πῶς οὐκ ἐν δύο φύσεσιν αὐτὸν σημαίνει;

4. Εἰ μὲν εἶπεν ὁ Χριστός· «Λύσατέ με καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ ἐμαυτόν», εἴχομεν εἰπεῖν ὡς πᾶσα ἡ μία τοῦ θεοῦ Λόγου φύσις σεσαρκω­μένη λέλυται καὶ τέθνηκεν. ἐπειδὴ δὲ «Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον», εἶπε, «καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν», εἴπωσιν ἡμῖν ποία μὲν φύσις λέλυ­ται, ποία δὲ τὴν λυθεῖσαν ἀνέστησεν.  εἰ δὲ τοῦτο οὐ βούλονται, εἴπωσιν ἡμῖν· Πᾶσα ἡ μία σεσαρκωμένη τοῦ θεοῦ Λόγου φύσις τέθνηκεν ἢ μέρος καὶ μέρος ἢ ἥμισυ καὶ ἥμισυ ἢ τρίτον καὶ δίμοιρον;

5. Ἀναληφθέντος τοῦ Χριστοῦ τί ἐξ ἡμῶν ἀνήγαγε τῷ πατρί, φύσιν ἢ ὑπόστασιν; σῶμα ὅμοιον τῷ Λόγῳ ἢ οὐχ ὁμοούσιον;  καὶ εἰ μὲν ὅμοιον τῷ Λόγῳ, πάντως καὶ ὁ Λόγος περιγραπτὸς ἢ τὸ σῶμα ἀπερίγραπτον.  εἰ δ᾿ ἀπερίγραπτον, ποῦ ἀνήρχετο ἀπερίγραπτον ὄν;  ὥστε φαντασίαν οἱ ἅγιοι μαθηταὶ ἑώρων καὶ οὐκ ἀλήθειαν;

6. Εἰ τὸ λέγειν δύο φύσεις τὸν Χριστὸν προσθήκη φύσεων ἐπὶ τῆς ἁγί­ας τριάδος ἐστί, πάντως καὶ ὁ λέγειν δύο γεννήσεις τὸν Χριστὸν προσθήκην γεννήσεων λέγει ἐν τῇ ἁγίᾳ τριάδι, ἅμα τε καὶ ὁ λέγων ὅτι κτιστὸν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ κτίσμα προσκυνεῖ ἐν τῇ ἁγίᾳ τριάδι.

7. Οἱ φιλοσόφως μᾶλλον δὲ ἀσόφως λέγοντες ὅτι ἀπεθεώθη καὶ ἰσώθη ἡ σὰρξ τῷ θεῷ Λόγῳ, εἴπωσιν ἡμῖν, εἰ ἄρα καὶ ἀόρατος καὶ ἀφηλάφητος μετὰ τὴν ἕνωσιν ἡ σὰρξ τοῦ θεοῦ Λόγου.  εἰ δὲ τοῦτο φαντασία, πάντως καὶ δόκησις ἡ οἰκονομία.  εἰ δὲ οὐ ταῦτα ἔσχεν ἡ σάρξ, πῶς ἰσώθη τῷ ἀοράτῳ καὶ ἀπεριγράπτῳ;

8. Εἰ ὁ λέγων τὴν θεότητα παθοῦσαν μανιχαΐζει καὶ ὁ λέγων ἄνθρωπον παθόντα καὶ σταυρωθέντα νεστοριανίζει, πάντως ὁ λέγων σῶμα θεοῦ ἀχώ­ριστον παθεῖν ὀρθῶς δοξάζει.

9. Μετὰ τὴν ἄφραστον ἕνωσιν τί χρὴ λέγειν τὸ σῶμα τὸ δεσποτικὸν παρὰ τὸν θεὸν Λόγον, φύσιν ἢ ὑπόστασιν; ἢ σῶμα θεοῦ Λόγου ἀνούσιον καὶ ἀνυπόστατον;

10. Ἡ σὰρξ σάρξ ἐστι καὶ οὐ θεότης, καὶ ἡ θεότης θεότης ἐστὶ καὶ οὐ σάρξ· εἰ οὖν ταὐτὸν τὰ δύο ταῦτα, πῶς ἀλλήλων διαφέρουσι, κατὰ φύσιν ἢ καθ' ὑπόστασιν; ἢ μόνην κατ' ὀνομασίαν ψιλὴν καὶ οὐ κατὰ διαφορὰν φύσεως;

11. Ποίας ἆρα τῶν ἐν Χριστῷ φύσεών ἐστιν θεὸς ὁ πατὴρ καὶ ποίας αὐτῶν πατήρ;  ἆρα θεός ἐστι τῆς πάσης μιᾶς φύσεως τοῦ Λόγου σεσαρκω­μένης;  οὐκοῦν καλῶς οἱ ἀρειανοὶ θεὸν τοῦ Λόγου τὸν πατέρα λέγουσιν!  εἰ δὲ οὐ θεὸς τοῦ Λόγου, πῶς λέγει· «Πατέρα μου καὶ πατέρα ὑμῶν καὶ θεόν μου καὶ θεὸν ὑμῶν»;

12. Τὰ ἀνόμοια ἀλλήλοις πρὸ τῆς ἑνώσεως, ἤγουν τὸ σῶμα καὶ ὁ θεὸς Λόγος, μεμενήκασι μετὰ τὴν ἕνωσιν ἀνόμοια ἢ γεγόνασι κατὰ φύσιν ἀλλή­λοις ὅμοια;

13. Εἰ τῷ λέγειν τοὺς πατέρας κατ᾿ ἄλλο καὶ ἄλλο ἐπὶ Χριστοῦ, οὐ ση­μαίνουσι διὰ τῆς τοιαύτης φωνῆς τὰς δύο φύσεις, πῶς ἐπὶ τῆς ἁγίας τριά­δος οὐ καταδέχεσθε λέγειν κατ᾿ ἄλλο καὶ ἄλλο;

14. Οὐ γὰρ ἡ σὰρξ καὶ θεὸς Λόγος ἀπέθανεν· εἰ δὲ ὁ θεὸς Λόγος μετὰ τοῦ ἰδίου ναοῦ ἀπέθανεν, οὐκέτι ἦν τριὰς ἐν οὐρανῷ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ σταυροῦ ἀλλὰ δυάς, ἕως οὗ ἀνέστη ὁ Λόγος ὁ κάτω θανών.  εἰ γὰρ ὁ θεὸς Λόγος ἀπέθανε, πάντως καὶ ἡ ψυχὴ ἀπέθανεν· εἰ δὲ ἡ ψυχὴ ἡ κτιστὴ ἔμεινεν ἀθάνατος, πῶς ὁ κτίστης Λόγος ἀπέθανεν;  ἡμεῖς οὖν φαμεν ὅτι «ἐλύθη ὁ ναὸς καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἠγέρθη» ὑπὸ τοῦ ἐν αὐτῷ ἀδιαιρέτως καὶ ἀχωρίστως ὑπάρχοντος θεοῦ Λόγου.

15. Τὸ γοῦν ἀμφιβαλλόμενον τοῦτό ἐστιν, εἰ δυνατὸν μετὰ τὴν ἕνωσιν εἰπεῖν ἐπὶ Χριστοῦ δύο φύσεις.  περὶ μὲν οὖν τῆς μιᾶς φύσεως τοῦ θεοῦ Λόγου ἀναμφίβολοί ἐσμεν ἀμφότεροι, τὸ δὲ ζητούμενον λοιπὸν περὶ τοῦ σώματος, ὅτι ὑμῶν μὲν σάρκα ὀνομαζόντων αὐτοῦ, οὐχὶ φύσιν, ἡμῶν δὲ καὶ σάρκα καὶ φύσιν παριστώντων τοὺς πατέρας ὀνομάζοντας μετὰ τὴν ἕνωσιν ἐν τῷ πάθει καὶ <τῇ> ἀναλήψει, φύσεως τοῦ σώματος ὀνομαζομένου φύσεως καὶ τῆς θείας φύσεως, μία <ὑπόστασίς> εἰσιν αἱ δύο.

16. ῾Ο ἅγιος Κύριλλος πρὸς Σούκκενσον λέγει· «Οὕτως ὀρθότατα ἡ σὴ τελειότης τὸν περὶ τοῦ σωτηρίου πάθους ἐκτίθεται λόγον, οὐκ αὐτὸν τὸν µονογενῆ θεὸν Λόγον, καθ' ὃ νοεῖται καὶ ἔστι θεός, παθεῖν εἰς ἰδίαν φύσιν, παθεῖν δὲ µᾶλλον τῇ χοϊκῇ φύσει· δεῖ γὰρ ἀμφότερα σῴζεσθαι τῷ ἑνὶ καὶ κατ᾿ ἀλήθειαν Χριστῷ, καὶ τὸ μὴ πάσχειν θεϊκῶς καὶ τὸ λέγεσθαι παθεῖν ἀνθρωπίνως· ἡ αὐτοῦ γὰρ πέπονθε σάρξ».  οὕτω καὶ ὁ Νυσσαεύς φησι· «Ποία μορφὴ ἐπὶ τοῦ πάθους ῥαπίζεται;».  οὕτω καὶ ὁ Χρυσόστομος εἰς τὴν Χριστοῦ ἀνάληψίν φησι· «Ποία φύσις ἤκουσε· Κάθου ἐκ δεξιῶν μου;  ἐκείνη ἡ ἀκούσασα· Γῆ εἶ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ».  καὶ πάλιν εἰς τὸ κατὰ Ματθαῖον ἑρμηνεύων φησίν· «Οὐ γὰρ θεὸς ἦν γυμνὸς ἀλλὰ θεὸς ἐν ἀνθρω­πίνῃ κρυπτόμενος μορφῇ».  καὶ πάλιν ᾿Αμβρόσιος ἐν τῇ κατὰ Ἔφεσον συν­όδῳ φησίν· «῾Ως θεὸς Λόγος λαλεῖ τὰ θεῖα, ὡς ἄνθρωπος λαλεῖ τὰ ἀνθρώ­πινα· ἐπειδὴ ἐν τῇ ἐμῇ οὐσίᾳ λαλεῖ».