Καλὴ (ἱεροψαλτικὴ) χρονιά
Τοῦ Διονυσίου ᾿Ανατολικιώτου*
Τὸ μόλις ἀρξάμενο νέο ἔτος 2013 ἀσφαλῶς κουβαλάει τὶς ἐπιπτώσεις, θετικὲς ἢ ἀρνητικές, τῆς χρονιᾶς ποὺ πέρασε, καὶ ἀποτελεῖ ἕναν κρίσιμο κόμβο σὲ μία ἰδιαίτερα σημαντικὴ δύσκολη καὶ φορτισμένη συγκυρία γιὰ τὸν τόπο μας ἀπὸ πολλὲς ἀπόψεις (οἰκονομική, κοινωνική, πνευματική, κ.λπ.). οἱ γνωστὲς ἐξελίξεις καὶ οἱ τρέχουσες δυσκολίες ἐπηρεάζουν, πολὺ συχνὰ μὲ ἀρνητικὸ τρόπο, καὶ τὴν ἐκκλησία, ἰδίως δὲ τὸν εὐαίσθητο χῶρο τῶν ἱεροψαλτῶν, ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει ἐδῶ. ἀπολύσεις συναδέλφων, μειώσεις μισθῶν, πάγωμα προσλήψεων νέων ψαλτῶν καὶ χορῳδῶν, διάφορες ἄλλες ἀδικίες εἶναι μερικὰ μόνο ἀπὸ τὰ προβλήματα ποὺ ἔχουν ὀξυνθῆ ὑπερβαλλόντως τὸ τελευταῖο διάστημα. παράλληλα ὅμως ὑπάρχουν καὶ κάποια πολὺ θετικὰ στοιχεῖα ἢ γεγονότα, ποὺ ἐμφανίζονται στὴν αὐγὴ τοῦ νέου ἔτους καὶ δημιουργοῦν τὴν ἐλπίδα γιὰ κάποιες καλλίτερες ἡμέρες. ἀπαριθμῶ μερικὰ ἀπὸ αὐτά.
1. ᾿Απὸ τὸν νοέμβριο τοῦ 2012 μία ἐκκρεμότητα 104 ἐτῶν βρῆκε ἐπιτέλους τὴν πρέπουσα λύσι. ὁ Πανελλήνιος Σύνδεσμος ῾Ιεροψαλτῶν (ΠΑ.Σ.ΙΕΡ.) μὲ τὴν ἀμέριστη συμπαράστασι τῆς ἐκκλησίας ἀπέκτησε τὸν δικό του χῶρο, γιὰ νὰ στεγάσῃ τὰ γραφεῖά του, τὸ ἀρχεῖό του καὶ τὶς δραστηριότητές του.
2. Παράλληλα καὶ ἡ ῾Ομοσπονδία Συλλόγων ῾Ιεροψαλτῶν ῾Ελλάδος (ΟΜ.Σ.Ι.Ε.) ἀπέκτησε ἐπίσης δικά της γραφεῖα χάρι στὴν ἀρωγὴ τῆς διοικούσης ἐκκλησίας.
3. ᾿Επίσης θετικὸ στοιχεῖο κατὰ τὴν γνώμη μου εἶναι ὅτι ἡ λύσι τοῦ στεγαστικοῦ αὐτῶν τῶν δύο ἱεροψαλτικῶν σωματείων ὀφείλεται καὶ στὴν συνεργασία τῶν προέδρων τους καὶ τῶν διοικητικῶν τους συμβουλίων. καὶ κάθε ἐκδήλωσι ἢ ἐπίτευγμα ποὺ ἐνισχύει τὴν συνεργασία καὶ τὴν ὁμοψυχία μας πρέπει νὰ τονίζεται καὶ νὰ προβάλλεται ὡς παράδειγμα πρὸς μίμησιν.
4. Τὰ γραφεῖα τοῦ ΠΑ.Σ.ΙΕΡ. καὶ τῆς ΟΜ.Σ.Ι.Ε. συστεγάζονται στὸ ἴδιο κτήριο καὶ μάλιστα στὸν ἴδιο ὄροφο. ἀλλὰ ἐκτὸς αὐτῶν ἐκεῖ (στὸ ἴδιο κτήριο καὶ στὸν ἴδιο πάλι ὄροφο) βρίσκονται καὶ τὰ γραφεῖα τοῦ ῾Ιδρύματος Βυζαντινῆς Μουσικολογίας, τὸ ὁποῖο βέβαια δὲν εἶναι ἰδιωτικὸ σωματεῖο, ἀλλὰ ἐκκλησιαστικὸς ὀργανισμὸς ὑπὸ τὴν ἱερὰ σύνοδο τῆς ἐκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος. μακάρι αὐτὴ ἡ εὐτυχὴς συγκυρία τῆς γειτνιάσεως νὰ γίνῃ ἀφορμὴ γιὰ μία καλλίτερη ἀλληλογνωριμία (γιατί ὄχι καὶ συνεργασία;) αὐτῶν τῶν τριῶν σημαντικῶν γιὰ τὸν ἱεροψαλτικὸ κόσμο φορέων.
5. Μὲ τὸ «καλημέρα», μὲ τὸ ποὺ πῆγε δηλαδὴ ὁ Πανελλήνιος Σύνδεσμος στὰ νέα γραφεῖά του καὶ πρὶν προλάβῃ καλὰ καλὰ νὰ στεγνώσῃ ἡ μπογιὰ στοὺς φρεσκοβαμμένους τοίχους, ἀνακοινώθηκε μία πολὺ ἐνδιαφέρουσα πρωτοβουλία γιὰ τὴν διεξαγωγὴ δωρεὰν μαθημάτων καὶ διαλέξεων ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, χορῳδίας, θεωρίας, παραδοσιακῶν τραγουδιῶν κ.λπ.. χαιρετίζω θερμὰ τὴν πρωτοβουλία αὐτὴ καὶ συγχαίρω τὸ διοικητικὸ συμβούλιο καὶ ἰδίως τὸν πρόεδρό του Θεολόγο ᾿Ερσωτέλο γι᾿ αὐτὴν τὴν ἰδέα. ἦταν ἀσφαλῶς κάτι ποὺ ἔλειπε ἀπὸ τὶς δραστηριότητες τοῦ συλλόγου. καὶ εὔχομαι τὰ σχέδια αὐτὰ νὰ εὐοδωθοῦν καὶ νὰ ἀκολουθήσουν καὶ ἄλλες παρόμοιες ἐνέργειες, ποὺ θὰ ξαναζωντανέψουν τὸ ἐνδιαφέρον γενικώτερα γιὰ τὴν μουσικὴ τοῦ ἑλληνικοῦ μας πολιτισμοῦ ἀλλὰ καὶ εἰδικώτερα γιὰ τὴν πορεία τοῦ ἐν λόγῳ συνδέσμου.
6. ῞Ενα ἀκόμη στοιχεῖο ποὺ θεωρῶ ὅτι μᾶς ἐπιτρέπει νὰ αἰσιοδοξοῦμε γιὰ τὸ μέλλον τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς στὸν τόπο μας εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ τελευταῖα χρόνια ἔχουμε τὴν ἐπίσημη ἢ ἄτυπη δημιουργία ἢ ἐπαναδραστηριοποίησι πολλῶν ἱεροψαλτικῶν χορῳδιῶν. πρόκειται συχνὰ γιὰ χορῳδίες ἐνοριακὲς ἢ εὐκαιριακές, χορῳδίες ποὺ ἀπαρτίζονται ἀπὸ φίλους καὶ συνεργάτες ἢ ἀπὸ μαθητὲς ἑνὸς μουσικοδιδασκάλου, ἐνίοτε σὲ κάποιες νεώτερες μπορεῖ νὰ μὴν ὑπάρχῃ ἡ ἀπαιτούμενη ὀργάνωσι ἢ ἐμπειρία, δὲν λείπουν ὅμως ὁ ἐνθουσιασμός, τὸ μεράκι, ἡ διάθεσι προσφορᾶς καὶ συνεργασίας, ἡ στελέχωσι μὲ νέους κυρίως ἀνθρώπους, τὸ φιλικὸ κλῖμα, καὶ ἄλλες θετικὲς προϋποθέσεις.
Τὰ παραπάνω στοιχεῖα, καθὼς καὶ ἄλλα ποὺ δὲν ἐπιτρέπει ὁ χῶρος νὰ ἀναφερθοῦν ἐδῶ, ἀνοίγουν ἀσφαλῶς ἐλπιδοφόρους δρόμους γιὰ τὰ ἱεροψαλτικὰ πράγματα, ἂν μάλιστα ἀξιοποιηθοῦν καταλλήλως. καὶ κάποιοι τρόποι ἀξιοποιήσεως καὶ διευκολύνσεως τῶν πραγμάτων θὰ μποροῦσαν νὰ εἶναι οἱ ἀκόλουθοι, ἰδίως σχετικὰ μὲ τὸν Πανελλήνιο Σύνδεσμο ῾Ιεροψαλτῶν, στὸν ὁποῖο περιορίζω τὸν λόγο, γιὰ νὰ μὴν ἐπεκταθῇ ὑπέρμετρα τὸ παρὸν ἄρθρο.
1. ῾Η ἐνίσχυσι τῆς λειτουργίας τοῦ ΠΑ.Σ.ΙΕΡ. μὲ τὴν ἐγγραφὴ νέων μελῶν καὶ μὲ τὴν ἐνεργότερη συμμετοχὴ τῶν ἤδη ἐγγεγραμμένων. ὁ σύνδεσμος μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ καλύψῃ τοὐλάχιστον τὸ λεκανοπέδιο ᾿Αττικῆς, ἴσως δὲ καὶ ὅμορους νομοὺς καὶ κοντινὰ νησιά. ἂν γιὰ κάποια περιοχὴ ὑπάρξουν προϋποθέσεις καὶ ἰδιαιτερότητες ποὺ δὲν καλύπτονται ἐπαρκῶς ἀπὸ τὰ κεντρικὰ γραφεῖα τοῦ συνδέσμου, τότε ἀντὶ γιὰ τὴν δημιουργία ἄλλου ἀνεξάρτητου ἱεροψαλτικοῦ σωματείου, μπορεῖ νὰ δημιουργηθῇ ἕνα τοπικὸ παράρτημα, π.χ. «῾Αγίας Παρασκευῆς». ἔτσι καὶ ἡ ἑνότης θὰ διαφυλάσσεται καὶ οἱ τοπικὲς ἀνάγκες θὰ ἐξυπηρετοῦνται καλλίτερα. γενικῶς εἶμαι τῆς γνώμης ὅτι λίγοι ἀνὰ τὴν ἑλληνικὴ ἐπικράτεια, ἀλλὰ ἰσχυροὶ σοβαροὶ καὶ συνεργαζόμενοι μεταξύ των ἱεροψαλτικοὶ σύλλογοι, ποὺ θὰ ἐκπροσωποῦν τὸ σύνολο τῶν διακονούντων στὰ ἱερὰ ἀναλόγια, ἔχουν μεγαλείτερο διαπραγματευτικὸ πλεονέκτημα, ἀπὸ δεκάδες καὶ ἑκατοντάδες συλλόγους, ποὺ πολλὲς φορὲς ἀντιμάχονται μεταξύ των καὶ ἀλληλοσπαράσσονται.
2. Προκειμένου νὰ ἐνθαρρυνθοῦν οἱ συνάδελφοι στὴν συμμετοχή τους καὶ δεδομένης τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως, προτείνω μὲ ἀπόφασι τοῦ διοικητικοῦ συμβουλίου νὰ καταργηθοῦν (ἢ νὰ ἀνασταλοῦν ἢ νὰ καταστοῦν ἀδρανεῖς) ἡ ἐφάπαξ εἰσφορὰ ἐγγραφῆς (20 €) καὶ ἡ (προαιρετικὴ) συνδρομὴ τῶν 25€ γιὰ τὸ ἱστορικὸ ἔντυπο τοῦ συνδέσμου «῾Ιεροψαλτικὰ νέα». θὰ παραμείνῃ μόνον ἡ ἐτήσια ἐλάχιστη συνδρομὴ τῶν 25 € ἀνὰ τακτικὸ μέλος, μὲ τὴν ὁποία κάθε μέλος θὰ δικαιοῦται νὰ λαμβάνῃ καὶ τὰ «῾Ιεροψαλτικὰ νέα». τὰ ἀρωγὰ μέλη θὰ δίνουν ἐτήσια συνδρομὴ ἐπίσης 25 €, ὄχι ὡς μέλη ἀλλὰ ὡς συνδρομητὲς γιὰ τὸ ἔντυπο τοῦ συνδέσμου. θεωρῶ ὅτι τὰ «῾Ιεροψαλτικὰ νέα» θὰ πρέπει νὰ συνεχίσουν τὴν ἔντυπη ἔκδοσί τους, καὶ ὅτι αὐτὸ εἶναι δυνατὸν μὲ τὴν προσέλευσι νέων μελῶν σὲ συνδυασμὸ μὲ κάποια μείωσι τῶν λειτουργικῶν ἐξόδων τοῦ συνδέσμου, καθὼς δὲν θὰ ὑπάρχῃ πλέον ἡ ἐπιβάρυνσι τοῦ ἐνοικίου.
3. Τὰ δωρεὰν μαθήματα καὶ σεμινάρια ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς ποὺ ἀνακοινώθηκαν ἀπὸ τὸν σύνδεσμο ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἐνημέρωσι, συζήτησι καὶ ἀνταλλαγὴ γνωμῶν μεταξὺ τῶν ἱεροψαλτῶν καὶ τῶν μουσικοδιδασκάλων προφανῶς θὰ ἔχουν στόχο καὶ τὴν προσέλκυσι νέων ἀνθρώπων, προκειμένου νὰ γνωρίσουν αὐτὸν τὸν ἀδικημένο καὶ ἀνοήτως παραμελημένο ἐθνικό μας πλοῦτο καὶ νὰ στελεχώσουν τὰ ἀναλόγια τῶν ναῶν μας. προτείνω λοιπὸν τὴν συνεργασία μὲ κάποια σχολὴ βυζαντινῆς μουσικῆς ἢ ᾠδεῖο, ὥστε ὅσοι παρακολουθήσουν τὰ μαθήματα τοῦ συνδέσμου ἐπιτυχῶς, καὶ ἐφόσον ἐνδιαφέρονται γιὰ περαιτέρω πρόοδο, νὰ γίνωνται δεκτοὶ (κατόπιν ἐξετάσεων, ἐννοεῖται) σὲ κάποια προχωρημένη τάξι βυζαντινῆς μουσικῆς μὲ σημαντικὴ καὶ γενναία ἔκπτωσι διδάκτρων γιὰ ὅλη τὴν ὑπόλοιπη περίοδο σπουδῶν τους. νὰ ἐξεταστῇ δὲ καὶ τὸ ἐνδεχόμενο οἱ ἀριστεῖς μαθητὲς τῶν μαθημάτων τοῦ συνδέσμου νὰ λαμβάνουν καὶ ὑποτροφία ἀπὸ κάποιον φορέα γιὰ τὴν συνέχισι καὶ ὁλοκλήρωσι τῶν μουσικῶν σπουδῶν τους. ἔτσι θὰ προκύπτουν πολλαπλὰ ὀφέλη γιὰ ὅλους, καὶ γιὰ τὸν σύνδεσμο, ποὺ θὰ ἔχῃ μία ζωντανὴ παρουσία καὶ συνεχῆ δρατηριότητα μὲ ἐνεργὰ μέλη, καὶ γιὰ τὴν ἐκκλησία, ἐφόσον θὰ στελεχώνεται ἡ τάξι τῶν ἱεροψαλτῶν μὲ νέα καὶ κατηρτισμένα στελέχη, καὶ γιὰ ὅσους παρακολουθοῦν αὐτὰ τὰ μαθήματα, ἀφοῦ ὁ χρόνος τους καὶ ὁ κόπος τους θὰ ἀναγνωρίζεται καὶ θὰ πιάνῃ τόπο, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ ᾠδεῖο, ποὺ θὰ ἐνισχύεται μὲ νέους μαθητές.
4. Νὰ ὑπάρξῃ μία προσέγγισι καὶ συνεργασία μεταξὺ τοῦ ΠΑ.Σ.ΙΕΡ. καὶ τῶν πολλῶν ἐκκλησιαστικῶν χορῳδιῶν, ἰδιαίτερα ἐκείνων ποὺ δὲν ἔχουν λάβει κάποια αὐτοτελῆ νομικὴ μορφή. ἡ πολυδιάσπασι τοῦ ἱεροψαλτικοῦ χώρου εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ σοβαρώτερα προβλήματα, καὶ χρήζει ἀμέσου ἀντιμετωπίσεως. σήμερα σὲ ὅλον τὸν κόσμο ἐνισχύονται οἱ δομὲς συνεργασίας σὲ κάθε ἐπίπεδο τῆς πολιτικῆς, οἰκονομικῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς. στὴν ῾Ελλάδα φαίνεται ὅτι ὑστεροῦμε κάπως σ᾿ αὐτὸν τὸν τομέα. τὰ ἰσχυρότερα κράτη τοῦ σύγχρονου κόσμου εἶναι ὁμοσπονδίες μικροτέρων κρατῶν, πραγματικὲς αὐτοκρατορίες. οἱ Η.Π.Α. ἔχουν 52 πολιτεῖες-κράτη, ἡ ῾Ρωσία 82 ὁμόσπονδα κράτη. ᾿Επίσης ἡ Γερμανία εἶναι ὁμοσπονδία 16 κρατῶν, ἡ Αὐστρία ὁμοσπονδία 9 κρατιδίων, ἐνῷ ἡ ῾Ελβετία ἀποτελεῖται ἀπὸ 26 καντόνια-κρατίδια, σύμφωνα μὲ ἕνα σύστημα ποὺ προσδιώρισε ἀρχικὰ ὁ εὐφυὴς ῞Ελληνας πολιτικὸς ᾿Ιωάννης Καποδίστριας, ὁ ὁποῖος γι᾿ αὐτὸ ἄλλωστε εἶναι καὶ ἐθνικὸς ἥρωας τῶν ῾Ελβετῶν! ᾿Αλλὰ καὶ στὴν χώρα μας συναντοῦμε πλέον ἀνάλογα παραδείγματα. ῾Υπάρχει σημερινὸς πολιτικὸς φορέας ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ 14 περίπου συνιστῶσες, ἐνῷ καὶ ἄλλα κόμματα συνεργάζονται μὲ μικρότερες πολιτικὲς κινήσεις. Γιατί λοιπὸν κάτι παρόμοιο νὰ μὴ συμβῇ καὶ στὸν ἱεροψαλτικὸ χῶρο; Γιατί νὰ μὴ συνεργαστοῦν διάφορες ψαλτικὲς χορῳδίες μὲ τὸν Πανελλήνιο Σύνδεσμο; αὐτὲς οἱ χορῳδίες θὰ διατηρήσουν τὴν αὐτονομία τους, ἡ κάθε μία θὰ ἔχῃ τὸν δικό της χοράρχη καὶ τοὺς χορῳδούς της, ἀλλὰ ὅλοι μαζὶ θὰ συνεργάζωνται γιὰ θέματα κοινοῦ συμφέροντος καὶ ἐνδιαφέροντος μέσα στὰ πλαίσια τοῦ Πανελληνίου Συνδέσμου. νομίζω ὅτι αὐτὲς οἱ χορῳδίες ἀπὸ μία τέτοια συνεργασία θὰ ἀποκομίσουν κάποια ὠφέλη, καὶ ἀναφέρω 2-3 ἐνδεικτικῶς.
α) Νομικὴ κάλυψι καὶ ὑποστασιοποίησι. πολλὲς ἐκκλησιαστικὲς χορῳδίες, εἴτε διαφόρων ναῶν εἴτε διαφόρων προσώπων, δὲν ἔχουν νομικὴ ὑπόστασι, δὲν ἔχουν γίνει σωματεῖα ἢ σύλλογοι κ.λπ.. καὶ δὲν νομίζω ὅτι σήμερα εἶναι καὶ τόσο συμφέρον καὶ εὔκολο κάθε χορῳδία νὰ ξεκινᾷ νομικὲς διαδικασίες γιὰ τὴν ἀναγνώρισί της ὡς σωματείου. ὁ ΠΑ.Σ.ΙΕΡ. ὡς νόμιμο ἀνεγνωρισμένο σωματεῖο μπορεῖ νὰ τοὺς καλύπτῃ νομικά.
β) Χῶρος γιὰ συναντήσεις καὶ πρόβες τῆς χορῳδίας. εἶναι ἕνα θέμα αὐτὸ γιὰ πολλὲς μικρὲς χορῳδίες, τὸ ποῦ θὰ συναντιοῦνται γιὰ νὰ κάνουν τὶς πρόβες τους. τὰ γραφεῖα τοῦ συνδέσμου μπορεῖ νὰ ἀποτελέσουν μία ἰδανικὴ λύσι.
γ) Δυνατότητες καὶ διευκολύνσεις γιὰ δραστηριότητες τῆς χορῳδίας. ὑπάρχουν χορῳδίες μὲ ὄρεξι καὶ μεράκι, ποὺ θέλουν νὰ παρουσιάσουν τὴν δουλειά τους εὐρύτερα, νὰ ἐκδώσουν ἕναν ψηφιακὸ δίσκο μὲ ἠχογραφήσεις ἢ ἕνα μουσικὸ βιβλίο. συνήθως αὐτὰ γίνονται χάρι στὴν ἰδιωτικὴ πρωτοβουλία καὶ μὲ τὴν ἐξεύρεσι φιλομούσων χορηγῶν. ὑπάρχει συχνὰ προβληματισμὸς πῶς νὰ ἐκδοθοῦν οἱ ἠχογραφήσεις, πῶς νὰ διαφυλαχθοῦν τὰ πνευματικά τους δικαιώματα κ.λπ., εἰδικὰ μάλιστα ὅταν ἡ χορῳδία δὲν ἔχῃ λάβει νομικὴ μορφή (εἴτε ὡς σωματεῖο εἴτε ὡς ἀστικὴ ἑταιρεία κ.λπ.). ἡ παλαιότερη πολυετὴς ἐμπειρία μου σὲ διευθυντικὴ θέσι μεγάλου ἐκδοτικοῦ οἴκου λέει ὅτι σὲ τέτοιες περιπτώσεις δὲν εἶναι σπάνιο οἱ ἐνδιαφερόμενοι νὰ πέφτουν θύματα ἐκμεταλλεύσεως. μία συνεργασία τῆς χορῳδίας μὲ τὸν σύνδεσμο μπορεῖ καὶ ἐδῶ νὰ βοηθήσῃ ἀρκετά.
᾿Αλλὰ καὶ ὁ Πανελλήνιος Σύνδεσμος θὰ ὠφεληθῇ ἀπὸ μία τέτοια συνεργασία, ὅπως ἐπὶ παραδείγματι στὰ ἑξῆς σημεῖα.
α) ῾Η ἐμπειρία καὶ οἱ γνώσεις τῶν χοραρχῶν καὶ λοιπῶν μουσικοδιδασκάλων, ποὺ συχνὰ στηρίζουν τέτοιες χορῳδίες, θὰ ἀποβῇ ὠφέλιμη καὶ γιὰ τὰ λοιπὰ μέλη τοῦ ΠΑ.Σ.ΙΕΡ., εἰδικὰ μάλιστα ἂν ὑπάρξῃ συνδυασμὸς μὲ τὰ προγραμματιζόμενα μαθήματα καὶ σεμινάρια τοῦ συνδέσμου.
β) ῾Ο ΠΑ.Σ.ΙΕΡ. μπορεῖ νὰ ἀποτελέσῃ ἀφετηρία συνεργασίας καὶ σημεῖο ἀναφορᾶς καὶ προγραμματισμοῦ τῶν δραστηριοτήτων τῶν διαφόρων χορῳδιῶν τοὐλάχιστον τοῦ λεκανοπεδίου ᾿Αττικῆς, καὶ ὄχι μόνο.
γ) Ἂν ὑπάρξουν 10-15 συνεργαζόμενες χορῳδίες καὶ ἂν ἡ κάθε μία ἀναλάβῃ νὰ ἀποστέλλῃ στὶς πρόβες καὶ στὶς ἐκδηλώσεις τοῦ συνδέσμου τοὐλάχιστον 2 μέλη της-ἐκπροσώπους, κατανοοῦμε ὅτι εὔκολα θὰ μπορῇ ὁ ΠΑ.Σ.ΙΕΡ. νὰ παρουσιάζεται μὲ μία ἄρτια καὶ ἔμπειρη χορῳδία 30-50 ἀτόμων.
Τέλος, εἶναι γνωστὸ ὅτι τὰ τελευταῖα χρόνια ὁ χῶρος τῶν ἱεροψαλτῶν καὶ γενικώτερα τῶν ἀσχολουμένων μὲ τὴν εὐρύτερη ἑλληνικὴ μουσική μας παράδοσι μαστίζεται ἀπὸ συγκρούσεις μεταξὺ διαφόρων μερίδων μουσικῶν σχολῶν καὶ ἑρμηνειῶν. ὅμως σήμερα δὲν ἔχουμε τὴν πολυτέλεια γιὰ τέτοιες καταστροφικὲς διαμάχες καὶ ἀλληλοσπαραγμούς. ἡ μουσική μας παράδοσι χάνεται! σβήνει! μέσα ἀπὸ τὸ ῥαδιόφωνο, τὴν τηλεόρασι, τὰ κέντρα διασκεδάσεως τῶν νέων καὶ τῶν λιγώτερο νέων δὲν προβάλλεται ἁπλῶς μία ἀλλότρια μουσική, ἀλλὰ γίνεται κυριολεκτικῶς μία πλύσι ἐγκεφάλου, ἕνας συνεχὴς καὶ ἀνελέητος βομβαρδισμὸς μὲ τὰ ὑποπροϊόντα μιᾶς παγκόσμιας ὀργιαστικῆς καὶ ἀρρύθμου μουσικῆς ποὺ μόνο ἁρμονικὴ δὲν εἶναι. πρέπει ἐπιτέλους νὰ καταλάβουμε ὅτι ἔχουμε χρέος νὰ ἑνωθοῦμε, νὰ συνεργαστοῦμε καὶ μὲ ὑπευθυνότητα νὰ ξεκινήσουμε σήμερα, ἀπὸ αὐτὴν τὴν στιγμὴ μία ἐκστρατεία μουσικῆς, ὥστε νὰ προβάλουμε καὶ νὰ ἀναδείξουμε αὐτὴν τὴν μουσικὴ παράδοσι τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, ποὺ κάποτε ἦταν ζηλευτὴ σὲ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα.
Τὰ στοιχεῖα ποὺ παρουσιάστηκαν παραπάνω εἶναι θετικὰ καὶ μποροῦν νὰ ἀποτελέσουν τὴν ἀπαρχὴ συνεργασιῶν καὶ θετικῶν ἐξελίξεων γιὰ τὸν χῶρο τῶν ἱεροψαλτῶν καὶ τὴν ἐκκλησιαστική μας μουσική. ἂς μὴν ξεχνοῦμε καὶ τὸ ἀρχαῖο ῥητὸ «ἡ ἰσχὺς ἐν τῇ ἑνώσει». ἡ ἐξέλιξι τῶν πραγμάτων ἐξαρτᾶται καὶ ἀπὸ τὴν δική μας στάσι ἀπέναντι στὶς προκλήσεις τῆς ἐποχῆς. ἐξαρτᾶται ἑπομένως καὶ ἀπὸ τὸν καθένα μας προσωπικὰ τὸ 2013 νὰ εἶναι μία «καλὴ ἱεροψαλτικὴ χρονιά». τὸ εὔχομαι ὁλοψύχως σὲ ὅλους.
* ῾Ο Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης (www.symbole.gr) εἶναι διδάκτωρ τῆς φιλοσοφικῆς σχολῆς ᾿Αθηνῶν, μουσικολόγος-τυπικολόγος, διπλωματοῦχος βυζαντινῆς μουσικῆς τοῦ ᾠδείου «῾Ρωμανὸς ὁ μελῳδός», ἀναπληρωματικὸ μέλος τοῦ διοικητικοῦ συμβουλίου τοῦ ῾Ιδρύματος Βυζαντινῆς Μουσικολογίας (2011-2014), μέλος τοῦ δεξιοῦ χοροῦ τοῦ καθεδρικοῦ ναοῦ (μητροπόλεως) ᾿Αθηνῶν, μέλος καὶ ἐπιστημονικὸς σύμβουλος τῆς χορῳδίας «Ψαλτικῆς διάκονοι», καὶ μέλος τοῦ Πανελληνίου Συνδέσμου ῾Ιεροψαλτῶν.
«῾Ιεροψαλτικὰ νέα», φύλο 371, ᾿Αθῆναι, νοέμβριος-δεκέμβριος 2012
«᾿Εκκλησιολόγος», φύλλο 285, Πάτραι, 12/1/2013