συμβολή

Ο ΝΕΟΣ

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ

    1. Στὶς 28 ἀπριλίου 1998 ἡ ἱεραρχία τῆς ἐκκλησίας ἐξέλεξε ὡς νέο ἀρ­χιεπίσκοπο 'Αθηνῶν καὶ πάσης ῾Ελλάδος τὸν μητροπολίτη Δημητριάδος καὶ ῾Αλμυροῦ (Βόλου) Χριστόδουλο, ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ ἐπικρατέστερος καὶ δη­μοφιλέστερος ἱεράρχης.  οἱ ἐκλέκτορες ἱεράρχες ἦσαν 77· ἀλλὰ ἀπου­σί­α­ζε ὁ μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγουστῖνος, καὶ ἔτσι ψήφισαν οἱ 76.  στὴν πρώτη ψηφοφορία ὁ Δημητριάδος Χριστόδουλος πῆρε 23 ψήφους, ὁ Θηβῶν ῾Ιερώνυμος 21, ὁ 'Αλεξανδρουπόλεως ῎Ανθιμος 13, ὁ Βρεσθένης Δημήτριος 6, ὁ 'Ιωαννίνων Θεόκλητος 4, ὁ Μεγάρων καὶ Σαλαμῖνος 4, ὁ Πισιδίας Με­θόδιος 2, ὁ Ζιχνῶν καὶ Νευροκοπίου Σπυρίδων 2, ὁ Κερκύρας καὶ Παξῶν Τιμόθεος 1, καὶ ὑπῆρχε καὶ μία λευκὴ ψῆφος.  στὴν δεύτερη ψηφοφορία τὰ πράγματα ἄρχισαν νὰ ξεκαθαρίζουν· ὁ Δημητριάδος πῆρε 35, ὁ Θηβῶν 25, ὁ ᾿Αλεξανδρουπόλεως διατηρεῖ 13, ὁ Μεγάρων 2 καὶ ὁ Ζιχνῶν 1.  στὴν τρί­τη καὶ τελευταία ψηφοφορία ὁ Δημητριάδος Χριστόδουλος ἐκλέγεται μὲ ἀπόλυτη πλειοψηφία λαμβάνοντας 45 ψήφους (ποσοστὸ 65%)· ἀκολουθοῦν ὁ Θηβῶν μὲ 20, ὁ 'Αλεξανδρουπόλεως μὲ 4, ἐνῷ ὑπῆρχαν καὶ 3 λευκά.  λίγο μετὰ τὴν ἐκλογή του ὁ κύριος Χριστόδουλος πῆγε στὸ α΄ νεκροταφεῖο 'Αθηνῶν, ὅπου ἐτέλεσε τρισάγιο στὴν μνήμη τοῦ προκατόχου του ἀρχιεπι­σκό­που Σεραφίμ.

    2. ῾Ο ἐκδοτικὸς οἶκος Παπαδημητρίου ἀπέστειλε τὴν ἑπόμενη μέρα τὸ ἀκόλουθο συγχαρητήριο φάξ· «῾Ολοθύμως συγχαίροντες τῇ ὑμετέρᾳ ἱε­ρᾷ καὶ θεοπροβλήτῳ μακαριότητι ἐπὶ τῇ ἐκλογῇ ὑμῶν ὡς ἀρχιεπισκόπου 'Αθηνῶν καὶ πάσης ῾Ελλάδος καὶ ἐν Κυρίῳ ἐναγαλλιώμενοι εὐχόμεθα ὅπως τὸ ζωαρχικὸν καὶ τελεταρχικὸν πανάγιον Πνεῦμα ἐνδυναμοῖ καὶ φωτίζῃ ὑ­μᾶς διαποιμαίνειν τὸ ποίμνιον τῆς καθ' ὑμᾶς ἱερᾶς ἀρχιε­πι­σκο­πῆς, ὁδηγῇ δὲ τὰς βουλὰς καὶ ἐνεργείας ὑμῶν τε καὶ τῆς περὶ ὑμᾶς ἱε­ρᾶς συνόδου “εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν” καὶ εἰς ἐχέφρονα καὶ δεξιὰν οἰα­κο­στροφίαν τῆς νοητῆς νηὸς τῆς ἐκκλησίας τῆς 'Ελλάδος, ἵνα ἐπαξίως κα­τευθύνητε τὸν πιστὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸ ἅγιον θέλημα τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου Τριάδος καὶ εἰσαγάγητε ἡμᾶς εἰς τὴν αἰώνιον βασιλείαν αὐτῆς, ἧς τύχοιμεν ταῖς πατρικαῖς ἀρχιερατικαῖς ὑμῶν εὐχαῖς».

    3. Λίγες ἡμέρες μετὰ τὴν ἐκλογή, στὶς 9 μαΐου, ἔγινε ἡ ἐνθρόνισι τοῦ νέου προκαθημένου μὲ ἐξαιρετικὰ λαμπρὸ τρόπο καὶ βυζαντινὸ μεγαλεῖο, μὲ τὴν συμμετοχὴ σύσσωμης τῆς θρησκευτικῆς καὶ πολιτικῆς ἡγεσίας καὶ τῶν δημοτικῶν ἀρχῶν.  ὁ ἐνθρονιστήριος λόγος τοῦ μακαριωτάτου συγ­κλό­νισε ὅλους τοὺς πιστούς, ὕψωσε τὴν χριστιανοσύνη, ἄνοιξε τὶς καρδιὲς τῶν νέων καὶ γενικὰ ἀνταποκρίθηκε ἱκανοποιητικὰ σ' αὐτὸ ποὺ περίμεναν ὅλοι ἀπὸ τὸν ποιμενάρχη τους.

    4. 'Ο ἀρχιεπίσκοπος κύριος Χριστόδουλος δὲν εἶναι ἕνας ἄνθρωπος πού, ἐπειδὴ βρέθηκε στοὺς κόλπους τῆς ἐκκλησίας, ἔγινε ξαφνικὰ προκα­θή­μενος τῆς ἑλλαδικῆς ἐκκλησίας· δὲν ἦταν πρὶν ἕνας ἀσήμαντος καὶ ἄγνω­στος ἱεράρχης, ἀλλὰ ὑπῆρξε πάντοτε ἀγωνιστικὸς καὶ γνωστὸς καὶ γι'  αὐ­τὸ εἶναι εὐρέως ἀποδεκτὸς ἀπὸ τοὺς πάντες.

    5. 'Η οἰκογένειά του καταγόταν ἀπὸ τὴν 'Αδριανούπολη τῆς 'Ανα­τολικῆς Θρᾴκης· ἦρθαν στὴν ἐλεύθερη ῾Ελλάδα μετὰ τὸ 1924 μὲ τὴν ὑπο­χρε­ωτικὴ ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν καὶ ἐγκαταστάθηκαν στὴν Ξάνθη, ὅπου τὸ 1939 γεννήθηκε ὁ γιός τους, ποὺ σήμερα κατέχει ἐπαξίως τὸν θρόνο τοῦ ἀρχιεπισκόπου.  ὁ πατέρας του, Κωνσταντῖνος Παρασκευαΐδης, ἀναδείχθηκε σὲ ἐπιτυχημένο ἔμπορο καὶ διετέλεσε δήμαρχος Ξάνθης κατὰ τὴν τραγικὴ τετραετία 1946-1950.  τὸ 1941 μετὰ τὴν κήρυξι τοῦ πολέμου τῆς Γερμανίας κατὰ τῆς ῾Ελλάδας μετέφερε γιὰ λόγους ἀσφαλείας τὴν οἰ­κο­γένειά του στὴν 'Αθήνα, ὅπου ὁ κύριος Χριστόδουλος φοίτησε στὸ Λεόν­τειο Λύκειο Πατησίων καὶ στὴν συνέχεια στὴν νομικὴ καὶ στὴν θεολογικὴ σχολή.  παράλληλα ἔμαθε 4 ξένες γλῶσσες (ἀγγλικά, γαλλικά, ἰταλικὰ καὶ γερμανικὰ) καὶ βυζαντινὴ μουσική.  μετὰ τὸ τέλος τῶν θεολογικῶν του σπουδῶν ἀνακηρύχτηκε διδάκτωρ τοῦ κανονικοῦ δικαίου παρουσιάζοντας τὴν διατριβή του μὲ θέμα τὸ παλαιοημερολογιτικὸ ζήτημα στὴν ῾Ελλάδα.

    6. 'Ο ἀρχιεπίσκοπος ἀπὸ παιδὶ εἶχε ἔντονη κλίσι πρὸς τὴν ἱερωσύνη, τὴν ὁποία καλλιέργησαν σ' αὐτὸν πνευματικοὶ ἄνδρες ὅπως ὁ σημερινὸς μητροπολίτης Πειραιῶς Καλλίνικος.  Γι' αὐτὸ τὸ 1961 χειροτονήθηκε διά­κο­νος, ἐνῷ προηγουμένως εἶχε καρῆ μοναχὸς στὴν μονὴ Βαρλαὰμ Μετεώ­ρων, στὴν ὁποία καὶ μόνασε μὲ μικρὴ ὁμάδα νέων μοναχῶν, ποὺ ἐμ­πνέ­ον­ταν ἀπὸ τὸ ὅραμα ἑνὸς κοινωνικοῦ καὶ ἱεραποστολικοῦ μοναχισμοῦ.  ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα αὐτὴ προέρχονται ἀκόμη δύο σημερινοὶ μητροπολῖτες· ὁ Κα­λαβρύτων καὶ Αἰγιαλείας 'Αμβρόσιος, καὶ ὁ Κίτρους, Κατερίνης καὶ Πλαταμῶνος 'Αγαθόνικος.  τὸ 1965 ὁ κ. Χριστόδουλος χειροτονεῖται πρε­σβύ­τερος καὶ τοποθετεῖται ὡς ἱεροκήρυκας στὸν ναὸ Παναγίτσας Παλαιοῦ Φαλήρου.  τὴν ἴδια χρονιὰ ἐπὶ ἀρχιεπισκόπου ῾Ιερωνύμου προσλαμ­βά­νεται ὕστερα ἀπὸ διαγωνισμὸ ὡς γραμματέας τῆς ἱερᾶς συνόδου.

    7. Τὸ 1974, μὲ πρότασι τοῦ τότε νέου ἀρχιεπισκόπου 'Αθηνῶν Σε­ρα­φίμ, ἐκλέγεται σὲ ἡλικία 35 ἐτῶν μητροπολίτης Δημητριάδος καὶ ῾Αλμυροῦ, ὅπου παρὰ τὴν νεαρή του ἡλικία ἐπέδειξε ἐντυπωσιακὴ ὡριμότητα καὶ ἐπὶ 24 χρόνια ἐπετέλεσε ἀξιόλογο ἔργο.  στὴν μητρόπολί του χειροτόνησε πε­ρί­που 150 νέους κληρικούς, ἵδρυσε τὸ κέντρο συμπαραστάσεως τῆς οἰκο­γέ­νειας, σχολὲς γονέων, τὸν συμβουλευτικὸ σταθμὸ προβλημάτων ἐφηβείας, καὶ τὸν ῥαδιοφωνικὸ σταθμὸ τῆς μητροπόλεως «ὀρθόδοξη μαρτυρία».

    8. Διακρίθηκε ἐπανειλημμένα ὡς ὁμιλητής, συμμετεῖχε σὲ συζητήσεις στὴν τηλεόρασι, συνέγραψε πλῆθος ἐπιστημονικῶν καὶ ἐποικοδομητικῶν βι­βλίων, καθὼς καὶ ἄρθρα στὸν ἐκκλησιαστικὸ τύπο καὶ τὶς ἐφημερίδες, προώθησε τὴν λατρευτικὴ ζωὴ τοῦ ποιμνίου του καὶ διωργάνωσε τὴν ὑπη­ρε­σία τῆς μητροπόλεώς του γιὰ τὴν ἀντιμετώπισι των αἱρέσεων.  ἀκόμη ἔ­λα­βε μέρος σὲ πολλὲς ἐκκλησιαστικὲς ἀποστολὲς στὸ ἐξωτερικό.

    9. 'Απὸ τὶς πρῶτες κιόλας ἡμέρες ὁ νέος ἀρχιεπίσκοπος ἔδειξε ὅτι οἱ ἀρχικὲς διακηρύξεις του δὲν θὰ μείνουν λόγια, ἀλλὰ θὰ γίνουν πρᾶξι.  ἐνί­σχυ­σε μὲ τὴν στάσι του τὸν καίριο ῥόλο τῆς ἱερᾶς συνόδου γιὰ τὴν ἐκ­κλη­σία καὶ τὶς κοινωνικὲς ἐξελίξεις, δραστηριοποίησε στὸ ἔπακρο τὶς ἐκκλη­σια­στικὲς ἐπιτροπὲς καὶ συλλόγους, βοήθησε τὶς οἰκονομικὰ ἀσθενέστερες μη­τροπόλεις, συνέδραμε παντοιοτρόπως πολλοὺς συνανθρώπους μας ποὺ χτυπήθηκαν ἀπὸ διάφορες θεομηνίες, κάνει αἰσθητὴ τὴν παρουσία του σὲ κάθε κοινωνικὴ ἐκδήλωσι εἴτε αὐτὴ ἀφορᾷ τοὺς ἐργαζομένους εἴτε τὸ βι­βλίο, τὴν ἐκπαίδευσι, τὴν νεολαία, τὴν εὐρωπαϊκὴ ἕνωσι, τὰ ἐθνικά μας θέματα καὶ λοιπά· ἐπίσης οἱ συνεχεῖς ἐπαφές του μὲ τὶς ὑπόλοιπες ὀρθό­δο­ξες ἐκκλησίες καὶ ἡ διαρκὴς μέριμνά του γιὰ τὴν βοήθεια καὶ καθο­δή­γησι τῶν πιστῶν στὰ καθημερινά τους προβλήματα ἀλλὰ καὶ σὲ ὅσα δημι­ουρ­γεῖ ἡ σύγχρονη ἐπιστημονικὴ καὶ τεχνολογικὴ ἐξέλιξι καταδεικνύουν τὸ νέο, δημιουργικὸ καὶ πρωτοποριακὸ πνεῦμα ποὺ διέπει τὴν σκέψι τοῦ ἀρ­χι­επισκόπου Χριστοδούλου.  ἔρχεται σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸ ποίμνιό του, φρον­τί­ζει γιὰ τοὺς ἡλικιωμένους, ἐπισκέπτεται σχολεῖα καὶ φοιτητές, καὶ γενικὰ μὲ τὶς ἔντονες παρεμβάσεις του στὰ τρέχοντα θέματα ἀποδεικνύει ὅτι ἡ ἐκ­κλησία ἔχει λόγο οὐσιαστικὸ γιὰ ὅλα τὰ θέματα.

    10. ῾Ο μακαριώτατος ἀνταποκρινόμενος σὲ αἴτημα τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου Παπαδημητρίου νὰ προλογίσῃ τὴν νέα μας σειρὰ «βίοι ἁγίων τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας» εὐλογῶντας αὐτὴν τὴν προσπάθεια ἔγραψε μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἀκόλουθα·

    11. Οἱ βίοι τῶν ἁγίων ἀποτελοῦν, σύμφωνα μὲ τὴν ὀρθόδοξη θεο­λο­γία μας, τὴν ἀναμφισβήτητη ἀπόδειξι ὅτι οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀκρι­βῶς διατυπώνονται μέσα στὴν ἁγία Γραφή (Παλαιὰ καὶ Καινὴ Διαθήκη), εἶναι δυνατόν, γιατί ὄχι καὶ εὔκολο, νὰ ἐφαρμοσθοῦν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ὅταν ὑπάρχῃ θέλησι καὶ ταπεινὸ φρόνημα.

     12. Συγχρόνως ἀποτελοῦν τὸ ὑπόδειγμα, πάνω στὸ ὁποῖο πρέπει νὰ προσαρμόζῃ τὴν ζωή του ὁ κάθε ὀρθόδοξος χριστιανός, ἂν θέλῃ νὰ εἶναι ἄξιος τοῦ ἁγίου καὶ τιμίου ὀνόματος «χριστιανός»...

     13. ῾Ως ἐκ τούτου, ἡ ἀξιέπαινη πρωτοβουλία τῶν ἐκδόσεων Παπα­δη­μητρίου νὰ δώσουν στὴν κυκλοφορία σὲ ἁπλουστευμένο ὕφος καὶ μὲ εὔ­ληπτο τρόπο τοὺς βίους τῶν ἁγίων μας ἀπετέλεσε γιὰ μένα ἀφ' ἑαυ­τῆς ἠθικὴ ὑποχρέωσι, γιὰ νὰ καταγράψω τὶς λιτὲς αὐτὲς σκέψεις...

     14. Κλείνοντας τὸ μικρὸ αὐτὸ προλογικὸ σημείωμα νὰ εὐχηθῶ μέσ' ἀπὸ τὴν καρδιά μου ἡ ἀξιόλογη αὐτὴ προσπάθεια νὰ ὁλοκληρωθῇ μὲ ἀπόλυτη ἐπιτυχία καὶ νὰ ἀποδώσῃ πολλαπλασίους ἀπὸ τοὺς ἀναμε­νο­μένους καρποὺς πρὸς δόξαν Θεοῦ.  θὰ ἦτο παράλειψις, ὡς ὁ προκα­θή­μενος τῆς ἐκκλησίας τῆς 'Ελλάδος, νὰ μὴ συστήσω εἰς ὅλους τοὺς συνέλ­ληνες ἀδελφούς μου ὅτι πρέπει νὰ προμηθευθοῦν τὰ ὠφέλιμα αὐ­τὰ βιβλία, ποὺ εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ θρονιασθοῦν σὲ περίοπτη θέσι πρῶτα στὴν καρδιά μας καὶ ἐν συνεχείᾳ στὶς βιβλιοθῆκές μας.

† 'Ο 'Αθηνῶν Χριστόδουλος

    15. Εἶναι πανθομολογούμενο ὅτι ὁ ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ἐμ­πνέει σεβασμὸ καὶ ἐμπιστοσύνη καὶ προσελκύει στὴν ἐκκλησία ὅλους τοὺς μέχρι τώρα ἀδιάφορους, ἀλλὰ πολὺ περισσότερο μὲ τὴν στάσι του καὶ τὴν εἰλικρίνειά του κερδίζει τοὺς νέους.

(ἐδημοσιεύθη τῷ 1998)

Νεώτερη προσθήκη 2008.  ὁ ἀρχιεπίσκοπος ᾿Αθηνῶν Χριστόδουλος ἐκοιμήθη στὶς 28 ἰανουαρίου 2008 ὕστερα ἀπὸ πολύμηνη ἀσθένεια.

Σημείωσι.  τὸ παρὸν ἄρθρο εἶχε συνταχτῆ μὲ τὴν ἐπιμέλεια τοῦ Διονυσίου ᾿Ανατολικιώτου καὶ τὴν συνεργασία τῶν ἐκδόσεων Παπαδημητρίου καὶ εἶχε δημοσιευθῆ τὸ 1998 στὸν περιοδικὸ τύπο τῶν ᾿Αθηνῶν λίγον καιρὸ μετὰ τὴν ἐκλογὴ τοῦ μακαριστοῦ ἱεράρχου στὸν θρόνο τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς. τὸ κείμενο ἀναδημοσιεύθηκε, σχεδὸν αὐτούσιο, στὸ ἑβδομαδιαῖο ἔντυπο ἐκκλησιαστικῶν εἰδήσεων «᾿Εκκλησιολόγος» τῶν Πατρῶν, φύλλο 249, 4/5/2012, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς συμπληρώσεως 14 ἐτῶν ἀπὸ τὶς ἡμερομηνίες τῆς ἐκλογῆς του (28 ἀπριλίου) καὶ τῆς ἐνθρονίσεώς του (9 μαΐου).