από Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:06:14
ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η'
ΑΠΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ'ΗΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ (1814-1900)
Οἱ μαθηταὶ τῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου.
Πέτρος Ἐφέσιος, λόγιος μουσικός, ἐγκρατὴς τῆς τε ἀρχαίας καὶ νέας μουσικῆς μεθόδου καὶ τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς, μαθητεύσας παρὰ Γεωργίῳ τῷ Κρητὶ καὶ παρὰ τοῖς τρισὶ διδασκάλοις ἐν τῇ τῳ 1815 ἰδρυθείση πατριαρχικὴ Μουσικὴ Σχολή. Ἐφεῦρε τὸν μουσικὸν τύπον κατασκευάσας τὰ στοιχεῖα τῶν μουσικῶν χαρακτήρων καὶ ἀπαλλάξας τοὺς μουσικοὺς τοῦ κόπου τοῦ ἀντιγράφειν. Ἡρμήνευσε καὶ ἐξέδωκε τὸ πρῶτον ἐν τῷ ἐν Βλαχία νεοσυστάτω τυπογραφείω τὸ πρωτότυπον Ἀναστασιματάριον καὶ τὸ πρωτότυπον σύντομον Στιχηράριον ἢ Δοξαστάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου τῷ 1820. Ὁ Ἐφέσιος διετέλεσε διδάσκαλος εἰς τὴν ἡγεμονικὴν Μουσικὴν Σχολὴν τοῦ Βουκουρεστίου, ἔνθα καὶ ἀπέθανε τῷ 1840. Ἐμέλισε χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, δοξολογίας καὶ ἀσματικὰ ἔντεχνα, ὀκτὼ «Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς», τὰ ὁποῖα ἐδημοσιεύθησαν μετὰ τῶν λοιπῶν ποιημάτων αὐτοῦ μεταπεποιημένα καὶ δι’ἀναλυτικῆς γραφῆς παρὰ Γεωργίου πρωτοψάλτου Φιλιππουπόλεως, τοῦ καὶ οἰκειοποιηθέντος καὶ ταῦτα ἐν τῇ διὰ κοκκίνων χαρακτήρων ἐκτυπωθείση Ἀνθολογία αὐτοῦ.
Γρηγόριος ὁ Χῖος, ἱεροδιάκονος, ἐγεννήθη τῷ 1780, διδάξας μετὰ Πέτρου τοῦ Ἐφεσίου εἰς τὴν ἐν Βουκουρεστίω Moυσικήν Σχολὴν τῷ 1819, ὅτε καὶ ἀνέλαβον ἀμφότεροι να ἐκδώσωσι Μουσικήν τινα Βιβλιοθήκην, χορηγοῦντος τοῦ εὐγενεστάτου ἄρχοντος Μεγάλου Βορνίκου Γρηγορίου Μπαλλιάνου. Ὁ Γρηγόριος ἢν ἐγκρατὴς οὐ μόνον τῆς παλαιᾶς ἀλλὰ καὶ τῆς νέας γραφικῆς μεθόδου, ἢν ἐδιδάχθη εἰς τὴν Μουσικὴν Σχολὴν ὑπὸ τῶν τριῶν διδασκάλων. Τῷ 1816 προσεκλήθη ἐκ Κων/πόλεως ἵνα ψάλλη ἐν τῷ μητροπολιτικὼ ναῷ τοῦ Ἰασίου ὡς Πρωτοψάλτης καὶ ἵνα διδάσκῃ ἐν τῇ ἐκείσε τότε ἱδρυθείσῃ Μουσικῇ Σχολῇ.
Ἀθανάσιος Χρηστόπουλος, ἀνὴρ λογιώτατος, ποιητὴς καὶ μουσικὸς εὐδόκιμος. Γεννηθεὶς ἐν Καστορία τῷ 1770, ἐξεπαιδεύθη ἐν Βλαχία, Πέστη καὶ Παταβίω, διατελέσας διδάσκαλος καὶ σύμβουλος διαφόρων ἡγεμόνων τῆς Βλαχίας. Μαθητὴς ἐγένετο διαφόρων μουσικῶν, ὡς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου, παρ’ὧν ἐδιδάχθη καὶ τὴν πανδουρίδα. Διέμεινεν ἐφ’ἱκανὸν εἰς Κων/πόλιν, ὁπόθεν μετέβη εἰς τὴν Ἑλλάδα, ἐξ ᾖς ἐπανελθὼν εἰς Βλαχίαν ἐτελεύτησεν ἐν Βουκουρεστίω τῷ 1817.
Βασίλειος Στεφανίδης, ἰατροφιλόσοφος καὶ τῆς μουσικῆς ἐγκρατέστατος. Ἤκμασε περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΗ΄μ.Χ. αἰῶνος, γεννηθεὶς ἐν Νεοχωρίω τοῦ Βοσπόρου. Τὰ μουσουργήματα αὐτοῦ ἔγραψεν εἰς τὴν παρασημαντικὴν Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, καίτoι ἀκουστὴς ἐγένετο τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου. Συνέγραψε λατινιστὶ καὶ Θεωρητικὸν Μουσικῆς, ὅπερ ἐν Φλωρεντία τῷ 1791 ἐξέδωκεν ὑπὸ τὸν τίτλον «Ἁρμονικά». Τὸ ἑλληνιστὶ γραφὲν Θεωρητικὸν ὑπὸ τὸν τίτλον «Σχεδίασμα περὶ Μουσικῆς ἰδιαίτερον Ἐκκλησιαστικῆς ἐν ἔτει 1819» ἐδημοσιεύθη ἐν τῷ Ἐ΄τεύχει τοῦ Περιοδικοῦ τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου ἐκ χειρογράφου σῳζομένου παρὰ τῷ Γεωργίῳ Βιολάκη, Πρωτοψάλτη τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας.
Εὐτύχιος Γεωργίου ὁ Οὐγουρλοὺς ἐπωνυμούμενος, ἐγεννήθη ἐν Καισαρεία τῆς Καππαδοκίας, ἐδιδάχθη δὲ τὴν ἀρχαίαν παρασημαντικὴν παρὰ Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου, τὴν δὲ νέαν παρὰ Γρηγορίου τοῦ Λευΐτου. Ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ἔψαλλεν εἰς τὴν ἐν Κοντοσκαλίω Κων/πόλεως ἐκκλησίαν τῆς ἁγίας Κυριακῆς, ὑμνῶν τὸν Κύριον ὡς ἐκ τῆς μεγάλης αὐτοῦ εὐλαβείας oυ μόνον κατὰ τάς Κυριακὰς καὶ ἑορτάς, ἀλλὰ καὶ κατὰ τάς λοιπὰς ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος, πλὴν τῶν Παρασκευῶν, καθ’ἂς μετέβαινεν εἰς τὸν κατὰ Βαλουκλὴ ναὸν τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, ἔνθα οὐχὶ σπανίως καὶ ἔψαλλε. Περὶ τὰ τέλη τοῦ βίου αὐτοῦ μοναχὸς γενόμενος μετέβη εἰς Χῖον, ἔνθα ἀγοράσας ἰδιωτικὸν μοναστήριον δι’ ἰδίων χρημάτων, ἐμόναζεν ἄχρι τοῦ 1866, ὅτε μετέστη πρὸς Κύριον. Ἐμέλισε τὸ «Τὴν γὰρ σὴν μήτραν» εἰς ἦχον Πλ. Δ΄, καὶ ὀκτὼ εἱρμοὺς καλοφωνικοὺς κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, οἵτινες ἐξηγηθέντες ἐδημοσιεύθησαν ὑπὸ Θεοδώρου τοῦ Φωκαέως.
Ἀπόστολος Κρουστάλας, Χίoς, λογιώτατος μουσικός, γνώστης δὲ βαθὺς τῆς τε παλαιᾶς καὶ νέας μεθόδου καὶ τῆς πανδουρίδας, μαθητὴς γενόμενος Πέτρου τοῦ Βυζαντίου, Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων. Διεκρίνετο καὶ ὡς καλλιγράφος πάμπολλα γράψας χειρόγραφα μουσικὰ βιβλία, παλαιά τε καὶ νέα. Ἐμέλισε διάφορα, μελοποιήματα, ἐξ ὢν διακρίνονται τὸ χερουβικὸν τῶν Προηγιασμένων εἰς ἦχον Ἅ΄τετράφωνον, καὶ μία δοξολογία εἰς ἦχον Πλ.Δ΄, ἧς τὸ ἀσματικὸν θεωρεῖται ἐμμελέστατον. Ἀπέθανε πενέστατος τῷ 1840.
Ἀθανάσιος Σελευκείας ἱεράρχης, ἐγεννήθη περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΗ' αἰῶνος ἐν Λευκωσία τῆς Κύπρου, ἀπεβίωσε δὲ ἐν πρεσβυτικὴ ἡλικίᾳ τῷ 1850 ἐν Κων/πόλει. Λόγιος μουσικός, ἐντριβὴς περί τε τὴν θεωρίαν καὶ πρᾶξιν τῆς μουσικῆς, γνώστης δὲ τοῦ τε ἀρχαίου καὶ νέου μουσικοῦ συστήματος καὶ τῆς ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς. Μαθητὴς ὑπῆρξε Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῆς πατριαρχικης Μουσικῆς Σχολῆς, ἐν ἡ ἐδίδασκον οἱ τρεῖς διδάσκαλοι. Ἡρμήνευσε τὸ Ἀργὸν καὶ Σύντομον Εἰρμολόγιον τῶν Καταβασιὼν καὶ τὰ ἄλλα εἰρμολογικὰ εἴδη Πέτρου τοῦ ΙΙελοποννησίου. Τὰ ἔργα τοῦ ἱεράρχου τούτου περιῆλθον εἰς χεῖρας τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Κυριακοῦ Φιλοξένους τοῦ Ἐφεσιομάγνητος.
Πέτρος Συμεὼν Ἁγιοταφίτης, ὁ πεφημισμένος πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Φαναρίω Κων/πόλεως ἱεροῦ ναοῦ τοῦ ἁγιοταφιτικοὺ μετοχίου, Βυζάντιος τὴν πατρίδα, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητός, Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ τῶν εἰς τήν τῳ 1815 ἰδρυθείσαν πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολὴν διδαξάντων τριῶν διδασκάλων. Ἐφημίζετο ὡς διατηρήσας ἀπαραμείωτον τὸ ἐκκλησιαστικὸν καὶ κατανυκτικώτατον μουσικὸν ὕφος τοῦ πρωτοψάλτου Μανουήλ, ὡς δυνάμενος να τηρῇ ἐν τῇ μνήμῃ αὐτοῦ πιστότατα τάς γραμμὰς ἀναριθμήτων ποιημάτων ἐνὸς ἑκάστου τῶν ἀρχαίων μουσικοδιδασκάλων, καὶ ὡς ἄριστος καλλιγράφος τῆς μουσικῆς. Ὡς ὁ πρωτοψάλτης Πέτρος ὁ Φυγὰς ἡρμήνευσεν ὅσα ἀρχαία μουσουργήματα δεν προέλαβε να ἑρμηνεύσῃ ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ Πέτρος ὁ Πελοποννήσιος, οὕτω καὶ ὁ Πέτρος ὁ Ἁγιοταφίτης ἡρμήνευσε πολλὰ λείψανα ἀρχαίων μουσουργημάτων, τὰ ὁποῖα δεν προέλαβον να ἑρμηνεύσωσιν οἱ τρεῖς διδάσκαλοι τῆς νέας μουσικῆς μεθόδου. Ἐμέλισε μίαν συλλογὴν Ἰδιομέλων καὶ Δοξαστικῶν ὅλου τοῦ ἐνιαυτοὺ μετὰ τῶν ἀπολυτικίων καὶ κοντακίων καὶ ἄλλων διαφόρων εἰρμολογικὼν μελοποιημάτων εἰς τόμον ὀγκωδέστατον, προσέτι μίαν σειρὰν χερουβικὰ κατὰ μίμησιν Πέτρου τοῦ Βυζαντίου, καὶ τὰ ἕνδεκα Ἑωθινὰ ἀργότερα τῶν του Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου. Ἀναδείξας δὲ πολλοὺς μαθητάς, ἀπεβίωσεν ὀγδοηκοντούτης τῇ 27 δεκεμβρίου τὸν 1861 σωτηρίου ἔτους.
Θεόδωρος Συμεὼν ὁ καὶ Κοντὸς ἐπωνυμούμενος ἕνεκα τοῦ σμικροὺ ἀναστήματος αὐτοῦ, αὐτάδελφος Πέτρου τοῦ Ἁγιοταφίτου, καὶ ἐκ τῶν πρώτων μαθητῶν τῆς νέας μουσικῆς μεθόδου, διακρινόμενος ἐπὶ μεγαλοφωνία. Ὑπὸ τοῦ χανενδὲ ντετὲ Ἰσμαηλάκη ἐδιδάχθη τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν, ἢν ἀκoλούθως ἐπιτυχέστερον τῆς ἡμετέρας μουσικῆς ἐδίδασκε, φυλάττων ὅμως πιστῶς τὸ ὕφος ἑκατέρας. Ἐπὶ δεκαπενταετίαν ἐχοροστάτησεν εἰς τὴν ἐν Βαλατὰ ἐκκλησίαν τῶν Ταξιαρχῶν καὶ ἐπὶ δεκαοκταετίαν εἰς τὴν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἐν Διπλοκιονίω. Ἐμέλισε καλοφωνικοὺς εἱρμοὺς καὶ σχολικὰ ᾄσματα, ἀνέκδοτα ὄντα. Ἀνέδειξε πολυαρίθμους μαθητάς.
Θεόδωρος Φωκαεύς, περιώνυμος μουσικός, υἱὸς Παράσχου ἱερέως τοῦ ἐκ Φωκαίας τῆς Ἐφέσου, μαθητὴς γενόμενος εἰς Μαγνησίαν μὲν Γεωργίου τοῦ Κρητός, εἰς Κων/πόλιν δὲ τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου ἐν τῇ πατριαρχικὴ Μουσικῇ Σχολῇ. Χοροστατήσας ἐπὶ μακρὸν εἰς τὸν ἐν Ταταούλοις ναὸν τοῦ ἁγίου Δημητρίου καὶ εἰς τὸν ἐν Γαλατά τοῦ ἁγίου Νικολάου, εἴτα ἐγκατέλιπε τό του ἱεροψάλτον ἐπάγγελμα καὶ ἐνησχολεῖτο διδάσκων κατ’οἶκον τὴν μουσικὴν καὶ ἐκδιδοὺς μουσικὰ βιβλία. Ἐξέδωκε πλεῖστα ἔργα τῶν ἀρχαίων μουσικῶν εἰς διτόμους καὶ τριτόμους Ἀνθολογίας, προβὰς μάλιστα καὶ εἰς β' γ' καὶ δ' ἐκδόσεις αὐτῶν. Δὶς ἐξέδωκε τὸ Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, ἅπαξ δὲ τὸ καλοφωνικὸν Εἰρμολόγιον Πέτρου τοῦ Μπερεκέτου. Συγγράψας ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ Θεωρητικοῦ τοῦ Χρυσάνθου ἐξέδωκε τὴν κατ’ἐρωταπόκρισιν Κρηπῖδα τῆς μουσικῆς θεωρίας, τὴν «Μουσικὴν Μέλισσαν», τὴν «Πανδώραν», δίτομον συλλογὴν ἑλληνικῶν καὶ τουρκικὼν ᾀσμάτων, καὶ τὴν «Εὐτέρπην», συλλογὴν οὖσαν ἀραβοπερσικὼν ᾀσμάτων τοῦ χανεντὲ Ζαχαρίου. Ἐμέλισε καὶ διάφορα ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα, ὧν ἔνια ποοσκλίνουσί πως πρὸς τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν, ἧς ἢν ἐγκρατεατατος. Ἀπέθανεν ἐν Κων/πόλει τῷ 1848.
Ζαφείριος Ἀποστόλου Ζαφειρόπουλος, πρωτοψάλτης ἐν τῷ ἐν Ἀθήναις ἱερῶ ναῷ τῆς ἁγίας Εἰρήνης, λόγιος μουσικός, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ εἴτα τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου ἐν τῇ Μουσικῇ Σχολῇ, ἐξ ᾖς ἀποφοιτήσας ἐλα6ε καὶ πτυχίον. Ἐξέδωκεν ἐν Ἀθήναις, ἔνθα εὐδοκίμως ἐπὶ μακρὸν ἐδίδαξε τὴν μουσικήν, τὸ Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, ἐξέδωκε δὲ τῷ 1842 καὶ μελέτην κατὰ τοῦ Λεσβιακοὺ συστήματος «Ὁ Γεώργιος Λέσβιος καὶ τὸ Λέσβιον αὐτοῦ σύστημα». Ἐμέλισε διάφορα μαθήματα• ἀπέθανε δὲ ἐν Ἀθήναις τῷ 1851.
Πέτρος Γεωργίου Βυζάντιος, ἀνὴρ μουσικώτατος, ὡς μαρτυροῦσι τὰ εἰς τὴν βιβλιοθήκην τῆς ἐν Χάλκῃ Θεολογικῆς Σχολῆς δωρηθέντα πολυάριθμα μουσουργήματα αὐτοῦ, μαθητὴς γενόμενος Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ Γεωργίου τοῦ Κρητὸς εἰς τὴν ἀρχαίαν μέθοδον, καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων εἰς τὴν νέαν μέθοδον. Ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ἔψαλλεν εἰς τὴν ἐν Γαλατά Κων/πόλεως ἐκκλησίαν τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῶν Χίων, τῷ 1821 διωρίσθη πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Τήνω ναοῦ τῆς Εὐαγγελιστρίας, τῷ 1830 μετέβη εἰς Ἀθήνας, ἔνθα ἔψαλλεν oυχὶ ὡς τακτικὸς ψάλτης ἀλλ’οἰκειοθελὼς εἰς διαφόρους ναοὺς κατὰ τάς μεγάλας ἑορτὰς ἄνευ ἀμοιβῆς. Τῷ 1831 ἀαθᾳνόντος Ἀντωνίου τοῦ Λαμπαδαρίου προσεκλήθη ὁ Πέτρος ὑπὸ τοῦ πατριάρχου Κωνσταντίου Ἅ΄τοῦ ἀπὸ Σιναίου ὅπως καταλάβῃ τὴν τῆς Λαμπαδαρείας θέσιν, ἀλλ’ἠρνήθη. Ἀπέθανεν ὑπέργηρος τῷ 1875.
Χατζὴ Ἀφεντούλης Σαραντεκκλησιώτης, ἐγκρατέστατος οὐ μόνον τῆς νέας μεθόδου, διδαχθεὶς ταύτην παρὰ τῶν τριῶν διδασκάλων, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀρχαίας ἐν μέρει, κάτοχος δὲ καὶ τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης εἰς τάς ἐκκλησίας τῶν ἐπισημοτέρων ἐνοριὼν τῆς Κων/πόλεως, ἀπεβίωσε δὲ ἐν Ἐπιβάταις τῆς Θρᾴκης τῷ 1835. Ἐμέλισε χερουβικά, κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν καὶ δοξολογίας κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, κρατήματα καὶ ἄλλα διάφορα τῆς ψαλμωδίας εἴδη.
Δωρόθεος Ἁγιοταφίτης, λογιώτατος καὶ μουσικώτατος, ἀρχιμανδρίτης τοῦ Παναγίου Τάφου καὶ ἀνεψιὸς Ἀθανασίου τοῦ Ἱεροσολύμων, Βυζάντιος τὴν πατρίδα, διακούσας τὴν μὲν φιλολογίαν παρὰ Νικολάω τῷ Λογάδη, τὴν δὲ μουσικὴν ἐν τῇ τῳ 1815 ἰδρυθείση πατριαρχικη Μουσικὴ Σχολή. Ἀπεβίωσε τῷ 1858.
Γενάδιος μοναχός, ὁ ἐκ Ῥαιδεστού, πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Ἱεροσολύμοις μεγάλου ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, διακρινόμενος ἐπὶ μουσικὴ ἐμπειρία καὶ μεγάλη καὶ στεντορεία φωνή. Μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων. Ἀπέθανε τῷ 1868 ὀγδοηκοντούτης περίπου τὴν ἡλικίαν. Ἐμέλισεν ᾠδάς, ὕμνους καὶ ἐν μακρὸν καὶ ἔντεχνον ἐγκώμιον εἰς τὸν Πατριάρχην Ἱεροσολύμων Κύριλλον τὸν Β΄ πρὸς ἦχον Δ΄, εἰς ὁ συνέπεται καὶ μακρὸν κράτημα.
Ἄνθιμος Ἐφεσιομάγνης, ἱεροδιάκονος, πρωτοψάλτης Μεσολογγίον καὶ ἐκ τῶν μαθητῶν τῶν τριῶν διδασκάλων. Ὑπῆρξε ζωγράφος καὶ μουικὸ κάλλιστος, γινώσκων τήν τε ἀρχαίαν καὶ νέαν μέθοδον καὶ τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν, χειριζόμενος δὲ καὶ διάφορα μουσικὰ ὄργανα. Ὡς πρωτοψάλτης ἐν Μαγνησία τῆς Ἐφέσου ἐδίδαξε τὴν μουνσικὴν εἰς πολλοὺς πατριώτας αὐτοῦ. Ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Καποδιστρίου μετέβη εἰς Αἴγιναν, ἔνθα ἐξήσκει τά του διακόνου καθήκοντα• ἐκεῖθεν προσεκλήθη ὡς διάκονος εἰς Μεσολόγγιον καὶ τῷ 1832 μετέβη εἰς Ἰθάκην διορισθεὶς ἱεροψάλτης, ἔνθα διέμεινεν ἐπὶ ἐπταετίαν. Κληθεὶς δὲ εἴτα εἰς Μεσολόγγιον διετέλεσε ψάλλων μέχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, συμβάντος τῇ 27 Δεκεμβρίου 1879. Ἐμέλισεν ὕμνους, εἱρμούς, μεγαλυνάρια καὶ ἄλλα εἰς διάφορα μέλῃ. Ὁ Ἄνθιμος ἢν πεπροικισμένος διὰ σπανίας βαρυτόνου φωνῆς, λίαν μελῳδικῆς, εὐήχου καὶ εὐστρόφου, προσέτι ἀμίμητος εἰς τὴν ἀπαγγελίαν καὶ παράστασιν τῆς μουσικῆς• ψάλλων ἵστατο ἀκίνητος μόνον τῶν χειλέων κινουμένων• τὰ μαθήματα αὐτοῦ μαρτυροῦσιν ὅτι ὡς μελοποιὸς συνεδύαζε διὰ τρόπου καταλλήλου τὸ μέλος πρὸς τὴν ἔννοιαν τῶν Τροπαρίων. Ὁ Ἄνθιμος διεκρίνετο καὶ διὰ τὴν σπανίαν ῥώμην καὶ εὐκινησίαν, ἀστειότατος, ἐλεήμων, ἐν τῇ τραπέζῃ αὐτοῦ ἔχων πλῆθος παρασίτων, καὶ τὴν μουσικὴν διδάσκων δωρεάν. Περὶ αὐτοῦ φέρονται ἀνέκδοτα ἱστορικά.
Γρηγόριος Βιζύης μητροπολίτης ὁ κατόπιν Χίoυ, ὑπῆρξε μαθητῆς τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου ἐν τῇ πατριαρχικη Μουσικῇ Σχολῇ, ὡς καὶ oι κατωτέρω μνημονευόμενοι τρεῖς μητροπολῖται, διεκρίθη δὲ καὶ ὡς μουσικὸς ἔμπειρος. Ἀπέθανε τῷ 1862.
Ζαχαρίας Βάρνης μητροπολίτης, ὁ καὶ Φυγὰς ἐπικληθείς, διότι κατὰ τὸν Τουρκορρωσικὸν πόλεμον τῷ 1828 ὑποδεξάμενος πανηγυρικῶς εἰς Βάρναν τὸν αὐτοκράτορα τῆς Ῥωσσίας, ἐδέησε να δραπετεύση εἰς Ῥωσσίαν μετὰ τὴν ἀπόδοσιν τῆς Βάρνης εἰς τὴν Τουρκίαν. Εἴτα ὁ μουσικώτατος Ζαχαρίας ἐμόνασεν ἐν Ἄθω, ἔνθα καὶ ἐτελεύτησε τῷ 1850. Ἐμέλισε κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν συντομώτερα μὲν τῶν του πρωτοψάλτου Δανιήλ, ἀλλ’ἔντεχνα καὶ ἄνευ κρατημάτων, τὰ ὁποῖα ἐστάλησαν τῷ 1835 πρὸς Ἰωάννην τὸν τότε Λαμπαδάριον (εἴτα, καὶ Πρωτοψάλτην γενόμενον) πρὸς δημοσίευσιν. Ὑποτίθεται ὅτι ὁ Ἰωάννης καλλωπίσας αὐτὰ ἐδημοσίευσεν ὡς ἴδια ἔργα εἰς τὴν μονότομον Μουσικὴν Ἀνθολογίαν αὐτοῦ.
Μελέτιος Σισανίου μητροπολίτης, Σμυρναῖος τὴν πατρίδα, λόγιος καὶ μουσικὸς ἱεράρχης, κεκοσμημένος καὶ διὰ φωνῇς μελῳδικῆς καὶ λίαν εὐστρόφου. Τὰ μουσικὰ ἔργα αὐτοῦ περιέχοντα μέλη νεοφανὴ καὶ ἀσυνήθη, ἐξεδόθησαν κατὰ τὸ ἔτος τοῦ θανάτου αὐτοῦ (1864) ὑπὸ Ἀβραὰμ Θεοχαρίδου, ἀποτελέσαντα Moυσικήν Ἀνθολογίαν.
Προκόπιος Σωζοαγαθουπόλεως μητροπολίτης, ἀπεβίωσεν ἰδιωτεύων ἐν Πρίγκηπω τῷ 1884. Ἐμελοποίησε στίχoυς πολιτικοὺς καί τινα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς μέλῃ.
Ζηνόβιος ἱερομόναχος, Προυσαεὺς τὴν πατρίδα, μαθητὴς τοῦ Χρυσάνθου, ἀαθᾳνὼν τῷ 1868 ἱερατεύων ἐν Ὑψωμαθείοις. Ἄριστος καλλιγράφος τῶν ἐκκλησιαστικῶν μελῶν καὶ μουσικὸς μελίσας διάφορα ἔντεχνα ᾄσματα.
Κωνσταντῖνος Θαλίδης ὁ ἐκ Σωζουπόλεως, λυρικὸς ποιητὴς καὶ μουσικός, κάτοχος τοῦ ἐν τῇ τῳ 1815 ἰδρυθείση Μουσικὴ Σχολὴ διδασκομένου νέου συστήματος ὡς καὶ τῆς εὐρωπαϊκης μουσικῆς. Προσελήφθη ὡς μουσικὸς τοῦ ἐν Ἀθήναις παλατίου ὑπὸ τοῦ Ὄθωνος καὶ τῆς Ἀμαλίας, τιμηθεὶς καὶ διὰ παρασήμων. Πολλὰ ἐποίησε καὶ ἐμελοποιησrε. Πάσχων ἐκ ποδαλγίας μετέβη εἰς τὴν πατρίδα αὐτοῦ, ὄπoυ καὶ ἀπεβίωσε τῷ 1867. Ὁ πολύτιμος πλαγίαυλος αὐτοῦ ἐπωλήθη ἀντὶ διακοσίων λιρὼν Τουρκίας.
Παρθένιος Μικρόστομος, ἱεροδιάκονος, διαπρεπὴς μουσικός, μαθητὴς γενόμενος Γρηγορίου τοῦ Λευΐτου καὶ τῶν χανεντέδων Ντετὲ Ἰσμαηλάκη καὶ Σταυράκη. Ἐγεννήθη τῷ 1804 ἐν τῇ ἐν Κων/πόλει συνoικία τῶν Ὑψωμαθείων, ἔνθα καὶ τὰ ἐγκύκλια μαθήματα ἐξέμαθε, διδάσκοντος Ἰωσὴφ μοναχοῦ τοῦ Θεσπρωτού, παιδεύματος τῆς ἐν Ἄθω Ἀκαδημίας καὶ τοῦ γυμνασίον Κυδωνιῶν. Ἐχοροστάτησεν εἰς τὴν ἐν Γαλατά ἱερὰν ἐκκλησίαν τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, εἴτα δὲ ἐπὶ 16 ἔτη εἰς τὴν ἐν Ὑψωμαθείοις τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου. Ἀπεβιωοε τῷ 1870. Ἐμέλισε τὰ ἕνδεκα Ἑωθινὰ εἰς τὸ ἀργὸν στιχηραρικὸν εἶδος, ἀργότερα τῶν του Πέτρου τοῦ Πελοποννησίoυ, μικρότερα δὲ τῶν του Ἰακώβου ΙΙρωτοψάλτου, μίαν σειρὰν χερουβικὰ ἔντεχνα καὶ ἄλλα διάφορα ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα. Ἔγραψε δὲ καὶ τὸ μέλος πολλῶν τουρκικὼν ᾀσμάτων διὰ τῶν χαρακτήρων τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς.
Σωτήριος Βλαχόπουλος ὁ ἐκ Ταταούλων τῆς Κωνσταντινουπόλεως, μαθητὴς Χουρμουζίου τοῦ Χαρτοφύλακος καὶ γραμματεὺς τοῦ χανεντὲ Γεωργίου τοῦ Πάντζογλου. Ἐγκρατέστατος τῆς ἡμετέρας μουσικῆς καὶ τῆς ἐξωτερικῆς, ἅμα δὲ καὶ ἠδυφωνότατος. Ἐδίδαξε τὴν θεωρίαν τῆς μουσικῆς εἰς τήν τῳ 1868 ἐπὶ τῆς πατριαρχείας Γρηγορίου τοῦ ΣΤ΄ ἰδρυθείσαν πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολήν, ἐξέδωκε δὲ τῷ 1848 τὴν «Ἁρμονίαν», ἥτις περιέχει διάφορα ἔντεχνα ᾄσματα, ἑλληνικὰ καὶ ἀραβοπερσικά. Ἀπεβίωσε τῷ 1870.
Γρηγόριος Καλαγάννης, λόγιος ἱερεὺς ἐκ Μιτυλήνης, γλωσσομαθής, μουσικὸς εὐδόκιμος, ἐκμαθὼν τὴν ἡμετέραν μουσικὴν εἰς τήν τῳ 1815 ἰδρυθείσαν Μουσικὴν Σχολὴν καὶ διδάξας ταύτην εἰς τὴν ἐν Βιέννη Μουσικὴν Σχολὴν καὶ εἰς τὴν ἐν Ἀθήναις Ῥιζάρειον Σχολήν. Ἀπέθανε περὶ τὸ 1870.
Κωνσταντῖνος Ψαρουδάκης, Πρωτοψάλτης Κρήτης, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων ἐν τῇ Μουσικῇ Σχολῇ ἐκ τῶν λίαν διακεκριμένων. Ἀνέδειξεν ἐν Κρήτῃ πολλοὺς μαθητάς, ἀπέθανε δὲ ὑπέργηρως κατὰ ἰούλιον τοῦ 1884.
Ἀναστάσιος Ταπεινός, ὁ ἐξ Ὕδρας, μουσικὸς καλλιφωνότατος καὶ μελοποιός, μαθητὴς Γρηγορίου τοῦ Λευΐτου, ὃν καὶ ἐμιμεῖτο ἄριστα• εἰς βαθὺ γήρᾳς ἐξεμέτρησε τὸ ζῆν τῷ 1884, καταλιπὼν πολλὰ ἀνέκδοτα μουσικὰ ἔργα.
Γεώργιος Σκρέκος, ἐκ Θεσσαλίας ὁρμώμενος, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων, κάλλιστος μουσικός, χοροστατήσας εἰς σειρὰν ἐτῶν ἐν Πύργῳ τῆς Ἠλείας, ἔνθα καὶ ἀπεβίωσε τῷ 1884, ὑπερεβδομηκοντούτης. Τὰ μουσουργήματα αὐτοῦ μένουσιν ἀνέκδοτα.
Θεόδωρος Ἀριστοκλής, ὁ ἐκ Χάλκης τῆς Προποντίδος, ἔγκριτος λόγιος καὶ μουσικός, μαθητεύσας παρὰ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι. Ἐδίδαξεν εἰς τήν τῳ 1868 ἰδρυθείσαν πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολήν. Εἰς αὐτὸν ὀφείλονται τὰ καλὰ Προλεγόμενα τῆς «Μουσικῆς Βιβλιοθήκης». Ἀπεβίωσε τῷ 1880 ἐν Ταταούλοις.
Δημήτριος Βουλγαράκης, ὁ Μακεδών, ἐκ τῶν μαθητῶν τῶν τριῶν διδασκάλων, ἱεροψάλτης τῆς Θεσσαλονίκης, διαπρεπὴς ἐπὶ μουσικὴ ἐμπειρία καὶ ἠδυφωνία. Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητὰς καὶ διάφορα ἐμουσούργησε.
Φραγκίσκος Λιμπρίτης, ἐκ Κρήτης, γεννηθεὶς τῷ 1795, μουσικὸς καὶ μελοποιὸς εὐδόκιμος. Ἐδιδάχθη τὴν μουσικὴν κατὰ τὴν ἀρχαίαν μέθοδον παρὰ Γεωργίου τοῦ Κρητός, κατὰ δὲ τὴν νέαν παρὰ Γρηγορίον τοῦ Λευΐτoυ. Ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν ἐν τῇ Μουσικῇ Σχολῇ τῆς Νέας Ἐφέσου, εἴτα καὶ εἰς τὴν ἐν Σάμω μονὴν τῆς ἁγίας Ζώνης. Ἔχει μεγάλης ἀξίας ἀνέκδοτον ἔργον ὑπὸ τὸν τίτλον «Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ θεωρητικὸν καὶ πρακτικὸν τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς». Ἐμέλισε καὶ διάφορα μουσουργήματα. Ἀπεβίωσε τῇ 10 Μαρτίου 1876.
Ὀνούφριος Βυζάντιος, ὀνομαστὸς ἱεροψάλτης καὶ μελοποιός, διακρινόμενος διὰ τὴν ἠδύτητα τῆς φωνῆς καὶ τὸ πανηγυρικὸν τοῦ ὕφους αὐτοῦ. Ἐγεννήθη ἐν Μεγάλῳ Ῥεύματι τοῦ Βοσπόρου τῷ 1807, μαθητεύσας ἐν τῇ πατριαρχικὴ Μουσικῇ Σχολῇ παρὰ Χουρμουζίω, Χρυσάνθω καὶ Γρηγορίω καὶ ἰδίως παρὰ τῷ τελευταίῳ, παρ’ὢ καὶ διέμενε. Τὴν ἐξωτερικὴν μουσικὴν ἐδιδάχθη ὑπὸ τοῦ χανεντὲ Ντετὲ Ἰσμαηλάκη. Ἐχοροστάτησεν ἀπὸ τοῦ 1824 μέχρι τοῦ 1871 εἰς διαφόρους ἐκκλησίας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κων/πόλεως (ἁγίων Θεοδώρων Βλάγκας 1824-1831, ἁγίου Ἰωάννου Γαλατά μέχρι τοῦ 1837, ἁγίου Κωνσταντίνου Ὑψωμαθείων μέχρι τὸν 1838, Παναγίας Διπλοκιονίου μέχρι τοῦ 1840, ἁγίoυ Κωνσταντῖνον Πέραν μέχρι, τοῦ 1842 καὶ ἁγίου Δημητρίου Ταταούλων μέχρι τοῦ 1871), ἀαθᾳνὼν ἐν Ταταούλοις τῇ 10 Φεβροναρίου τοῦ 1871 ἐν ἡλικίᾳ 64 ἐτῶν. Ἐμέλισε πολλὰ μουσουργήματα ἐκκλησιαστικά, ὧν τὰ πλεῖστα ἀνέκδοτα, ὡς καὶ ᾄσματα ἐξωτερικὰ καὶ σχολικά. Ἔσχε πολλοὺς μαθητάς, ἐπεστάτησε δὲ καὶ εἰς τὴν Δ΄ἔκδοσιν τῆς τριτόμου Ἀνθολογίας Θεοδώρου τοῦ Φωκαέως, κατὰ παράκλησιν αὐτοῦ. Ἔτυχε τῆς εὐνοίας καὶ ἐκτιμήσεως οὐ μόνον πατριαρχῶν καὶ ἀρχιερέων, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τοῦ Σουλτάνου Ἀπτοὺλ Ἀζίζ, ὅστις καὶ διὰ δεκακισχιλιογρόσου δώρου ἐτίμησεν αὐτόν. Εἰργάσθη εἰς τόν τῳ 1863 ἰδρυθέντα ἐν Πέραν Ἐκκλησιαστικὸν Μουσικὸν Σύλλογον, καὶ ἐδίδαξεν εἰς τήν τῳ 1868 ἰδρυθείσαν Μουσικὴν Σχολήν.
Νικόλαος Γεωργίου, πρωτοψάλτης Σμύρνης ἐπὶ 53 ἔτη διατελέσας, ὡρμᾶτο ἐκ Καβάλλας, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων. Διεκρίθη ὁ διάσημος οὖτος μουσικὸς διὰ τὴν ἄκραν αὐτοῦ φιλοπονίαν, καὶ διὰ τὸ μουσικὸν αὐτοῦ τάλαντον. Τὰ κατ’ἔννοιαν ἐν πολλοῖς μεμελισμένα ἐκκλησιαστικὰ μαθήματα αὐτοῦ, ὡς ἔχοντα ὕφος παρεκκλῖνον ἐκ τῶν ἀρχαίων σοβαρῶν μουσικῶν γραμμῶν, δεν ἔτυχον τῆς ἐπιδοκιμασίας τῆς Μ. Ἐκκλησίας. Οὐχ ἧττον ταῦτά εἰσιν ἀληθῆ ἐντρυφήματα τῶν τε ἐξ ἐπαγγέλματος ἱεροψαλτῶν καὶ τῶν ἐρασιτεχνὼν τῆς μουσικῆς ἠμῶν, διότι τινὰ ἐξ αὐτῶν περικλείουσι θησαυροὺς πρωτοτύπων ἐμπνεύσεων καὶ δείγματα ἐξόχου μουσικῆς τέχνης. Ἐμέλισεν ἅπασαν σχεδὸν τὴν σειρὰν τῶν ἐγκυκλίων μουσικῶν μαθημάτων, ἐξεδόθησαν δὲ ζῶντος ἔτι αὐτοῦ Δοξαστάριον, τὸ Τριώδιον, τὸ Πεντηκοστάριον καὶ αἱ ἀκολουθίαι τῶν 12 μηνῶν ὑπὸ τοῦ ἐγγόνου αὐτοῦ Ν. Γ. Βλαντιάδου ἐκδίδοται τὸ «Ἀργὸν καὶ σύντομον Ἀναστασηματάριον» αὐτoύ. Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητάς. Ἀπέθανε κατὰ Νοέμβριον τοῦ 1887 ἐκατοντούτης περίπου.
Δημήτριος Ἀντωνιάδης, Βυζάντιος, μαθητὴς Νικολάου τοῦ πρωτοψάλτου Σμύρνης καὶ γνώστης τοῦ γραφικοῦ συστήματος Γεωργίου τοῦ Λεσβίου. Ἐπὶ τῆς πρωτοψαλτείας Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου διετέλεσε Β΄δομέστικος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, εἴτα προσελήφθη εἰς τὴν ἐν ΙΙέραν ἐκκλησίαν τῶν Εἰσοδίων, ἔνθα καὶ ἔψαλλεν ἐπὶ 43 ὅλα ἔτη μέχρι γήρως βαθυτάτου. Ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν εἰς τήν τῳ 1868 ἰδρυθείσαν Μουσικὴν Σχολήν. Ἐξέδωκε δαπάναις αὐτοῦ μετὰ τοῦ πρωτοψάλτου Σταυράκη Γρηγοριάδου καὶ Ἰωάσαφ Ῥώσσου τὴν «Μουσικὴν Βιβλιοθήκην», ἐν ἡ ἐπρόκειτο να ἐκτυπωθώσι κατὰ τόμους πάντα τὰ ἐκκλησιαστικὰ μέλῃ παλαιά τε καὶ νέα, ἀλλὰ μετὰ τὴν ἔκδοσιν τῶν δύο πρώτων τευχῶν, ἐν οἷς περιελήφθη τὸ ἀργὸν Ἀναστασιματάριον Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τὸ ἔργον ἐναυάγησεν, ἅτε δὲ τοῦ Σταυράκη ἀαθᾳνόντος, τοῦ δὲ Δημητρίου νοσήσαντος. Σῴζονται τοῦ διαπρεποῦς τούτου μουσικοῦ ἐξαίρετα ἀνέκδοτα μουσουργήματα.
Γεώργιος Κωνσταντίνου Πηλέλης, πρωτοψάλτης Ἰωαννίνων διατελέσας ἐπὶ πολλὰ ἔτη καὶ τιμήσας τὴν Μουσικὴν Σχολὴν τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου, ἧς τρόφιμος ἐγένετο. Πολλὰ ἔργα ἐμελοποίησεν. Ἀπέθανε δὲ τῷ 1885 καταλιπὼν ἀνέκδοτον Θεωρητικὸν τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς. Ἐδημοσίευσέ τινα ὑπὲρ τῆς πατρίου μουσικῆς καὶ ἐν τῇ ἐν Ἀθήναις ἄλλοτε ἐκδιδομένη θρησκευτικὴ ἐφημερίδι «Σιών». Ἀνέδειξε καὶ ἱκανοὺς μαθητάς.
Ἰωάννης Ζωγράφου Κεΐβελης, ὀνομαστὸς μουσικὸς καὶ καλιφωνότατος, ἐγκρατὴς καὶ τῆς ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς. Ἐξέδωκε κατὰ μίμησιν τῆς «Πανδώρας» καὶ «Εὐτέρπης» τὸ «Ἀπάνθισμα» αὐτοῦ, εἰς ὁ ὑπάρχουσι διάφορα ἐξωτερικὰ ἔντεχνα ᾄσματα, παλαιά τε καὶ νεώτερα. Μαθητὴς ἐγένετο ἐν μὲν τῇ ἐκκλησιαστικῇ μουσικῇ τοῦ Γρηγορίου Λευΐτου, ἐν δὲ τῇ ἐξωτερικῇ χανεντέ τινος. Ἐχοροστάτησεν εἰς διαφόρους ἐκκλησίας τῆς Κων/πόλεως. Ἐδίδαξεν εἰς πολλοὺς τῶν μαθητῶν αὐτοῦ τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν.
Γεώργιος Ἀγγελίδης ὁ τουπίκλην Ταγκός, Θρᾷξ, πρωτοψάλτης Αἴνου; διδάσκαλος γενόρενος Σταυράκη Γρηγοριάδου τοῦ ἐξ Αἴνου, Πρωτοψάλτου τῆς Μ. Ἐκκλησίας. Ἐγκρατὴς τῆς ἀρχαίας γραφικῆς μεθόδου καὶ τῆς νέας, ἢν ἐδιδάχθη ἐν τῇ τῷ 1815 ἰδρυθείση πατριαρχικὴ Μουσικὴ Σχολή. Εὕρηται Κοινωνικὸν «Γεύσασθε» εἰς ἦχον Δ' γράφεν ἐν Σμύρνη τῷ 1830 καὶ ἐπιγραφόμενον «Γεωργίου ἐξ Αἴνου». Ἐπίσης σῴζεται ἀνὰ τὸ στόμα τῶν Αἰνίων ἱεροψαλτῶν δίχορον. «Θεοτόκε παρθένε» τῆς ἀρτοκλασίας σύντομον εἰς ἦχον Πλ. Ἅ΄, ἀποδιδόμενον εἰς τὸν πρωτοψάλτην Γεώργιον• ἐν ἑτέρῳ χειρογράφω εὕρηται πολυέλεος «Λόγον ἀγαθόν» ἐπιγραφόμενος ὡς ἐξῇς: «Ἐκλογή, ἥτις ψάλλεται εἰς τάς ἑορτὰς τῆς Θεοτόκου, μελοποιηθεῖσα μὲν παρὰ Πέτρου Πελοποννήσιου, ἐξηγηθεῖσα δὲ παρὰ τοῦ Γεωργίου Αἰνίτου, πρωτοψάλτου, κατὰ τὸν νέον τρόπον τῆς γραφῆς».
Κωνσταντῖνος Καλφαγιάννης, ἔμπειρος μουσικός, ἐγεννήθη ἐν Κυδωνίαις, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων. Ἔψαλεν ἐπὶ πολλὰ ἔτη εἰς τὴν ἐν Γαλατά ἐκκλησίαν τοῦ ἁγίου Νικολάου, εἴτα εἰς Κυδωνίας, καὶ κατόπιν εἰς Τεργέστην, μετὰ ταῦτα εἰς Κεφαλληνίαν καὶ ἐκεῖθεν εἰς Κυδωνίας, ὅπου καὶ ἀπέθανε.
Στέφανος Μωϋσιάδης, ὁ καὶ Κούτρας ἐπωνυμούμενος ὡς ἐκ τοῦ εὐρυτάτου μετώπου αὐτοῦ, γεννηθεὶς ἐν Σαλματομβρουκίω Κων/πόλεως περὶ τάς ἀρχὰς τοῦ παρελθόντος αἰῶνος, καὶ ἀποβιώσας ἐν ἡλικίᾳ 79 ἐτῶν κατὰ Μάϊον τοῦ 1881. Ἐφοίτησεν εἰς τὴν πατριαρχικὴν τοῦ Γένους Σχολήν, ἀκoυστὴς γενόμενος τοῦ ἀοιδίμου διδασκάλου τοῦ Γένους Νικολάον τοῦ Λογάδου. Τὴν ἐκκλησιαστικὴν μουσικὴν ἐδιδάχθη παρὰ Πέτρῳ Συμεὼν τῷ Ἁγιοταφίτη, οὐ καὶ τὸ σεμνοπρεπὲς ὕφος ἐμιμήθη. Ὁ Στέφανος τῇ 22 σεπτεμβρίου τοῦ 1846, πατριαρχοῦντος Ἀνθίμου ΣΤ΄τοῦ ἀπὸ Ἐφέσου, ἀπεδοκίμασε καὶ κατέκρινεν ἐνώπιον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τὴν Γραμματικὴν καὶ τὸ σύστημα Γεωργίου τοῦ Λεσβίου, ἡ δὲ Μ. Ἐκκλησία ἐξέδωκε καὶ ἀπέστειλεν εἰς τάς ἐπαρχίας τοῦ οἰκουμενικοῦ θρόνου συνοδικὰς ἐγκυκλίους πρὸς ἀποσόβησιν τοῦ νέου συστήματος. Ὑπῆρξε μέλος τοῦ κατὰ τὸ 1863 ἰδρυθέντος ἐν Κων/πόλει Μoυσικού Συλλόγου καὶ διδάσκαλος τῆς τῳ 1868 ἰδρυθείσης Ἐκκλ. Μουσικῆς Σχολῆς. Ἔγραψε διαφόρους διατριβὰς περὶ τῆς διαφορᾶς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς πρὸς τὴν τετράφωνον καὶ πρὸς τὴν τῶν Ὀθωμανὼν καὶ Ἀραβοπερσών, δημοσιευθείσας εἰς διαφόρους ἐφημερίδας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Τεργέστης καὶ Σμύρνης. Ἐχειρίζετο δεξιώτατα τὴν λύραν καὶ τὴν πανδουρίδα. Τάς ἀτελείας καὶ ἐλλείψεις τοῦ Θεωρητικοῦ τοῦ Χρυσάνθου βουλόμενος ἀναπληρώσαι ὁ Στέφανος, ἐπὶ εἰκοσαετίαν ὅλην εἰργάσθη πρὸς ἔκδοσιν τοιούτου καταλλήλου ὑπὸ τὸν τίτλον «Θρίαμβος τῆς Μουσικῆς». Ἐμέλισε πολλὰ μουσουργήματα καὶ ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητάς.
Γρηγόριος Κωνσταντάς, λογιώτατος μουσικὸς καὶ μελοποιὸς κράτιστος, γεννηθεὶς ἐν Σάμω τῷ 1812 καὶ ἀαθᾳνών, τῇ 12 Μαρτίου 1896. Γνώστης τῆς παλαιᾶς καὶ νέας μουσικῆς μεθόδου, μαθητεύσας ἐν Κων/πόλει παρὰ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι καὶ Θεοδώρω τῷ Φωκαεί, ἀκροασάμενος δὲ καὶ Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου Πρωτοψάλτου τῆς Μ. Ἐκκλησίας καὶ Πέτρου Συμεὼν τοῦ Ἁγιοταφίτου. Τὰ γράμματα ἐδιδάχθη ἐν Σάμω καὶ ἒν τῇ ἐν Κων/πόλεν σχολῇ τοῦ Γένους. Ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα αὐτοῦ οὐ μόνον ὡς διδάσκαλος καὶ ἱεροψάλτης, ἀλλὰ καὶ ὡς ὑπάλληλος εἰς διαφόρους θέσεις καὶ ἀποστολὰς ἐπὶ ὅλην πεντηκονταετίαν. Διωρίσθη τῷ 1875 διδάσκαλος τῆς μουσικῆς καὶ ἄλλων μαθημάτων ἐν τῇ τότε ἱδρυθείσῃ Ἱερατικῇ Σχολῇ ἐν Μαλαγαρίω, τῷ δὲ 1884 διενθυντὴς καὶ διδάσκαλος ἐν τῇ ἐν τῷ Λιμένι Βαθέος τότε τὸ πρῶτον συστάσῃ Μουσικῇ Σχολῇ, ἠγεμονεύοντος Κωστάκη Ἀδοσίδου πασά. Ὅτε δὲ τῷ 1888, ἀντὶ τῆς τέως μιᾶς Μουσικῆς Σχολῆς καθιερώθησαν τέσσαρες σχολαί, ἀνὰ μία εἰς ἕκαστον τῶν τεσσάρων τμημάτων τῆς ἡγεμονίας, ὁ Κωνσταντὰς ἀνέλαβε τὴν διεύθυνσιν τῆς εἰς Μιτυληνοὺς ὑπαρχούσης σχολῆς. Ἐμέλισε πάμπολλα καὶ διάφορα μουσουργήματα, οἷον φήμας ἡγεμόνων, ὕμνους εἰς τὸν Σουλτάνον, πολυχρονισμοὺς κατὰ τὴν εὐρωπαϊκὴν μουσικήν, ὧν τινα ἐξετυπώθησαν ἰδιαιτέρως ἕκαστον ἐν τῷ ἐν Σάμω ἡγεμονικῷ τυπογραφείω. Προσέτι ἐποίησε καὶ ἀπειροπληθὴ ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα, ἀποτελοῦντα τόμους ὁλοκλήρους. Ἡρμήνευσε καὶ πολλὰ μαθήματα ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς εἰς τήν νυν ἐν χρήσει. Ἀπὸ τοῦ 1889 ἤρξατο ἐκδιδοὺς εἰς τεύχη περιοδικὼς ἐν Σάμω διάφορα μουσικὰ ἔργα αὐτοῦ, διασκεδαστικά, ἠθικὰ καὶ ἐρωτικά, ὡς ἐκ τῆς ὕλης τοῦ κειμένου, ὑπὸ τὸν τίτλον «Μουσικὴ Σειρήν»• μαθητὰς ἐμόρφωσε πολυαρίθμους.
Μαργαρίτης Παπαχρήστου Βρετός, ὁ καὶ Δροβιανίτης ὡς ἐκ τῆς πατρίδος αὐτοῦ ὀνομαζόμενος. Ἐγεννήθη τῷ 1800, διεκρίθη ἐπὶ παιδεία, μoυσικαὶς γνώσεσι καὶ καλλιφωνία. Ἐπαγγελλόμενος τὸν ἑλληνοδιδάσκαλον ἐν Ταταούλοις, ἐξέδωκεν ἐν Κωνσταντινουπόλει τῷ 1860 τὴν περὶ τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς Θεωρητικὴν καὶ πρακτικὴν πραγματείαν αὐτοῦ. Ἀπέθανεν ὑπερεξηκοντούτης.
Νικόλαος Πουλάκης, πρωτοψάλτης Χίoυ, μαθητὴς γενόμενος τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου. Ἐγεννήθη περὶ τὸ 1810 ἐν Χίῳ, ἀπεβίωσε δὲ τῷ 1889 ἐν τῷ νοσοκομείῳ τῆς πόλεως, ὅπου διέμενε μετὰ τὸν σεισμὸν τῆς νήσoυ. Ὁ ὀνομαστὸς οὖτος μουσικὸς ἐμέλισε διάφορα μουσουργήματα, ἀνέκδοτα ὄντα, ἐμόρφωσε δὲ καὶ πολλοὺς μαθητάς.
Σταμάτιος Ζαρκηνός, πρωτοψάλτης Σερρών, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκαλων καὶ ἄριστος μελοποιός• ἤκμασε περὶ τὰ μέσα τοῦ παρελθόντος αἰώνoς. Ἐθαυμάζετο δὲ διὰ τὴν χάριν τοῦ ψάλλειν, τὴν βαθεῖαν γνῶσιν τῆς μουσικῆς τέχνης, τὴν εὐχέρειαν τοῦ γράφειν ἐλευθέρως δυσκόλους μελῳδίας, καὶ τὴν ἄκραν αὐτοῦ πρὸς τὰ θεῖα εὐσέβειαν. Ἀπεβίωσε πρὸ δεκαετίας ἱκανοὺς μαθητὰς ἀναδείξας καὶ πολλὰ μελίσας.
Παναγιώτης Παπαδάκης, ἐκ Σύρου, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων, ἐπὶ πεντηκονταετίαν ἐξασκήσας τό του ἱεροψάλτου ἐπάγγελμα εἰς διαφόρους πόλεις τῆς Τουρκίας καὶ Ἑλλάδος. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἑλλάδος ἐνέκρινε τὴν ὑπ’αὐτοῦ μελισθείσαν «Ἀνθολογίαν», περιέχουσαν ἅπασαν τὴν ἐνιαύσιον ἀκολουθίαν μετὰ τοῦ Τριωδίου καὶ Πεντηκοσταρίου.
Ἰωάννης Καβάδας, πρωτοψάλτης Χίου, ἐγεννήθη ἐν Κων/πόλει, καταγόμενος ἐκ τοῦ χωρίου Χαλκείου τῆς νήσου Χίoυ, ἀνετράφη δὲ ἐν τῷ κατὰ Φανάριον ἁγιοταφιτικὼ μετοχίω, ὅπου καὶ ἐσπούδασε τὴν ἱερὰν τέχνην παρὰ Πέτρῳ Συμεὼν τῷ Ἁγιοταφίτη καὶ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι. Ἱεροψάλτης διετέλεσεν ἀπὸ τοῦ 1844 μέχρι τῆς 19 Ἰουνίου 1899, ὅτε καὶ ἀπεβίωσε. Μουσικὸς ἐμπειρότατος καὶ ἡδύφωνος, πολλὰ μελίσας καὶ πολλoὺς μαθητὰς ἀναδείξας ἐν Κων/πόλει, ἔνθα ἐπὶ πολλὰ ἔτη ἐχοροστάτει ὡς ἅ΄ ψάλτης ἐν τῷ ἐν Γαλατά ναῷ τοῦ ἁγίoυ Ἰωάννου τῶν Χίων, ὡς καὶ ἐν Χίῳ, διδάξας εὐδοκίμως τὴν μουσικὴν καὶ εἰς καλλιφώνους καλογραίας.
Ἀρσένιος Μουλίνος, ἱερομόναχος, ἐκ Κεφαλληνίας, περίκλυτος μουσικοδιδάσκαλος• ἀπεβίωσε τῷ 1895. Τὴν μουσικὴν ἐσπούδασεν ἐν Ἁγίῳ Ὅρει καὶ παρὰ τοῖς τρισὶ διδασκάλοις. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης ἐν Κων/πόλει, ἐν Βραΐλα, Κωνστάντσα, Πάτραις, Ἀθήναις, Λευκάδι, Σύρῳ, Πύργῳ, Αἰγίῳ καὶ τέλος ἐν Γαλαξειδίω.Τὰ ἀπειροπληθὴ μουσουργήματα αὐτοῦ ὁλοκλήρους 26 τόμους ἀποτελοῦντα, ἐκρίθησαν ἄξια δημοσιεύσεως ὑπὸ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῷ 1899, συνεπείᾳ αἰτήσεως τοῦ ἀναλαβόντος τὴν ἔκδοσιν ἀδελφοῦ αὐτοῦ Θεοφάνους Μουλίνου.
Παΐσιος Ξηροποταμηνός, ἀρχιμανδρίτης, μαθητὴς Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων, τὴν πατρίδα Θετταλομάγνης, διάσημος μουσικός. Ἐπεχείρησε να μελίση τὰ ᾄσματα τῆς Ἐκκλησίας δι’ἀλφαβητικὴς παρασημαντικῆς, συνεργασθεὶς πρὸς τοῦτο μετὰ δύο ἄλλων μουσικῶν εἰς Ῥουμανίαν, ὅτε διέτριβεν εἰς τὴν μονὴν Πλουβουΐτα. Ἐγεννήθη τῷ 1790, ἀπέθανε δὲ τῷ 1853. Σῴζονται ἐν τῇ Βιβλιοθήκῃ τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὅρει ἱερὰς μονῆς Ξηροποτάμου ἑπτὰ φυλλάδια, περιέχοντα ᾄσματά τινα τῆς ἐνιαυσίου ἀκολουθίας, μεμελισμένα διὰ τῆς ἀλφαβητικὴς αὐτοῦ παρασημαντικῆς.
Ἀντώνιος Σιγάλας ὁ ἐκ νήσου Θήρας, περιώνυμος μουσικὸς καὶ μελοποιὸς τοῦ ΙΘ΄ αἰῶνος, μαθητὴς τῆς τῳ 1815 ἰδρυθείσης Μουσικῆς Σχολῆς, τελειοποιηθεὶς ἰδία παρὰ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι. Ἐμέλισε τὰ εἰς τὴν «Μέλισσαν» Θεοδώρου τoυ Φωκαέως δημοσιευθέντα σύντομα Ἀνοιξαντάρια, καὶ πέντε ἐθνικὰς καὶ βασιλικὰς τελετάς. Ἀτρυτοπόνως ἐργασθεὶς ἐπὶ ἥμισυν αἰῶνα ἐποιήσατο συλλογὴν τριακοσίων ἐθνικῶν ᾀσμάτων, βραβευθέντων δι’ἀργυροῦ ἀριστείου Ἅ΄ βαθμοῦ ὑπὸ τῶν Ἑλλανοδικῶν τῆς κατὰ 1875 τελεσθείσης Γ' Ὀλυμπιακὴς Ἐκθέσεως, καὶ ἐκδοθέντων τῷ 1880 δαπάναις τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, κατ’ἀπόφασιν τῆς Βουλῆς. Ἐμέλισε καὶ πολυάριθμα ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα, μεθ’ὧν συνέμιξε καί τινα σπουδαῖα ἄλλων μουσικοδιδασκάλων μαθήματα, καὶ οὕτω συνηρμολογηαε 14 τόμους ἐκ τριάκοντα τυπογραφικὼν φύλλων ἕκαστον, ἤτοι Ἀναστασιματάριον καὶ Εἰρμολόγιον δίτομον, ἀργὸν καὶ σύντομον, Μηνολόγιον τρίτομον, περιέχον πάσας τάς ἀκολουθίας τῶν ἑορτῶν καὶ ἐορταζομένων ἁγίων, παλαιῶν τε καὶ νέων, Τριώδιον καὶ Πεντηκοστάριον, Ἐορτοδρόμιον, Λειτουργικόν, Ἀπάνθισμα, Καλοφωνικόν, καὶ Χρηστομάθειαν πρὸς διδασκαλίαν, περιέχουσαν καὶ ἑρμηνείαν τῶν ἀποστολικῶν καὶ τῆς ἐν Λαοδικεία Συνόδου ἱερῶν Κανόνων, καὶ ὁδηγίας τινὰς πρὸς τοὺς ἱεροψάλτας. Τὰ τεύχη ταῦτα ἐβραβεύθησαν διὰ χρυσοῦ ἀριστείου ὑπὸ τῆς Μουσικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἐκθέσεως τῆς Δ΄ Ὀλυμπιακὴς περιόδου. Ὁ Σιγάλας ἔγραψε κατὰ καιροὺς πολλὰ ὑπὲρ τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς εἰς τάς ἐφημερίδας, καὶ ἰδία εἰς τὴν ἐν Θήρᾳ ἐφημερίδᾳ «Θήραν» ἐκ νεαρᾶς δὲ ἡλικίας ἄχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, γενομένου ἐν ἡλικίᾳ 90 περίπου ἐτῶν, οὐκ ἐπαύσατο χοροστατὼν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἄνευ ἀμοιβῆς καὶ διδάσκων τὴν μουσικὴν δωρεὰν εἰς τοὺς φιλομούσους.
Ματθαῖος Βατοπεδηνός, ὀνομαστὸς Ἁγιορείτης μουσικός, μαθητὴς γενόμενος τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου, τὴν πατρίδα Ἐφέσιος. Φημίζεται διὰ τὴν περὶ τὸ μελοποιεὶν δεξιότητα καὶ τάς μουσικὰς αὐτοῦ γνώσεις, εἰδήμων ὧν τῆς τε παλαιᾶς καὶ νέας παρασημαντικῆς. Ἐν τῷ Δοξασταρίω τοῦ Χουρμουζίου ἐδημοσιεύθησαν καὶ μουσουργήματα τοῦ Ματθαίου.
Θεοτόκης Βατοπεδηνός, γλυκύφωνος ἱεροψάλτης, Μυτιληναῖος τὴν πατρίδα, ἐκ τῶν μαθητῶν Χουρμουζίου τοῦ Χαρτοφύλακος. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης ἐν Κων/πόλει, Θεσσαλονίκη, Ἀθήναις, Βλαχία καὶ ἐν τῇ μονῇ Βατοπεδίου, ὅπου καὶ ἀπεβίωσε τῇ 27 Ὀκτωβρίου 1884 ὑπερογδοηκοντούτης. Ἢν ἐγκρατὴς τῆς ῥυθμικῆς τῆς ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς, ἅμα δὲ καὶ τῆς ἀρχαίας μουσικῆς μεθόδου καὶ τoυ συστήματος τοῦ Γεωργίου Λεσβίου. Μαθήματα τοῦ Θεοτόκη ἐδημοσιεύθησαν ἐν τῇ «Καλλικελάδω Ἀηδόνι». Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητάς.
Νεκτάριος Βλάχος, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων, γεννηθεὶς ἐν Βλαχία, πεφημισμένος δὲ ἐπὶ ἠδυφωνία καὶ μουσικὴ ἐμπειρία. Διετέλεσεν ἐπὶ ἥμισυν αἰῶνα πρωτοψάλτης τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὅρει ῥουμανικὴς Σκήτης τοῦ Προδρόμου, χοροστατὼν συνάμα καὶ εἰς τάς παννυχίδας τῶν λοιπῶν εὐαγῶν μονῶν τοῦ Ἄθωνος. Ἐποίησε μελίρρυτα ᾄσματα, ὧν τινα ἐδημοσιεύθησαν ἐν τῇ «Καλλικελάδω Ἀηδόνι» καὶ ἐν ἄλλοις μουσικοῖς ἐγκολπίοις τῶν νέων ἐκδόσεων. Ἀπέθανεν ὑπερενενηκοντούτης.
Κωνσταντῖνος Κηρύκου, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου. Ἐπὶ τεσσαρακονταετίαν ἔψαλλεν εἰς διάφορα μέρη, ἐπὶ Καποδιστρίου ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν εἰς Ναύπλιον, εἴτα εἰς Σῦρον καὶ ἀκολούθως εἰς Ἀθήνας. Ὑπῆρξε καθηγητὴς τῆς μουσικῆς ἔν τε τῷ Διδασκαλείῳ Ἀθηνῶν μετὰ τοῦ Ζαφειρίου Ζαφειροπούλου καὶ ἐν τῇ Ῥιζαρείω Σχολῇ. Τὸν Κηρύκου διεδέξατο εἰς τὴν Ῥιζάρειον σχολὴν ὁ Ἄνθιμος Νικολαΐδης, γνωστὸς διὰ τάς ἐνεργείας αὐτοῦ πρὸς ἐξαρμόνισιν τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς.