«῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:01:21

Η ΝΕΩΤΕΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ (1453-1900)

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤ'

ΑΠΟ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΜΕΧΡΙ ΠΕΤΡΟΥ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΥ (1453-1730)


Οἱ ἀπὸ τοῦ ΙΕ' μέχρι τοῦ ΙΗ' αἰῶνος ὑμνογράφοι καὶ μουσικοί.

Ἐκ τῶν μετὰ τὴν ἅλωσιν ἐπὶ παιδεία διαπρεψάντων ἐκ τὲ τοῦ ἱεροῦ κλήρου καὶ τοῦ λαοῦ ἀνδρῶν, oι ἑξῆς καὶ τὴν ἱερὰν μουσικὴν ἐκαλλιέργησαν καὶ πολλὰ ἐμέλισαν.

Γενάδιος ὁ Σχολάριος, ὁ μετὰ τὴν ἅλωσιν ἀνελθῶν πρῶτος τὸν πατριαρχικὸν θρόνον τῆς Κωνσταντινουπόλεως•

Κωνσταντῖνος Λάσκαις ὁ Πωγωνιάτης, διδάξας τὰ ἑλληνικὰ γράμματα ἐν Ἰταλίᾳ, μετὰ τὴν ἅλωσιν καὶ μελίσας διάφορα ἄσματα•

Ἀθανάσιος Ραψακίτας ἢ Ραψακιώτης ἀκμάσας μικρὸν μετὰ τὴν ἅλωσιν, ἐμέλισε τοὺς ὕμνoυς τῆς λειτουργίας τοῦ Μ.Βασιλείου «ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαώθ», «Ἀμήν», «Σὲ ὑμνοῦμεν», «Τὴν γὰρ σὴν μήτραν» (εἰς ἦχον Ἅ΄τετράφωνον), Koινωνικά καὶ ἔντεχνον πολυέλεον•

Νικόλαος Μαλαξός, ἀκμάσας περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΕ' αἰῶνος, ποιήσας στιχηρά, δοξαστικά, τροπάρια, μεγαλυνάρια καὶ ἀσματικοὺς κανόνας•

Ἰουστίνος Δεκάδυος (1520) ὁ ἐκ Κερκύρας, ποιήσας κανόνας εἰς τὴν Θεοτόκον καὶ Ἀκολουθίας ἁγίων

Γρηγόριος Σαβαΐτης, ζήσας περὶ τᾶς ἀρχὰς τοῦ ΙΣΤ΄ αἰῶνος, μελίσας διάφορα ἔργα, ἐν οἲς καὶ Πασαπνοάριον τοῦ Ὄρθρου ἀργὸν εἰς ἤχoν Δ' καλλωπισθὲν ἀκολούθως ὑπὸ Γερμανοῦ τοῦ Νέων Πατρών•

Μανουὴλ ὁ Χαρτοφύλαξ καὶ Μέγας Ρήτωρ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἀκμάσας κατὰ τὸ πρώτον ἥμισύ της ΙΣΤ' ἑκατονταετηρίδος, ποιήσας στιχηρά, κανόνας εἰς ἁγίους καὶ εἰς τὴν Θεοτόκον, μoυσoυργήματα εἰς τὴν Παπαδικὴν καὶ ἄλλα ἀνέκδοτα•

Γρηγόριος Μαλαξός, ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΣΤ΄ αἰώνα καὶ γράψας κανόνα εἰς τὴν ἁγίαν Τριάδα•

Παχώμιος Ρουσάνος ὁ καὶ Ρακενδίτης, μοναχὸς (1470-1553), ἐποίησε κανόνας, ἀκολουθίας ἁγίων, ἐφιλοπόνησε δὲ καὶ «Ἑρμηνείαν σύντομον εἰς τὴν καθ’ἠμᾶς ἐκκλησιαστικὴν μουσικήν•

Μάξιμος Μαργούνιος (1530) ἐπίσκοπος Κυθήρων, δόκιμος ὑμνογράφος•

Ἱερεμίας ὁ Τρανὸς (1535) πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐγκρατής της Μουσικῆς•

Γαβριὴλ Σευῆρος (1541-1616) ἐφημέριος τῶν ἐν Βενετίᾳ ὀρθοδόξων, οὖς ἐποίμανε καὶ ὑπὸ τὸν τίτλον Φιλαδελφείας, κάτοχός της μουσικῆς•

Μελέτιος Πηγᾶς (1549-1601), ἐγκρατέστατος τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς•

Ἀθανάσιος Τορνόβου ἀρχιεπίσκοπος καὶ εἴτα Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, μελίσας Χερουβικά, Κοινωνικὰ καὶ πολυχρονισμούς, ἀκμάσας δὲ περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΣΤ' αἰῶνος•

Ἱερεμίας ὁ Χαλκηδόνος μητροπολίτης, ἀκμάσας τὸν ΙΣΤ΄αἰώνα, καὶ ὁ μαθητὴς αὐτοῦ Ἀντώνιος ὁ Μ. Οἰκονόμος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, οὐ τὰ Χερουβικὰ ἐδημοσιεύθησαν•

Θεοφάνης Καρύκης ΙΙατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1595), δόκιμος μύστης τῶν κανόνων τῆς μελοποιΐας, μελίσας διάφορα μουσουργήματα εἰς τὸ Παπαδικὸν μέλος•

Ἀρσένιος ὁ Μικρός, ἱερομόναχος, μαθητὴς Ἱερεμίου τοῦ Χαλκηδόνος, ἀκμάσας περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΣΤ΄ αἰῶνος πρὸ τοῦ νέου Χρυσάφου καὶ τοῦ Βαλασίου, μελοποιὸς ἄριστος, μελωδήσας Καλοφωνικοὺς Εἱρμοὺς πρὸς εὐθυμίαν καὶ ἄλλα ἀργὰ μαθήματα•

Νεκτάριος Ἱεροσολύμων πατριάρχης (1602-1676), ἐγκρατής της μουσικῆς•

Δοσίθεος Ἱεροσολύμων (1669) διάδοχός του Νεκταρίου, κάτοχός της μουσικῆς•

Χρύσανθος Νοταρᾶς, πατριάρχης Ἱεροσολύμων, ἀποβιώσας τῷ 1730, περὶ δὲ τὴν μουσικὴν τέχνην ἐντριβῆς•

Ἀλέξαδρος Μαυροκορδάτος (1627-1709) ὁ ἐξ Ἀπορρήτων, Μ.Λογοθέτης τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ Μ.Διερμηνεὺς τῆς Ὑψηλῆς Πύλης, ἀνὴρ σοφώτατος καὶ ὀνομαστότατος, σχολαρχήσας τῆς Μ.τοῦ Γ. Σχολῆς καὶ ἐν τοὶς μουσικοὶς ἀριθμούμενος•

Γεράσιμος Ἀλεξανδρείας πατριάρχης (1623-1643), συγγράψας διάφορα συγγράμματα καὶ ποιήσας ἀσματικοὺς κανόνας, ἰδιόμελα καὶ στιχηρὰ εἰς τοὺς πατριάρχας Ἀλεξανδρείας Ἀθανάσιον καὶ Κύριλλον•

Μελχισεδὲκ Ραιδεστοῦ ἐπίσκοπος, ἀκμάσας τὸν ΙΖ' αἰώνα, μελίσας πολλὰ ἀργὰ μαθήματα•

Γερμανὸς Νέων Πατρὼν ἀρχιεπίσκοπος, ἔξοχος μελοποιός, ἀκμάσας κατὰ τὸ δεύτερον ἥμισύ του ΙΖ' αἰῶνος, σύγχρονος Μανουὴλ Χρυσάφου τοῦ νέου καὶ μαθητὴς Γεωργίου Ραιδεστηνοῦ, Πρωτοψάλτου τῆς Μ.Ἐκκλησίας, συγγράψας Ἀργὸν Στιχηράριον, Χερουβικὰ καὶ ἄλλα ἄσματα, μετενεχθέντα ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς εἰς τὴν νῦν ἐν χρησει ὑπὸ Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, ποιήσας δὲ καὶ μελίσας καὶ τὸ λαμπρὸν κατὰ τὲ τὸ γράμμα καὶ τὸ μέλος ἐπικήδειον ἄσμα τοῦ Ἐπιταφίου «Τὸν ἥλιον κρύψαντα» πρὸς ἦχον Πλ. Ἀ', διακρινόμενον ἰδὶα διὰ τὸ θρηνῶδες καὶ φιλοικτίρμον ἦθος αὐτοῦ.

Βαλάσιος ἱερεὺς καὶ Νομοφύλαξ τῆς Μ. Ἐκκλησίας, ἀνὴρ μουσικώτατος, σύγχρονος Μανουὴλ τοῦ νέου Χρυσάφου καὶ μαθητὴς Γερμανοῦ τοῦ Νέων Πατρών, συγγράψας Ἀργὸν Εἰρμολόγιον (συντμηθὲν κατόπιν ὑπὸ Πέτρου Λαμπαδαρίου τοῦ Πελοποννησίου) καὶ Σύντομον, μελίσας πολυελέους, πολυχρονισμούς, τᾶς καταβασίας τῶν Δεσποτιῶν καὶ Θεομξτορικῶν ἑορτῶν καὶ τᾶς τῶν ἁγίων Παθῶν μεθ’ὅλων τῶν στίχων τῶν κανόνων, δοξολογίας, καλοφωνικοὺς εἱρμούς, χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους καὶ ἄλλα διάφορα μαθήματα•

Ἀθανάσιος Πατελάριος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ποιητὴς Καλοφωνικῶν Εἱρμῶν, μαθητὴς ἐν τὴ μουσικὴ Βαλασίου ἱερέως, γεννηθεῖς περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΖ' αἰῶνος•

Ἰωακεὶμ Βιζύης ἀρχιεπίσκοπος, μαθητὴς γενόμενος Βαλασίου τοῦ ἱερέως καὶ μελισας χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν καὶ ἄλλα τινὰ μουσουργήματα•

Παρθένιος ὁ ἐκ τῆς νήσου Μήλου, ἀκμάσας περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΖ' αἰῶνος, εἰδήμων οὐ μόνον τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλλὰ καὶ τῆς ἀραβοπερσικῆς μουσικῆς, μελίσας δὲ καὶ δοξολογίας• Μελέτιος Ἀθηνῶν μητροπολίτης (1661-1714) ὁ ἐξ Ἰωαννίνων, ἀνὴρ εὐρυμαθὴς καὶ περὶ τὴν καθ’ἠμᾶς μουσικὴν ἀσχοληθεῖς•

Ἠλίας Μηνιάτης (1669-1714) ὁ ἐκ Κεφαλληνίας, ἐπιφανέστατος ἱεροκῆρυξ, καταλιπῶν ἠμὶν τοὺς μελισταγεῖς αὐτοῦ λόγους καὶ ἄλλα σοφὰ ἔργα, διακριθεῖς καὶ ὡς μουσικός•

Δημήτριος Καντεμίρης, γεννηθεῖς τῷ 1673 ἐν Κριμαίᾳ καὶ ἀποθανῶν πεντηκοντούτης τὴν ἡλικίαν, διετέλεσεν ἐπὶ Σουλτᾶν Μαχμοὺτ τοῦ Δ' ἡγεμὼν τῆς Βλαχῖας• ἀνὴρ εὐρυμαθής, πολύγλωττος, ἐγκρατέστατος τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς ὡς καὶ τῆς ἀραβοπερσικῆς, χειριζόμενος δὲ τὸν ἀραβικὸν πλαγίαυλον (νέϊ) καὶ τὴν πανδουρίδα• συνέγραψε πραγματείαν περὶ Μουσικῆς ἑλληνιστί, καὶ ἀραβοπερσιστί, ἐν ᾑ πραγματεύεται περὶ τῶν διαφόρων συστημάτων τῆς ἀραβοπερσικῆς μουσικῆς. Εἰς αὐτὸν ἀποδίδεται ἡ εὕρεσις τὸν ρυθμοῦ τοῦ καλουμένου τουρκιστὶ «ζὰρ μπεΐν» (κύβος ἡγεμόνος)•

Κοσμᾶς Ἰβηρίτης ὁ Μακεδών, ὑπῆρξε Δομέστικος τῆς Ἀθωνιάδος μονῆς τῶν Ἰβήρων, κράτιστος μουσικός, ἀκμάσας περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΖ' αἰῶνος καὶ μελίσας τᾶς Καταβασίας τoυ Εὐαγγελισμοῦ καὶ ἄλλα μαθήματα•

Εὐγένιος Βούλγαρης (1716- 1806) ὁ ἐκ Κερκύρας, ἀνὴρ σοφώτατος καὶ τῆς μουσικῆς ἐγκρατής, γράψας καὶ πραγματείαν περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς•

Νικηφόρος Θεοτόκης (1736-1800), ὁ τοῦ Βουλγάρεως ὁμοπάτριος καὶ στενὸς φίλος καὶ τούτου διάδοχος εἰς τὴν ἐν Ρωσίᾳ ἐπισκοπὴν Χερσῶνος καὶ Σλαβηνίου, ἀνὴρ σοφώτατος καὶ πολυγραφώτατος, κάτοχός της μουσικῆς καὶ ἐγκρατὴς πολλῶν γλωσσῶν•

Ἀγάπιος ἱερομόναχος ἐκ Μεσολογγίου, ἀκμάσας κατὰ τᾶς ἀρχὰς τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, προεστῶς τῆς ἐν Γαλατᾷ ἐκκλησίας τοῦ ἁγίου Νικολάου, ἀνὴρ μεγαλόφωνος καὶ μουσικός•

Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης, Πελοποννήσιος, ἀκμάσας κατὰ τὸ 1760, ἀνὴρ σοφὸς καὶ πρῶτος καθηγητὴς ὑπάρξας τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἄθω Ἀθωνιάδος Ἀκαδημίας, μουσικὸς δὲ καὶ ὑμνογράφος καὶ ἐν τοὶς ἀκολουθιογράφοις ἀρίθμουμενος•

Δημήτριος Δακιανὸς ὁ Δομέστικος, ἔζη κατὰ τᾶς ἀρχὰς τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, μελίσας χερουβικὰ καὶ κοινωνικά, καλοφωνικοὺς εἱρμοὺς καὶ ἄλλα•

Καισάριος Δαπόντες, ἐγεννήθη τὴν ἀ' δεκαετηρίδα τοῦ ΙΗ' αἰῶνος εἰς τὴν νῆσον Σκόπελον, ἀπέθανε δὲ τῷ 1784 εἰς τὴν ἐν Ἄθῳ μονὴν τοῦ Ξηροποτάμου. Ἐκ τῶν δοκίμων μουσικῶν καὶ ὑμνογράφων ποιήσας στιχηρά, χαιρετισμούς, Κανόνας εἰς τὴν Θεοτόκον καὶ ἄλλους•

Ἄνθιμος Ἱεροσολύμων πατριάρχης, ἐγεννήθη τῷ 1717, διεκρίθη ἐπὶ συγγραφικὴ δεξιότητι καὶ μουσικαὶς γνώσεσι•

Γεώργιος Χρυσόγονος, ἔζη κατὰ τὸ πρώτον ἥμισύ του ΙΗ' αἰῶνος, ὑμνογράφος, ποιήσας κανόνας καὶ τροπάρια καὶ ἀκολουθίας τελείας εἲς τίνας τῶν ἁγίων•

Γεώργιος Παπαδόπουλος, ἱερεὺς ἐκ Σούδας τῆς Κρήτης, ἤκμασε κατὰ τᾶς ἀρχὰς τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, ἐποίησε κανόνα εἰς τὴν Θεοτόκον•

Ἰωάννης Τζουλάτης ἰατρός, ἐγεννήθη ἐν Κεφαλληνίᾳ τῷ 1762, ἔγραψε καὶ μελέτην «Περὶ δυνάμεως τῆς μουσικῆς εἰς τᾶς παθήσεις, τὰ ἤθη καὶ τᾶς ἀσθενείας»•

Γερμανὸς Κρητικὸς ἱερομόναχος τῆς ἐν Ὀλύμπῳ μονῆς τῆς ἁγίας Τριάδος, μουσικὸς ἔξοχος, συγγράψας πρὸς τοὶς ἄλλοις καὶ «Περὶ Κρητικῆς μουσικῆς»• ἀπεβίωσεν ἐν ἔτει 1760.

Διονύσιος Τραπεζούντιος, ἀρχιεπίσκοπος Χαλδείας, ὑμνογράφος, ἀκμάσας κατὰ τὸ ἔτος 1760 καὶ ποιήσας ἰδιόμελα•

Χριστοφόρος Ἀρτηνός, μοναχὸς ἐγεννήθη ἐν Ἄρτῃ τῷ 1730, συνέγραψε διάφορα μελωδικὰ ἄσματα•

Θεοφάνης Μουσαῖος, ὑμνογράφος, ζήσας τὸν ΙΗ' αἰώνα•

Ἐφραὶμ Ἀθηναῖος πατριάρχης Ἱεροσολύμων, ἐκ τῶν καλλίστων Θεοτοκαριογράφων τοῦ ΙΗ' αἰῶνος•

Νικόλαος Βελλαρᾶς ἐξ Ἰωαννίνων, ἀκμάσας τὸν ΙΗ' αἰώνα, ἐποίησε Θεοτοκία καὶ κανόνας•

Δαμιανὸς Βατοπεδηνός, μοναχός της ἐν Ἁγίῳ Ὄρει μονῆς τοῦ Βατοπεδίου, ἔνθα καὶ ἔψαλλεν, ἀκμάσας περὶ τὸ 1740. Ἐμέλισε διάφορα μουσουργήματα, ἅτινα ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς μετηνέχθησαν εἰς τὴν νῦν ἐν χρήσει, προσέτι δὲ καὶ τὸ δίχορον «Ἄξιον ἐστίν» μετὰ τῶν κρατημάτων, κατὰ μίμησιν τοῦ ὁποίου ὁ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ΙΙέτρος ὁ Μπερεκέτης ἐποίησε τὸ λαμπρὸν δίχορον ὀκτάηχον τῆς ἀρτοκλασίας «Θεοτόκε Παρθένε».

Πέτρος Γλυκὺς ὁ Μπερεκέτης ἐπωνυμούμενος, ὡς ἐκ τῆς τουρκικῆς λέξεως «μπερεκέτ» (ἀφθονία) ἣν μετεχειρίζετο ἐρωτώμενος ὑπὸ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ἂν ἔχη καὶ ἄλλους Εἱρμοὺς νὰ διδάξη• ἐκ τῶν διαπρεπεστέρων μετὰ τὴν ἅλωσιν μουσικῶν, πολλὰ καὶ διάφορα μελίσας ἄσματα, ὡς τὸ δίχορον «Θεοτόκε Παρθένε» μετὰ τοῦ κρατήματος, πολυελέους, δοξολογίας, ἀσματικὰ ἔντεχνα, πασαπνοάρια, κοινωνικά της ἑβδομάδος, κοινωνικά του ἐνιαυτοῦ εἰς διαφόρους ἤχους, χερουβικὰ καὶ τᾶς καταβασίας τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, διακριθεῖς δὲ ἰδὶα εἰς τὴν μέλισιν τῶν Εἱρμῶν, ὑπερβαλῶν πρὸς τοῦτο πάντας τους συγχρόνους αὐτοῦ, διὸ καὶ ὑπὸ τῶν μελωδῶν οἱ τοιοῦτοι εἱρμοὶ «Καλοφωνικοί» ἐκλήθησαν ἕνεκα τῆς ἀπαραμίλλου αὐτῶν γλυκήτητος, αὐτὸς δὲ «πατὴρ τῶν Καλοφωνικῶν Εἱρμῶν». Ἐκ τῶν μουσουργημάτων τοῦ Μπερεκέτου τὰ πλεῖστα ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς μετηνέχθησαν εἰς τὴν νῦν ἐν χρήσει καὶ ἐδημοσιεύθησαν εἰς διαφόρους Ἀνθολογίας. Ἔζη περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, συγχρονήσας τοὶς Πρωτοψάλταις τῆς Μ. Ἐκκλησίας Παναγιώτη Χαλάτζογλου καὶ Ἰωάννη Τραπεζουντίω. Τὴν μουσικὴν ἐδιδάχθη ἐν τὴ πατρίδι αὐτοῦ, τὴ Κωνσταντινουπόλει, εἴτα δὲ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει παρὰ τῷ ὀνομαστῷ μουσικῶ Δαμιανῶ τῷ Βατοπεδηνῷ. Διετέλεσε δὲ ἱεροψάλτης ἐπὶ μακρὸν ἐν τὴ ἐν Ὑψωμαθείοις ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου.

Ἰωακεὶμ Ρόδιος, ἱερομόναχος, μαθητὴς τοῦ Πρωτοψάλτου Ἰωάννου τοῦ Τραπεζουντίου, ζήσας περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, ἐμέλισε μαθήματα τοῦ παπαδικοῦ μέλους.

Ζαχαρίας πρωτοψάλτης τῆς μητροπόλεως Κυζίκου, ἤκμασε περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, ἀνεψιὸς Ἀνανίου τοῦ μητροπολίτου Κυζίκου, μαθητὴς δὲ Ἰωάννου τοῦ Τραπεζουντιου.

Ἰωάσαφ Κουκκουζέλης ὁ νεώτερος, ἀνθήσας κατὰ τὸ πρώτον ἥμισύ του ΙΗ' αἰῶνος, ἄριστος μουσικὸς καὶ καλλιγράφος τῆς μουσικῆς, μελίσας διάφορα ἄσματα καὶ ἀντιγράψας τὴν παλαιὰν Παπαδικὴν εἰς ὀγκωδέστατον τόμον, ἐν ὢ περιέλαβε πλουσιωτάτην ὕλην.

Νικόδημος Ἁγιορείτης, Νάξιος τὴν πατρίδα, ἐπισκεφθεῖς πολλᾶς βιβλιοθήκας καὶ ἀσχοληθεῖς μελετῶν ἰδὶα ἐν ταὶς βιβλιοθήκαις τῶν μονῶν καὶ τῶν κελλίων τοῦ Ἁγίου Ὅρους• ἀνὴρ πολυμαθής, φιλοπονώτατος καὶ ἄριστος ὑμνογράφος, καλλύνας τοὺς ὕμνους καὶ τὰ ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου καὶ τοῦ Πάσχα, διορθώσας πολλοὺς ἀσματικοὺς κανόνας καὶ ἴδια τοὺς τοῦ Θεοτοκαρίου, ποιήσας δὲ διαφόρους κανόνας, ἀναδειχθεῖς καὶ ἔξοχος Ἀκολουθιογράφος, ὑπερβαλῶν τοὺς κατὰ τὸν ΙΣΤ΄αἰώνα ἀκμάσαντας διασήμους τοιούτους Ἀντώνιον Μέγαν Ρήτορα τῆς Μ. Ἐκκλησίας, τὸν καὶ προστάντα τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει, πατριαρχικῆς σχολῆς, Μελέτιον Συρίγον, Στυλιανὸν Ρίκην, τοὺς κατὰ τὸν ΙΖ' αἰώνα Μαρίνον Τζάνες τὸν Πουλιανήν, Γεώργιον Κορέσσιον, καὶ τοὺς κατὰ τὸν ΙΗ' αἰώνα Ἀθανάσιον Πάριον, Μητροφάνην Γρηγορᾶν, Νικόλαον Ζερτζούλην τὸν ἐκ Μετσόβου, Νικόλαον Γαβριηλόπουλον, Βίκτορα Δαράκην, Καμπίτη Παπαφιλίππου, Νικόλαον Τριαντάφυλλον, Σωφρόνιον Πάγκαλον, Ἀθανάσιον Ἰβηρίτην, Νικηφόρον ἱεροδιάκονον, Νικόλαον Κύρκον, Γρηγόριον τὸν Δυρραχίου, Ἱερεμία τὸν Κρήτατα, Χρύσανθον τὸν Κύπριον, Γρηγόριον Ἁγιοπαυλίτην, Κύριλλον Σινὰ ἀρχιεπίσκοπον, Ἰωακεὶμ Πάριον, Μητροφάνην Ναύπλιον, Γεώργιον Βελημᾶν, Ἀνδρέαν Πάργιον, Γεώργιον, Σύπανδρον, Ἰερόθεον Αἰτωλὸν καὶ Ἀθανάσιον τὸν ἐκ Ραιδεστοῦ.

Κύριλλος Τήνου ἀρχιεπίσκοπος, πρότερον χρηματίσας ἱεράρχης τῆς ἐπαρχίας Γάνου καὶ Χώοας, διὸ καὶ ἐκ τῶν ἔργων αὐτοῦ τινὰ μὲν ἐπιγράφονται «Κυρίλλου Γάνου καὶ Χώρας», τινὰ δὲ «Κυρίλλου πρώην Τήνου». Διακεκριμένος μουσικός, γεννηθεῖς εἰς τὴν παρὰ τὴν Προποντίδα νῆσον τοῦ Μαρμαρά, συνεχρόνισε τῷ Πρωτοψάλτῃ Δανιήλ, μεθ’ oυ καὶ συνέψαλλεν ἐνίοτε εἰς τὸν πατριαρχικὸν ναόν. Ἣν ἐγκρατὴς oυ μόνον τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, ἣν ἐδιδάχθη παρὰ Παναγιώτου τοῦ Χαλάτζογλου, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀραβοπερσικῆς. Ἐμέλισε χερουβικὰ καὶ κoινωνικά, συνέγραψε δὲ καὶ Ἐγχειρίδιον περὶ τῆς καθ’ ἠμᾶς Μουσικῆς.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:02:29

Η ΝΕΩΤΕΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ (1453-1900)

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤ'

ΑΠΟ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΜΕΧΡΙ ΠΕΤΡΟΥ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΥ (1453-1730)


Περὶ τῶν μετὰ τὴν ἅλωσιν Πρωτοψαλτῶν τῆς ἁγιωτάτης Μεγάλης Ἐκκλησίας Κῶν/πόλεως.

Γρηγόριος Μπούνης ὁ Ἀλυάτης ἱερομόναχος, Γεώργιος κατὰ κόσμον καλούμενος, ὁ ἐπὶ τῆς ἁλώσεως ΙΙρωτοψάλτης τῆς Ἁγίας Σοφίας, μουσικὸς ἔξοχος. Ἠλίκων δὲ τιμῶν ἠξιώθη αὐτὸς τὲ καὶ ἕτερος τὶς μουσικὸς (πιθανῶς ἐκ τῶν Δομεστίκων) ὑπὸ τοῦ Κατακτητοῦ, μαρτυρεῖται ὑπὸ τοῦ χρονογράφου Δωροθέου Μονεμβασίας, διηγουμένου τάδε «Ἔμαθε δὲ ὁ Σουλτᾶν Μεχμέτης ὅτι oι Ρωμαῖοι γράφουν τᾶς φωνᾶς τῶν ψαλτῶν καὶ τῶν τραγουδιστάδων, καὶ ἔκραξέ τους εἰς τὸ Παλάτι, καὶ εἶχεν ἕνα Πέρσην ἐκλεκτὸν καὶ ὤρισε, καὶ ἐτραγούδισεν• ὁ δὲ κὺρ Γεώργιος καὶ κὺρ Γεράσιμος οἱ ψάλται, ἔγραφον τᾶς φωνᾶς τοῦ Πέρσου. Ἐσχεδίασαν oυν τὸ τραγούδι τοῦ Πέρσου, καὶ τότε ὤρισε νὰ τὸ ψάλλουν• καὶ ἔψαλλαν τὸ καλλιώτερα παρὰ τὸν Πέρσην, ἤρεσέ του πολλὰ καὶ ἐθαύμασε τὴν λεπτότητα τῶν Ρωμαίων, καὶ ἐφιλοδώρησε τοὺς ψάλτας• ὁ δὲ Πέρσης ὡς εἶδε πὼς εἶναι τοιοῦτοι τεχνίται ἐπροσκύνησέ τους». Ἐκ τῶν ποιημάτων αὐτοῦ τὰ πλεῖστα δὲν διεσώθησαν ὡς ἐκ τῆς ἐποχῆς καθ’ἣν ἔζη, τὰ δὲ σωζόμενα ἀνήκουσιν εἰς τὸ Παπαδικὸν εἶδος, ἐποίησε δὲ καὶ Προπαίδειαν εἰς ἦχον Πλ.Β' πρὸς ἐκγύμνασιν τῶν ἀρχαρίων μαθητῶν εἰς τὸ χρωματικὸν γένος. Σώζεται ἐν ταὶς βιβλιοθήκαις ἔργον αὐτοῦ «Μέθοδος τῆς μετροφωνίας κυρίου Γρηγορίου ἱερομονάχου Μπούνη τοῦ Ἀλυάτου• ἦχος Πλ. Δ'».

Μανουὴλ ἢ Ἐμμανουὴλ Χρυσάφης ὁ παλαιός, ὁ ἐπὶ τῆς ἁλώσεως Λαμπαδάριος τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας, διακεκριμένος μελοποιός, μελίσας πολλὰ ἔργα, ἐξ ὢν ὡς ἐκ τῶν περιστάσεων σώζονται τινά, ἀνήκοντα εἰς τὸ Παπαδικὸν μέλος. Ἔγραψεν ἐξ ἀπόψεως θεωρητικῆς περὶ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς πραγματείαν. Ἔσχε Γεράσιμον ἱερομόναχον μαθητὴν αὐτοῦ, πιθανῶς τὸν ἐνώπιον τοῦ Πορθητοῦ προσκληθέντα μετὰ τoυ Γεωργίου ἢ Γρηγορίου τοῦ Ἀλυάτoυ. Κῶδιξ τοῦ ἔτους 1672 τῆς ἱερᾶς μονῆς Λειμῶνος (ἄρ. 239), ὀνομάζει τὸν Μανουὴλ «Λαμπαδάριον τοῦ εὐαγοῦς βασιλικοῦ κλήρου». Ὁ Μανουὴλ ἐν τοὶς χειρογράφοις ὀνομάζεται καὶ Μαΐστωρ. Τὸ ὑπὸ τοῦ Μανουὴλ Χρυσάφου ποιηθὲν Στιχηράριον εἶχεν ἀνὰ χείρας καὶ ὁ νέος Χρυσάφης, ὅστις καὶ μετέβαλε τὴν σημαδοφωνίαν αὐτοῦ, ἀνανεώσας αὐτὴν κατὰ τὸ ἴδιον αὐτοῦ σύστημα, ὡς ἐξάγεται ἐκ τοῦ ὑπ’ἄρ. 239 κώδικος τῆς μονῆς τοῦ Λειμῶνος.

Μανουὴλ Χρυσάφης, ὁ νέος, Πρωτοψάλτης τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, Βυζάντιος τὴν πατρίδα, ἀκμάσας τῷ 1660, μελοποιὸς ἄριστος. Συνύφανε τὸ Παλαιὸν ἢ Ἀργὸν Ἀναστασιματάριον (εἰς ὁ ἐμέλισε καὶ τὰ Ἑωθινὰ Λέοντος τοῦ Σοφοῦ) καὶ τὸ Παλαιὸν ἢ Ἀργὸν Στιχηράριον (εἰς ὁ ἔχει μαθήματα καὶ ὁ συγχρονήσας αὐτῶ Βαρθολομαῖος μοναχὸς Δομέστικος τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερᾶς μονῆς τῆς Λαύρας). Ἐμελοποίησε Χερουβικὰ «Οἱ τὰ Χερουβίμ», τῆς Μεγάλης Πέμπτης, τοῦ Μεγάλου Σαββάτου καὶ τῆς λειτουργίας τῶν Προηγιασμένων, κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν εἰς τοὺς ὀκτὼ ἤχους καὶ ἄλλα τοιαῦτα τοῦ ἐνιαυτοῦ• ἀνοιξαντάρια, πολυελέους, δοξολογίας, πασαπνοάρια ἀργὰ τοῦ ὄρθρου, εἱρμοὺς καλοφωνικούς, κρατήματα, θέματα τοῦ Οἰκηματαρίου καὶ τοῦ Μαθηματαρίου, πρὸς δὲ καὶ μίαν Προπαίδειαν κατὰ τὸ Ἀργὸν Στιχηράριον εἶδος πρὸς γύμνασιν τῶν ἀρχαρίων, καὶ ἄλλα.

Γεώργιος Ραιδεστηνός, Πρωτοψάλτης τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, μουσουργὸς ἄριστος, ἀκμάσας περὶ τὸ 1680, διατελέσας μαθητὴς Μελχισεδὲκ ἐπισκόπου Ραιδεστοῦ. Ἐμέλισε πολλὰ μαθήματα τῆς Παπαδικῆς καὶ ἀργὰ ἔντεχνα Πασαπνοάρια τοῦ Ὄρθρου εἰς διαφόρους ἤχους, καὶ ἄλλα ἐκκλησιαστικὰ μέλη εἰς τὸ Κρατηματάριον, Οἰκηματάριον καὶ Στιχηράριον, ὧν τὰ πλεῖστα ἠρμηνεύθησαν ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς εἰς τὴν νῦν ἐν χρήσει.

Παναγιώτης Χαλατζόγλους, Πρωτοψάλτης τῆς Μ. Ἐκκλησίας (1728), Βυζάντιος τὴν πατρίδα, καλλίφωνος, δίδαχθεις τὰ πρῶτα γράμματα καὶ τᾶς προκαταρκτικᾶς γνώσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς παρὰ τίνος ἁγιορείτου μοναχοῦ Τραπεζουντίου, συγγενοῦς του πατρὸς αὐτοῦ, τοῦ ὠσαύτως ἐκ Τραπεζοῦντος ὁρμωμένου καὶ τὸν χαλάτζην ἐπαγγελλομένου. Πρὸς τελειοτέραν ἐκμάθησιν τῆς μουσικῆς μετέβη εἰς Ἅγιον Ὅρος καὶ ἐμαθήτευσε παρὰ τῷ ὀνομαστῷ μουσικῶ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης Δαμιανῶ τῷ Βατοπεδινῷ• ἐπανελθῶν δὲ διωρίσθη Πρωτοψάλτης τῆς Μ. Ἐκκλησίας ὄτε καὶ ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητᾶς. Ἐμέλισε διάφορα ἔργα, ἐξ ὢν γνωρίζομεν τὸν καλοφωνικὸν εἱρμὸν «Ἔφριξε γῆ» εἰς ἦχον Πλ. Ἀ' μετὰ τοῦ κρατήματος, ἕτερον κράτημα εἰς ἦχον Βαρὺν κατὰ τὸ διατονικὸν γένος, καὶ ἄλλα• συνέγραψε δὲ μικρὸν Ἐγχειρίδιον περὶ Μουσικῆς, ἐν τῷ ὁποίῳ πραγματεύεται περὶ φθορῶν, θέσεων κτλ., καὶ περὶ Ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς ἐν σχέσει πρὸς τὴν ἡμετέραν. Δεινῶς ἐβασανίσθη ὁ Χαλατζόγλους ἐκ ποδαλγίας. Τοῦτον ἀποθανόντα τῷ 1748 κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Μ. ΙΙαρασκευής διεδέξατο ὁ ἐκ τῶν ἀρίστων μαθητῶν αὐτοῦ.

Ἰωάννης ὁ Τραπεζούντιος, ὅστις ὡς Λαμπαδάριος πρότερον συνέψαλλε μετὰ τοῦ διδασκάλου αὐτοῦ. Ἐποίησεν ἀμιμήτου κάλλους εἰρμολογικᾶ μέλη, κανόνας, καταβασίας, σύντομα καὶ ἀργὰ μαθήματα. Τῷ 1756, προτροπὴ τοῦ τότε πατριαρχεύοντος Κυρίλλου Έ' τοῦ ἀπὸ Ἀδριανουπόλεως, ἐμέλισεν ὁ Ἰωάννης τὰ ἀργὰ πασαπνοάρια, πολυελέους, δοξολογίας, χερουβικά, κοινωνικά, τὸ ἀλληλουάριον καὶ ἄλλα διὰ τῆς κουκκουζελείoυ παρασημαντικῆς διαφόρου της πρὸ αὐτοῦ, ἤτοι ἁπλουστέρας, μεθοδικωτέρας καὶ στοιχειωδεστέρας, ἣν ἔτι ἐπεξηγηματικὴν κατέστησεν ὁ μαθητὴς αὐτοῦ Πέτρος ὁ Πελοποννήσιος. Τὸν μουσικώτατον Τραπεζούντιον θανόντα διεδέξατο.

Δανιὴλ ὁ ἀπὸ Τυρνάβου τῆς Θεσσαλίας μαθητὴς Παναγιώτου τοῦ Χαλάτζογλου, συνέψαλλε μετὰ Ἰωάννου τοῦ Τραπεζουντίου, ὀνομαστὸς μουσικός, σεμνυνόμενος διὰ τὲ τὴν καλλιφωνίαν καὶ τὸν εὔσχημόν του ψάλλειν τρόπον. Ἐδίδαξεν εἰς τὴν Β' μετὰ τὴν ἅλωσιν ἐκκλησιαστικὴν μουσικὴν σχολὴν ἀντὶ 400 γροσῖων κατ’ἔτος. Ἦτο ἐγκρατής της ἐξωτερικῆς μουσικῆς, ἣν ἐδιδάχθη παρὰ τοῦ περιωνύμου της ἐποχῆς αὐτοῦ χανενδὲ Ζαχαρίου, Βυζαντίου τὴν πατρίδα, μελίσαντος καὶ μέλη ἐκκλησιαστικά, καὶ ἀσιατικὰ ἄσματα, ποιήσαντος δὲ καὶ συλλογὴν τοιούτων ἀσμάτων (ὑπὸ τὸ ὄνομα Εὐτέρπη) ὡς καὶ ἑλληνικῶν. Εἰς τὸν Ζαχαρίαν ἀντεδίδαξεν ὁ Δανιὴλ τὴν ἐκκλησιαστικὴν μουσικήν. Ἐμέλισεν ὕμνους, κρατήματα ἐκτεταμένα κι ἔντεχνα, δοξολογίαν εἰς ἦχον Βαρὺν ἐπτάφωνον, πολυέλεον, χερουβικά, κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν καὶ ὄλον τοῦ ἐνιαυτοῦ εἰς διαφόρους ἤχους, καὶ ἄλλα μουσουργήματα τοῦ παπαδικοῦ μέλους. Τοῦτον θανόντα τὴ 23 δεκεμβρίου 1789, διεδέξατο.

Ἰάκωβος ὁ Πελοποννήσιος τὴν πατρίδα, ὁ κοινῶς τότε Γιακουμάκης λεγόμενος, μαθητὴς Ἰωάννου τοῦ Τραπεζουντίου, γεννηθεῖς περὶ τὸ 1740• διεκρίθη ὡς φυλάττων πιστότατα τὸ σεμνοπρεπὲς ἐκκλησιαστικὸν μουσικὸν ὕφος, κάλλιστος μελοποιός, ὑμνογράφος καὶ ἀνὴρ πεπαιδευμένος, διατελέσας καὶ γραμματεὺς τοῦ πατριαρχικοῦ γραφείου. Ὁ Ἰάκωβος Δομέστικος ὧν ἐλάμβανεν ἐτήσιον μισθὸν 120 γρόσια, σιτιζόμενος πιθανῶς ἐν τοὶς πατριαρχείοις, ΙΙρωτοψάλτης δὲ 600 γρόσια ἐτησίως καὶ 400 ἴνα διδάσκη εἰς τὴν τότε Μουσικὴν Σχολὴν τὴν Παπαδικὴν καὶ τὸ Στιχηράριον. Ἐποίησε δυὸ ἀσματικοὺς κανόνας εἰς ἦχον Δ΄, ὧν τὸν μὲν πρὸς τὸ «Τριστάτας κραταιούς», τὸν δὲ πρὸς τὸ «Ἀνοίξω τὸ στόμα μου», καὶ πάσαν ἐν γένει τὴν ἀκολουθίαν τῆς μεγαλομάρτυρος Εὐφημίας, τύποις ἐκδοθεῖσαν ἐν τοὶς πατριαρχείοις τὸ πρώτον τῷ 1804 πατριαρχοῦντος Γρηγορίου τοῦ Ἐ', οὐ τὴ προτροπὴ ἐπιθεωρήσας διώρθωσε καὶ τὰ εἰς τᾶς ἐκκλησιαστικᾶς βίβλους παρεισφρύσαντα κατὰ καιροὺς λάθη, ἀβλεψία τυπογραφική. Ἐμέλισε τὸ ἀργὸν Στιχηράριον ἡ Δοξαστάριον (συντμηθὲν ἐκ τοῦ Παλαιοῦ Στιχηραρίου) μετὰ τῶν ἕνδεκα Ἑωθινῶν, τῶν ἰδιομέλων τῶν Μεγάλων Ὡρῶν καὶ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, περιέχον καὶ τὰ δοξαστικὰ τῶν Ἑσπερίων ἀποστίχων ὄλου τοῦ ἐνιαυτοῦ, συνέταμε τὰ μεγάλα κεκραγάρια Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ καὶ τὸν πολυέλεον Δανιὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου «Δοῦλοι Κύριον», ἐμέλισεν ὀκτὼ δοξολογίας ἐντέχνους καὶ χερουβικά, πασαπνοάρια τῶν αἴνων, τὸ «Νῦν αἳ δυνάμεις», τὸ «Ἀγαπήσω σὲ Κύριε», ἀπολυτίκια, κοντάκια, ὠδᾶς καὶ ἐγκώμια εἰς πατριάρχας. Ὁ Ἰάκωβος πρῶτος ὑπῆρξεν εἰς τὸ κατὰ νόημα μελοποιείν. Ἱστορεῖται ὅτι ἴνα τηρήση τὴν ἔννοιαν λέξεων τινῶν τῶν Τροπαρίων εἰς τὰ ΙΙροσόμοια δὲν ἐτήρει τὸν οἰκεῖον ρυθμόν, ἐφ’ὢ Πέτρος ὁ Βυζάντιος, Λαμπαδάριος ὧν τότε, ἠγανάκτει μεγάλως. Ὑπὸ τοῦ Ἰακώβου ἐπολεμήθη τὸ μεταρρυθμιστικὸν σύστημα καὶ ἡ εὐρωπαϊκὴ παρασημαντικὴ Ἀγαπίου Παλλιέρμου τὸν ἐκ Χίoυ. Τὸν Ἰάκωβον ἀποθανόντα διεδέξατο:

Πέτρος ὁ Βυζάντιος ὁ καὶ Φυγάς, μαθητὴς Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, γεννηθεῖς ἐν Νεοχωρίῳ τοῦ Βοσπόρου. Ἐχειρίζετο δεξιῶς τὴν πανδουρίδα καὶ τὸν ἀραβικὸν πλαγίαυλον (νέι)• Ὁ Βυζάντιος διὰ τῆς παρασημαντικῆς τοῦ διδασκάλου αὐτoὺ ἔγραψε τὰ ποιήματα αὐτοῦ καὶ ἐξήγησε πολλὰ μαθήματα τῆς τοῦ Κουκκουζέλη γραφῆς, ἅπερ ἠγόρασαν μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ οἱ ἔφοροι τῆς τῷ 1815 ἱδρυθείσης πατριαρχικῆς Μουσικῆς Σχολῆς μετὰ τῶν λοιπῶν σημειωμάτων αὐτoύ. Ἐμέλισε μίαν σειρὰν χερουβικὰ καὶ τρεῖς σειρᾶς κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν «Αἰνεῖτε», ἐξ ὢν τὰ χερουβικὰ καὶ μία σειρὰ κοινωνικὰ τύποις ἐξεδόθησαν εἰς διαφόρους Ἀνθολογίας ἐπ’ὀνόματι αὐτοῦ «ΙΙέτρου τοῦ Βυζαντίου», τὰ δὲ μικρότερα κοινωνικὰ αὐτοῦ ἐπ’ὀνόματι «Ἰωάννου τοῦ Λαμπαδαρίου» προσέτι τὸ σύντομον Εἰρμολόγιον, καταβασίας, δοξολογίαν, κεκραγάρια, «Αἰνεῖτε» τῶν αἴνων ἀργοσύντομα καὶ ἄλλα μαθήματα φέροντα ἐπιγραφὴν «Τοῦ μαθητοῦ» (Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου). Σώζεται αὐτοῦ καὶ μία ΙΙαπαδική ἰδιόγραφος εἰς τὴν ἐν Φαναρίῳ Κῶν/πόλεως βιβλιοθήκην τοῦ Παναγίου Τάφου. Ὁ Πέτρος ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Καλλινίκου του ἀπὸ Νικαίας παυθεῖς ἐκ τῆς πρωτοψαλτείας ἕνεκα τῆς δευτερογαμίας αὐτοῦ, μὴ ἐπιτρεπομένης εἰς τοὺς ἱεροψάλτας τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἔφυγεν εἰς Χερσώνα, ἐξ οὐ καὶ «Φυγάς», καὶ ἐκεῖθεν εἰς Ἰάσιον, ἔνθα καὶ ἀπέθανε τῷ 1808. Τοῦτον φυγόντα διεδέξατο:

Μανουὴλ Βυζάντιος Βυζάντιος, μαθητὴς Ἰακώβου τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ Γεωργίου τοῦ Κρητός, διακριθεῖς διὰ τὸ σοβαρὸν ἐκκλησιαστικὸν ὕφος, ὁ ἐμιμήθη πιστότατα καὶ ὁ κατόπιν Πρωτοψάλτης Κωναταντίνος ὁ Βυζάντιος. Ἐκλήθη εἰς τὴν θέσιν τῆς Πρωτοψαλτείας ἐκ τῆς ἐν Κοντοσκαλίῳ ἱερᾶς ἐκκλησίας τῆς ἁγίας Κυριακῆς ἕνεκα τῆς ἀπαραμίλλου καλλιφωνίας καὶ τῆς περὶ τὴν μουσικὴν ἐμπειρίας αὐτοῦ. Ἐμέλισε τρεῖς σειρᾶς χερουβικὰ ἔντεχνα, κοινωνικά, μαθήματα τοῦ Μαθηματαρίου, τὰ κατ’ἦχον ἀντίφωνα κατὰ τὸ μικτὸν εἶδος, συντόμους δοξολογίας εἰς διαφόρους ἤχους, τᾶς στιχολογίας τῶν κεκραγαρίων τῶν ὀκτὼ ἤχων, τοὺς μακαρισμοὺς τοῦ βαρέως ἤχου καὶ τοῦ πρωτοβαρέως• ἐποίησε τὴν κατ’ἀγωγὴν στιχολογίαν τῶν μεγαλυναρίων τῆς Ὑπαπαντῆς, συνέταμε τὸ μέγιστον «Μακάριος ἀνήρ» Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, συνέγραψε δὲ καὶ συλλογὴν τῶν ἰδιομέλων μετὰ διαφόρων κοντακίων καὶ ἀπολυτικίων κατὰ τὸ ὕφος τῆς Μ.Ἐκκλησίας. Τοῦτον ἀποθανόντα τὴ 2 Ἰουνίον τοῦ 1819 διεδέξατο:

Γρηγόριος ὁ Λευίτης, Λαμπαδάριος πρότερον ὢν τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας εἶναι εἰς τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νῦν ἐν χρησει γραφικῆς μεθόδου. Ἐγεννήθη ἐν Κωνσταντινουπόλει τῷ 1777, καθ’ἣν ἡμέραν ἐξεμέτρησε τὸ ζῆν Πέτρος Πελοποννήσιος. Οἱ γονεῖς τοῦ Γρηγορίου, Γεώργιος ἱερεὺς καὶ Ἑλένη, ἴνα ἀποσπάσωσιν αὐτὸν ἐκ τῶν Ἀρμενίων, ὧν ἐν τὴ ἐφηβικὴ ἡλικία αὐτοδιδάκτως εἶχεν ἐκμάθει τὴν γλώσσαν, τὰ γράμματα καὶ τὴν μουσικήν, παρέδωκαν εἰς τὸν ἡγούμενον τοῦ ἐν Βαλατᾷ συναϊτικοὺ μετοχῖου ἀρχιμανδρίτην Ἱερεμίαν τὸν Κρήτα, ὑφ’οὐ καὶ γράμματα ἐδιδάχθη καὶ ἀναγνώστης ἀνεδείχθη καὶ ἱεροψάλτης. Ὁ Γρηγόριος, διακρινόμενος καὶ ἐπὶ καλλιφωνία, διετέλεσε μαθητὴς Ἰακώβου τοῦ ΙΙρωτοψάλτου, Πέτρου τοῦ Βυζαντίου καὶ Γεωργιoυ τοῦ Κρητός• ἀνεδείχθη δὲ εἰς τῶν ὀνομαστῶν μουσικῶν τῆς ἐποχῆς αὐτοῦ, γνώστης τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς, ἣν ἐδιδάχθη παρὰ τοῦ περιωνύμου χανεντὲ Ντετὲ Ἰσμαηλάκη, καὶ ἐκ τῶν δεξιῶς ψαλλόντων πρὸς πανδουρίδα. Ὁ Γρηγόριος ἔγραψε κατὰ τὴν συνεπτυγμένην μουσικὴν παρασημαντικὴν (1805) τὴν ὀγκωδεστάτην ΙΙαπαδικήν αὐτοῦ, συγκειμένην ἐκ 1282 σελίδων, περιέχουσαν δὲ ἐξ ὅλων τῶν εἰδῶν τῆς ἐγκυκλίου σειρᾶς τῆς μουσικῆς, τοῦ συντόμου Στιχηραρίου, τοῦ Εἰρμολογίου, τοῦ Κρατηματαρίου, τοῦ Οἰκηματαρίου, τοῦ Ἀργοῦ Στιχηραρίου, τῆς Παπαδικῆς καὶ τῶν μαθημάτων τοῦ Μαθηματαρίου, ἅπερ δύναται νὰ ψάλλη πᾶς γνώστης τῆς νέας μουσικῆς μεθόδου. Ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς μετήνεγκε εἰς τὴν μέθοδον αὐτοῦ τὰ Στιχηράρια Σωφρονίου πατριάρχου Ἱεροσολύμων, Γερμανοῦ Νέων Πατρών, καὶ Μανoυὴλ Χρυσάφου τοῦ νέου, τὰ Ἅπαντα σὺν τῷ καλοφωνικῷ Εἰρμολογίω Πέτρου τοῦ Μπερεκέτου, τὰ Ἅπαντα Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, τὴν Παπαδικὴν Πέτρου τοῦ Βυζαντίου, τὸ Στιχηράριον Ἰακώβου τοῦ Πρωτοψάλτου, καὶ ἄλλα ποιήματα διαπρεπῶν μουσικῶν, χρήσιμα εἰς τὴν ἐνιαύσιον ἀκολουθίαν, ὡς τὰ τοῦ Ἰωάννου Τραπεζουντίου καὶ ἄλλων ποιητῶν ἀπὸ τοῦ μουσικωτάτου Δαμασκηνοῦ μέχρι Γεωργίου τοῦ Κρητὸς ἀκμασάντων. Ὁ Γρηγόριος ἐμέλισε καὶ ἴδια αὐτοῦ μαθήματα, ὡς, τρεῖς σειρᾶς χερουβικά, μίαν σειρὰν κoινωνικὰ τῶν Κυριακῶν μεγάλα καὶ ἔντεχνα καὶ ἄλλα πολλὰ κoινωνικὰ τοῦ ὅλου ἐνιαυτοῦ εἰς διαφόρους ἤχους, πολυελέους, δοξολογίας, ὕμνους, ἐγκώμια, κρατήματα, στιχολογίας καὶ μεγαλυνάρια• συνέγραψε τὸ πολλοῦ λόγου ἄξιον ἀργὸν Στιχηράριον, περιέχον διάφορα δοξαστικὰ καὶ στιχηρὰ ἰδιόμελα πάντων τῶν ἑορταζομένων καὶ μὴ ἁγίων, ἀποτελούμενον ἐκ πέντε ὀγκωδεστάτων τόμων. Ἐτόνισε τὸ ἀρχαιότατον μέλος τοῦ Ἀποστόλου (τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ «Ὁ ἁγιάζων καὶ oι ἁγιαζόμενοι») καὶ τοῦ Εὐαγγελίου (τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου «Τῷ καιρῷ ἐκείνω εἰσῆλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς κώμην τινά».) Ἐσυστηματοποίησε μετὰ τῶν συνεταίρων αὐτοῦ Χουρμουζίου τοῦ Χαρτοφύλακος καὶ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Χρυσάνθου τὸν προσδιορισμὸν τῶν κλιμάκων, ὧν συνέγραψε τᾶς ἑρμηνείας ἐν ἰδίῳ βιβλίω, ἔνθα πραγματεύεται συνοπτικῶς καὶ περὶ φθορῶν τῶν τριῶν γενῶν καὶ περὶ τῶν σημείων τῆς γενικῆς ὑφέσεως καὶ διέσεως• ἐποίησε προσέτι καὶ ἐν Κανόνιον τῆς Παραχορδῆς, ἤτοι τῆς μεταβολῆς τῶν κλιμάκων τοῦ Διατονικοῦ Γένους. Ὁ Γρηγόριος τὸ νέον σύστημα τῆς μουσικῆς ἐδίδαξεν εἰς τὴν τῷ 1815 ἱδρυθεῖσαν πατριαρχικὴν Moυσικήν Σχολήν: Ἀπέθανε δὲ τῷ 1822 ἐν ἀκμῇ τῆς ἡλικίας αὐτοῦ, μόλις 45 ἐτῶν. Τοῦτον διεδέξατο:

Κωνσταντῖνος Βυζάντιος, μουσικὸς ἠδυμελίφθογγος, ψάλλων μετ’εὐλαβείας καὶ θερμῆς πίστεως καὶ κατανύγων τοὺς ἐκκλησιαζομένους διὰ τῆς γλυκείας αὐτοῦ φωνῆς καὶ τοῦ θαυμασίου ἐκκλησιαστικοῦ ὕφους, τοῦ κατ’ἀλληλοδιάδοχον μίμησιν ἔκπαλαι διασωζομένον ἐν τὴ Μεγάλη Ἐκκλησία καὶ τοὶς ἐν αὐτῇ ψάλλουσιν ἐξαιρέτως προσιδιάζοντος. Ἐν τῷ ψάλλειν οὐδὲν τῶν μελῶν τοῦ σώματος ἐκίνει οὐδ’αὐτὴν αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν παντελῶς, ἀλλὰ μόνον τὰ χείλη. Ἐγεννήθη τῷ 1777, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ Μανουὴλ τοῦ Βυζαντίου. Ἐν τῷ ἐν Βαλατᾷ Κῶν/πόλεως ἱερῶ ναῶ τοῦ σιναϊτικοῦ μετοχῖου διετέλεσεν ἀναγνώστης, εἴτα δεύτερος ψάλτης καὶ μετὰ μικρὸν πρῶτος. Εἰς τὰ πατριαρχεῖα προσελήφθη δεύτερος δομέστικος τῷ 1800 (τὴ 23 Ἀπριλίου) ἐπὶ τοῦ Πατριάρχου Νεοφύτου, Πρωτοψάλτου ὄντος τοῦ Ἰακώβου. Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Πρωτοψάλτου πρῶτος δομέστικος γενόμενος, συνέψαλλε μετὰ Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου. Τῷ 1822 ἀποθανόντος Γρηγορίου τοῦ Πρωτοψάλτου διεδέχθη αὐτὸν τὴν ἐπαύριον (24 δεκεμβρίου), χειροθετηθεῖς ὑπὸ τoυ Πατριάρχου Εὐγενίου του ἀπὸ Ἰκoνίoυ• ἔψαλλε δὲ ἐν τῷ πατριαρχικῷ ναῶ 55 ὅλα ἔτη, ὧν τὰ 43 ὡς ΙΙρωτοψάλτης, ἄχρι τοῦ 1855. Ἔκτοτε μὴ δυνάμενος χοροστατείν, ἕνεκα τῆς ἐπισυμβάσης αὐτω ποδαλγίας, ἐφησύχασεν ἐν τὴ oικία αὐτοῦ μελοποιῶν καὶ ἐκδιδοὺς τὰ μελισταγὴ αὐτοῦ ἄσματα. Ἀπέθανεν εἰς τὴν νῆσον Χάλκην ἐν ἡλικίᾳ 85 ἐτῶν τὴ 30 Ἰουλίου τοῦ 1862 καὶ ἐνεταφιάσαθη ἔξωθεν τῆς ἐν τὴ νήσω μονῆς τοῦ ἁγίoυ Γεωργίου τοῦ Κρημνοῦ. Ὁ Κωνσταντῖνος ἀπήλανε τῆς εὐνοίας τοῦ προστάτου αὐτοῦ καὶ πατριάρχου διατελέσαντος Κωνσταντίον Ά' τοῦ ἀπὸ Σιναίου. Ἐμέλισεν εἰς τὴν παλαιὰν μέθοδον διάφορα μέλη τῆς ἱερᾶς ψαλμωδίας τοῦ ὅλου ἐνιαυτοῦ, ἐξ ὢν τὰ μὲν εἰσὶν ἐκδεδομένα, τὰ δὲ ἀνέκδοτα• συντάξας ἐξέδωκε δὶς ἑλληνιστί, τὸ Τυπικόν της Μ. Ἐκκλησίας καὶ ἅπαξ σλαβιστί, τὸ ἀργοσύντομον Δοξαστάριον κατὰ τὸ εἶδος τῆς παραχορδῆς, ἐξηγηματικώτερον ἐποίησε τὸ Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου (ἐκδοθὲν τῷ 1863 μέχρι τοῦ Βαρέως ἤχου ὑπὸ τοῦ υἱoὺ αὐτοῦ Νικολάου), ἐξέδωκε καὶ τὴν δίτομον Ἀνθολογίαν τῆς μουσικῆς, εἰς ἣν ἔχει καὶ ἴδια μαθήματα διπλὰ καὶ τριπλὰ καὶ τίνα τῶν ἀρχαιοτέρων μουσικῶν. Ἀνέκδοτα ἔργα τοῦ Κωνσταντίνου ὑπάρχoυσιν ἐν Εἰρμολόγιον Καταβασιῶν καὶ ἐν Δοξαστάριον σύντομον, ἀμφότερα Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, καλλωπισθέντα παρ’αὐτοῦ ἐπὶ τὸ ἀναλυτικώτερον. Ὁ Κωνσταντῖνος ἐμέλισε καὶ ἐντέχνους καλοφωνικοὺς εἱρμούς, ἄσματα τινά, ὠδᾶς εἰς πατριάρχας, καὶ ἄλλα.

Ἀντώνιος Λαμπαδάριος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, ὅστις συνέψαλλεν ἐν τῷ πατριαρχικῷ ναῶ μετὰ Κωνσταντίνου τοῦ Πρωτοψάλτου, ἐμαθήτευσε δὲ παρὰ Μανουὴλ τῷ ΙΙρωτοψάλτη καὶ Γεωργίω τῷ Κρητί, ὃν ἰδὶα ἐμιμήθη εἰς τὸ ἀναλυτικῶς γράφειν. Ἀδριανουπολίτης τὴν πατρίδα καὶ ἀνεψιός του ἀπὸ Ἀδριανουπόλεως Κυρίλλου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, μουσικὸς καὶ μελοποιὸς εὐδόκιμος, καλλιφωνότατος καὶ τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς γνώστης. Ἀπέθανεν ἐν Ρωσσίᾳ τῷ 1828, τὸ δὲ περιέχον τὰ ποιήματα καὶ τὰ σημειώματα αὐτοῦ κιβώτιον ἔμεινεν εἰς χείρας τοῦ μουσικοῦ Γεωργίου ἱερέως τοῦ Ρυσίου. Ἐποίησε κατὰ τὴν ἀρχαίαν μέθοδον ἀλλ’ἐπὶ τὸ ἐξηγηματικώτερον τὸ ἀργὸν Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, ἐμέλισε χερουβικὰ κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, κοινωνικὰ ἰσάριθμά της ἑβδομάδος, τὸ παρὰ τοῦ πρωτοψάλτου ἀδόμενον κατ’ ἦχον σύντομον «Εἰς πολλὰ ἔτη» εἰς τὸ τέλος τῶν χερουβικῶν ψαλλομένου τοῦ Ἀλληλούια, καὶ τὰ στιχηρὰ ἰδιόμελα τοῦ Ἑσπερινοῦ της Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ὡς καὶ τὸ ὀκτάηχον καὶ δίχορον Δοξαστικὸν στιχηρὸν «Θεαρχίω νεύματι»

Ἰωάννης Βυζάντιος, Πρωτοψάλτης τῆς Μ.Ἐκκλησίας χειροθετηθεῖς μετὰ τὸν θάνατον Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου, οὐ ὡς ἐκ τοῦ βαθέως γήρατος οἰκουροῦντος διετέλεσε πρότερον τοποτηρητὴς (1855). Ἐγεννήθη εἰς Νεοχώριον τοῦ Βοσπόρου, μαθητὴς γενόμενος Θεοδώρου Συμεὼν τοῦ Κοντοῦ ἐπωνυμουμένου. Εἰσήχθη εἰς τὸν πατριαρχικὸν ναὸν ὡς Β' δομέστικος τῷ 1824 ἐπὶ Ἀγαθαγγέλου, Λαμπαδάριος διωρίσθη τῷ 1831επί Κωνσταντίου Ά' τοῦ ἀπὸ Σιναίου, Πρωτοψάλτου ὄντος τοῦ μελωδικωτατoυ Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου, Πρωτοψάλτης δὲ ἀνεδείχθη κατὰ τὴν ἀ' πατριαρχείαν Ἰωακεὶμ τοῦ Β'. Ἐκοσμεῖτο διὰ φωνῆς ζωηρᾶς καὶ ὕφους ἐκκλησιαστικωτάτου. Ἐξέδωκεν ἑπτάκις τὸ Ἀναστασιματάριον, τὸ Εἰρμολόγιον τῶν Καταβασιῶν Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου δίς, τὰ χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ τοῦ Πέτρου, μίαν Ἀνθολογίαν μονότομον, συλλογὴν καλοφωνικῶν Εἱρμῶν διαφόρων ποιητῶν, καὶ τὴν τετράτομον Πανδέκτην μετὰ τοῦ Στεφάνου τοῦ Λαμπαδαρίου. Ἐμέλισεν ὠδᾶς τίνας εἰς Πατριάρχας, τὸν εἰς ἦχον Βαρὺν καλοφωνικὸν εἱρμὸν «Κύκλω τῆς τραπέζης σου» καὶ τίνας κανόνας τῶν Δεσποτικῶν καὶ Θεομητορικῶν ἑορτῶν. Τοῦτον ἀποθανόντα τὴ 20 ἰουλίου τοῦ 1866 διεδέχθη Σταυράκης ὁ Γρηγοριάδης.

Στέφανος Μιχαήλ, Λαμπαδάριος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, Πρωτοψάλτου ὄντος τοῦ Ἰωάννου Βυζαντίου Βυζάντιος τὴν πατρίδα ἐκ τῆς συνοικίας Ταταούλων, μαθητὴς Χουρμουζίου τοῦ Χαρτοφύλακος, κεκοσμημένος καὶ διὰ τοῦ σοβαροῦ μουσικοῦ ὕφους, μιμητὴς ἀναδειχθεῖς Κωνσταντίνου τοῦ Πρωτοψάλτου. Τῆς ψαλμωδίας ἄριστος ἐκτελεστῆς καὶ μελοποιὸς εὐδόκιμος. Τῷ 1840 ἐξέδωκε τὴν «Μούσαν», ἐν ᾑ ἑρμηνεύει τὰ συστήματα τῶν κλάδων τῆς ἀραβοπερσικῆς μουσικῆς• τῷ 1850 ἐξέδωκε μετὰ Ἰωάννoυ τοῦ Λαμπαδαρίου (τοῦ κατόπιν πρωτοψάλτου) τὴν «Πανδέκτην», περιέχουσαν πολλὰ ποιήματα διαφόρων ἀρχαίων ποιητῶν εἰς τόμους τέσσαρας• τὴν «Κυψέλην», συλλογὴν οὖσαν ἰδιομέλων, ἀπολυτικίων καὶ ἄλλων εἰρμολογικῶν τῷ 1862 ἐξέδωκε μίαν ἐπίτομον Ἀνθολογίαν, περιέχουσαν ἴδια ἔργα καὶ ἄλλων ποιητῶν. Ὁ Στέφανος ἠρμήνευσεν εἰς τὴν νῦν ἐν χρησει παρασημαντικὴν τὰ μελουργήματα Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου. Παρεσκεύασε καὶ Θεωρητικόν, ὅπερ ἐλλιπὲς μείναν ἕνεκα τοῦ τῷ 1864 ἐπισυμβάντος θανάτου αὐτοῦ, ἀνεπληρώθη βραδύτερον ὑπὸ τοῦ μουσικοδιδασκάλου Παναγιώτου Κηλτζανίδου τοῦ Προυσαέως, ὅστις καὶ πραγματείαν εἰς αὐτὸ προσέθηκε «Περὶ ὀρθογραφίας». Ἐπιστασία τοῦ Κηλτζανίδου ἐξεδόθη τὸ τοῦ Στεφάνου Εἰρμολόγιον ὑπὸ τοῦ γαμβροῦ αὐτοῦ Δημητρίου Ἰωάννου Πρωτοψάλτου.

Σταυράκης Γρηγοριάδης, ὁ ἐξ Αἴνου καταγόμενος, Πρωτοψάλτης τῆς Μ. Ἐκκλησίας ἐπὶ πενταετίαν διατελέσας, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου πρωτοψάλτου Αἴνου. Ἐγκρατής της ἐξωτερικῆς μουσικῆς καὶ εἰδήμων τῆς χρήσεως τῆς λύρας καὶ τῆς πανδουρίδος. Ἐχοροστάτησεν εἰς διαφόρους ἐκκλησίας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κῶν/πόλεως, ἐκ δὲ τοῦ δευτέρου χοροῦ τῆς ἐν Πέραν ἐκκλησίας τῶν Εἰσοδείων κληθεῖς διωρίσθη Πρωτοψάλτης τῆς Μ. Ἐκκλησίας, χωλαίνων ὅμως κατ’ἀρχὰς ὡς πρὸς τὸ μουσικὸν ὕφος. Ζήσας 65 ἔτη, ἀπεβίωσε τὴ 29 Ἰανουαρίου τοῦ 1871. Τοῦτον διεδέξατο:

Γεώργιος Ραιδεστηνὸς ὁ Β', τοποτηρητὴς ὧν τότε τοῦ ἐπιζῶντος καὶ ἀσθενοῦντος Στεφανοῦ τοῦ Λαμπαδαρίου. Ἀμίμητός της ψαλμωδίας ἐκτελεστῆς καὶ οὐδενὸς δεύτερος τῶν συγχρονησάντων αὐτῶ ἱεροψαλτῶν, φημιζόμενος ἰδὶα διὰ τὸ ἀρχαΐζον πατριαρχικὸν μουσικὸν ὕφος. Ἐγεννήθη τῷ 1833 ἐν Ραιδεστῷ, ἔνθα καὶ τὴν μουσικήν, ἐδιδάχθη τὸ πρώτον, τελειοποιηθεῖς ἐν Κῶν/πόλει παρὰ τῷ πρωτοψάλτῃ τῆς Μ. Ἐκκλησίας Κωνσταντίνω τῷ Βυζαντίῳ, τὴ συστάσει τοῦ τότε ἐν Ἀντιγόνῃ ἐφησυχάζοντος πρώην Κῶν/πόλεως Κωνσταντίου Ἅ΄ τοῦ ἀπὸ Σιναίου. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης εἰς διαφόρους ἐκκλησίας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κῶν/πόλεως, τῷ δὲ 1863 πατριαρχοῦντος Σωφρονίον Β΄ τοῦ ἀπὸ Ἀμασείας διωρίσθη Λαμπαδάριος της Μ. Ἐκκλησίας, Πρωτοψάλτου ὄντος τοῦ Ἰωάννου Βυζαντίου, τὴ 2 δὲ Φεβρουαρίου 1871, πατριαρχοῦντος Γρηγορίου τοῦ στ΄ ἀνεδείχθη ΙΙρωτοψάλτης, διαδεξάμενος Σταυράκην τὸν Γρηγοριάδην. Ἐκ τῶν πατριαρχείων ἀποσυρ0εῖς κατὰ Ὀκτώβριον τοῦ 1876 ἐχοροστάτησεν εἰς τᾶς ἐν Γαλατᾷ ἐκκλησίας τοῦ ἁγίoυ Ἰωάννον τῶν Χίων, τοῦ ἁγίoυ Νικολάου καὶ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, εἰς τὴν ἐν Πέραν ἐκκλησίαν τῆς ἁγίας Τριάδος καὶ περὶ τὰ τέλη τοῦ βίου αὐτοῦ εἰς τὴν ἐν Τσιβαλίῳ ἐκκλησίαν τοῦ ἁγίου Νικολάου. Ὁ Ραιδεστηνὸς ἐκάλλυνε καὶ ἐρρύθμισε πάντα τὰ μαθήματα τῆς ἐνιαυσίου ἀκολουθίας, πολλὰ ἐμέλισε διακρινόμενα διὰ τὸ μελισταγὲς αὐτῶν, ἐξέδωκε δὲ δυὸ μουσικᾶς βίβλους, ἐν οἲς εὔρηνται οἱ ἀσματικαὶ ἀκολουθίαι τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καὶ τοῦ Πεντηκοσταρίου μετὰ τῆς τυπικῆς διατάξεως. Μελίρρυτα ἄσματα αὐτοῦ ἐξεδόθησαν εἰς τὸ «Μουσικὸν Ἀπάνθισμα» τοῦ Δημητρίου Κυφιώτου (1894), εἰς τὸ ὑπὸ τοῦ Ἀγαθαγγέλου Κυριαζίδου ἐκδοθὲν τῷ 1896 «Ἐν ἄνθος τῆς καθ’ ἠμᾶς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς» καὶ εἰς τὴν ἐν Ἀθήναις ἐκδιδομένην μουσικὴν ἐφημερίδα «Φόρμιγγα» (Μουσικὸν τεῦχος τοῦ Ἀ' ἔτους, σέλ. 3 καὶ 129). Διετέλεσεν ἐπὶ τετραετίαν πρόεδρος τοῦ ἐν Γαλατάι εὐδοκίμως λειτουργήσαντος Ἑλληνικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου (1880-1884) καὶ διευθυντὴς καὶ καθηγητής, τῆς Μουσικῆς αὐτοῦ Σχολῆς (1882). Ἀνέδειξεν ὀλίγους ἀλλ’ἀξιολόγους μαθητᾶς. Ἀπεβίωσε κατὰ Αὔγουστον τοῦ 1889.

Νικόλαος Στογιάνοβιτς, Λαμπαδάριος τῆς Μ.Ἐκκλησίας, Βυζάντιος τὴν πατρίδα ἐκ τῆς συνοικίας Τεκφοὺρ σεραίου, μαθητὴς γενόμενος Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου Πρωτοψάλτου τῆς Μ. Ἐκκλησίας. Διεκρίθη διὰ τὸ σεμνοπρεπὲς αὐτοῦ ὕφος καὶ τὸ εὔηχόν της φωνῆς. Ὑπηρέτησεν εἰς τὸν πατριαρχικὸν ναὸν ἐπὶ ὅλην πεντηκονταετίαν, διορισθεῖς τὸ πρώτον Β' δομέστικος πατριαρχοῦντος Κωνσταντίου τοῦ Β΄, εἴτα Ἅ΄ δομέστικος, πατριαρχοῦντος Σωφρονίου τοῦ Β΄, Λαμπαδάριος δὲ τῷ 1871, πατριαρχοῦντος τὸ δεύτερον Γρηγορίον τοῦ ΣΤ΄. Παρητήθη οἰκειοθελῶς ἐκ τῶν καθηκόντων τῆς Λαμπαδαρείας κατὰ Φεβρουάριον τοῦ 1888. Ὁ Νικόλαος ὑπηρετήσας καὶ ὡς διδάσκαλος ἐπὶ 38 ἔτη (1833-1871) εἰς τὴν ἐν Φαναρίῳ δημοτικὴν σχολήν, τὴν ἱδρυθεῖσαν ὑπὸ Κωνσταντίου Ά' τοῦ ἀπὸ Σιναίου, ἐδίδασκεν ἅμα ἐν αὐτῇ καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἠμῶν μουσικήν. Ἀπεβίωσε τὴ 5 Ἰανουαρίου 1893 ὑπερεννενηκοντούτης τὴν ἡλικίαν. Σεμνοπρεπῆ κρίνονται τὰ ἀνέκδοτα εἰσέτι μένοντα μουσουργήματα τοῦ μουσικοῦ τούτου ἀνδρός.

Κωνσταντῖνος Σαββόπουλος Ἀ' δομέστικος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, λόγιος μουσικός, κεκοσμημένος διὰ τοῦ σεμνοπρεποῦς μουσικοῦ ὕφους καὶ μελοποιὸς εὐδόκιμος• γεννηθεῖς ἐν 40 Ἐκκλησίαις τῆς Θράκης, ἀπέθανεν ὑπερεξηκοντούτης τῷ 1882, Τὰ ἐγκύκλια μαθήματα διήκουσεν εἰς τὴν ἐν Ξηροκρήνῃ πατριαρχικήν του Γένους Σχολήν, τὴν δὲ μουσικὴν παρὰ τῷ διακεκριμένῳ μουσικῶ Στεφάνω τῷ Μωϋσιάδῃ. Διετέλεσε γραμματεὺς τοῦ τότε μητροπολίτου Κρήτης καὶ εἴτα Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Διoνυσίoυ τοῦ Ἐ', ἅμα δὲ καὶ πρωτοψάλτης τῆς ἱερᾶς Μητροπόλεως Κρήτης. Συνοδεύσας τὸν γέροντα αὐτοῦ εἰς τὴν βασιλεύουσαν, διετέλεσε διευθυντὴς τῆς δημοτικῆς σχολῆς Τσιβαλίου ἐπὶ ὅλην πενταετίαν, ἅμα δὲ καὶ ἱεροψάλτης εἰς τᾶς κεντρικωτέρας ἐνορίας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κῶν/πόλεως. Διωρίσθη τὸ πρώτον Β' δομέστικος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, εἴτα δὲ καὶ Ἀ' τῷ 1871, ὄτε ὁ Ραιδεστηνὸς διωρίσθη Πρωτοψάλτης• ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν εἰς τὴν τότε Ἱερατικὴν σχολήν, σχολαρχοῦντος ταύτης τοῦ ἀρχιμανδρίτουΧρυσανθού του Ἱεροκλέους. Ἐξέδωκε τῷ 1881 τὸν «Κανόνα τῆς Μ. Πέμπτης», οὐ προτάσσεται τὸ «Κύριε ἡ ἐν πολλαὶς ἁμαρτίαις» καὶ οἲς προσετέθησαν καὶ αἳ Καταβασίαι «Ἀνοίξω τὸ στόμα μου». Καταλείπει ἀνέκδοτον ἔργον ἐπιγραφόμενον «Ἀργὸν καὶ σύντομον Ἀναστασιματάριον» κατὰ τὸ ὕφος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, μετὰ παραρτήματος περιέχοντος Καταβασίας κατ’ἔννοιαν. Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητᾶς.

Μιχαὴλ Παυλίδης, Β' δομέστικος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, ἐκ τῶν κρατίστων τῆς ψαλμωδίας ἐκτελεστῶν καὶ φημιζόμενος ὡς διατηρήσας ἀπαραμείωτον τὸ σοβαρὸν ἀρχαῖον πατριαρχικὸν ὕφος. Ἐγεννήθη τῷ 1840 ἐν Χίῳ, μαθητὴς γενόμενος τοῦ περιωνύμου μουσικοῦ Σωτηρίου τοῦ Βλαχοπούλου καὶ ἄλλων. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης ἐν ταὶς ἐκκλησίαις τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπὸ τοῦ 1859, ἐπὶ δεκαετίαν δὲ Β' δομέστικος τῆς Μ. Ἐκκλησίας ἀπὸ τοῦ 1872-1881. Ἐδίδαξε τῷ 1882 τὴν θεωρίαν τῆς μουσικῆς εἰς τὴν ἐν Γαλατᾷ Μουσικὴν Σχολὴν τοῦ Ἑλληνικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου, διετέλεσε καὶ μέλος τῆς ἐπὶ τῆς εὐκλεοῦς πατριαρχείας τοῦ ἐν τοὶς κάτω χρόνοις μέγα καὶ ἔνδοξον ὄνομα ἀραμένου ἐν πατριάρχαις Διονυσίου Έ' τοῦ ἀπὸ Ἀδριανουπόλεως ἐργασθείσης Μουσικῆς Ἐπιτροπῆς ἐν τοὶς πατριαρχείοις. Ἐμέλισε πολλὰ μουσουργήματα καὶ ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητᾶς. Ἀπέθανε τὴ 2 Ἀπριλίου τοῦ 1894 ἐν Κανδυλλίῳ τοῦ Βοσπόρου, ἔνθα ἀπὸ ἱκανῶν ἐτῶν κατώκει.

Γεώργιος Βιολάκης ὁ νῦν τιμῶν ἀπὸ τῆς 5 Νοεμβρίου 1875 τὴν θέσιν τῆς Πρωτοψαλτείας, καὶ περὶ οὐ τὸν πρέποντα λόγον ἐποισάμεθα ἐν τῷ Πανηγυρικῷ Λόγω τῷ ἐκφωνηθέντι ὑφ’ἠμῶν τὴ 4 Δεκεμβρίου 1900 ἐπὶ τῷ πανηγυρισμῷ τῆς ἐξηκονταετηρίδος τοῦ μουσικοῦ σταδίου καὶ τῆς ἐν τὴ Μ. Ἐκκλησία εἰκοσιπενταετηρίδος τῆς πρωτοψαλτείας αὐτoύ. Ἐροῦμεν δὲ προσέτι περὶ τοῦ μουσικωτάτου τούτου ἀνδρὸς τὰ δέοντα ἐν ἐτέρῳ εὐόγκω φιλοπονήματι ἠμῶν, τῷ «Λεξικῷ τῶν Ἑλλήνων μουσικῶν τῶν ἀπὸ τῶν ἀποστολικῶν χρόνων ἄχρι τῶν καθ’ἠμᾶς ἀκμασάντων», ἐν ὢ περιληφθήσονται καὶ αἳ σκιαγραφίαι τῶν ἐπιζώντων μουσικῶν, τῶν ὀνομαστῶν της ἀσματικῆς τέχνης ἐκτελεστῶν, τῶν περὶ τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς γραψάντων καὶ ὑπὲρ τῆς διασώσεως καὶ καλλιεργείας ταύτης ζηλωτῶς ἀγωνισαμένων καὶ ἀγωνιζομένων.

Ο Γ. Βιολάκης ψάλλει ἐν τῷ πατριαρχικῷ ναῶ ἔχων τὸν Ἀριστείδην Νικολαΐδην Λαμπαδάριον ἀπὸ τοῦ Φεβρουαρίου τοῦ 1888 (ὄτε οἰκειοθελῶς παρητήθη ὁ Νικόλαος Στογιάνοβιτς), πρότερον χρηματίσαντα Ἅ΄ δομέστικον (1882-1888) εἰς διαδοχὴν τοῦ ἐπὶ τοῦ παναγιωτάτου Ἰωακεὶμ τοῦ Γ' ἕνεκα γήρως ἀπολυθέντος Κωνσταντίνου τοῦ Σαββοπούλου, Δομεστίκους δὲ ἐν μὲν τῷ δεξιῷ χορῶ τὸν Ἰάκωβον Ναυπλιώτην ἀπὸ τοῦ ἔτους, 1888, διατελέσαντα πρότερον (1881-1888) Β΄ δομέστικον καὶ διάδοχον γενόμενον τοῦ ἀπολυθέντος ἐπὶ Ἰωακεὶμ τοῦ Γ' Μιχαὴλ Παυλίδου, ἐν δὲ τῷ ἀριστερῷ τὸν Κωνσταντῖνον Κλάββαν (1888-1904), ἀμφοτέρους μαθητᾶς αὐτοῦ ἐκ τῶν διακεκριμένων.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:03:32

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Ζ'

ΑΠΟ ΠΕΤΡΟΥ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΥ

ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ (1730-1814)


Πέτρος ὁ Πελοποννήσιος καὶ ἡ παρασημαντικὴ αὐτοῦ.

Τὸ ὄνομα Πέτρου τoυ Πελοποννησίου, Λαμπαδαρίου τῆς Μ. Ἐκκλησίας, ἀποτελεῖ ἰδὶαν ἐποχὴν ἐν τὴ ἰστoρία τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς. Ὑπῆρξεν οὗτος ὁ μέγας μουσικὸς τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, ἡ τετάρτη πηγὴ τῆς μουσικῆς, ὁ δικαίως θαυμαζόμενος ὡς ἔξοχος μουσικοδιδάσκαλος καὶ ὡς κλασικὸς συγγραφεύς, οὐ τὰ ἔργα καὶ τὸ ἁπλοῦν καὶ ἀπέριττον καὶ σεμνὸν καὶ ἐπιβάλλον ἐκκλησιαστικὸν μουσικὸν μέλος καὶ ὕφος ἐσαεὶ διαμένουσιν ὡς πολύτιμος ὁδηγὸς εἰς τοὺς παρ’ἠμιν ἱεροψάλτας καὶ ὡς μνημεῖον κλασικόν της ἱερᾶς μουσικῆς. Μεγάλως εὐηργέτησε τὴν θείαν τέχνην ὡς χρῆσιν ποιησάμενος, ἀντὶ τῶν τέως δυσνοήτων μουσικῶν χαρακτήρων, νέου συστήματος γραφικοῦ πρὸς παρασήμανσιν τῶν μελῶν, μᾶλλον εὐμεθόδου, δι’οὐ ἠπλοποίησε πλειότερον τὴν κουκκουζέλειον καὶ τὴν τοῦ διδασκάλου αὐτοῦ Ἰωάννου τοῦ Τραπεζουντίου παρασημαντικὴν καὶ ἠρμήνευσε τᾶς τῶν ἀρχαιοτέρων μελῶν θέσεις. Ὁ Πέτρος ἐθαυμάζετο ὑπὸ τῶν συγχρόνων αὐτοῦ καὶ διὰ τὴν ἔξοχον μουσικὴν αὐτοῦ ἀντίληψιν καὶ μίμησιν, δυνάμενος μάλιστα νὰ διαφυλάξη πιστῶς διὰ τῆς γραφῆς οἱονδήποτε μέλος ἔστω καὶ ἅπαξ ψαλλόμενον ὑπ’ἄλλου. Ἐντεῦθεν ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν ἐκαλεῖτο Χιρσὶζ Πέτρος (κλέπτης) καὶ Χότζας (διδάσκαλος), διότι ὅ,τι ἐκεῖνοι ἐπὶ μακρὸν μοχθοῦντες ἐμέλιζον, αὐτὸς ἅπαξ ἀκούων ψαλλόμενον εἶχε τὴν δεξιότητα ἀμέσως νὰ κλέπτη αὐτὸ διὰ τῆς γραφῆς καὶ καλλωπίζων νὰ παραδίδη εἰς τὸν μελοποιὸν ὡς νεοφανὲς δῆθεν ἔργον αὐτοῦ• διηγοῦνται δὲ ὅτι oι ἐγκρατεῖς της ἀραβοπερσικῆς μουσικῆς ἐκ κοινῆς συμφωνίας οὐδὲν νέον ἔργον αὐτῶν ἐμουσούργουν ἄνευ τῆς ἀδείας του Πέτρου. Θεωρεῖται ὁ εὐεργετήσας καὶ τὴν Ἀρμενικὴν μουσικήν, ἄτε διδάξας εἰς τὸν Πρωτοψάλτην τοῦ ἐν Κοντοσκαλίῳ ἀρμενικοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ Τερετζοῦν Χαμπαρτζοῦν τὸν τρόπον τῆς γραφῆς τῶν μουσικῶν μελῶν, χρῆσιν ποιησάμενος τῶν σημείων τῆς μαρτυρικῆς ποιότητος τῶν τριῶν γενῶν τῆς ἡμετέρας ἀρχαίας μεθόδου διὰ τὴν τῶν φθόγγων τῆς μουσικῆς κλίμακος Παραλλαγήν, ἣν φυλάττουσιν οἱ Ἀρμένιοι ὡς πολύτιμον κτῆμα εἰς τὸ πατριαρχεῖον αὐτῶν καὶ ἐνασχολοῦνται εἰς τὸ νὰ καταρτίσωσιν ἰδὶαν μουσικὴν γραφήν.

Ὁ Πέτρος ἐγεννήθη περὶ τὸ 1730 ἐν Πελοποννήσῳ, ἐμαθήτευσε δὲ παιδιόθεν ἐν Σμύρνῃ παρὰ τινι ἱερομονάχω μουσικῶ, εἴτα δὲ ἐν Κῶν/πόλει παρὰ 'Ιωάννη τῷ Τραπεζουντίῳ, Πρωτοψάλτη τῆς Μ. Ἐκκλησίας, μεθ’οὐ καὶ συνέψαλλεν ὡς Β' δομέστικος. Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Τραπεζουντίου, ὁ Πέτρος διωρίσθη Λαμπαδάριος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, Πρωτοψάλτου ὄντος τοῦ Δανιήλ, διατελέσας τοιοῦτος μέχρι τοῦ 1777, ὄτε ἀφηρπάγη ὑπὸ τοῦ τότε λυμαινομένου τὴν βασιλεύουσαν λοιμοῦ. Ἀνέδειξε πλείστους μαθητᾶς ἐκ τῶν ἡμετέρων, τῶν ὀθωμανῶν καὶ τῶν εὐρωπαίων, πρὸς οὖς ἐδίδασκε τὴν καθ’ἠμας μουσικὴν ἢ καὶ τὴν ἀραβοπερσικήν• ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν μετὰ Δανιὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ τοῦ τότε δομεστίκου Ἰακώβου τοῦ Πελοποννησίου καὶ εἰς τὴν τῷ 1776 ἱδρυθεῖσαν, πατριαρχοῦντος Σωφρονίου του ἀπὸ Ἱεροσολύμων, πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολήν, Β' μετὰ τὴν Ἅλωσιν ἀριθμουμένην.

Ὁ Πέτρος Λαμπαδάριος ὧν ἠρμήνευσεν εἰς τὴν μέθοδον αὐτοῦ πολλῶν ἀρχαίων μουσικοδιδασκάλων μαθήματα, ὡς τὰ μεγάλα κεκραγάρια Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τὰ μεγάλα Ἑωθινὰ Ἰωάννου τοῦ Γλυκέως, τὰ μεγάλα Ἀνoιξαντάρια διαφόρων ποιητῶν, ἀργὰ τινὰ Πασαπνοάρια τοῦ Ὄρθρου, τὸ «Ἄνωθεν oι Προφῆται» καὶ ἄλλα τίνα μαθήματα τοῦ Οἰκηματαρίου καὶ Μαθηματαρίου. Ἐμελούργησε δὲ ὁ χαλκέντερος μουσικὸς ἅπασαν τὴν σειρὰν τῶν ἐγκυκλίων μουσικῶν μαθημάτων, ἤτοι τὸ Σύντομον καὶ τὸ Ἀργὸν Στιχηράριον, τὸ Εἰρμολόγιον, τὸ Κρατηματάριον, τὸ Οἰκηματάριον, τὴν Παπαδικήν, τὸ Μαθηματάριον κατ’ἀναγραμματισμούς, καὶ ἄλλα ἀναρίθμητα• συνύφανε δήλ. μελοποιήσας δυὸ Ἀναστασιματάρια, ἀργὸν καὶ σύντομον, Εἰρμολόγιον Καταβασιῶν, καὶ Δοξαστάριον ἤτοι τὸ νέον ἢ σύντομον Στιχηράριον. Ἐμελούργησε τρεῖς σειρᾶς Χερουβικὰ ἀργὰ καὶ μίαν σύντομα, τρεῖς σειρᾶς Κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν καὶ μίαν σειρὰν Κοινωνικὰ τῆς ἑβδομάδος καὶ ἄλλα Χερουβικὰ καὶ Κοινωνικὰ εἰς τᾶς Δεσποτικᾶς καὶ Θεομητορικᾶς ἐορτᾶς κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, εὐλογητάρια ἀργά, σύντομα καὶ συντομώτερα, πολυελέους, δοξολογίας συντόμους καὶ ἀργοσυντόμους εἰς διαφόρους ἤχους, πασαπνοάρια ἀργὰ τοῦ Ὄρθρου, ἐξ ὢν τρία εἰς ἦχον Πλ. Β', Εἱρμοὺς καλοφωνικούς, κρατήματα, καὶ ἄλλα διάφορα μουσουργήματα, ψαλλόμενα εἰς τοὺς μικροὺς καὶ μεγάλους Ἑσπερινούς, εἰς τᾶς παννυχίδας, εἰς τὸν Ὄρθρον τῶν διαφόρων ἑορτῶν, εἰς τᾶς λειτουργίας τοῦ Χρυσοστόμου, Βασιλείου καὶ τῶν Προηγιασμένων, καὶ εἰς ἄλλας τελετᾶς, oίoν, εἰς κηδείας, χειροτονίας, εἰς τὸ βάπτισμα, τὸν γάμον, τὸ εὐχέλαιον κτ.λ. Ἐμέλισε δὲ καὶ στίχους πολιτικοὺς κατὰ τὰ μακάμια τῶν Ὀθωμανῶν καὶ τοὺς ρυθμοὺς αὐτῶν.

Τὴν ἔξοχον μουσικὴν ἀξίαν καὶ εὐφυΐαν τοῦ Πέτρου ὡς καὶ τὴν μεγάλην ὑπόληψιν, ἧς ἀπήλαυε παρὰ τοὶς συγχρόνοις αὐτοῦ μουσικοίς, ἠμετέροις τὲ καὶ ὀθωμανοίς, μαρτυρούσι καὶ τὰ ἑξῆς περὶ αὐτοῦ σωζόμενα ἀνέκδοτα ἱστορικά:

Τῷ Ι770 ἀφίκοντο ἐκ Περσίας εἰς Κῶν/πόλι,ν τρεῖς ὀθωμανοί, χανεντέδες φέροντες μουσούργημα αὐτῶν, ὅπερ προυτῖθεντο νὰ ψάλωσι τὸ πρώτον ἐνώπιον τοῦ Σουλτάνου Χαμὶτ τοῦ Ἅ΄ τὴν ἡμέραν τοῦ Βαϊραμίου. Ἐπειδὴ δὲ τοῦτο ἔθιγε τὴν φιλοτιμίαν τῶν αὐλικῶν μουσικῶν καὶ τῶν ἄλλων ἐμπείρων μουσικῶν τῆς βασιλευούσης, ἐζήτησαν τᾶς περὶ τούτου ὁδηγίας τοῦ Πέτρου, ὅστις κατέσχε τὸ ἄσμα διὰ τοῦ ἑπομένου τεχνάσματος: Τοὺς τρεῖς ξένους μουσικοὺς προσεκάλεσαν εἰς γεῦμα oι δερβίσαι τοῦ ἐν ΙΙέραν Τεκκὲ (μοναστηρῖου), διαιρεθέντες εἰς τρεῖς τάξεις κατὰ τοὺς ἑαυτῶν βαθμούς. Ἡ μία τάξις, ἡ τὸ γεῦμα προσφέρουσα εἰς τοὺς ἐκ Περσίας ξένους καὶ συνευθυμοῦσα, παρεκάλεσεν αὐτοὶς νὰ τραγωδήσωσι κατ’ἀρχὰς μὲν ἐκ τῶν συνήθων ἀσμάτων μετὰ τῶν μουσικῶν ὀργάνων, εἴτα δὲ καὶ τὸ ἄσμα, ὅπερ ἔμελλον νὰ ψάλωσιν ἐνώπιον τοῦ Σουλτάνου κατὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ Βαϊραμίου. Ἡ παράκλησις τῶν δερβισῶν εἰσηκούσθη, ὁ δὲ Πέτρος ἐν καταλλήλῳ θέσει κεκρυμμένος ὧν ὑπέκλεπτε διὰ τῆς μουσικῆς παρασημαντικῆς τὸ ἄσμα. Ἀλληλοδιαδόχως ἐνεφανίσθησαν κατόπιν ἐνώπιον τῶν ξένων μουσικῶν καὶ oι ἀποτελοῦντες τὴν δευτέραν καὶ τρίτην τάξιν τῶν Δερβισῶν, πρὸς εὐχαρίστησιν τῶν ὁποίων ἐπανελήφθη τὸ ἄσμα. Ὁ Πέτρος, ἀφοῦ ἔγραψεν ἐπὶ τοῦ χαρτον τὸ τρὶς ψαλὲν ἄσμα, ἐφάνη ἐρχόμενος ἐκ τοῦ προαυλίου τοῦ Τεκκὲ πρὸς τὴν αἴθουσαν τοῦ συμποσίου, οἱ δὲ Δερβίσαι ἔσπευσαν πρὸς ὑποδοχὴν αὐτοῦ λέγοντες τουρκιστὶ «ὁ διδάσκαλος ἔρχεται». Μετὰ τᾶς εἰθισμένας συστάσεις, ἐψάλη καὶ πάλιν τὸ ἄσμα ὑπὸ τῶν ξένων μουσικῶν πρὸς εὐχαρίστησιν καὶ τoυ ρωμαίου διδασκάλου τῶν Δερβισῶν. Ἀλλ’ὁ ΙΙέτρος τότε σοβαρῶς παρετήρησεν ὅτι τὸ ψαλὲν ἄσμα εἶναι ἔργον του, ὅπερ ἀναμφιβόλως μαθητὴς τὶς αὐτοῦ ἐκ τῶν διεσπαρμένων εἰς Ἀραβίαν καὶ Περσίαν ἐδίδαξεν εἰς τοὺς παρισταμένους μελωδούς, οὐχὶ ὅμως πιστῶς καὶ ἀκριβῶς. Ἐπὶ τούτω oι τρεῖς ξένοι ἰσχυρίζονται ὅτι τὸ ἄσμα εἶναι ἔργον αὐτῶν, μελισθὲν κατόπιν μεγάλων κόπων, ὁ δὲ Πέτρος ψάλλει αὐτὸ ὡς ἴδιον ἔργον πρὸς πανδουρίδα ἐκ χειρογράφου, τὸ ὀπoίoν ἐξάγει ἐκ τοῦ θυλακίου αὐτοῦ. Τότε σοβαρὰ ἐπεγένετο λογομαχία, καθ’ἣν εἰς τῶν τριῶν ξένων μελωδῶν κατέθραυσεν ἐν ὀργῇ τὴν πανδουρίδα τοῦ Πέτρου, ἕτερος δὲ ἐξ αὐτῶν γινώσκων ὅτι oι Ἕλληνες μουσικοὶ ἔχουσι γραπτὴν μουσικήν, καὶ ἐννοήσας τὸν δόλον, ὤρμησε νὰ φονεύση διὰ τοῦ ἐγχειριδίου αὐτοῦ τὸν Πέτρον. Ἐκ τοῦ τολμήματος τούτου ἐπωφεληθέντες oι Δερβίσαι ἔδησαν τᾶς χείρας καὶ τοὺς πόδας τῶν τριῶν ξένων μελωδῶν καὶ τοὺς ἐφυλάκισαν εἰς τί μέρος τοῦ Τεκκέ. Μετὰ τίνας ἡμέρας ἐξωρίσθησαν οὗτοι ὡς ἀγύρται, καὶ oύτω διεσώθη ἡ ὑπόληψις καὶ ἡ ἀξιοπρέπεια τῶν Ὀθωμανῶν τοῦ παλατῖου μουσικῶν, χάρις εἰς τὴν ἀπαράμιλλον μουσικὴν ἀντίληψιν καὶ μίμησιν τοῦ μουσικωτάτου Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, oυ τὸ ὄνομα «Χιρσὶζ Πέτρος» εἰς ἔνδειξιν εὐγνωμοσύνης ἐγράφη εἰς τὸ ἱερὸν δελτίον τῆς παρουσίας τῶν ἐνδόξων Ὀθωμανῶν σέχιδων καὶ ἐπὶ τοῦ παρὰ τὴν ἐνδοτέραν πύλην τοῦ Τεκκὲ κειμένου δευτέρου μαυσωλεῖον. ΙΙροσθετέον δὲ ὅτι ἡ φήμη τοῦ Πέτρου ἔφθασεν εἰς τᾶς ἀκοᾶς τοῦ Σουλτάνου, ὅστις διέταξεν ὅπως ἐλευθέρως εἰσέρχηται ὁ πεφημισμένος οὗτος μουσικὸς εἰς τὰ Ἀνάκτορα. Ἀλλὰ τὸ ἑξῆς γεγονὸς ἔδωκεν ἀφορμὴν ὅπως ὁ Πέτρος ἀπολέση τὴν κτηθείσαν δαψιλὴ εὔνοιαν τοῦ Σουλτάνου.

Ἡμέραν τινὰ ὁ Σουλτάνος, ἀναχωρήσας ἐκ τῶν ἀνακτόρων τοῦ Βυζαντίου, μετέβη εἰς τὸ κατὰ τὸ ΙΙαλούκ παζὰρ τέμενος Γενῆ τζαμί, δειπνήσας δὲ διενυκτέρευσεν εἰς τὸ περίπτερον τοῦ τεμένους. Τὴν αὐτὴν ἑσπέραν κατὰ σύμπτωσιν μετέβη καὶ ὁ Πέτρος πρὸς ἐπίσκεψιν τοῦν μεϊζίνη (ἱεροψάλτου) τοῦ ρηθέντος τεμένους, παρ’ὢ καὶ συνεδείπνησε. Κατὰ τὸ δεῖπνον ὁ Πέτρος ἔψαλε καὶ εἰς ἄλλον ἦχον τὸ εἰς δυὸ μόνον ἤχους τότε ψαλλόμενον «σελάκ», ὁ δὲ μεϊζίνης ὅπως ὠφεληθῆ ἐκ τῆς τέχνης τoυ Πέτρου, θεῖς κατὰ χῶραν πάντα θρησκευτικὸν λόγον, ὑπεχρέωσε τὸν μουσικοδιδάσκαλον νὰ ψάλη τὸ «σελάκ» ἀπὸ τοῦ μιναρὲ πρὸς τὸ λυκαυγές, τουθ’ὅπερ καὶ ἐγένετο. Ἀλλ’ὁ Σουλτάνος ἀκούσας τὸ ψαλέν, ἠθέλησε τὴν πρωΐαν νὰ μάθη τὸν εἰς νεώτερον μέλος ποιήσαντα τὸ «σελάκ». Πληροφορηθεῖς δὲ τὰ γενόμενα κατ’ἀλήθειαν, ἐχολώθη λίαν καὶ διέταξε δυὸ εἰσαγγελεῖς ὅπως μεταβώσιν εἰς τὰ πατριαρχεῖα καὶ ἀναγγείλωσι τῷ Πατριάρχῃ τὴν τόλμην Πέτρου τοῦ Λαμπαδαρίον τῆς Μ. Ἐκκλησίας, συλλάβωσι δὲ καὶ ἀπαγάγωσι τὸν τολμητίαν εἰς τὸ Σεϊχουλισλαμάτον ἴνα γείνη ἡ ἀνάκρισις αὐτοῦ θρησκευτικῶς. Ἐν τὴ ἀνακρίσει ὁ Πέτρος τὸν φρενοβλαβῆ προσποιούμενος ἔβλεπεν ἄνω καὶ κάτω, δεξιὰ καὶ ἀριστερά, ἠδολέσχει, προσέβαλε τοὺς παρισταμένονς καὶ ἔπαιζε κάρυα ἐν τὴ ἐπιπέδω αἰθούση τοῦ κριτηρίου. Οἱ δικασταί, πιστεύσαντες ὅτι παρεφρόνησεν ὁ ἡμέτερος μουσικοδιδάσκαλος, ἐνέκριναν νὰ ὁδηγηθῆ εἰς τὸ ἐν Ἐγρήκαπου τότε εὐρισκόμενον ἐθνικὸν φρενοκομεῖον, ἔνθα τὰ πάντα ἐχορηγοῦντο αὐτῶ, κελεύσει σουλτανική, πλὴν χάρτου καὶ μελάνης. Καὶ τὴν ἔλλειψιν δὲ ταύτην ἐθεράπευσεν ὁ εὐφυής. Πέτρος, διότι παρὰ μὲν τῶν ἐπισκεπτομένων αὐτὸν μαθητῶν τῆς παρακειμένης σχολῆς Ἐγρήκαπου ἐλάμβανε χάρτην, ἐκ δὲ τῶν προσενεχθέντων αὐτῶ βυσσίνων ἐσχημάτισε μελάνην καὶ διὰ τοῦ μίσχου αὐτῶν ἔγραψε τὸ εἰς ἦχον Πλ. Β' ἀργὸν πασαπνοάριον τοῦ Ὄρθρου, τὸ καὶ Βυσσινόγραφον καλούμενον. Ἐξελθῶν δὲ τοῦ φρενοκομείου ὡς ἰαθεῖς δῆθεν μετὰ τεσσαρακονθήμερον ἐν αὐτῷ διαμονήν, ἐξηκολούθησε τὰ καθήκοντα αὐτοῦ ἐν τὴ Μεγάλη Ἐκκλησία καὶ ἐν τῷ παλατίῳ.

Κατὰ τὴν κηδείαν τοῦ Πέτρου, γενομένην ἐν τῷ πατριαρχικῷ ναῶ, ἱστορεῖται ὅτι ἔλαβε χῶραν τὸ ἑξῆς ἀνέκδοτον: Προσηλθον εἰς αὐτὴν ἐκ πάντων τῶν Τεκκέδων τῆς βασιλευούσης oι Δερβίσαι, ζητήσαντες τὴν ἄδειαν παρὰ τοῦ Πατριάρχου Σωφρονίου Β' ὅπως καὶ αὐτοὶ εἰς ἔνδειξιν σεβασμοῦ πρὸς τὸν κηδευόμενον διδάσκαλον ψάλωσιν ἐπὶ τοῦ νεκροῦ τὴν πένθιμον αὐτῶν ὠδὴν μετὰ τοῦ πλαγιαύλου• ὁ δὲ Πατριάρχης ἀπήντησε: «Συναισθάνομαι καὶ ἐγὼ τὴν ὑμετέραν μεγίστην λύπην, τὴν ὁποίαν προυξένησεν εἰς ὅλους μας ὁ θάνατος τοῦ μακαρίτου διδασκάλου• δὲν σᾶς λέγω μὲν τὸ ὄχι, ἀλλ’ἴνα μὴ δυσαρεστηθῆ ἡ Κυβέρνησις, παρακαλῶ πάντας ὑμᾶς ὅπως ἀκολουθήσητε ἄχρι τοῦ τάφου, καὶ ἐκεῖ πράξατε τὸ πρὸς αὐτὸν καθῆκον ὑμῶν». Εἰς τοὺς λόγους τοῦ Πατριάρχου ὑπακούσαντες oι Δερβίσαι, ἠκολούθησαν μετὰ δακρύων τὸν νεκρὸν μέχρι τοῦ ἐν Ἐγρήκαπου νεκροταφεῖον τῶν Ὀρθοδόξων, ἔνθα μετὰ τὸ ψαλὲν τρισάγιον καὶ τὴν κατάθεσιν τοῦ νεκροῦ ἐν τῷ τάφῳ, ἔμελψαν αὐλωδῶς παθητικώτατα. Εἰς δὲ ἐξ αὐτῶν καταβᾶς εἰς τὸν τάφον καὶ φέρων ἀνὰ χείρας ὡς λαμπάδα καιομένην τὸν πλαγίαυλον αὐτοῦ, εἶπε τουρκιστὶ τάδε: «Ὢ μακαρίτα διδάσκαλε, λάβε καὶ ἀφ’ἠμῶν τῶν ὀρφανῶν μαθητῶν σου τὸ τελευταῖον τοῦτο δῶρον, ἴνα συμψάλλης ἄσματα δι’αὐτοῦ εἰς τὸν Παράδεισον μετὰ τῶν ἀγγέλων». Τὸν δὲ πλαγίαυλον θεῖς εἰς τᾶς ἀγκάλας τοῦ νεκροῦ, ἐξῆλθε τοῦ τάφου ἔνδακρυς. Εἴτα oι Χριστιανoί, κατὰ τὰ νενομισμένα, ἔθαψαν τὸν Πέτρον.

Ὁ ἐπιφανέστατος οὗτος μουσικοδιδάσκαλος ἀπήλαυε τῆς εὐνοίας τῶν πατριαρχῶν Σαμουὴλ τοῦ Χαντζερῆ (1763-1768 καὶ 1773-Ι774) καὶ Σωφρονίου Β' (1774-1780), καὶ τῶν Σουλτάνων Χαμὶτ τοῦ Α' καὶ Σελὶμ τοῦ Γ', ἔλατρευετο δὲ ὑπὸ τῶν ἀπειραρίθμων αὐτοῦ μαθητῶν.
....................................................................
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:04:28

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Ζ'

ΑΠΟ ΠΕΤΡΟΥ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΥ

ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ (1730-1814)


Ἐπειδὴ δὲ καὶ ἡ παρασημαντικὴ τοῦ Πέτρου ἐθεωρεῖτο πὼς δύσνοητος ὑπὸ τῶν συγχρόνων αὐτοῦ ψαλμωδῶν, ἀνεζητεῖτο δὲ ἁπλούστερον σύστημα παρασημαντικῆς, ἐνεφανίσθη τότε, ἐπὶ τῆς Ἅ΄ πατριαρχείας Γρηγορίον Ἔ΄ τοῦ ἀπὸ Σμύρνης (1797) ὁ ἐκ Χίoυ ὁρμώμενος, σπουδάσας δὲ τὴν εὐρωπαϊκὴν μουσικὴν ἐν Εὐρώπῃ, καὶ κάτοχος ἐν μέρει καὶ τῆς ἡμετέρας ἐκκλησιαστικῆς, Ἀγάπιος ὁ Παλιέρμος, ἐνώπιον τοῦ Πατριάρχου καὶ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ ἐπεχείρησεν ἴνα πείση τὴν Μ. Ἐκκλησίαν ὅπως δεχθῆ τὸ ἴδιον αὐτοῦ Παλλιέρμειον μουσικὸν σύστημα καὶ ἐπὶ τὴ βάσει τούτου ἐνεργήση τὴν μεταγραφὴν πάντων τῶν ἐκκλησιαστικῶν μελῶν, ἤ, νὰ πείση τοὺς μουσικοὺς νὰ φροντίσωσι περὶ τῆς διορθώσεως τοῦ ὑπάρχοντος δυσνοῆτον συστήματος, ἢ νὰ ἐφεύρωσιν ἄλλο νεώτερον καὶ βασιμώτερον. Καὶ ἀληθὲς μὲν ὅτι, μεθ’ὄλας τᾶς δικαίας ἀντιστάσεις τοῦ τότε Πρωτοψάλτου τῆς Μ. Ἐκκλησίας Ἰακώβου τοῦ Πελοποννησίου, ὁ Ἀγάπιος ἀνέλαβε νὰ διδάξη ἐν τοὶς πατριαρχείοις τὴν Μουσικὴν διὰ τῆς εὐρωπαϊκῆς παρασημαντικῆς, ἀποτυχῶν ὅμως ἐν τὴ διδασκαλία, μετέβαλεν εἴτα σύστημα, χρῆσιν ποιησάμενος εἰς γραφὴν τῶν μελῶν ἀλφαβητικοῦ τίνος συστήματος. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἀγάπιος παρετήρησεν ὅτι ἡ διδασκαλία αὐτοῦ ὡς ξενίζουσα κατὰ τὲ τὴν προφορὰν καὶ τὸ ὕφος ἰδὶα ἀπέβη ἄγονος, ἠναγκάσθη ἴνα μεταβῆ εἰς Βουκουρέστιον, ἔνθα καὶ ἀποθνήσκει τῷ 1815. Ὀφείλομεν δὲ ἐνταύθα νὰ ὁμολογήσωμεν ὅτι αἳ πυρετώδεις ἐνέργειαι τοῦ Ἀγαπίου πρὸς ἁπλοποίησιν τῆς παρασημαντικῆς Πέτρου τοῦ ΙΙελoπoννησίoυ συνετέλεσαν τὰ μάλιστα ὅπως ἐργασθῆ ἐπὶ τούτω ἀποτελεσματικῶς ὁ μουσικώτατος Γεώργιος ὁ Κρής.



Ὁ πρόδρομος τῆς νέας γραφικῆς μεθόδου.

Μετὰ τὸν Πέτρον τὸν Πελοποννήσιον, πρόδρομος τῆς νῦν ἐν χρήσει παρασημαντικῆς δικαίως δύναται νὰ θεωρηθῆ, ὁ ὀνομαστὸς μουσικὸς καὶ μελοποιὸς Γεώργιος ὁ Κρής, μαθητὴς γενόμενος Μελετίου Σιναΐτου τοῦ Κρητὸς (1770) καὶ Ἰακώβου τοῦ Πελοποννησίου, Πρωτοψάλτου τῆς Μ. Ἐκκλησίας, οὖς ὑπερέβη εἰς τὸ ἀναλυτικῶς γράφειν τὰ μουσουργήματα, χρῆσιν ποιησάμενος τοῦ ἀναλελυμένου καὶ ἐξηγηματικοὺ τρόπου τοῦ γράφειν πάσας τᾶς μελωδικᾶς γραμμᾶς διὰ μόνων τῶν χαρακτήρων τῆς ποσότητος καὶ ἄνευ τῶν ἱερογλυφικῶν μεγάλων σημαδῖων. Ἐκ τῆς γραφῆς τοῦ Κρητὸς ἐμορφώθη ἡ νέα γραφικὴ μέθοδος ὑπὸ τοῦ Γρηγορίου, Χουρμουζίου καὶ Χρυσάνθου. Ὁ Κρὴς δὲν ἐξήσκησε τὸ τοῦ ἱεροψάλτου ἐπάγγελμα, ἐδίδαξεν ὅμως τὴν μουσικὴν οὐ μόνον ἰδία, ἀλλὰ καὶ δημοσὶα εἰς τὴν ἐν Φαναρίῳ Κωνσταντινουπόλεως ἀλληλοδιδακτικὴν λεγομένην σχολήν, ἐν Χίῳ καὶ Κυδωνίαις, ἀναδείξας διακεκριμένους μαθητᾶς, ὡς Σταυράκην τὸν ἐπὶ τῆς πρωτοψαλτείας τοῦ Μανουὴλ Β΄δομέστικον τῆς Μ. Ἐκκλησίας, Νικηφόρον τὸν Χίoν, Γρηγόριον τὸν Λευΐτην, Χουρμούζιον τὸν Χαρτοφύλακα, Ἀντώνιον τὸν Λαμπαδάριον, Ἀπόστολον τὸν Κρουστάλαν, Ἀθανάσιον τὸν Σελευκείας, Πέτρον τὸν ΕΦέσιον, Κωνσταντῖνον τὸν Πρωτοψάλτην, Πέτρον τὸν Ἁγιοταφίτην, Εὐτύχιον τὸν Οὐγουρλοῦν, Θεόδωρον τὸν Φωκαέα, Ζαφείριον τὸν Ζαφειρόπουλον καὶ ἄλλους. Ἀπέθανεν ἐν Κυδωνίαις τῷ 1814, μὴ δυνηθεῖς νὰ συνεργασθῆ μετὰ τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου, ὑφ’ὧν ἐπανειλημμὲν ὡς προσεκλήθη εἰς Κωνσταντινούπολιν. Ἔγραψε τὸ Ἀργὸν Στιχηράριον τοῦ διδασκάλου αὐτοῦ Ἰακώβου, σημειώσας ἀκριβῶς τὸ μέλος καὶ τὴν μελωδικὴν γραμμὴν ἑκάστης μουσικῆς θέσεως. Ἐμέλισεν ὁ περιώνυμος οὖτος μουσικὸς Χερουβικά, Κοινωνικὰ ἔντεχνα εἰς διαφόρους του ἐνιαυτοῦ ἐορτᾶς κατὰ διαφόρους ἤχους, τὰ στιχηρὰ ἰδιόμελα τοῦ Πάσχα ἤτοι τὰ ἑσπέρια τοῦ Β΄ἤχου κατὰ τὸ ἀνάμικτον εἶδος, τὸν εἰς ἦχον Βαρὺν πολυέλεον «Λόγον ἀγαθόν», τὸ ἐπικήδειον ἄσμα «Μετὰ τῶν ἁγίων ἀνάπαυσον» εἰς ἦχον Πλ. Δ΄, ὅπερ ψάλλεται ἀντὶ τοῦ «Θρηνῶ καὶ ὀδύρομαι», τὸ εἰς σύντομον εἰρμολογικὸν μέλος «Μακάριος ἀνήρ», τὸ ἀργὸν «Δύναμις» τοῦ Τρισαγίου ὕμνου, τὸν καλοφωνικὸν εἱρμὸν «Τὴν δέησίν μου δέξαι τὴν πενιχράν» μετὰ ἐκτεταμένου κρατήματος καὶ τοῦ ἐπιλόγου ἢ ἐπιφωνήματος «Ροήν μου τῶν δακρύων» καὶ ἄλλα, μετενεχθέντα καὶ εἰς τὴν νῦν ἐν χρησει παρασημάντικην.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:05:17

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η'

ΑΠΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ

ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ'ΗΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ (1814-1900)


Περὶ τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου.

Ἐκ τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νυν ἐν χρήσει γραφικῆς μεθόδου, Γρηγορίου, Χουρμουζίου καὶ Χρυσάνθου, τὰ κατὰ τὸν βίoν τοῦ Γρηγορίου Λευΐτου ἰστορήσαντες εἰς τὸ «Περὶ τῶν μετὰ τὴν ἅλωσιν Πρωτοψαλτὼν τῆς ἁγιωτάτης Μεγάλης Ἐκκλησίας Κων/πόλεως» Κεφάλαιον τῆς παρούσης βίβλου, ἐρχόμεθα ἤδη να πραγματευθῶμεν περὶ τῶν λοιπῶν ἀλήστου καὶ ἐνδόξου μνήμης ἀνδρών.

Χουρμούζιος Χαρτοφύλαξ τῆς Μ.Ἐκκλησίας ὁ τουπίκλην «Γιαμαλής», ὡς ἔχων περὶ τὸν κρόταφον μέλαν τι κρεατῶδες ἐξοίδημα. Ἐγεννήθη εἰς τὴν κατὰ τὴν Προποντίδα νῆσον Χάλκην, μαθητὴς γενόμενος Ἰακώβου τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ Γεωργίου τοῦ Κρητός, ἐχοροστάτησεν ὡς ἅ΄ψάλτης ἐν τῇ ἐν Ταταούλοις ἱερᾷ ἐκκλησίᾳ τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἐν τῇ ἐν Γαλατά τοῦ ἁγίου Ἰωάννου καὶ ἐν τῇ κατὰ Βαλατὰν τοῦ σιναϊτικοὺ μετοχίου, διετέλεσε δὲ καὶ διδάσκαλος ἐπὶ ὅλην ἑξαετίαν τῆς ἀπὸ τοῦ 1815-1821 λειτουργησάσης πατριαρχικὴς Μουσικῆς Σχολῆς. Ὁ ὄντως χαλκέντερος ἀναδειχθεὶς Χουρμούζιος, ἐπὶ ὀκτακαίδεκα ἔτη φιλοπόνως ἐργασθεὶς ἡρμήνευσε πάντα τὰ μουσουργήματα τῶν ἀρχαίων μουσικῶν, τῶν ἀπὸ Ἰωάννoυ τοῦ Δαμασκηνοῦ μέχρι Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου ἀκμασάντων, ἅπερ εἰς ἑβδομήκοντα τόμους ἀνερχόμενα, ἠγοράσθησαν τῷ 1838 παρὰ Ἀθανασίου τοῦ πατριάρχου Ἱεροσολύμων, ἔτυχον δὲ φιλοκάλου μερίμνης παρὰ Κυρίλλου τοῦ Β΄ πρωθιεράρχον τῆς Σιωνίτιδος Ἐκκλησίας, τοῦ καὶ εἰς ὀλιγωτέρους τόμους ταῦτα συμπήξαντος καὶ διατάξαντος πολυτελῶς να δεθώσι καὶ να τεθῶσιν εἰς τὴν ἐν Φαναρίω βιβλιοθήκην τοῦ Παναγίου Τάφου, ἔνθα καὶ σῴζονται ἄχρι τοῦδε. Συνέγραψεν ἐγχειρίδιον εἰσαγωγῆς εἰς τὸ πρακτικὸν μέρος τῆς Μουσικῆς, ἕτερον μεγαλείτερον εἰς τὸ θεωρητικόν, καὶ ἐν ὀγκῶδες σημειωματάριον περιέχον κατ’ἐκλογὴν τὰ ἄριστα τοῦ ἀρχαίου καὶ νέου μουσικοῦ συστήματος. Ἐμέλισε «Μακάριος ἀνήρ». «Εἴδομεν τὸ φῶς» ὀκτάηχον, «Ῥόδον τὸ ἀμάραντον» ὀκτάηχον, ὁ «Ὁ εὐσχήμων Ἰωσήφ», κρατήματα, πολυελέους, ἀνoιξαντάρια, δοξολογίας, στιχολογίας τῶν ἐσπερίων κατ’ἦχον, στιχολογίας τῶν Αἴνων κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, ἀντίφωνα ἀργὰ καὶ σύντομα κατ’ἦχον, Τυπικὰ εἰς ἦχον Βαρὺν κατὰ τὸ διατονικὸν γένος, μίαν σειρὰν χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν καὶ ἄλλα κοινωνικὰ τοῦ ἐνιαυτοὺ ἔντεχνα, τὸ μέγιστον στιχηρὸν «Κύριε ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις» καὶ ἄλλα, χρησιμεύοντα μᾶλλον εἰς μελέτην καὶ ἐκγύμνασιν τῶν μουσικῶν ἢ πρὸς τὸ ψάλλειν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ. Ἡρμήνευσε καὶ ἐξέδωκεν εἰς δευτέραν ἔκδοσιν τὸ Ἀναστασιματάριον (οὐ τοὺς ἀναστασίμους κανόνας καὶ τὰ κατανυκτικὰ ἐμέλισεν ὁ ἴδιος) Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, ἡρμήνευσε καὶ ἐξέδωκε τὸ ἀργοσύντομον Εἰρμολόγιον τῶν Καταβασιὼν τοῦ αὐτοῦ Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, τὸ δίτομον Δοξαστάριον ἢ ἀργὸν Στιχηράριον κατὰ μίμησιν Ἰακώβου τοῦ Πρωτοψάλτου (ἐκδοθὲν τῷ 1859), καὶ τὴν συλλογὴν τῶν Ἰδιομέλων Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου. Ἐξέδωκε πρῶτος τῷ 1828 τὴν δίτομον Ἀνθολογίαν τῆς Μουσικῆς, ἧς τὰ περιεχόμενα εἷναι πρωτότυπα, ὡς καὶ τὸ βιβλίον τοῦ ἐξ Ἑβραίων Νεοφύτου. Ἐπεθεώρησε διορθώσας τὴν συλλογὴν τῶν ἀραβοτουρκικὼν ᾀσμάτων, τὴν καλουμένην «Εὐτέρπην» τοῦ χανενδὲ Ζαχαρίου. Ταῦτα δὲ πάντα ἐγένοντο μετὰ θαυμασίας ὑπομονῆς ὑπὸ τοῦ φιλοπονωτάτου Χουρμουζίου, καίπερ ὑπὸ πενίας κατατρυχομένου. Ἀπεβίωσεν ἐν Χάλκῃ τῷ 1840.

Χρύσανθος Προύσης μητροπολίτης, μαθητὴς τοῦ Πρωτοψάλτου Πέτρου τοῦ Βυζαντίου, κάτοχος τῆς ἑλληνικῆς, λατινικῆς καὶ γαλλικῆς γλώσσης, ἄριστος μουσικός, ἐγκρατὴς τυγχάνων ἐν μέρει καὶ τῆς εὐρωπαϊκὴς καὶ ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς, καὶ χειριζόμενος δεξιῶς τὸν εὐρωπαϊκὸν πλαγίαυλον καὶ τὸ ἀραβοπερσικὸν νέϊ. Ἐπεσκέφθη διαφόρους βιβλιοθήκας καὶ ἐμελέτησεν ἰδία τὰ περὶ τῆς θεωρίας τῆς μουσικῆς συγγράμματα τὰ ἀπὸ Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ μέχρι Μανουὴλ Δοῦκα Χρυσάφου τοῦ παλαιοῦ. Ἀρχιμανδρίτης ὧν διαβληθεὶς εἰς τὰ πατριαρχεῖα ὡς ἐφαρμόζων μονοσυλλάβους φθόγγους ἐπὶ τῶν κλιμάκων τῶν ἤχων καὶ ὡς γράφων ἐξηγηματικώτατα τὰ παρὰ τῶν ἀρχαίων μεμελισμένα μέλῃ, ἐξωρίσθη εἰς τὴν πατρίδα αὐτοῦ Μάδυτον, ἔνθα ἐδίδασκε τὴν μουσικὴν διὰ τῆς παραλλαγῆς τῶν μονοσυλλάβων φθόγγων εἰς πολλοὺς φιλομούσους, oίτινες ἐξεμάνθανον τὴν ἱερὰν τέχνην ἐντὸς δεκαμήνου διαστήματος, ἐνῶ oι ἀκολουθοῦντες τὴν παραλλαγὴν τοῦ ἀρχαίoυ συστήματος ἐντὸς δεκαετίας. Ἀπηλλάγη δὲ τῆς ἐξορίας ὡς ἐξῇς: Ὁ τότε μητροπολίτης Ἡρακλείας Μελέτιος μεταβὰς μίαν τῶν ἑορτῶν πρὸς ἐπιθεώρησιν τῆς ἐν τῇ συνoικία Τσιβαλίου οἰκοδομουμένης οἰκίας αὐτοῦ καὶ ἀκoύσας τῶν ἐκ Μαδύτου τεκτόνων, ψαλλόντων ἐπιτυχῶς ἐν τῇ ἀνωτάτῃ τῆς οἰκίας ὀροφὴ τὰ ἔντεχνα μαθήματα, ἐνεφανισθη ἐνώπιον αὐτῶν καὶ ἐπηρώτησεν αὐτοὺς πόθεν ὁρμῶνται, παρὰ τίνος ἐδιδάχθησαν τὴν μουσικὴν καί πως δύνανται νεαροὶ ὄντες να ψάλλωσιν εὐχερῶς τὰ δύσκολα λεγόμενα μαθήματα. Μαθὼν δὲ παρὰ τῶν τεκτόνων ὅτι τὴν μουσικὴν ἐδιδάχθησαν ἐν Μαδύτω ὑπὸ τοῦ συμπατριώτου αὐτῶν Χρυσάνθου τοῦ ἀρχιμανδρίτου, τοῦ χρῆσιν ποιουμένου ἐν τῇ διδασκαλίᾳ τῆς ἱερᾶς τέχνης μεθόδου λίαν εὐκόλου, συνησθάνθη τὸ πρὸς τὸν Χρύσανθον γενόμενον ἀδίκημα καὶ ἐνήργησε τὴν ἀνάκλησιν αὐτοῦ εἰς Κων/πόλιν. Ἡ δὲ Ἱερὰ Σύνοδος πεισθεῖσα περὶ τῆς σπουδαιότητος τῆς μεθόδου τοῦ Χρυσάνθου διέταξεν αὐτὸν να παραλάβῃ ὡς συνεργάτας μεθ’ἑαυτοῦ Γρηγόριον τὸν Λαμπαδάριον καὶ Χουρμούζιον τὸν ἱεροψάλτην, μεθ’ὧν καὶ πρότερον συνειργάσθη, καὶ να προβῂ εἰς ἀνάλυσιν τῆς γραφῆς καὶ συστηματοποίησιν τῶν κλιμάκων τῶν ἤχων, καὶ εἰς ἵδρυσιν Μουσικῆς Σχολῆς. Η Μ. Ἐκκλησία ἀμείβουσα τοὺς ὑπὲρ τῆς μουσικῆς κόπους τοῦ ἀρχιμανδρίτου καὶ τὴν ἐπὶ ὅλην ἑξαετίαν (1815-1821) εὐδόκιμον αὐτοῦ διδασκαλίαν ἐν τῇ Μουσικῇ Σχολῇ, ἐν ἡ τὴν θεωρίαν τῆς μουσικῆς ἐδίδαξεν, προήγαγεν αὐτὸν εἰς μητροπολίτην Δυρραχίου. Ὁ Χρύσανθος ἐκ Δυρραχίου μετέβη εἰς Σμύρνην, καὶ ἐκεῖθεν εἰς Προύσαν, ἔνθα καὶ ἀπέθανε τῷ 1843. Συνέγραψεν ἐγχειρίδιον τοῦ θεωρητικοῦ καὶ πρακτικοὺ μέρους τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, ὅπερ ἐξετυπώθη τῷ 1821 ἐν Παρισίοις, ὡς καὶ τὸ Μέγα Θεωρητικὸν τῆς Μουσικῆς, διαιρούμενον εἰς δύο μέρη, τὸ θεωρητικὸν καὶ τὸ ἱστορικόν, ἐκδοθὲν δὲ μετὰ πολλῶν κόπων ἐν Τεργέστη τῷ 1832 ὑπὸ Παναγιώτου τοῦ Πελοπίδα, καὶ θεωρούμενον ὡς πηγή, ἐξ ᾖς πάντες oι ἐπιχειροῦντες να γράψωσι περὶ μουσικῆς ὑπὸ οἰανδήποτε ἔποψιν δύνανται ν’ἀρυσθῶσι σπουδαίαν ὕλην. Ὁ Χρύσανθος ἐποίησε πολλὰ καὶ ποικίλα ποιήματα, καὶ διὰ μὲν τῆς εὐρωπαϊκὴς μουσικῆς ἐμέλισεν, ὅσον ἐνῆν, διάφορα μουσουργήματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, διὰ δὲ τῶν ἡμετέρων χαρακτήρων διάφορα μαθήματα τῆς εὐρωπαϊκης μουσικῆς. Τὰ ἔργα τοῦ μουσικοῦ ἱεράρχου ἐγένοντο παρανάλωμα τοῦ πυρὸς κατά τινα πυρκαϊάν.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:06:14

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η'

ΑΠΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ'ΗΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ (1814-1900)

Οἱ μαθηταὶ τῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου.

Πέτρος Ἐφέσιος, λόγιος μουσικός, ἐγκρατὴς τῆς τε ἀρχαίας καὶ νέας μουσικῆς μεθόδου καὶ τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς, μαθητεύσας παρὰ Γεωργίῳ τῷ Κρητὶ καὶ παρὰ τοῖς τρισὶ διδασκάλοις ἐν τῇ τῳ 1815 ἰδρυθείση πατριαρχικὴ Μουσικὴ Σχολή. Ἐφεῦρε τὸν μουσικὸν τύπον κατασκευάσας τὰ στοιχεῖα τῶν μουσικῶν χαρακτήρων καὶ ἀπαλλάξας τοὺς μουσικοὺς τοῦ κόπου τοῦ ἀντιγράφειν. Ἡρμήνευσε καὶ ἐξέδωκε τὸ πρῶτον ἐν τῷ ἐν Βλαχία νεοσυστάτω τυπογραφείω τὸ πρωτότυπον Ἀναστασιματάριον καὶ τὸ πρωτότυπον σύντομον Στιχηράριον ἢ Δοξαστάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου τῷ 1820. Ὁ Ἐφέσιος διετέλεσε διδάσκαλος εἰς τὴν ἡγεμονικὴν Μουσικὴν Σχολὴν τοῦ Βουκουρεστίου, ἔνθα καὶ ἀπέθανε τῷ 1840. Ἐμέλισε χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, δοξολογίας καὶ ἀσματικὰ ἔντεχνα, ὀκτὼ «Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς», τὰ ὁποῖα ἐδημοσιεύθησαν μετὰ τῶν λοιπῶν ποιημάτων αὐτοῦ μεταπεποιημένα καὶ δι’ἀναλυτικῆς γραφῆς παρὰ Γεωργίου πρωτοψάλτου Φιλιππουπόλεως, τοῦ καὶ οἰκειοποιηθέντος καὶ ταῦτα ἐν τῇ διὰ κοκκίνων χαρακτήρων ἐκτυπωθείση Ἀνθολογία αὐτοῦ.

Γρηγόριος ὁ Χῖος, ἱεροδιάκονος, ἐγεννήθη τῷ 1780, διδάξας μετὰ Πέτρου τοῦ Ἐφεσίου εἰς τὴν ἐν Βουκουρεστίω Moυσικήν Σχολὴν τῷ 1819, ὅτε καὶ ἀνέλαβον ἀμφότεροι να ἐκδώσωσι Μουσικήν τινα Βιβλιοθήκην, χορηγοῦντος τοῦ εὐγενεστάτου ἄρχοντος Μεγάλου Βορνίκου Γρηγορίου Μπαλλιάνου. Ὁ Γρηγόριος ἢν ἐγκρατὴς οὐ μόνον τῆς παλαιᾶς ἀλλὰ καὶ τῆς νέας γραφικῆς μεθόδου, ἢν ἐδιδάχθη εἰς τὴν Μουσικὴν Σχολὴν ὑπὸ τῶν τριῶν διδασκάλων. Τῷ 1816 προσεκλήθη ἐκ Κων/πόλεως ἵνα ψάλλη ἐν τῷ μητροπολιτικὼ ναῷ τοῦ Ἰασίου ὡς Πρωτοψάλτης καὶ ἵνα διδάσκῃ ἐν τῇ ἐκείσε τότε ἱδρυθείσῃ Μουσικῇ Σχολῇ.

Ἀθανάσιος Χρηστόπουλος, ἀνὴρ λογιώτατος, ποιητὴς καὶ μουσικὸς εὐδόκιμος. Γεννηθεὶς ἐν Καστορία τῷ 1770, ἐξεπαιδεύθη ἐν Βλαχία, Πέστη καὶ Παταβίω, διατελέσας διδάσκαλος καὶ σύμβουλος διαφόρων ἡγεμόνων τῆς Βλαχίας. Μαθητὴς ἐγένετο διαφόρων μουσικῶν, ὡς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου, παρ’ὧν ἐδιδάχθη καὶ τὴν πανδουρίδα. Διέμεινεν ἐφ’ἱκανὸν εἰς Κων/πόλιν, ὁπόθεν μετέβη εἰς τὴν Ἑλλάδα, ἐξ ᾖς ἐπανελθὼν εἰς Βλαχίαν ἐτελεύτησεν ἐν Βουκουρεστίω τῷ 1817.

Βασίλειος Στεφανίδης, ἰατροφιλόσοφος καὶ τῆς μουσικῆς ἐγκρατέστατος. Ἤκμασε περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΗ΄μ.Χ. αἰῶνος, γεννηθεὶς ἐν Νεοχωρίω τοῦ Βοσπόρου. Τὰ μουσουργήματα αὐτοῦ ἔγραψεν εἰς τὴν παρασημαντικὴν Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, καίτoι ἀκουστὴς ἐγένετο τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου. Συνέγραψε λατινιστὶ καὶ Θεωρητικὸν Μουσικῆς, ὅπερ ἐν Φλωρεντία τῷ 1791 ἐξέδωκεν ὑπὸ τὸν τίτλον «Ἁρμονικά». Τὸ ἑλληνιστὶ γραφὲν Θεωρητικὸν ὑπὸ τὸν τίτλον «Σχεδίασμα περὶ Μουσικῆς ἰδιαίτερον Ἐκκλησιαστικῆς ἐν ἔτει 1819» ἐδημοσιεύθη ἐν τῷ Ἐ΄τεύχει τοῦ Περιοδικοῦ τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου ἐκ χειρογράφου σῳζομένου παρὰ τῷ Γεωργίῳ Βιολάκη, Πρωτοψάλτη τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας.

Εὐτύχιος Γεωργίου ὁ Οὐγουρλοὺς ἐπωνυμούμενος, ἐγεννήθη ἐν Καισαρεία τῆς Καππαδοκίας, ἐδιδάχθη δὲ τὴν ἀρχαίαν παρασημαντικὴν παρὰ Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου, τὴν δὲ νέαν παρὰ Γρηγορίου τοῦ Λευΐτου. Ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ἔψαλλεν εἰς τὴν ἐν Κοντοσκαλίω Κων/πόλεως ἐκκλησίαν τῆς ἁγίας Κυριακῆς, ὑμνῶν τὸν Κύριον ὡς ἐκ τῆς μεγάλης αὐτοῦ εὐλαβείας oυ μόνον κατὰ τάς Κυριακὰς καὶ ἑορτάς, ἀλλὰ καὶ κατὰ τάς λοιπὰς ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος, πλὴν τῶν Παρασκευῶν, καθ’ἂς μετέβαινεν εἰς τὸν κατὰ Βαλουκλὴ ναὸν τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, ἔνθα οὐχὶ σπανίως καὶ ἔψαλλε. Περὶ τὰ τέλη τοῦ βίου αὐτοῦ μοναχὸς γενόμενος μετέβη εἰς Χῖον, ἔνθα ἀγοράσας ἰδιωτικὸν μοναστήριον δι’ ἰδίων χρημάτων, ἐμόναζεν ἄχρι τοῦ 1866, ὅτε μετέστη πρὸς Κύριον. Ἐμέλισε τὸ «Τὴν γὰρ σὴν μήτραν» εἰς ἦχον Πλ. Δ΄, καὶ ὀκτὼ εἱρμοὺς καλοφωνικοὺς κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, οἵτινες ἐξηγηθέντες ἐδημοσιεύθησαν ὑπὸ Θεοδώρου τοῦ Φωκαέως.

Ἀπόστολος Κρουστάλας, Χίoς, λογιώτατος μουσικός, γνώστης δὲ βαθὺς τῆς τε παλαιᾶς καὶ νέας μεθόδου καὶ τῆς πανδουρίδας, μαθητὴς γενόμενος Πέτρου τοῦ Βυζαντίου, Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων. Διεκρίνετο καὶ ὡς καλλιγράφος πάμπολλα γράψας χειρόγραφα μουσικὰ βιβλία, παλαιά τε καὶ νέα. Ἐμέλισε διάφορα, μελοποιήματα, ἐξ ὢν διακρίνονται τὸ χερουβικὸν τῶν Προηγιασμένων εἰς ἦχον Ἅ΄τετράφωνον, καὶ μία δοξολογία εἰς ἦχον Πλ.Δ΄, ἧς τὸ ἀσματικὸν θεωρεῖται ἐμμελέστατον. Ἀπέθανε πενέστατος τῷ 1840.

Ἀθανάσιος Σελευκείας ἱεράρχης, ἐγεννήθη περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΗ' αἰῶνος ἐν Λευκωσία τῆς Κύπρου, ἀπεβίωσε δὲ ἐν πρεσβυτικὴ ἡλικίᾳ τῷ 1850 ἐν Κων/πόλει. Λόγιος μουσικός, ἐντριβὴς περί τε τὴν θεωρίαν καὶ πρᾶξιν τῆς μουσικῆς, γνώστης δὲ τοῦ τε ἀρχαίου καὶ νέου μουσικοῦ συστήματος καὶ τῆς ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς. Μαθητὴς ὑπῆρξε Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῆς πατριαρχικης Μουσικῆς Σχολῆς, ἐν ἡ ἐδίδασκον οἱ τρεῖς διδάσκαλοι. Ἡρμήνευσε τὸ Ἀργὸν καὶ Σύντομον Εἰρμολόγιον τῶν Καταβασιὼν καὶ τὰ ἄλλα εἰρμολογικὰ εἴδη Πέτρου τοῦ ΙΙελοποννησίου. Τὰ ἔργα τοῦ ἱεράρχου τούτου περιῆλθον εἰς χεῖρας τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Κυριακοῦ Φιλοξένους τοῦ Ἐφεσιομάγνητος.

Πέτρος Συμεὼν Ἁγιοταφίτης, ὁ πεφημισμένος πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Φαναρίω Κων/πόλεως ἱεροῦ ναοῦ τοῦ ἁγιοταφιτικοὺ μετοχίου, Βυζάντιος τὴν πατρίδα, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητός, Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ τῶν εἰς τήν τῳ 1815 ἰδρυθείσαν πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολὴν διδαξάντων τριῶν διδασκάλων. Ἐφημίζετο ὡς διατηρήσας ἀπαραμείωτον τὸ ἐκκλησιαστικὸν καὶ κατανυκτικώτατον μουσικὸν ὕφος τοῦ πρωτοψάλτου Μανουήλ, ὡς δυνάμενος να τηρῇ ἐν τῇ μνήμῃ αὐτοῦ πιστότατα τάς γραμμὰς ἀναριθμήτων ποιημάτων ἐνὸς ἑκάστου τῶν ἀρχαίων μουσικοδιδασκάλων, καὶ ὡς ἄριστος καλλιγράφος τῆς μουσικῆς. Ὡς ὁ πρωτοψάλτης Πέτρος ὁ Φυγὰς ἡρμήνευσεν ὅσα ἀρχαία μουσουργήματα δεν προέλαβε να ἑρμηνεύσῃ ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ Πέτρος ὁ Πελοποννήσιος, οὕτω καὶ ὁ Πέτρος ὁ Ἁγιοταφίτης ἡρμήνευσε πολλὰ λείψανα ἀρχαίων μουσουργημάτων, τὰ ὁποῖα δεν προέλαβον να ἑρμηνεύσωσιν οἱ τρεῖς διδάσκαλοι τῆς νέας μουσικῆς μεθόδου. Ἐμέλισε μίαν συλλογὴν Ἰδιομέλων καὶ Δοξαστικῶν ὅλου τοῦ ἐνιαυτοὺ μετὰ τῶν ἀπολυτικίων καὶ κοντακίων καὶ ἄλλων διαφόρων εἰρμολογικὼν μελοποιημάτων εἰς τόμον ὀγκωδέστατον, προσέτι μίαν σειρὰν χερουβικὰ κατὰ μίμησιν Πέτρου τοῦ Βυζαντίου, καὶ τὰ ἕνδεκα Ἑωθινὰ ἀργότερα τῶν του Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου. Ἀναδείξας δὲ πολλοὺς μαθητάς, ἀπεβίωσεν ὀγδοηκοντούτης τῇ 27 δεκεμβρίου τὸν 1861 σωτηρίου ἔτους.

Θεόδωρος Συμεὼν ὁ καὶ Κοντὸς ἐπωνυμούμενος ἕνεκα τοῦ σμικροὺ ἀναστήματος αὐτοῦ, αὐτάδελφος Πέτρου τοῦ Ἁγιοταφίτου, καὶ ἐκ τῶν πρώτων μαθητῶν τῆς νέας μουσικῆς μεθόδου, διακρινόμενος ἐπὶ μεγαλοφωνία. Ὑπὸ τοῦ χανενδὲ ντετὲ Ἰσμαηλάκη ἐδιδάχθη τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν, ἢν ἀκoλούθως ἐπιτυχέστερον τῆς ἡμετέρας μουσικῆς ἐδίδασκε, φυλάττων ὅμως πιστῶς τὸ ὕφος ἑκατέρας. Ἐπὶ δεκαπενταετίαν ἐχοροστάτησεν εἰς τὴν ἐν Βαλατὰ ἐκκλησίαν τῶν Ταξιαρχῶν καὶ ἐπὶ δεκαοκταετίαν εἰς τὴν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἐν Διπλοκιονίω. Ἐμέλισε καλοφωνικοὺς εἱρμοὺς καὶ σχολικὰ ᾄσματα, ἀνέκδοτα ὄντα. Ἀνέδειξε πολυαρίθμους μαθητάς.

Θεόδωρος Φωκαεύς, περιώνυμος μουσικός, υἱὸς Παράσχου ἱερέως τοῦ ἐκ Φωκαίας τῆς Ἐφέσου, μαθητὴς γενόμενος εἰς Μαγνησίαν μὲν Γεωργίου τοῦ Κρητός, εἰς Κων/πόλιν δὲ τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου ἐν τῇ πατριαρχικὴ Μουσικῇ Σχολῇ. Χοροστατήσας ἐπὶ μακρὸν εἰς τὸν ἐν Ταταούλοις ναὸν τοῦ ἁγίου Δημητρίου καὶ εἰς τὸν ἐν Γαλατά τοῦ ἁγίου Νικολάου, εἴτα ἐγκατέλιπε τό του ἱεροψάλτον ἐπάγγελμα καὶ ἐνησχολεῖτο διδάσκων κατ’οἶκον τὴν μουσικὴν καὶ ἐκδιδοὺς μουσικὰ βιβλία. Ἐξέδωκε πλεῖστα ἔργα τῶν ἀρχαίων μουσικῶν εἰς διτόμους καὶ τριτόμους Ἀνθολογίας, προβὰς μάλιστα καὶ εἰς β' γ' καὶ δ' ἐκδόσεις αὐτῶν. Δὶς ἐξέδωκε τὸ Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, ἅπαξ δὲ τὸ καλοφωνικὸν Εἰρμολόγιον Πέτρου τοῦ Μπερεκέτου. Συγγράψας ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ Θεωρητικοῦ τοῦ Χρυσάνθου ἐξέδωκε τὴν κατ’ἐρωταπόκρισιν Κρηπῖδα τῆς μουσικῆς θεωρίας, τὴν «Μουσικὴν Μέλισσαν», τὴν «Πανδώραν», δίτομον συλλογὴν ἑλληνικῶν καὶ τουρκικὼν ᾀσμάτων, καὶ τὴν «Εὐτέρπην», συλλογὴν οὖσαν ἀραβοπερσικὼν ᾀσμάτων τοῦ χανεντὲ Ζαχαρίου. Ἐμέλισε καὶ διάφορα ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα, ὧν ἔνια ποοσκλίνουσί πως πρὸς τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν, ἧς ἢν ἐγκρατεατατος. Ἀπέθανεν ἐν Κων/πόλει τῷ 1848.

Ζαφείριος Ἀποστόλου Ζαφειρόπουλος, πρωτοψάλτης ἐν τῷ ἐν Ἀθήναις ἱερῶ ναῷ τῆς ἁγίας Εἰρήνης, λόγιος μουσικός, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ εἴτα τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου ἐν τῇ Μουσικῇ Σχολῇ, ἐξ ᾖς ἀποφοιτήσας ἐλα6ε καὶ πτυχίον. Ἐξέδωκεν ἐν Ἀθήναις, ἔνθα εὐδοκίμως ἐπὶ μακρὸν ἐδίδαξε τὴν μουσικήν, τὸ Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, ἐξέδωκε δὲ τῷ 1842 καὶ μελέτην κατὰ τοῦ Λεσβιακοὺ συστήματος «Ὁ Γεώργιος Λέσβιος καὶ τὸ Λέσβιον αὐτοῦ σύστημα». Ἐμέλισε διάφορα μαθήματα• ἀπέθανε δὲ ἐν Ἀθήναις τῷ 1851.

Πέτρος Γεωργίου Βυζάντιος, ἀνὴρ μουσικώτατος, ὡς μαρτυροῦσι τὰ εἰς τὴν βιβλιοθήκην τῆς ἐν Χάλκῃ Θεολογικῆς Σχολῆς δωρηθέντα πολυάριθμα μουσουργήματα αὐτοῦ, μαθητὴς γενόμενος Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ Γεωργίου τοῦ Κρητὸς εἰς τὴν ἀρχαίαν μέθοδον, καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων εἰς τὴν νέαν μέθοδον. Ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ἔψαλλεν εἰς τὴν ἐν Γαλατά Κων/πόλεως ἐκκλησίαν τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῶν Χίων, τῷ 1821 διωρίσθη πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Τήνω ναοῦ τῆς Εὐαγγελιστρίας, τῷ 1830 μετέβη εἰς Ἀθήνας, ἔνθα ἔψαλλεν oυχὶ ὡς τακτικὸς ψάλτης ἀλλ’οἰκειοθελὼς εἰς διαφόρους ναοὺς κατὰ τάς μεγάλας ἑορτὰς ἄνευ ἀμοιβῆς. Τῷ 1831 ἀαθᾳνόντος Ἀντωνίου τοῦ Λαμπαδαρίου προσεκλήθη ὁ Πέτρος ὑπὸ τοῦ πατριάρχου Κωνσταντίου Ἅ΄τοῦ ἀπὸ Σιναίου ὅπως καταλάβῃ τὴν τῆς Λαμπαδαρείας θέσιν, ἀλλ’ἠρνήθη. Ἀπέθανεν ὑπέργηρος τῷ 1875.

Χατζὴ Ἀφεντούλης Σαραντεκκλησιώτης, ἐγκρατέστατος οὐ μόνον τῆς νέας μεθόδου, διδαχθεὶς ταύτην παρὰ τῶν τριῶν διδασκάλων, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀρχαίας ἐν μέρει, κάτοχος δὲ καὶ τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης εἰς τάς ἐκκλησίας τῶν ἐπισημοτέρων ἐνοριὼν τῆς Κων/πόλεως, ἀπεβίωσε δὲ ἐν Ἐπιβάταις τῆς Θρᾴκης τῷ 1835. Ἐμέλισε χερουβικά, κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν καὶ δοξολογίας κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, κρατήματα καὶ ἄλλα διάφορα τῆς ψαλμωδίας εἴδη.

Δωρόθεος Ἁγιοταφίτης, λογιώτατος καὶ μουσικώτατος, ἀρχιμανδρίτης τοῦ Παναγίου Τάφου καὶ ἀνεψιὸς Ἀθανασίου τοῦ Ἱεροσολύμων, Βυζάντιος τὴν πατρίδα, διακούσας τὴν μὲν φιλολογίαν παρὰ Νικολάω τῷ Λογάδη, τὴν δὲ μουσικὴν ἐν τῇ τῳ 1815 ἰδρυθείση πατριαρχικη Μουσικὴ Σχολή. Ἀπεβίωσε τῷ 1858.

Γενάδιος μοναχός, ὁ ἐκ Ῥαιδεστού, πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Ἱεροσολύμοις μεγάλου ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, διακρινόμενος ἐπὶ μουσικὴ ἐμπειρία καὶ μεγάλη καὶ στεντορεία φωνή. Μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων. Ἀπέθανε τῷ 1868 ὀγδοηκοντούτης περίπου τὴν ἡλικίαν. Ἐμέλισεν ᾠδάς, ὕμνους καὶ ἐν μακρὸν καὶ ἔντεχνον ἐγκώμιον εἰς τὸν Πατριάρχην Ἱεροσολύμων Κύριλλον τὸν Β΄ πρὸς ἦχον Δ΄, εἰς ὁ συνέπεται καὶ μακρὸν κράτημα.

Ἄνθιμος Ἐφεσιομάγνης, ἱεροδιάκονος, πρωτοψάλτης Μεσολογγίον καὶ ἐκ τῶν μαθητῶν τῶν τριῶν διδασκάλων. Ὑπῆρξε ζωγράφος καὶ μουικὸ κάλλιστος, γινώσκων τήν τε ἀρχαίαν καὶ νέαν μέθοδον καὶ τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν, χειριζόμενος δὲ καὶ διάφορα μουσικὰ ὄργανα. Ὡς πρωτοψάλτης ἐν Μαγνησία τῆς Ἐφέσου ἐδίδαξε τὴν μουνσικὴν εἰς πολλοὺς πατριώτας αὐτοῦ. Ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Καποδιστρίου μετέβη εἰς Αἴγιναν, ἔνθα ἐξήσκει τά του διακόνου καθήκοντα• ἐκεῖθεν προσεκλήθη ὡς διάκονος εἰς Μεσολόγγιον καὶ τῷ 1832 μετέβη εἰς Ἰθάκην διορισθεὶς ἱεροψάλτης, ἔνθα διέμεινεν ἐπὶ ἐπταετίαν. Κληθεὶς δὲ εἴτα εἰς Μεσολόγγιον διετέλεσε ψάλλων μέχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, συμβάντος τῇ 27 Δεκεμβρίου 1879. Ἐμέλισεν ὕμνους, εἱρμούς, μεγαλυνάρια καὶ ἄλλα εἰς διάφορα μέλῃ. Ὁ Ἄνθιμος ἢν πεπροικισμένος διὰ σπανίας βαρυτόνου φωνῆς, λίαν μελῳδικῆς, εὐήχου καὶ εὐστρόφου, προσέτι ἀμίμητος εἰς τὴν ἀπαγγελίαν καὶ παράστασιν τῆς μουσικῆς• ψάλλων ἵστατο ἀκίνητος μόνον τῶν χειλέων κινουμένων• τὰ μαθήματα αὐτοῦ μαρτυροῦσιν ὅτι ὡς μελοποιὸς συνεδύαζε διὰ τρόπου καταλλήλου τὸ μέλος πρὸς τὴν ἔννοιαν τῶν Τροπαρίων. Ὁ Ἄνθιμος διεκρίνετο καὶ διὰ τὴν σπανίαν ῥώμην καὶ εὐκινησίαν, ἀστειότατος, ἐλεήμων, ἐν τῇ τραπέζῃ αὐτοῦ ἔχων πλῆθος παρασίτων, καὶ τὴν μουσικὴν διδάσκων δωρεάν. Περὶ αὐτοῦ φέρονται ἀνέκδοτα ἱστορικά.

Γρηγόριος Βιζύης μητροπολίτης ὁ κατόπιν Χίoυ, ὑπῆρξε μαθητῆς τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου ἐν τῇ πατριαρχικη Μουσικῇ Σχολῇ, ὡς καὶ oι κατωτέρω μνημονευόμενοι τρεῖς μητροπολῖται, διεκρίθη δὲ καὶ ὡς μουσικὸς ἔμπειρος. Ἀπέθανε τῷ 1862.

Ζαχαρίας Βάρνης μητροπολίτης, ὁ καὶ Φυγὰς ἐπικληθείς, διότι κατὰ τὸν Τουρκορρωσικὸν πόλεμον τῷ 1828 ὑποδεξάμενος πανηγυρικῶς εἰς Βάρναν τὸν αὐτοκράτορα τῆς Ῥωσσίας, ἐδέησε να δραπετεύση εἰς Ῥωσσίαν μετὰ τὴν ἀπόδοσιν τῆς Βάρνης εἰς τὴν Τουρκίαν. Εἴτα ὁ μουσικώτατος Ζαχαρίας ἐμόνασεν ἐν Ἄθω, ἔνθα καὶ ἐτελεύτησε τῷ 1850. Ἐμέλισε κοινωνικὰ τῶν Κυριακῶν συντομώτερα μὲν τῶν του πρωτοψάλτου Δανιήλ, ἀλλ’ἔντεχνα καὶ ἄνευ κρατημάτων, τὰ ὁποῖα ἐστάλησαν τῷ 1835 πρὸς Ἰωάννην τὸν τότε Λαμπαδάριον (εἴτα, καὶ Πρωτοψάλτην γενόμενον) πρὸς δημοσίευσιν. Ὑποτίθεται ὅτι ὁ Ἰωάννης καλλωπίσας αὐτὰ ἐδημοσίευσεν ὡς ἴδια ἔργα εἰς τὴν μονότομον Μουσικὴν Ἀνθολογίαν αὐτοῦ.

Μελέτιος Σισανίου μητροπολίτης, Σμυρναῖος τὴν πατρίδα, λόγιος καὶ μουσικὸς ἱεράρχης, κεκοσμημένος καὶ διὰ φωνῇς μελῳδικῆς καὶ λίαν εὐστρόφου. Τὰ μουσικὰ ἔργα αὐτοῦ περιέχοντα μέλη νεοφανὴ καὶ ἀσυνήθη, ἐξεδόθησαν κατὰ τὸ ἔτος τοῦ θανάτου αὐτοῦ (1864) ὑπὸ Ἀβραὰμ Θεοχαρίδου, ἀποτελέσαντα Moυσικήν Ἀνθολογίαν.

Προκόπιος Σωζοαγαθουπόλεως μητροπολίτης, ἀπεβίωσεν ἰδιωτεύων ἐν Πρίγκηπω τῷ 1884. Ἐμελοποίησε στίχoυς πολιτικοὺς καί τινα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς μέλῃ.

Ζηνόβιος ἱερομόναχος, Προυσαεὺς τὴν πατρίδα, μαθητὴς τοῦ Χρυσάνθου, ἀαθᾳνὼν τῷ 1868 ἱερατεύων ἐν Ὑψωμαθείοις. Ἄριστος καλλιγράφος τῶν ἐκκλησιαστικῶν μελῶν καὶ μουσικὸς μελίσας διάφορα ἔντεχνα ᾄσματα.

Κωνσταντῖνος Θαλίδης ὁ ἐκ Σωζουπόλεως, λυρικὸς ποιητὴς καὶ μουσικός, κάτοχος τοῦ ἐν τῇ τῳ 1815 ἰδρυθείση Μουσικὴ Σχολὴ διδασκομένου νέου συστήματος ὡς καὶ τῆς εὐρωπαϊκης μουσικῆς. Προσελήφθη ὡς μουσικὸς τοῦ ἐν Ἀθήναις παλατίου ὑπὸ τοῦ Ὄθωνος καὶ τῆς Ἀμαλίας, τιμηθεὶς καὶ διὰ παρασήμων. Πολλὰ ἐποίησε καὶ ἐμελοποιησrε. Πάσχων ἐκ ποδαλγίας μετέβη εἰς τὴν πατρίδα αὐτοῦ, ὄπoυ καὶ ἀπεβίωσε τῷ 1867. Ὁ πολύτιμος πλαγίαυλος αὐτοῦ ἐπωλήθη ἀντὶ διακοσίων λιρὼν Τουρκίας.

Παρθένιος Μικρόστομος, ἱεροδιάκονος, διαπρεπὴς μουσικός, μαθητὴς γενόμενος Γρηγορίου τοῦ Λευΐτου καὶ τῶν χανεντέδων Ντετὲ Ἰσμαηλάκη καὶ Σταυράκη. Ἐγεννήθη τῷ 1804 ἐν τῇ ἐν Κων/πόλει συνoικία τῶν Ὑψωμαθείων, ἔνθα καὶ τὰ ἐγκύκλια μαθήματα ἐξέμαθε, διδάσκοντος Ἰωσὴφ μοναχοῦ τοῦ Θεσπρωτού, παιδεύματος τῆς ἐν Ἄθω Ἀκαδημίας καὶ τοῦ γυμνασίον Κυδωνιῶν. Ἐχοροστάτησεν εἰς τὴν ἐν Γαλατά ἱερὰν ἐκκλησίαν τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, εἴτα δὲ ἐπὶ 16 ἔτη εἰς τὴν ἐν Ὑψωμαθείοις τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου. Ἀπεβιωοε τῷ 1870. Ἐμέλισε τὰ ἕνδεκα Ἑωθινὰ εἰς τὸ ἀργὸν στιχηραρικὸν εἶδος, ἀργότερα τῶν του Πέτρου τοῦ Πελοποννησίoυ, μικρότερα δὲ τῶν του Ἰακώβου ΙΙρωτοψάλτου, μίαν σειρὰν χερουβικὰ ἔντεχνα καὶ ἄλλα διάφορα ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα. Ἔγραψε δὲ καὶ τὸ μέλος πολλῶν τουρκικὼν ᾀσμάτων διὰ τῶν χαρακτήρων τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς.

Σωτήριος Βλαχόπουλος ὁ ἐκ Ταταούλων τῆς Κωνσταντινουπόλεως, μαθητὴς Χουρμουζίου τοῦ Χαρτοφύλακος καὶ γραμματεὺς τοῦ χανεντὲ Γεωργίου τοῦ Πάντζογλου. Ἐγκρατέστατος τῆς ἡμετέρας μουσικῆς καὶ τῆς ἐξωτερικῆς, ἅμα δὲ καὶ ἠδυφωνότατος. Ἐδίδαξε τὴν θεωρίαν τῆς μουσικῆς εἰς τήν τῳ 1868 ἐπὶ τῆς πατριαρχείας Γρηγορίου τοῦ ΣΤ΄ ἰδρυθείσαν πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολήν, ἐξέδωκε δὲ τῷ 1848 τὴν «Ἁρμονίαν», ἥτις περιέχει διάφορα ἔντεχνα ᾄσματα, ἑλληνικὰ καὶ ἀραβοπερσικά. Ἀπεβίωσε τῷ 1870.

Γρηγόριος Καλαγάννης, λόγιος ἱερεὺς ἐκ Μιτυλήνης, γλωσσομαθής, μουσικὸς εὐδόκιμος, ἐκμαθὼν τὴν ἡμετέραν μουσικὴν εἰς τήν τῳ 1815 ἰδρυθείσαν Μουσικὴν Σχολὴν καὶ διδάξας ταύτην εἰς τὴν ἐν Βιέννη Μουσικὴν Σχολὴν καὶ εἰς τὴν ἐν Ἀθήναις Ῥιζάρειον Σχολήν. Ἀπέθανε περὶ τὸ 1870.

Κωνσταντῖνος Ψαρουδάκης, Πρωτοψάλτης Κρήτης, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων ἐν τῇ Μουσικῇ Σχολῇ ἐκ τῶν λίαν διακεκριμένων. Ἀνέδειξεν ἐν Κρήτῃ πολλοὺς μαθητάς, ἀπέθανε δὲ ὑπέργηρως κατὰ ἰούλιον τοῦ 1884.

Ἀναστάσιος Ταπεινός, ὁ ἐξ Ὕδρας, μουσικὸς καλλιφωνότατος καὶ μελοποιός, μαθητὴς Γρηγορίου τοῦ Λευΐτου, ὃν καὶ ἐμιμεῖτο ἄριστα• εἰς βαθὺ γήρᾳς ἐξεμέτρησε τὸ ζῆν τῷ 1884, καταλιπὼν πολλὰ ἀνέκδοτα μουσικὰ ἔργα.

Γεώργιος Σκρέκος, ἐκ Θεσσαλίας ὁρμώμενος, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων, κάλλιστος μουσικός, χοροστατήσας εἰς σειρὰν ἐτῶν ἐν Πύργῳ τῆς Ἠλείας, ἔνθα καὶ ἀπεβίωσε τῷ 1884, ὑπερεβδομηκοντούτης. Τὰ μουσουργήματα αὐτοῦ μένουσιν ἀνέκδοτα.

Θεόδωρος Ἀριστοκλής, ὁ ἐκ Χάλκης τῆς Προποντίδος, ἔγκριτος λόγιος καὶ μουσικός, μαθητεύσας παρὰ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι. Ἐδίδαξεν εἰς τήν τῳ 1868 ἰδρυθείσαν πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολήν. Εἰς αὐτὸν ὀφείλονται τὰ καλὰ Προλεγόμενα τῆς «Μουσικῆς Βιβλιοθήκης». Ἀπεβίωσε τῷ 1880 ἐν Ταταούλοις.

Δημήτριος Βουλγαράκης, ὁ Μακεδών, ἐκ τῶν μαθητῶν τῶν τριῶν διδασκάλων, ἱεροψάλτης τῆς Θεσσαλονίκης, διαπρεπὴς ἐπὶ μουσικὴ ἐμπειρία καὶ ἠδυφωνία. Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητὰς καὶ διάφορα ἐμουσούργησε.

Φραγκίσκος Λιμπρίτης, ἐκ Κρήτης, γεννηθεὶς τῷ 1795, μουσικὸς καὶ μελοποιὸς εὐδόκιμος. Ἐδιδάχθη τὴν μουσικὴν κατὰ τὴν ἀρχαίαν μέθοδον παρὰ Γεωργίου τοῦ Κρητός, κατὰ δὲ τὴν νέαν παρὰ Γρηγορίον τοῦ Λευΐτoυ. Ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν ἐν τῇ Μουσικῇ Σχολῇ τῆς Νέας Ἐφέσου, εἴτα καὶ εἰς τὴν ἐν Σάμω μονὴν τῆς ἁγίας Ζώνης. Ἔχει μεγάλης ἀξίας ἀνέκδοτον ἔργον ὑπὸ τὸν τίτλον «Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ θεωρητικὸν καὶ πρακτικὸν τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς». Ἐμέλισε καὶ διάφορα μουσουργήματα. Ἀπεβίωσε τῇ 10 Μαρτίου 1876.

Ὀνούφριος Βυζάντιος, ὀνομαστὸς ἱεροψάλτης καὶ μελοποιός, διακρινόμενος διὰ τὴν ἠδύτητα τῆς φωνῆς καὶ τὸ πανηγυρικὸν τοῦ ὕφους αὐτοῦ. Ἐγεννήθη ἐν Μεγάλῳ Ῥεύματι τοῦ Βοσπόρου τῷ 1807, μαθητεύσας ἐν τῇ πατριαρχικὴ Μουσικῇ Σχολῇ παρὰ Χουρμουζίω, Χρυσάνθω καὶ Γρηγορίω καὶ ἰδίως παρὰ τῷ τελευταίῳ, παρ’ὢ καὶ διέμενε. Τὴν ἐξωτερικὴν μουσικὴν ἐδιδάχθη ὑπὸ τοῦ χανεντὲ Ντετὲ Ἰσμαηλάκη. Ἐχοροστάτησεν ἀπὸ τοῦ 1824 μέχρι τοῦ 1871 εἰς διαφόρους ἐκκλησίας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κων/πόλεως (ἁγίων Θεοδώρων Βλάγκας 1824-1831, ἁγίου Ἰωάννου Γαλατά μέχρι τοῦ 1837, ἁγίου Κωνσταντίνου Ὑψωμαθείων μέχρι τὸν 1838, Παναγίας Διπλοκιονίου μέχρι τοῦ 1840, ἁγίoυ Κωνσταντῖνον Πέραν μέχρι, τοῦ 1842 καὶ ἁγίου Δημητρίου Ταταούλων μέχρι τοῦ 1871), ἀαθᾳνὼν ἐν Ταταούλοις τῇ 10 Φεβροναρίου τοῦ 1871 ἐν ἡλικίᾳ 64 ἐτῶν. Ἐμέλισε πολλὰ μουσουργήματα ἐκκλησιαστικά, ὧν τὰ πλεῖστα ἀνέκδοτα, ὡς καὶ ᾄσματα ἐξωτερικὰ καὶ σχολικά. Ἔσχε πολλοὺς μαθητάς, ἐπεστάτησε δὲ καὶ εἰς τὴν Δ΄ἔκδοσιν τῆς τριτόμου Ἀνθολογίας Θεοδώρου τοῦ Φωκαέως, κατὰ παράκλησιν αὐτοῦ. Ἔτυχε τῆς εὐνοίας καὶ ἐκτιμήσεως οὐ μόνον πατριαρχῶν καὶ ἀρχιερέων, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τοῦ Σουλτάνου Ἀπτοὺλ Ἀζίζ, ὅστις καὶ διὰ δεκακισχιλιογρόσου δώρου ἐτίμησεν αὐτόν. Εἰργάσθη εἰς τόν τῳ 1863 ἰδρυθέντα ἐν Πέραν Ἐκκλησιαστικὸν Μουσικὸν Σύλλογον, καὶ ἐδίδαξεν εἰς τήν τῳ 1868 ἰδρυθείσαν Μουσικὴν Σχολήν.

Νικόλαος Γεωργίου, πρωτοψάλτης Σμύρνης ἐπὶ 53 ἔτη διατελέσας, ὡρμᾶτο ἐκ Καβάλλας, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων. Διεκρίθη ὁ διάσημος οὖτος μουσικὸς διὰ τὴν ἄκραν αὐτοῦ φιλοπονίαν, καὶ διὰ τὸ μουσικὸν αὐτοῦ τάλαντον. Τὰ κατ’ἔννοιαν ἐν πολλοῖς μεμελισμένα ἐκκλησιαστικὰ μαθήματα αὐτοῦ, ὡς ἔχοντα ὕφος παρεκκλῖνον ἐκ τῶν ἀρχαίων σοβαρῶν μουσικῶν γραμμῶν, δεν ἔτυχον τῆς ἐπιδοκιμασίας τῆς Μ. Ἐκκλησίας. Οὐχ ἧττον ταῦτά εἰσιν ἀληθῆ ἐντρυφήματα τῶν τε ἐξ ἐπαγγέλματος ἱεροψαλτῶν καὶ τῶν ἐρασιτεχνὼν τῆς μουσικῆς ἠμῶν, διότι τινὰ ἐξ αὐτῶν περικλείουσι θησαυροὺς πρωτοτύπων ἐμπνεύσεων καὶ δείγματα ἐξόχου μουσικῆς τέχνης. Ἐμέλισεν ἅπασαν σχεδὸν τὴν σειρὰν τῶν ἐγκυκλίων μουσικῶν μαθημάτων, ἐξεδόθησαν δὲ ζῶντος ἔτι αὐτοῦ Δοξαστάριον, τὸ Τριώδιον, τὸ Πεντηκοστάριον καὶ αἱ ἀκολουθίαι τῶν 12 μηνῶν ὑπὸ τοῦ ἐγγόνου αὐτοῦ Ν. Γ. Βλαντιάδου ἐκδίδοται τὸ «Ἀργὸν καὶ σύντομον Ἀναστασηματάριον» αὐτoύ. Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητάς. Ἀπέθανε κατὰ Νοέμβριον τοῦ 1887 ἐκατοντούτης περίπου.

Δημήτριος Ἀντωνιάδης, Βυζάντιος, μαθητὴς Νικολάου τοῦ πρωτοψάλτου Σμύρνης καὶ γνώστης τοῦ γραφικοῦ συστήματος Γεωργίου τοῦ Λεσβίου. Ἐπὶ τῆς πρωτοψαλτείας Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου διετέλεσε Β΄δομέστικος τῆς Μ. Ἐκκλησίας, εἴτα προσελήφθη εἰς τὴν ἐν ΙΙέραν ἐκκλησίαν τῶν Εἰσοδίων, ἔνθα καὶ ἔψαλλεν ἐπὶ 43 ὅλα ἔτη μέχρι γήρως βαθυτάτου. Ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν εἰς τήν τῳ 1868 ἰδρυθείσαν Μουσικὴν Σχολήν. Ἐξέδωκε δαπάναις αὐτοῦ μετὰ τοῦ πρωτοψάλτου Σταυράκη Γρηγοριάδου καὶ Ἰωάσαφ Ῥώσσου τὴν «Μουσικὴν Βιβλιοθήκην», ἐν ἡ ἐπρόκειτο να ἐκτυπωθώσι κατὰ τόμους πάντα τὰ ἐκκλησιαστικὰ μέλῃ παλαιά τε καὶ νέα, ἀλλὰ μετὰ τὴν ἔκδοσιν τῶν δύο πρώτων τευχῶν, ἐν οἷς περιελήφθη τὸ ἀργὸν Ἀναστασιματάριον Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τὸ ἔργον ἐναυάγησεν, ἅτε δὲ τοῦ Σταυράκη ἀαθᾳνόντος, τοῦ δὲ Δημητρίου νοσήσαντος. Σῴζονται τοῦ διαπρεποῦς τούτου μουσικοῦ ἐξαίρετα ἀνέκδοτα μουσουργήματα.

Γεώργιος Κωνσταντίνου Πηλέλης, πρωτοψάλτης Ἰωαννίνων διατελέσας ἐπὶ πολλὰ ἔτη καὶ τιμήσας τὴν Μουσικὴν Σχολὴν τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου, ἧς τρόφιμος ἐγένετο. Πολλὰ ἔργα ἐμελοποίησεν. Ἀπέθανε δὲ τῷ 1885 καταλιπὼν ἀνέκδοτον Θεωρητικὸν τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς. Ἐδημοσίευσέ τινα ὑπὲρ τῆς πατρίου μουσικῆς καὶ ἐν τῇ ἐν Ἀθήναις ἄλλοτε ἐκδιδομένη θρησκευτικὴ ἐφημερίδι «Σιών». Ἀνέδειξε καὶ ἱκανοὺς μαθητάς.

Ἰωάννης Ζωγράφου Κεΐβελης, ὀνομαστὸς μουσικὸς καὶ καλιφωνότατος, ἐγκρατὴς καὶ τῆς ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς. Ἐξέδωκε κατὰ μίμησιν τῆς «Πανδώρας» καὶ «Εὐτέρπης» τὸ «Ἀπάνθισμα» αὐτοῦ, εἰς ὁ ὑπάρχουσι διάφορα ἐξωτερικὰ ἔντεχνα ᾄσματα, παλαιά τε καὶ νεώτερα. Μαθητὴς ἐγένετο ἐν μὲν τῇ ἐκκλησιαστικῇ μουσικῇ τοῦ Γρηγορίου Λευΐτου, ἐν δὲ τῇ ἐξωτερικῇ χανεντέ τινος. Ἐχοροστάτησεν εἰς διαφόρους ἐκκλησίας τῆς Κων/πόλεως. Ἐδίδαξεν εἰς πολλοὺς τῶν μαθητῶν αὐτοῦ τὴν ἐξωτερικὴν μουσικήν.

Γεώργιος Ἀγγελίδης ὁ τουπίκλην Ταγκός, Θρᾷξ, πρωτοψάλτης Αἴνου; διδάσκαλος γενόρενος Σταυράκη Γρηγοριάδου τοῦ ἐξ Αἴνου, Πρωτοψάλτου τῆς Μ. Ἐκκλησίας. Ἐγκρατὴς τῆς ἀρχαίας γραφικῆς μεθόδου καὶ τῆς νέας, ἢν ἐδιδάχθη ἐν τῇ τῷ 1815 ἰδρυθείση πατριαρχικὴ Μουσικὴ Σχολή. Εὕρηται Κοινωνικὸν «Γεύσασθε» εἰς ἦχον Δ' γράφεν ἐν Σμύρνη τῷ 1830 καὶ ἐπιγραφόμενον «Γεωργίου ἐξ Αἴνου». Ἐπίσης σῴζεται ἀνὰ τὸ στόμα τῶν Αἰνίων ἱεροψαλτῶν δίχορον. «Θεοτόκε παρθένε» τῆς ἀρτοκλασίας σύντομον εἰς ἦχον Πλ. Ἅ΄, ἀποδιδόμενον εἰς τὸν πρωτοψάλτην Γεώργιον• ἐν ἑτέρῳ χειρογράφω εὕρηται πολυέλεος «Λόγον ἀγαθόν» ἐπιγραφόμενος ὡς ἐξῇς: «Ἐκλογή, ἥτις ψάλλεται εἰς τάς ἑορτὰς τῆς Θεοτόκου, μελοποιηθεῖσα μὲν παρὰ Πέτρου Πελοποννήσιου, ἐξηγηθεῖσα δὲ παρὰ τοῦ Γεωργίου Αἰνίτου, πρωτοψάλτου, κατὰ τὸν νέον τρόπον τῆς γραφῆς».

Κωνσταντῖνος Καλφαγιάννης, ἔμπειρος μουσικός, ἐγεννήθη ἐν Κυδωνίαις, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων. Ἔψαλεν ἐπὶ πολλὰ ἔτη εἰς τὴν ἐν Γαλατά ἐκκλησίαν τοῦ ἁγίου Νικολάου, εἴτα εἰς Κυδωνίας, καὶ κατόπιν εἰς Τεργέστην, μετὰ ταῦτα εἰς Κεφαλληνίαν καὶ ἐκεῖθεν εἰς Κυδωνίας, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

Στέφανος Μωϋσιάδης, ὁ καὶ Κούτρας ἐπωνυμούμενος ὡς ἐκ τοῦ εὐρυτάτου μετώπου αὐτοῦ, γεννηθεὶς ἐν Σαλματομβρουκίω Κων/πόλεως περὶ τάς ἀρχὰς τοῦ παρελθόντος αἰῶνος, καὶ ἀποβιώσας ἐν ἡλικίᾳ 79 ἐτῶν κατὰ Μάϊον τοῦ 1881. Ἐφοίτησεν εἰς τὴν πατριαρχικὴν τοῦ Γένους Σχολήν, ἀκoυστὴς γενόμενος τοῦ ἀοιδίμου διδασκάλου τοῦ Γένους Νικολάον τοῦ Λογάδου. Τὴν ἐκκλησιαστικὴν μουσικὴν ἐδιδάχθη παρὰ Πέτρῳ Συμεὼν τῷ Ἁγιοταφίτη, οὐ καὶ τὸ σεμνοπρεπὲς ὕφος ἐμιμήθη. Ὁ Στέφανος τῇ 22 σεπτεμβρίου τοῦ 1846, πατριαρχοῦντος Ἀνθίμου ΣΤ΄τοῦ ἀπὸ Ἐφέσου, ἀπεδοκίμασε καὶ κατέκρινεν ἐνώπιον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τὴν Γραμματικὴν καὶ τὸ σύστημα Γεωργίου τοῦ Λεσβίου, ἡ δὲ Μ. Ἐκκλησία ἐξέδωκε καὶ ἀπέστειλεν εἰς τάς ἐπαρχίας τοῦ οἰκουμενικοῦ θρόνου συνοδικὰς ἐγκυκλίους πρὸς ἀποσόβησιν τοῦ νέου συστήματος. Ὑπῆρξε μέλος τοῦ κατὰ τὸ 1863 ἰδρυθέντος ἐν Κων/πόλει Μoυσικού Συλλόγου καὶ διδάσκαλος τῆς τῳ 1868 ἰδρυθείσης Ἐκκλ. Μουσικῆς Σχολῆς. Ἔγραψε διαφόρους διατριβὰς περὶ τῆς διαφορᾶς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς πρὸς τὴν τετράφωνον καὶ πρὸς τὴν τῶν Ὀθωμανὼν καὶ Ἀραβοπερσών, δημοσιευθείσας εἰς διαφόρους ἐφημερίδας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Τεργέστης καὶ Σμύρνης. Ἐχειρίζετο δεξιώτατα τὴν λύραν καὶ τὴν πανδουρίδα. Τάς ἀτελείας καὶ ἐλλείψεις τοῦ Θεωρητικοῦ τοῦ Χρυσάνθου βουλόμενος ἀναπληρώσαι ὁ Στέφανος, ἐπὶ εἰκοσαετίαν ὅλην εἰργάσθη πρὸς ἔκδοσιν τοιούτου καταλλήλου ὑπὸ τὸν τίτλον «Θρίαμβος τῆς Μουσικῆς». Ἐμέλισε πολλὰ μουσουργήματα καὶ ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητάς.

Γρηγόριος Κωνσταντάς, λογιώτατος μουσικὸς καὶ μελοποιὸς κράτιστος, γεννηθεὶς ἐν Σάμω τῷ 1812 καὶ ἀαθᾳνών, τῇ 12 Μαρτίου 1896. Γνώστης τῆς παλαιᾶς καὶ νέας μουσικῆς μεθόδου, μαθητεύσας ἐν Κων/πόλει παρὰ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι καὶ Θεοδώρω τῷ Φωκαεί, ἀκροασάμενος δὲ καὶ Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου Πρωτοψάλτου τῆς Μ. Ἐκκλησίας καὶ Πέτρου Συμεὼν τοῦ Ἁγιοταφίτου. Τὰ γράμματα ἐδιδάχθη ἐν Σάμω καὶ ἒν τῇ ἐν Κων/πόλεν σχολῇ τοῦ Γένους. Ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα αὐτοῦ οὐ μόνον ὡς διδάσκαλος καὶ ἱεροψάλτης, ἀλλὰ καὶ ὡς ὑπάλληλος εἰς διαφόρους θέσεις καὶ ἀποστολὰς ἐπὶ ὅλην πεντηκονταετίαν. Διωρίσθη τῷ 1875 διδάσκαλος τῆς μουσικῆς καὶ ἄλλων μαθημάτων ἐν τῇ τότε ἱδρυθείσῃ Ἱερατικῇ Σχολῇ ἐν Μαλαγαρίω, τῷ δὲ 1884 διενθυντὴς καὶ διδάσκαλος ἐν τῇ ἐν τῷ Λιμένι Βαθέος τότε τὸ πρῶτον συστάσῃ Μουσικῇ Σχολῇ, ἠγεμονεύοντος Κωστάκη Ἀδοσίδου πασά. Ὅτε δὲ τῷ 1888, ἀντὶ τῆς τέως μιᾶς Μουσικῆς Σχολῆς καθιερώθησαν τέσσαρες σχολαί, ἀνὰ μία εἰς ἕκαστον τῶν τεσσάρων τμημάτων τῆς ἡγεμονίας, ὁ Κωνσταντὰς ἀνέλαβε τὴν διεύθυνσιν τῆς εἰς Μιτυληνοὺς ὑπαρχούσης σχολῆς. Ἐμέλισε πάμπολλα καὶ διάφορα μουσουργήματα, οἷον φήμας ἡγεμόνων, ὕμνους εἰς τὸν Σουλτάνον, πολυχρονισμοὺς κατὰ τὴν εὐρωπαϊκὴν μουσικήν, ὧν τινα ἐξετυπώθησαν ἰδιαιτέρως ἕκαστον ἐν τῷ ἐν Σάμω ἡγεμονικῷ τυπογραφείω. Προσέτι ἐποίησε καὶ ἀπειροπληθὴ ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα, ἀποτελοῦντα τόμους ὁλοκλήρους. Ἡρμήνευσε καὶ πολλὰ μαθήματα ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς εἰς τήν νυν ἐν χρήσει. Ἀπὸ τοῦ 1889 ἤρξατο ἐκδιδοὺς εἰς τεύχη περιοδικὼς ἐν Σάμω διάφορα μουσικὰ ἔργα αὐτοῦ, διασκεδαστικά, ἠθικὰ καὶ ἐρωτικά, ὡς ἐκ τῆς ὕλης τοῦ κειμένου, ὑπὸ τὸν τίτλον «Μουσικὴ Σειρήν»• μαθητὰς ἐμόρφωσε πολυαρίθμους.

Μαργαρίτης Παπαχρήστου Βρετός, ὁ καὶ Δροβιανίτης ὡς ἐκ τῆς πατρίδος αὐτοῦ ὀνομαζόμενος. Ἐγεννήθη τῷ 1800, διεκρίθη ἐπὶ παιδεία, μoυσικαὶς γνώσεσι καὶ καλλιφωνία. Ἐπαγγελλόμενος τὸν ἑλληνοδιδάσκαλον ἐν Ταταούλοις, ἐξέδωκεν ἐν Κωνσταντινουπόλει τῷ 1860 τὴν περὶ τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς Θεωρητικὴν καὶ πρακτικὴν πραγματείαν αὐτοῦ. Ἀπέθανεν ὑπερεξηκοντούτης.

Νικόλαος Πουλάκης, πρωτοψάλτης Χίoυ, μαθητὴς γενόμενος τῶν τριῶν ἐφευρετῶν τῆς νέας μεθόδου. Ἐγεννήθη περὶ τὸ 1810 ἐν Χίῳ, ἀπεβίωσε δὲ τῷ 1889 ἐν τῷ νοσοκομείῳ τῆς πόλεως, ὅπου διέμενε μετὰ τὸν σεισμὸν τῆς νήσoυ. Ὁ ὀνομαστὸς οὖτος μουσικὸς ἐμέλισε διάφορα μουσουργήματα, ἀνέκδοτα ὄντα, ἐμόρφωσε δὲ καὶ πολλοὺς μαθητάς.

Σταμάτιος Ζαρκηνός, πρωτοψάλτης Σερρών, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκαλων καὶ ἄριστος μελοποιός• ἤκμασε περὶ τὰ μέσα τοῦ παρελθόντος αἰώνoς. Ἐθαυμάζετο δὲ διὰ τὴν χάριν τοῦ ψάλλειν, τὴν βαθεῖαν γνῶσιν τῆς μουσικῆς τέχνης, τὴν εὐχέρειαν τοῦ γράφειν ἐλευθέρως δυσκόλους μελῳδίας, καὶ τὴν ἄκραν αὐτοῦ πρὸς τὰ θεῖα εὐσέβειαν. Ἀπεβίωσε πρὸ δεκαετίας ἱκανοὺς μαθητὰς ἀναδείξας καὶ πολλὰ μελίσας.

Παναγιώτης Παπαδάκης, ἐκ Σύρου, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων, ἐπὶ πεντηκονταετίαν ἐξασκήσας τό του ἱεροψάλτου ἐπάγγελμα εἰς διαφόρους πόλεις τῆς Τουρκίας καὶ Ἑλλάδος. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἑλλάδος ἐνέκρινε τὴν ὑπ’αὐτοῦ μελισθείσαν «Ἀνθολογίαν», περιέχουσαν ἅπασαν τὴν ἐνιαύσιον ἀκολουθίαν μετὰ τοῦ Τριωδίου καὶ Πεντηκοσταρίου.

Ἰωάννης Καβάδας, πρωτοψάλτης Χίου, ἐγεννήθη ἐν Κων/πόλει, καταγόμενος ἐκ τοῦ χωρίου Χαλκείου τῆς νήσου Χίoυ, ἀνετράφη δὲ ἐν τῷ κατὰ Φανάριον ἁγιοταφιτικὼ μετοχίω, ὅπου καὶ ἐσπούδασε τὴν ἱερὰν τέχνην παρὰ Πέτρῳ Συμεὼν τῷ Ἁγιοταφίτη καὶ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι. Ἱεροψάλτης διετέλεσεν ἀπὸ τοῦ 1844 μέχρι τῆς 19 Ἰουνίου 1899, ὅτε καὶ ἀπεβίωσε. Μουσικὸς ἐμπειρότατος καὶ ἡδύφωνος, πολλὰ μελίσας καὶ πολλoὺς μαθητὰς ἀναδείξας ἐν Κων/πόλει, ἔνθα ἐπὶ πολλὰ ἔτη ἐχοροστάτει ὡς ἅ΄ ψάλτης ἐν τῷ ἐν Γαλατά ναῷ τοῦ ἁγίoυ Ἰωάννου τῶν Χίων, ὡς καὶ ἐν Χίῳ, διδάξας εὐδοκίμως τὴν μουσικὴν καὶ εἰς καλλιφώνους καλογραίας.

Ἀρσένιος Μουλίνος, ἱερομόναχος, ἐκ Κεφαλληνίας, περίκλυτος μουσικοδιδάσκαλος• ἀπεβίωσε τῷ 1895. Τὴν μουσικὴν ἐσπούδασεν ἐν Ἁγίῳ Ὅρει καὶ παρὰ τοῖς τρισὶ διδασκάλοις. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης ἐν Κων/πόλει, ἐν Βραΐλα, Κωνστάντσα, Πάτραις, Ἀθήναις, Λευκάδι, Σύρῳ, Πύργῳ, Αἰγίῳ καὶ τέλος ἐν Γαλαξειδίω.Τὰ ἀπειροπληθὴ μουσουργήματα αὐτοῦ ὁλοκλήρους 26 τόμους ἀποτελοῦντα, ἐκρίθησαν ἄξια δημοσιεύσεως ὑπὸ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῷ 1899, συνεπείᾳ αἰτήσεως τοῦ ἀναλαβόντος τὴν ἔκδοσιν ἀδελφοῦ αὐτοῦ Θεοφάνους Μουλίνου.

Παΐσιος Ξηροποταμηνός, ἀρχιμανδρίτης, μαθητὴς Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων, τὴν πατρίδα Θετταλομάγνης, διάσημος μουσικός. Ἐπεχείρησε να μελίση τὰ ᾄσματα τῆς Ἐκκλησίας δι’ἀλφαβητικὴς παρασημαντικῆς, συνεργασθεὶς πρὸς τοῦτο μετὰ δύο ἄλλων μουσικῶν εἰς Ῥουμανίαν, ὅτε διέτριβεν εἰς τὴν μονὴν Πλουβουΐτα. Ἐγεννήθη τῷ 1790, ἀπέθανε δὲ τῷ 1853. Σῴζονται ἐν τῇ Βιβλιοθήκῃ τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὅρει ἱερὰς μονῆς Ξηροποτάμου ἑπτὰ φυλλάδια, περιέχοντα ᾄσματά τινα τῆς ἐνιαυσίου ἀκολουθίας, μεμελισμένα διὰ τῆς ἀλφαβητικὴς αὐτοῦ παρασημαντικῆς.

Ἀντώνιος Σιγάλας ὁ ἐκ νήσου Θήρας, περιώνυμος μουσικὸς καὶ μελοποιὸς τοῦ ΙΘ΄ αἰῶνος, μαθητὴς τῆς τῳ 1815 ἰδρυθείσης Μουσικῆς Σχολῆς, τελειοποιηθεὶς ἰδία παρὰ Χουρμουζίω τῷ Χαρτοφύλακι. Ἐμέλισε τὰ εἰς τὴν «Μέλισσαν» Θεοδώρου τoυ Φωκαέως δημοσιευθέντα σύντομα Ἀνοιξαντάρια, καὶ πέντε ἐθνικὰς καὶ βασιλικὰς τελετάς. Ἀτρυτοπόνως ἐργασθεὶς ἐπὶ ἥμισυν αἰῶνα ἐποιήσατο συλλογὴν τριακοσίων ἐθνικῶν ᾀσμάτων, βραβευθέντων δι’ἀργυροῦ ἀριστείου Ἅ΄ βαθμοῦ ὑπὸ τῶν Ἑλλανοδικῶν τῆς κατὰ 1875 τελεσθείσης Γ' Ὀλυμπιακὴς Ἐκθέσεως, καὶ ἐκδοθέντων τῷ 1880 δαπάναις τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, κατ’ἀπόφασιν τῆς Βουλῆς. Ἐμέλισε καὶ πολυάριθμα ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα, μεθ’ὧν συνέμιξε καί τινα σπουδαῖα ἄλλων μουσικοδιδασκάλων μαθήματα, καὶ οὕτω συνηρμολογηαε 14 τόμους ἐκ τριάκοντα τυπογραφικὼν φύλλων ἕκαστον, ἤτοι Ἀναστασιματάριον καὶ Εἰρμολόγιον δίτομον, ἀργὸν καὶ σύντομον, Μηνολόγιον τρίτομον, περιέχον πάσας τάς ἀκολουθίας τῶν ἑορτῶν καὶ ἐορταζομένων ἁγίων, παλαιῶν τε καὶ νέων, Τριώδιον καὶ Πεντηκοστάριον, Ἐορτοδρόμιον, Λειτουργικόν, Ἀπάνθισμα, Καλοφωνικόν, καὶ Χρηστομάθειαν πρὸς διδασκαλίαν, περιέχουσαν καὶ ἑρμηνείαν τῶν ἀποστολικῶν καὶ τῆς ἐν Λαοδικεία Συνόδου ἱερῶν Κανόνων, καὶ ὁδηγίας τινὰς πρὸς τοὺς ἱεροψάλτας. Τὰ τεύχη ταῦτα ἐβραβεύθησαν διὰ χρυσοῦ ἀριστείου ὑπὸ τῆς Μουσικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἐκθέσεως τῆς Δ΄ Ὀλυμπιακὴς περιόδου. Ὁ Σιγάλας ἔγραψε κατὰ καιροὺς πολλὰ ὑπὲρ τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς εἰς τάς ἐφημερίδας, καὶ ἰδία εἰς τὴν ἐν Θήρᾳ ἐφημερίδᾳ «Θήραν» ἐκ νεαρᾶς δὲ ἡλικίας ἄχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, γενομένου ἐν ἡλικίᾳ 90 περίπου ἐτῶν, οὐκ ἐπαύσατο χοροστατὼν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἄνευ ἀμοιβῆς καὶ διδάσκων τὴν μουσικὴν δωρεὰν εἰς τοὺς φιλομούσους.

Ματθαῖος Βατοπεδηνός, ὀνομαστὸς Ἁγιορείτης μουσικός, μαθητὴς γενόμενος τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου, τὴν πατρίδα Ἐφέσιος. Φημίζεται διὰ τὴν περὶ τὸ μελοποιεὶν δεξιότητα καὶ τάς μουσικὰς αὐτοῦ γνώσεις, εἰδήμων ὧν τῆς τε παλαιᾶς καὶ νέας παρασημαντικῆς. Ἐν τῷ Δοξασταρίω τοῦ Χουρμουζίου ἐδημοσιεύθησαν καὶ μουσουργήματα τοῦ Ματθαίου.

Θεοτόκης Βατοπεδηνός, γλυκύφωνος ἱεροψάλτης, Μυτιληναῖος τὴν πατρίδα, ἐκ τῶν μαθητῶν Χουρμουζίου τοῦ Χαρτοφύλακος. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης ἐν Κων/πόλει, Θεσσαλονίκη, Ἀθήναις, Βλαχία καὶ ἐν τῇ μονῇ Βατοπεδίου, ὅπου καὶ ἀπεβίωσε τῇ 27 Ὀκτωβρίου 1884 ὑπερογδοηκοντούτης. Ἢν ἐγκρατὴς τῆς ῥυθμικῆς τῆς ἀραβοπερσικὴς μουσικῆς, ἅμα δὲ καὶ τῆς ἀρχαίας μουσικῆς μεθόδου καὶ τoυ συστήματος τοῦ Γεωργίου Λεσβίου. Μαθήματα τοῦ Θεοτόκη ἐδημοσιεύθησαν ἐν τῇ «Καλλικελάδω Ἀηδόνι». Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητάς.

Νεκτάριος Βλάχος, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων, γεννηθεὶς ἐν Βλαχία, πεφημισμένος δὲ ἐπὶ ἠδυφωνία καὶ μουσικὴ ἐμπειρία. Διετέλεσεν ἐπὶ ἥμισυν αἰῶνα πρωτοψάλτης τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὅρει ῥουμανικὴς Σκήτης τοῦ Προδρόμου, χοροστατὼν συνάμα καὶ εἰς τάς παννυχίδας τῶν λοιπῶν εὐαγῶν μονῶν τοῦ Ἄθωνος. Ἐποίησε μελίρρυτα ᾄσματα, ὧν τινα ἐδημοσιεύθησαν ἐν τῇ «Καλλικελάδω Ἀηδόνι» καὶ ἐν ἄλλοις μουσικοῖς ἐγκολπίοις τῶν νέων ἐκδόσεων. Ἀπέθανεν ὑπερενενηκοντούτης.

Κωνσταντῖνος Κηρύκου, μαθητὴς τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου. Ἐπὶ τεσσαρακονταετίαν ἔψαλλεν εἰς διάφορα μέρη, ἐπὶ Καποδιστρίου ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν εἰς Ναύπλιον, εἴτα εἰς Σῦρον καὶ ἀκολούθως εἰς Ἀθήνας. Ὑπῆρξε καθηγητὴς τῆς μουσικῆς ἔν τε τῷ Διδασκαλείῳ Ἀθηνῶν μετὰ τοῦ Ζαφειρίου Ζαφειροπούλου καὶ ἐν τῇ Ῥιζαρείω Σχολῇ. Τὸν Κηρύκου διεδέξατο εἰς τὴν Ῥιζάρειον σχολὴν ὁ Ἄνθιμος Νικολαΐδης, γνωστὸς διὰ τάς ἐνεργείας αὐτοῦ πρὸς ἐξαρμόνισιν τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:06:59

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η'

ΑΠΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ'ΗΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ (1814-1900)


Γεώργιος ὁ Λέσβιος καὶ τὸ σύστημα αὐτοῦ.

Δέκα καὶ τέσσαρα ἔτη μετὰ τὴν ὑπὸ τῶν τριῶν διδασκάλων Γρηγορίου, Χουρμουζίου καὶ Χρυσάνθου ἐφεύρεσιν τῆς μεθόδου ἢ παρασημαντικῆς αὐτῶν, ὑφ’ἢν ἐγράφησαν καὶ ἐδημοσιεύθησαν πάντα τὰ ἀρχαιότερα μέλῃ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς, ἐγένετο καὶ ἅλλῃ ἀπόπειρα πρὸς εἰσαγωγὴν ἁπλουστέρας παρασημαντικῆς. Γεώργιος ὁ Λέσβιος, ὁ ἐξ Ἁγιάσου κωμοπόλεως τῆς Μυτιλήνης καταγόμενος, μαθητεύσας δὲ παρὰ τῷ θείῳ αὐτοῦ Καλλινίκῳ τῷ Λεσβίῳ, ψάλλοντι εἰς τὴν ἐν Κυδωνίαις ἐκκλησίαν τῶν Ταξιαρχῶν, καὶ εἴτα παρὰ Γεωργίῳ τῷ Κρητὶ καὶ τοῖς τρισὶ διδασκάλοις, παρουσιάζει νέαν γραφικὴν μέθοδον, ἐπαγγελλόμενος διὰ ταύτης μείζονα εὐκoλίαν εἰς τὴν ἐκμάθησιν τῆς μoυσικής. Τῷ 1827 εἰς Αἴγιναν διατρίβων ἐδημοσίευσε χειρογράφως σύστημα μουσικῆς μεθόδου καὶ παρασημαντικῆς, ἀμεταβλήτους ἔχον τοὺς τονικοὺς ἑπτὰ χαρακτῆρας τοὺς τῶν ἑπτὰ φθόγγων παραστατικούς. Οἱ χαρακτῆρες οὗτοι πηγάζουσιν ἐκ τῶν χαρακτήρων τῆς ἡμετέρας μεθόδου• π.χ. ὁ ἄνῳ Πα τῆς Λεσβιακὴς παρασημαντικῆς ἐκ τοῦ Ψηφιστοὺ τῆς ἡμετέρας• ὁ κάτω Βοῦ τῆς Λεσβιακὴς ἐκ τοῦ Ὁμαλοῦ τῆς ἡμετέρας• ὁ ἄνῳ Γα ἐκ τοῦ Ἑτέρου, ὁ ἄνῳ Δι ἐκ τῆς Πεταστής, ὁ κάτω Δι ἐκ τοῦ Ἐλαφροῦ, ὁ ἄνῳ Ζῶ ἐκ τοῦ Ἴσoυ, ὁ κάτω Κε ἐκ τοῦ Λιγύσματος τοῦ ἀρχαίου συστήματος καὶ ὁ ἄνῳ Νὴ ἐκ τοῦ Ἀποδόματος. Ὁ Λέσβιος προσέθηκεν εἰς τὸ σύστημα αὐτοῦ ἐκτὸς τῶν γνωστῶν ὀκτῶ ἤχων καὶ ἔννατον, τὸν παρ’ἠμῖν Λέγετον, καὶ δέκατον, τὸν παρ’ἠμῖν τετράφωνον βαρὺν (μπεστεγκιάρ), ἑνδέκατον, τὸν παρ’ἠμῖν πρῶτον τετράφωνον ἦχον, δωδέκατον, τὸ ἀτζὲμ παρ’ἠμῖν λεγόμενον, εἰς ὁ ἔχομεν ἐφηρμοσμένην τὴν Δοξολογίαν τοῦ Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, καὶ τὸν δέκατον τρίτον ἦχον (μουσταάρ), εἰς ὂν ψάλλονται τὰ Τυπικὰ τοῦ Χουρμουζίου.

Διὰ τοῦ συστήματος τούτου ἐδίδαξεν ὁ Λέσβιος πλῆθος μαθητῶν. Καὶ αὐτὴ ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνησις παραδεχθεῖσα τὸ σύστημα τοῦ Λεσβίου, ἐν Αἰγίνη δι’ἐπισήμων Διαταγμάτων ἵδρυσε Μουσικὴν Σχολήν, ὥρισε μισθοδοσίαν εἰς τὸν διδάσκοντα, διώρισε τριμελῆ ἐπιτροπὴν πρὸς ἐπιτήρησιν, καὶ τέλος ἐξέδωκε προκηρύξεις, δι’ὧν προσεκάλει τοὺς ἐπιθυμοῦντας να σπουδάσωσιν αὐτὸ ἀμισθί• ὁ δὲ Κυβερνήτης Ἰωάννης Καποδίστριας εἰσήγαγε τὸ Λεσβιακὸν σύστημα καὶ εἰς τὸ ἐν Ἀθήναις Ὀρφανοτροφεῖον. Κατὰ τὸ 1840 ἐξέδωκε τὸ Θεωρητικὸν τῆς πρὸ 22 ἐτῶν διδασκομένης ὑπ’αὐτοῦ μεθόδου καὶ τὸ Ἀναστασιματάριον αὐτοῦ, τῷ 1847 Ἀνθολογίαν δίτομον, περιεκτικὴν τῆς ἐνιαυσίoυ ἀσματικὴς ἀκολουθίας, δαπάναις τοῦ Σταυράκη Ἀναγνώστου καὶ τοῦ ἀρχιεπισκόπου Εὐβοίας Νεοφύτου, τοῦ καὶ προέδρου τότε τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἑλλάδος, τῷ 1856 ἐξέδωκε τὸ τῶν Καταβασιὼν Εἰρμολόγιον καὶ κατόπιν τὸ σύντομον καὶ ἀργὸν Δοξαστάριον.

Κατὰ τοῦ Λεσβιακοὺ συστήματος ἀντεπεξῆλθον ὁ ἐν Ἀθήναις Ζαφείριος Ζαφειρόπουλος καὶ οἱ ἐν Κων/πόλει Κωνσταντῖνος Βυζάντιος Πρωτοψάλτης τῆς Μ. Ἐκκλησίας καὶ Θεόδωρος Φωκαεύς, ἐπὶ τῷ ὅτι ὁ Γεώγιος Λέσβιος μετήλλαξε τῆς μουσικῆς τὰ σημεῖα καὶ ηὔξησε τὸν ἀριθμὸν τῶν ἤχων. Ὑπάρχουσιν oι πιστεύοντες ὅτι oι τρεῖς μουσικοὶ οἱ ἀντεπεξελθόντες κατὰ τοῦ Λεσβίου συστήματος ἔπραξαν τοῦτο, διότι εἶχον μεγάλης χρηματικῆς ποσότητος βιβλία ἐκδεδομένα μουσικὰ καὶ ἐξηκολούθουν ἐκδίδοντες, μετερχόμενοι εἰς διάστημα εἴκοσι καὶ ἐπέκεινα ἐτῶν μόνοι αὐτοὶ τῶν τοιούτων βιβλίων τὸ ἐμπόριον (καὶ μάλιστα Θεοδωρος ὁ Φωκαεύς). Οἱ αὐτοὶ ἔπεισαν τῷ 1848 τὸν πατριάρχην Ἄνθιμον ΣΤ΄ τὸν ἀπὸ Ἐφέσου να ἐκδώσῃ καὶ πατριαρχικὴν Ἐγκύκλιον κατὰ τοῦ Λεσβιακοὺ συστήματος. Ὁ Λέσβιος ἐδημοσίευσεν ἐν Ἀθήναις τῷ 1848 ἀνασκευὴν τῆς κατὰ τῶν μουσικῶν βιβλίων τοῦ συστήματος αὐτοῦ ἐκδοθείσης πατριαρχικὴς ἐγκυκλίου.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:07:59

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η'

ΑΠΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ'ΗΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ (1814-1900)


Ἰωάννης ὁ Χαβιαρὰς καὶ τὸ ἁρμονικὸν μουσικὸν αὐτοῦ σύστημα.

Ὁ ἐκ Χίου ὁρμώμενος Ἰωάννης Χατζηνικολάου Χαβιαρὰς εἶναι ὁ πρῶτος ἐπιχειρήσας να ἐνδύση δι’ἁρμονίας τὴν ἡμετέραν μουσικὴν καὶ να τονίση διὰ τῆς εὐρωπαϊκὴς παρασημαντικῆς τὰ τῆς ἡμετέρας Ἐκκλησίας ᾄσματα, πρωτοψάλτης τῆς ἐν Βιένη ἑλληνικῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας τῆς ἁγίας Τριάδος ἀπὸ τοῦ 1844, καθηγητὴς τῶν ἑλληνικῶν ἐν τῇ αὐτόθι ἑλληνικῇ σχολῇ καὶ μεταφραστὴς ἐν Βιέννη τῷ 1836 ἐκ τοῦ γερμανικοὺ τῆς ἱστορίας τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος. Κάτοχος ὢν κατά τι τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς καὶ τῆς εὐρωπαϊκής, συνεφώνησε μετὰ τοῦ ἐξόχου μουσικοῦ Randhartinger, ὑποδιευθυντοὺ τῆς τῶν ἐν Βιέννη ἀνακτόρων Καισαροβασιλικὴς Καπέλλης, ἵνα ὁ μὲν τονίση εἰς εὐρωπαϊκὴν γραμμὴν τάς μελῳδίας τῆς τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, ὁ δὲ τονίση αὐτὰς εἰς εὐρωπαϊκὴν τετραφωνίαν. Τοιουτοτρόπως κατ’ἀρχὰς ἐτονίσθησαν οἱ ὕμνοι τῆς λειτουργίας τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, ἀλλ’ἐν αὐτοῖς παρετηρήθη ὅτι οὐ μόνον κατεστράφη ἡ τῶν ἐκκλησιαστικῶν ᾀσμάτων λεκτικὴ συνάφεια, ἀλλὰ καὶ ἠλλοιώθη καὶ ὅλως διεφθάρη ὁ χαρακτὴρ τῆς μελῳδίας τῆς ἡμετέρας μουσικῆς, καὶ τοῦτο, διότι ὁ ἀναλαβὼν τὸ ἔργον τοῦ μετενεγκεὶν εἰς τετράγωνον ἁρμονίαν ᾄσματα ἑλληνικὰ γερμανὸς μουσικοδιδάσκαλος, δεν εἶχε τὰ ἀπαιτούμενα προσόντα τοῦ μελοποιοῦ, ὅστις δέον να νοῇ ἀκριβέστατα τὴν γλῶσσαν ἐν ἡ συνετάχθη τὸ ᾆσμα, ἐν ἡ ἐγκρατὴς τῆς προσωδίας τῆς γλώσσης ἐκείνης να γινώσκη τὴν ἀπαγγελίαν τῶν λέξεων, να ἔχῃ συνείδησιν τῆς τε φύσεως τῶν αἰσθημάτων καὶ τοῦ τρόπου δι’oυ ταῦτα ἐκφράζονται, ὅπως ἐκλέξῃ τὸν οἰκεῖον ἦχον, τὸν πρέποντα χρόνον, τὸν κατάλληλον ῥυθμὸν καὶ τὸ ἁρμόδιον μέτρον.
...................................................................
Τῇ Κυριακῇ τοῦ Πάσχα τοῦ 1844 ἐψάλη κατὰ πρῶτον ἐν τῷ ἐν Βιέννη ἱερῷ ναῷ τῆς ἁγίας Τριάδος ἡ ἐκ μονοφώνου εἰς τετράφωνον μεταρρυθμισθεῖσα ἡμετέρα μουσικὴ δι’ἐνὸς χοροῦ ἐξ εἴκοσι καὶ τεσσάρων εὐφώνων ψαλτῶν, καὶ τῇ Κυριακῇ τῆς Πεντηκοστῆς τοῦ αὐτοῦ ἔτους καθιερώθη, διὰ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς, ἱερουργήσαντος δι’αὐτῆς τοῦ μακαριωτάτου πατριάρχου Κάρλοβιτς Ἰωσὴφ Γιάρατσιτς. Ἡ πάνδημος παρὰ τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς Ἐκκλησίας Κάρλοβιτς καθιέρωσις τοῦ νέου μουσικοῦ συστήματος εἵλκυσε ταχέως τὴν ἔφεσιν καὶ τῶν ἄλλων ἐν τῇ Ἑσπερία Εὐρώπῃ Ὀρθοδόξων Κοινοτήτων, αἵτινες παραδεχθεῖσαι αὐτὴν ἐκτελούσιν ἔκτοτε διὰ ταύτης τάς ἱερᾶς τῆς Ἐκκλησίας λειτουργίας καὶ τελετάς.

Κατὰ μίμησιν τοῦ Χαβιαρὰ εἰργάσθη πρὸς ἐξαρμόνισιν τῆς ἡμετέρας μουσικῆς καὶ ὁ ἱεροδιάκονος Ἄνθιμος Νικολαΐδης, συνεργασθεὶς μετὰ τοῦ γερμανοὺ Gottfried Prayer, πρώτου μουσικοῦ τῆς ἐν Βιέννη αὐτοκρατορικὴς αὐλικῆς ἐκκλησίας, διευθυντὴς τοῦ μoυσικοὺ χοροῦ τοῦ ἐν Βιέννη ναοῦ τοῦ ἁγίoυ Γεωργίου διατελέσας ἐπί τινα ἔτη, ἐγκρατὴς τῆς ἡμετέρας μουσικῆς, ἐν μέρει δὲ καὶ τῆς εὐρωπαϊκής, ἐκδοὺς τρίτομον Μουσικὴν Ἀνθολογίαν διὰ τῆς εὐρωπαϊκὴς παρασημαντικῆς, ἀποβιώσας δὲ τῷ 1865 ἐν τῇ ἐν Ἀθήναις Ῥιζαρείω Σχολή, ἔνθα ἐδίδασκε τὴν μουσικήν. Ὠσαύτως πρὸς τετραφώνησιν τῆς ἡμετέρας μουσικῆς εἰργάσθη καὶ ὁ ἐπὶ δύο καὶ πλέον δεκαετηρίδας ἐν τῷ ἐν Λονδίνω ἑλληνικῷ ναῷ μετ’ἐπιτυχίας διευθύνας τὴν ἐκκλησιαστικὴν μουσικὴν Νικόλαος Κύβος, ἐγκρατὴς τῆς εὐρωπαϊκὴς καὶ τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς.

Τὸ παράδειγμα τῶν ἐν τῇ Ἑσπερία ὀρθοδόξων ἑλληνικῶν κοινοτήτων ἐμιμήθησαν βραδύτερον καὶ ἐν Ἀθήναις. Ἐκ δὲ τῶν ἐν τῇ Ἀνατολῇ ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τῷ 1873 ἡ ἐν Ἀλεξανδρεία, πατριαρχοῦντος τοῦ ἀπὸ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Σωφρονίου τοῦ Βυζαντίου, ὑπὸ τὴν διεύθυνσιν τοῦ ἐπὶ τούτῳ ἐκ Νεαπόλεως ὑπὸ τῆς ἐκεῖ ἑλληνικῆς κοινότητος μετακληθέντος, Παναγιώτου Γριτσάνη. Ἀφ’ᾖς ἡμέρας δὲ ἐνεφάνη ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἠμῶν ἡ τετράφωνος μουσικὴ τοῦ Χαβιαρά, ἡ, τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἀπεπειράθη δι’ ἐγκυκλίων πατριαρχικὼν καὶ συνοδικὼν ἵνα καταργήση καὶ ἀπαγορεύση τὴν καινοτόμον εἰσαγωγὴν καὶ χρῆσιν τῆς καινοφανοῦς μουσικῆς ἐν ταῖς ἱεραῖς ἀκολουθίαις τῶν ἁπανταχοῦ ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: «῾Ιστορική ἐπισκόπησις» Γ. Παπαδοπούλου

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 14 Οκτ 2008, 23:08:34

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η'

ΑΠΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ'ΗΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ (1814-1900)


Οἱ μουσικοὶ τοῦ ΙΘ' αἰῶνος.

Οἱ κατὰ τὸ δεύτερον ἥμισυ τοῦ ΙΘ' αἰῶνος ἀκμάσαντες διαπρεπεῖς μουσικοὶ εἶναι oι ἐξῇς:

Κυριακὸς Φιλοξένης, ἱερεύς, Ἐφεσιομάγνης, λόγιος μουσικὸς καὶ εὐδοκίμως περὶ τὴν φιλολογίαν τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς ἀσχοληθείς, μαθητὴς γενόμενος ἐν μὲν τῇ πράξει τῆς μoυσικὴς τοῦ πάππου αὐτοῦ Χατζὴ Παλὴ τοῦ Ἐφεσίου, μουσικοῦ μεγαλοφώνου ἀαθᾳνόντος τῷ 1808, καί τινος Ἰωσὴφ ἱερομονάχου τoυ Κρητός, ἐν δὲ τῇ θεωρίᾳ τοῦ Σελευκείας Ἀθανασίου, οὐ καὶ οὐκ ὀλίγα περὶ τῆς φιλολογίας τῆς μoυσικὴς χειρόγραφα ἐκληρονόμησεν. Ἐξέδωκε τῷ 1859 θεωρητικὸν Στοιχειῶδες τῆς Μουσικῆς, μεταγράψας τὰ πλεῖστα ἐκ τοῦ θεωρητικοῦ τοῦ Χρυσάνθου. Προσέτι ἐξέδωκε καὶ Λεξικὸν τῆς ἑλληνικῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς (ἀπὸ τoυ στοιχείου Α-Μ), ἐν τῷ ὁποίῳ ἐξηγοῦνται πάντες oι τεχνικοὶ ὄρoι τῆς μουσικῆς κατ’ἀλφαβητικὴν τάξιν, κυρίως δὲ διὰ θεωρητικῆς ἀναλύσεως, ἐνιαχοὺ δὲ καὶ διὰ μουσικῶν παραδειγμάτων πρὸς πρακτικωτέραν κατάληψιν. Τῷ 1870 ἐφιλοπόνησεν, ἀνέκδοτον τυγχάνον Λεξικὸν τῶν Ἑβραίων μουσικῶν, τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, καί τινων Εὐρωπαίων καὶ Βυζαντινῶν μουσικῶν, ἐπὶ τῇ βάσει τῆς διτόμου Ἑλληνικῆς Βιβλιοθήκης τοῦ Ἀνθίμου Γαζῇ, τοῦ Μυθοϊστορικοὺ Λεξικοῦ Ἰωσηφ τοῦ Μάγνητος, τῆς Φιλολογικὴς καὶ Κριτικῆς Ἱστορίας τοῦ Κ.Κοντογόνου καὶ ἄλλων συγγραμμάτων. Ἐκ τῆς ἐπισταμένης μελέτης τοῦ Λεξικοῦ τούτου ἐπείσθημεν ὅτι ἴδιος πόνος τοῦ Φιλοξένους καὶ δὴ χρήσιμος εἶναι μόνον τὰ σημειούμενα περί τινων μουσικῶν τοῦ ΙΗ' αἰῶνος, ἅπερ καὶ μετεγράψαμεν εἰς τὸ προεκδοθὲν τῷ 1890 ἡμέτερον ἔργον «Συμβολαὶ εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς παρ’ἠμῖν ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς κ.τλ...» καλλύναντες τὴν κοινὴν τοῦ μουσικολόγου λέξιν, καὶ ὑπεραυξήσαντες αὐτὰ διὰ πολλῶν προσθηκῶν ἐπὶ τῇ βάσει αὐθεντικῶν πληροφοριῶν, ἂς ἠρύσθημεν παρὰ τῶν συγχρόνων γηραιῶν μουσικοδιδασκάλων, oίτινες θεωροῦνται oι πιστοὶ ταμίαι πάσης ἱστορικῆς εἰδήσεως περὶ τῶν ἀποιχομένων κατὰ τάς ἀρχὰς τοῦ παρελθόντος αἰῶνος μουσικῶν. Ὁ Φιλοξένης ἀπεβίωσε τῷ 1880 ἐν Κωνσταντινουπόλει, ἐν μέσῳ τῆς πολυμελοῦς αὐτοῦ οἰκογενείας.

Γερμανὸς Ἀφθονίδης, ἀρχιμανδρίτης Σιναΐτης, ἐγκρατέστατος τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, τῆς εὐρωπαϊκὴς καὶ τῆς ἐξωτερικῆς, δεξιῶς χειριζόμενος καὶ διάφορα μουσικὰ ὄργανα. Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων τροφίμων τῆς ἐν Ξηροκρήνη Μ.τοῦ Γ. Σχολῆς, σχὼν φίλον συμμαθητὴν πρὸς τοῖς ἄλλοις καὶ τὸν ἐπιζώντα ἐρασιτέχνην μουσικολόγον Λεωνίδαν Νικοκλήν. Τῷ 1875 παθῶν ἀμαύρωσιν τῶν ὀφθαλμῶν ἐν Λονδίνω μετὰ πολλῆς τῆς καρτερίας ὑπέμεινε τὸ δεινὸν πάθημα, εὑρίσκων ἀρκοῦσαν παραμυθίαν ἐν τῇ καλλιεργεία τῆς ποιήσεως καὶ τῆς μουσικῆς, ὧν ἐγένετο λάτρις ἔνθεος. Διεκρίνετο ἐπὶ εὐρεῖα παιδεία καὶ συγγραφικὴ ἱκανότητι, συγγράψας τὴν ἱστορίαν τοῦ Σινὰ καὶ ἐκδοὺς «Τὰ μετὰ τὴν ἅλωσιν» τοῦ Ὑψηλάντου. Πεπροικισμένος ὑπὸ σπανίας εὐφυΐας ἐξυπηρέτησε σπουδαίως τὰ συμφέροντα τῆς Ἐκκλησίας, ἰδία περὶ τοῦ ζητήματος τῶν ἐν Ῥουμανία μοναστηριακὼν κτημάτων τῶν ἁγίων Τόπων προκειμένου οὐ μόνον ὡς μέλος καὶ γραμματεὺς ἐκκλησιαστικῶν ἐπιτροπῶν, ἀλλὰ καὶ διὰ σειρὰς ἐμβριθῶν ἄρθρων δημοσιευθέντων ἐν τῇ «Ἐκκλησιαστικῇ Ἀληθείᾳ». Πρὸς τούτοις ὁ Ἀφθονίδης ἐγκρατέστατος τῆς τε ῥουμανικὴς καὶ τῆς γαλλικῆς γλώσσης ὧν, ἐν μέρει δὲ καὶ τῆς ἀγγλικῆς, μετέφρασεν εἰς τὴν γαλλικὴν διάφορα ὑπομνήματα τῶν ἁγίων Τόπων ὡς καὶ πᾶσαν τὴν μεταξὺ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τῶν λοιπῶν ἐνδιαφερομένων σχετικὴν ἀλληλογραφίαν, καταστὰς αὐτὸς ἡ ψυχὴ τοῦ πολυθρυλλήτου τούτου ζητήματος. Εἰς αὐτὸν ἐξόχως ὀφείλεται τὸ ἐπὶ τῆς ἀ' πατριαρχείας τοῦ παναγιωτάτου Ἰωακεὶμ τοῦ Γ' κατασκευασθὲν μουσικὸν ὄργανον «Ψαλτήριον». Ἐδημοσίευσε τῷ 1872 τὴν ἐν τῷ Ἡμερολογίῳ ὁ «Χρόνος Κωνσταντινουπόλεως» περὶ Μουσικῆς ἀξιόλογον πραγματείαν ὑπὸ τὸν τίτλον «Δοκίμιον περὶ τῆς ἑλληνικῆς ἱερᾶς μουσικῆς κατ’ἀντιπαράθεσιν πρὸς τὴν εὐρωπαϊκὴν ὑπὸ τὴν ἔποψιν τῆς τέχνης». Ἀξιοσπούδαστος κρίνεται καὶ ἥ τῳ 1894 συζήτησις διὰ τῶν ἐφημερίδων Κων/πόλεως μεταξὺ τοῦ διαπρεπεστάτου τούτου κληρικοὺ μουσικοῦ καὶ τοῦ μουσικολόγου Γεωργίου Παχτίκου «Περὶ τοῦ εἰς τὸν Ἀπόλλωνα ὕμνου». Τὸν Ἀφθονίδην πᾶσαι αἱ ἁγιώταται Ἐκκλησίαι τῆς Ἀνατολῆς ἐτίμησαν καὶ ἐξετίμησαν, ἰδία δὲ oι πατριάρχαι Κων/πόλεως καὶ Ἱεροσολύμων, καὶ ἰδιαίτατα διὰ θερμῆς περιέβαλε συμπαθείας ἐκτιμῶν τάς γνώσεις καὶ τὴν περὶ τὰ ἐκκλησιαστικὰ σπανίαν πεῖραν τοῦ ἀνδρὸς καὶ ὁ ἐν Χάλκῃ ἐφησυχάζων μακαριώτατος πατριάρχης πρῴην Ἱεροσολύμων Νικόδημος. Ἀπεβίωσεν ἐν Χάλκῃ τῷ 1895 ἐν ἡλικίᾳ 72 ἐτῶν, ἐγκωμιασθεὶς πρεπόντως ἐν ἐπικηδείῳ λόγῳ διὰ τῆς ἀριστοτέχνου γραφίδος τοῦ Ἰωάννου Τανταλίδου, ἀρχιγραμματέως τοῦ ἅ΄ πατριαρχικοὺ γραφείου.

Παναγιώτης Κηλτζανίδης, μουσικοδιδάσκαλος ἐγκύψας εὐδοκίμως εἰς τὴν θεωρίαν καὶ παλαιογραφίαν τῆς παρ’ἠμῖν μουσικῆς. Ἐγεννήθη κατὰ τὴν δευτέραν δεκαετηρίδα τοῦ ΙΘ' αἰῶνος ἐν Προύση, ἔνθα καὶ τό του ἱεροψάλτου ἐπάγγελμα μετῆλθε τὸ πρῶτον. Ἀπὸ τοῦ ἔτους 1848-1882 ἐχρημάτισεν ἱεροψάλτης διαφόρων ἐκκλησιῶν τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κων/πόλεως, ἔκτοτε δὲ ἐφησύχαζε μέχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, γενομένου τῇ 11νοεμβρίου 1896. Ὁ ἀκαταπόνητος οὖτος μουσικοδιδάσκαλος ἐξέδωκε διάφορα μουσικὰ βιβλία, ὡς, τὴν «Καλλίφωνον Σειρῆνα», περιέχουσαν τουρκικὰ καὶ ἑλληνικὰ ᾄσματα, τὸ «Ἐκκλησιαστικὸν Ἀπάνθισμα», τὸ «Σύντομον Δοξαστάριον», εἰς ὁ ὑπάρχουσι καί, ἀνέκδοτα μαθήματα Μανουὴλ τοῦ Χρυσάφου, τὸ «Ἀναστασιματάριον» Ἀντωνίου Λαμπαδαρίου τῆς Μ.Ἐκκλησίας, μετενεχθὲν ἐκ τῆς ἀρχαίας παρασημαντικῆς εἰς τήν νυν ἐν χρήσει, τὸ «Ἱερατικὸν Μουσικὸν Ἐγκόλπιον», τὰ «Χερουβικά» Δανιὴλ τοῦ ΙΙρωτοψάλτου καὶ τὸ «Ἀναστασιματάριον» Κωνσταντίνoυ τοῦ Πρωτοψάλτου (ἀπὸ τοῦ βαρέως ἤχου μέχρι τέλους) ἑρμηνευθὲν ἐκ τῆς ἀρχαίας γραφῆς εἰς τὸ ἀναλυτικὸν γραφικὸν σύστημα, καὶ «Μεθοδικὴν Διδασκαλίαν πρὸς ἐκμάθησιν τοῦ ἐξωτερικοῦ μέλους τῆς καθ’ ἠμᾶς Μουσικῆς κατ’ἀντιπαράθεσιν πρὸς τὴν Ἀραβοπερσικήν». Ἐπεστάτησεν εἰς τὴν ἔκδοσιν διαφόρων μουσικῶν βιβλίων Στεφάνου τοῦ Λαμπαδαρίου καὶ Ἰωάννου τοῦ Πρωτοψάλτου. Εἰργάσθη εὐδοκίμως εἰς τόν τῳ 1863 ἰδρυθέντα ἐν Πέραν Ἐκκλησιαστικὸν Μουσικὸν Σύλλογον, μεθ’ἠμῶν δὲ εἰς τόν τῳ 1880 ἐν Γαλατά Ἑλληνικὸν Μουσικὸν Σύλλογον καὶ εἰς τὸν ἐν Φαναρίω τῷ 1889 Μουσικὸν Σύλλογον «Ὀρφέα». Τῷ 1876 ἐδημοσίευσε διαφόρους διατριβὰς περὶ μουσικῆς, ἂς ἐξέδωκε τύποις καὶ ἐν ἰδιαιτέρῳ φυλλαδίω. Ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν εἰς τήν τῳ 1868 λειτουργησασαν πατριαρχικὴν Μουσικὴν Σχολήν, καὶ τῷ 1883 εἰς τὴν Μουσικὴν Σχολὴν τοῦ Συλλόγου «Ὀρφέως», διετέλεσε μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς τῆς κατὰ τὸ ἔτος 1868 ἀναλαβούσης τὴν ἔκδοσιν τῆς «Μουσικῆς Βιβλιοθήκης», καὶ τῆς τὸ 1881 συστάσης Μουσικῆς Ἐπιτροπῆς ἐν τοῖς πατριαρχείοις. Ἐφιλοπονηαε τὸ ὑπὸ τὸν τίτλον «Κλεὶς τῆς καθ’ἠμᾶς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς» σπουδαῖον σύγγραμμα, δι’ oυ, ὡς ἔγραφον ἐν τοῖς Προλεγομένοις τό τῳ 1890 ἐκδοθέντος ἱστορικοῦ περὶ Μουσικῆς συγγράμματός μου, θὰ κατορθώσωμεν ἡμεῖς oι νεώτεροι ἵνα ἀνoιξωuεν τὴν πύλην τοῦ παμπλούτου μουσείου τῆς Βυζαντινῆς τῶν πατέρων ἠμῶν μουσικῆς καὶ ἐντρυφήσωμεν ἐν αὐτῷ, προσομιλοῦντες τοῖς ἀρχαίοις μουσικοῖς χειρογράφοις, ἅτινα τά νυν ἀπροσπέλαστα καὶ ἀκοινώνητα ἡμῖν τυγχάνουσι.Τὸ ἔργον τοῦτο ἐβραβεύθη διὰ τοῦ χρυσοῦ ἀριστείου ὑπὸ τῆς Μουσικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς κρινάσης τὰ ἔργα τὰ ὑποβληθέντα εἰς τὴν ἐν Ἀθήναις Δ΄Ὀλυμπιακὴν Ἔκθεσιν• ταῖς ἐνεργείαις δὲ τοῦ ἐν τοῖς πατριαρχείοις Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου, ὁ ἐν Ὀδησσὼ ζάπλουτος ὁμογενὴς Γρηγόριος ὁ Μαρασλής, ἀνέλαβε τὴν ἔκδοσιν αὐτοῦ, ἥτις ἄρχεται προσεχῶς. Ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητὰς οὐ μόνον ἐν τῇ ψαλμωδία ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ θεωρίᾳ τῆς μουσικῆς, ὧν εἰς, ὁ Νηλεὺς Καμαράδος, ἅ΄ψάλτης τῆς ἐν Πέραν ἐκκλησίας τοῦ ἁγίoυ Κωνσταντίνου, δικαίως θεωρεῖται ἐκ τῶν ἀρίστων, ἂν μὴ ὁ ἄριστος, μουσικοδιδασκάλων τῆς συγχρόνου ἐποχῆς, τὰ σκῆπτρα τῆς μουσικῆς θεωρίας ἐκ τῶν παρ’ἠμῖν μουσικῶν διακατέχων, τῆς ψαλμωδίας ἀπαράμιλλος ἐκτελεστὴς ἀναδειχθείς, μελοποιὸς ἀμίμητος, μύστης τῆς ἀσιατικῆς, εὐρωπαϊκὴς καὶ ἀρμενικὴς μουσικῆς καὶ δεξιῶς χειριστὴς μουσικῶν ὀργάνων.

Παναγιώτης Κουπιτώρης, εὐρυμαθὴς λόγιος καὶ μουσικολόγος ἐκ τῶν κρατίστων, ἀγωνισθεὶς ἐν Ἀθήναις ὑπὲρ τῆς ἐπικρατήσεως τῆς ἡμετέρας μουσικῆς εὐθαρσὼς ἀντεπεξελθὼν κατὰ τῶν τετραφωνιστών. Μετέφρασεν ἐκ τῆς λατινίδος φωνῆς τὴν «Περὶ τῶν Ἑλλήνων μουσικῶν» διατριβὴν τοῦ Ι. Φραντζίου, ἐξεφώνησε τῇ 4 Δεκεμβρίου 1874 λαμπρὸν πανηγυρικὸν ἐν τῇ ἐπετείῳ ἑορτῇ τοῦ ἐν Ἀθήναις Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου, τῷ δὲ 1875 δι’ὡραίoυ λογυδρίου προέτρεπε τὸ ἑλληνικὸν δημόσιον να ἰδρυθῇ ἐν Ἀθήναις Ἐκκλησιαστικὴ Μουσικὴ Σχολή. Προσέτι ἐδημοσίευσε καὶ μελέτην περὶ τῆς πραγματείας τοῦ σοφοῦ γαλάτου Ἐρρίκου Στεβένσωνος, τῆς ἐπιγραφομένης «Περὶ τοῦ ῥυθμοῦ ἐν τῇ ὑμνογραφία τῆς Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας». Ἀπεβίωσε τῷ 1881 ἐν Ὑπάτη, τῇ ἐπὶ τοῦ Σπερχειοὺ πόλει.

Ἐμμανουὴλ Ἰωαννίδης, Ἀμοργίνος, λόγιος μουσικολόγος, μετὰ σπανίου ζήλου ἐργασθεὶς εἴς τε τὸν ἐν Κωνσταντινουπόλει (1863) Ἐκκλησιαστικὸν Μουσικὸν Σύλλογον καὶ τὸν ἐν Ἀθήναις. Ἀπέθανε πρὸ δεκαετίας περίπου ἐν Ἀθήναις.

Ἀδαμάντιος Ἰωαννίδης, μαθητὴς Ζαφειρίου τοῦ Ζαφειροπούλου, ἐκδοὺς καὶ μελέτην περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς. Ἐδίδαξε τὴν μουσικὴν ἐν τῷ Διδασκαλείῳ Ἀθηνῶν, εἰργάσθη δὲ καὶ ἐν τῷ ἐν Ἀθήναις Ἐκκλησιαστικῷ Μουσικῷ Συλλόγω. Ἀπεβίωσε τῷ 1886 ἐν Ἀθήναις.

Σ.Σ. Κλήμης, Καλύμνιος μουσικός, ἀπεβίωσε τῷ 1887 ἐν Ἀθήναις. Μετὰ ζήλου εἰργάσθη ἐν τῇ ἑλληνικῇ πρωτεύουση κατὰ τῶν νεωτεριστῶν τῆς μουσικῆς, δημοσιεύσας ἐπὶ τούτῳ ἐν διαφόροις ἐφημερίσι καὶ πραγματείας καλάς, ἐν αἷς διακρίνεται ἡ ὑπὸ τὸν τίτλον «Ἡ ἑλληνικὴ μουσικὴ καὶ ἡ μελετωμένη ἐν Κωνσταντινουπόλει μεταρρύθμισις αὐτῆς» δημοσιευθεῖσα τῷ 1881 εἰς τὴν «Στοάν» (Ἔτος Ἡ΄, ἀριθ. 327).

Ζαχαρίας Καραλλής, πρωτοψάλτης τῆς Τήνου διατελέσας• διεκρίθη ὡς μελοποιός, τὰ δὲ μουσουργήματα αὐτοῦ ἐβραβεύθησαν εἰς τὴν ἐν Ἀθήναις Γ' Ὀλμπιακὴν Ἔκθεσιν. Ἀπεβίωσε τῷ 1887.

Μηνὰς Δομένικος, μουσικὸς ἐμπειρότατος, γαμβρὸς τοῦ ὀνομαστοῦ μουσικοδιδασκάλου Θεοδώρου τοῦ Φωκαέως. Ἀπεβίωσε πρὸ εἰκοσιπενταετίας ἐν Ἀθήναις. Τῷ 1872 ἐξῃτήσατο τὴν ἄδειαν παρὰ τῆς ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἑλλάδος ὅπως μετατυπώση ὑπὸ τὸν τίτλον «Νέα Μουσικὴ Κυψέλη», μoυσικὸν βιβλίoν, περιέχον τὸ ὑπὸ τοῦ Φωκαέως ἐκδοθὲν Δοξαστάριον τοῦ τε Τριωδίου καὶ Πεντηκοσταρίου καὶ ἁπάντων τῶν Δεσποτικῶν καὶ Θεομητορικὼν ἑορτῶν Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου.

Γεώργιος Φωτιάδης ὁ Λαρισσαῖος, ὑπῆρξε ψάλτης τοῦ ἐν Ἀθήναις ναοῦ τοῦ Ὀρφανοτροφείου τῶν κορασίων καὶ ἰδιωτικὸς διδάσκαλος. Ἢν ἐγκρατὴς τῆς ἡμετέρας μουσικῆς καὶ τῆς τῶν Εὐρωπαίων, ἢν ἐδιδάχθη παρὰ διαφόρων διδασκάλων καὶ ἐν τῷ Ὠδείῳ Ἀθηνῶν. Ἐδημοσίευσε μελέτας περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς καὶ τῆς τετραφώνου. Ἀπεβίωσεν ὑπερεβδομηκοντούτης τῷ 1888.

Κωνσταντῖνος Σακελλαρίδης ὁ Θετταλομάγνης, μουσικὸς ἔγκριτος καὶ περὶ τὴν θεωρίαν τῆς μουσικῆς εὐδοκιμώτατα ἀσχοληθεὶς καὶ Θεωρητικὸν συγγράψας, ἀνέκδοτον τυγχάνον, ὑπὸ τὸν τίτλον «Κλεὶς τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Moυσικής». Ἐν τῇ νεότητι αὐτοῦ ἐπὶ μακρὸν διέτριψεν ἐν Κων/πόλει, ἀκουστὴς γενόμενος τῶν ὀνομαστοτέρων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης μουσικῶν. Ἀποφοιτήσας δὲ τοῦ Ἀθήνησιν Ἐθνικοῦ Πανεπιστημίου, ἔνθα ἰατρικὴν καὶ φιλολογίαν ἐσπούδασε, πρῶτον τά του σχολάρχου ἐν ταῖς ἐπαρχίαις, εἴτα δὲ καὶ τά του δημοσιογράφου καθήκοντα ἐξετέλεσεν ἔν τε Ἀθήναις καὶ Βώλῳ. Εἰργάσθη ζηλωτὼς ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας Μουσικῆς, γράψας κατὰ καιροὺς καὶ διαφόρους περὶ μουσικῆς πραγματείας κατὰ τῶν ἐν Ἑλλάδι ἐμφανισθέντων νεωτεριστῶν, τῶν ἀποπειρωμένων τὴν ἀντικατάστασιν τῆς ἐθνικῆς ἡμῶν μουσικῆς διὰ τῆς τετραφώνου εὐρωπαϊκής. Διετέλεσεν ὁ τελευταῖος πρόεδρος τοῦ ἐν Ἀθήναις Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου, ἅμα καὶ πρόεδρος καὶ εἰσηγητὴς τῆς ἐπιτροπῆς τῶν Ἑλλανοδικῶν ἐπὶ τῶν ἑλληνικῶν μουσικῶν ἔργων τῶν ἀποσταλέντων κατὰ τὴν Δ' Ὀλυμπιάδα, συντάξας καὶ λαμπρὰν Κριτικὴν Ἔκθεσιν ἐξ ὀνόματος τῶν μουσικωτάτων συναδέλφων αὐτοῦ Ἀθανασίου Σακελλαριάδου, Θεοχάρους Γερογιάννη, Εὐστρατίου Βαφειάδου καὶ Δημητρίου ΙΙαπαρίζου. Τῷ 1890 ἐξέδωκε τὸ Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίον, ἐν ὢ εὕρηνται ἀποτετυπωμέναι ἀπαράλλακτοι καὶ αὐτούσιοι αἱ ἱεραὶ μελῳδίαι τοῦ ἐξόχου ἐκείνου μουσικοδιδασκάλου τoυ ΙΗ' αἰῶνος. Ὁ Σακελλαρίδης ἀνέδειξεν ἱκανοὺς μαθητάς, ἀπεβίωσε δὲ ἐν Ἀθήναις τῇ 20 Ἰουλίου 1890 ἐν ἡλικίᾳ 45 ἐτῶν.

Νικόλαος Ἰωαννίδης ὁ ἐκ Νεοχωρίου τοῦ Βοσπόρου, ἱεροψάλτης ἡδύφωνος καὶ μουσικὸς εὐδόκιμος. Γεννηθεὶς κατὰ Μάϊον τοῦ 1839 ἀπεβίωσε κατ’Ἀπρίλιον τοῦ 1883. Ἐμαθήτευσε παρὰ Ἰωάννη τῷ Πρωτοψάλτη τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Ἐξέδωκεν Ἀσματολόγιον πρὸς χρῆσιν τῶν δημοτικῶν σχολείων, ἐμέλισε δὲ καὶ ἄλλα πολλὰ μαθήματα, ὧν τὴν ἔκδοσιν ἐπιχειρήσει ὁ φέρελπις υἱὸς αὐτοῦ Δημήτριος Ἰωαννίδης ἱεροψάλτης. Διετέλεσεν ἐκ τῶν ἰδρυτὼν τοῦ ἐν Κων/πόλει Ἑλληνικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου, καὶ μέλος τῆς τῳ 1881 συστάσης ἐν τοῖς πατριαρχείοις Moυσικής Ἐπιτροπῆς. Τὸν διαπρεπῆ τοῦτον ἱεροψάλτην διὰ πολλῆς ἦγεν ἐκτιμήσεως καὶ ὁ μουσικολόγος τραπεζίτης Δημήτριος Πασπαλλής.

Γεώργιος Κυριακίδης, πατὴρ τοῦ εὐρυμαθέσατου τῶν ἱεραρχῶν τοῦ οἰκουμενικοῦ θρόνου μητροπολίτου Ἀγχιάλου Βασιλείου Γεωργιαδου. Λόγιος ἱεροψάλτης καὶ μουσικοδιδάσκαλος, μελοποιὸς ἄριστος, γνώστης τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς καὶ ἐκ τῶν δεξιῶς χειριζομένων τὴν πανδουρίδα• ἐγεννήθη ἐν Φιλαδελφεία τῆς Μ. Ἀσίας κατὰ τὴν πρώτην δεκαετηρίδα τοῦ ΙΘ΄ αἰῶνος, ἐξεπαιδεύθη ἐγκυκλοπαιδικὼς ἐν τῇ κατὰ Ξηροκρήνην τοῦ Γένους Σχολή, ἐν δὲ τῇ μουσικῇ ἀκουστῆς ἐγένετο τοῦ ἐγκρατοῦς τῆς μουσικῆς μητροπολίτου Γάνου καὶ Χώρας Χρυσάνθου (ἀδελφοῦ τοῦ μητροπολίτου Ἡρακλείας Παναρέτου). Διετέλεσε πρῶτος ψάλτης εἰς σειρὰν ἐτῶν ἐν τῇ ἐν Κοντοσκαλίω Κωνσταντινουπόλεως ἐκκλησίᾳ τῆς ΙΙαναγίας Ἐλπίδος, ἐν τῇ ἐν Χρυσουπόλει τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, ἐν τῇ ἐν Γαλατά τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, εἴτα δὲ πρωτοψάλτης τῆς μητροπόλεως Ἀθηνῶν καὶ κατόπιν τῆς Σύρου, διδάξας ἅμα τὴν μουσικὴν ἐν τῷ Διδασκαλείῳ Ἀθηνῶν καὶ ἐν τῇ Ἱερατικῇ Σχολῇ Σύρου. Ἀπεβίωσε τῷ 1890 ἐν λιπαρῶ γήρατι εἰς τὴν ἐν Ἀγχιάλῳ ἱερὰν μητρόπολιν παρὰ τῷ υἱῷ αὐτοῦ.

Βασίλειος Φωτιάδης, ἐκ τῶν παρ’ἠμῖν πρωτευόντων ἱεροψαλτῶν, ἅμα δὲ καὶ καλὸς ἑλληνιστής, μετὰ ζήλου διδάξας τὰ ἑλληνικὰ γράμματα ἐπὶ εἰκοσαετίαν ἐν τῷ κατὰ Φανάριον Κων/πόλεως ἁγιοταφιτικὼ Παρθεναγωγείω, ἐπὶ πολλὰ ἔτη ἐν διαφόροις ἄλλαις σχολαῖς τῆς βασιλευούσης καὶ ἐν τῇ κατὰ Βαλατὰν λειτουργησάση κεντρικὴ Ἱερατικῇ σχολῇ, εἰς ἢν καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴν μουσικὴν ἐδίδαξεν. Ἐγεννήθη τῷ 1825 ἐν Ὑψωμαθείοις, ἀπεβίωσε δὲ ἐν Φαναρίω τῷ 1892. Τὴν μoυσικὴν ἐσπούδασε παρὰ Ὀνουφρίῳ τῷ Βυζαντίω καὶ Στεφάνῳ τῷ Λαμπαδαρίω τῆς Μ.Ἐκκλησίας. Παναγιώτης Γριτσάνης, μουσικὸς ἐν Ἀλεξανδρεία, ἐγεννήθη ἐν Ζακύνθω τῷ 1835, ἐξεπαιδεύθη ἐγκυκλοπαιδικὼς ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ, ἅμα δὲ ἐπεδόθη εἰς τὴν σπουδὴν τῆς τε ἡμετέρας καὶ τῆς εὐρωπαϊκὴς μουσικῆς, διατελέσας καὶ ἱεροψάλτης ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου Διονυσίου ἐπὶ δεκαετίαν (1855-1865). Τῷ 1863 ἐπὶ τῆς πατριαρχείας Σωφοονίου τοῦ ἀπὸ Ἀμασείας, συστάντος ἐν Κων/πόλει τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου, ἀνετέθη εἰς τὸν Γριτσάνην ἡ περιγραφὴ τῆς ἐν τοῖς Ἰονίοις νήσοις ψαλλομένης Κρητικῆς ἢ Ἐπτανησιακὴς μουσικῆς. Τῷ 1865 διορισθεὶς μουσικὸς τῆς ἐν Νεαπόλει ἑλληνικῆς ὀρθοδόξου κοινότητος, ἀνέπτυξε τάς μουσικὰς αὐτοῦ γνώσεις ἐπὶ ὀκταετίαν θεωρητικῶς τε καὶ πρακτικῶς σπουδάσας τὴν εὐρωπαϊκὴν μουσικὴν (1865-1873). Τῷ 1873 προσεκλήθη ὑπὸ τῆς ἐν Ἀλεξανδρεία ἑλληνικῆς κοινότητος ὅπως γείνη ἰδρυτὴς τοῦ τετραφώνου μουσικοῦ συστήματος ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ Εὐαγγελισμού, ὅτε καὶ πολλαὶ διατριβαὶ ἐδημοσιεύθησαν ὑπὸ τῶν διαφωνουσῶν ἐν τῷ ζητημάτι τούτῳ μερίδων. Τὸ ὑπὸ τοῦ Γριτσάνη ἐφαρμοσθὲν σύστημα τῆς τετραφωνίας εἶναί τι μικτόν, διότι παρεδέχετο μετ’ ἀκριβείας, ἐκ τοῦ συστήματος τοῦ Χαβιαρὰ ὅσα ἐθεώρει ἁρμόδια, ἀπέβαλε δὲ ὅσα ἐφαίνοντο αὐτῷ ἐλλιπῆ κατά τι, συμπληρῶν αὐτὰ δι’ἰδίων συνθέσεων, ἐν αἷς προσεπάθει ὅσον ἐνῆν να τηρῇ τοὺς ὀκτὼ ἤχους τῆς ἡμετέρας μουσικῆς. Διετέλεσε καὶ διδάσκαλος τῆς μουσικῆς εἰς τὰ σχολεῖα τῆς ἐν Ἀλεξανδρεία ἑλληνικῆς κοινότητος. Ἐδημοσίευσε διαφόρους διατριβὰς περὶ τοῦ ζητήματος τῆς καθ’ἠμᾶς μουσικῆς, δημοσιευθείσας εἰς ἑλληνικὰς ἐφημερίδας. Τῷ 1889 ἐξέδωκεν ἐν Ἀθήναις μουσικὸν τῆς εὐρωπαϊκὴς μουσικῆς θεωρητικόν, ὑπὸ τὸν τίτλον «Στοιχεῖα τῆς φωνητικῆς μουσικῆς πρὸς χρῆσιν τῆς ἐν τοῖς σχολείοις σπουδαζούσης νεολαίας». Κατέλιπεν ἡμῖν καὶ ὡραῖον ἔργον (1891) ὑπὸ τὸν τίτλον «Στυχουργικὴ τῆς καθ’ἠμᾶς νεωτέρας ἑλληνικῆς ποιήσεως καὶ ἀντιπαράθεσις τῶν στίχων ταύτης πρὸς τοὺς τῆς ἀρχαίας μετὰ σχετικῆς προσθήκης περὶ τοῦ ῥυθμοῦ τῆς ὑμνογραφίας τῆς ἑλληνικῆς ἐκκλησίας».

Γεώργιος Σαραντεκκλησιώτης, ἱεροψάλτης ἠδυφωνότατος, διακρινόμενος ἐπὶ εὐστροφία φωνῇς, μελοποιὸς ἄριστος καὶ γνώστης τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς• ἐγεννήθη τῷ 1841 ἐν 4 0 Ἐκκλησίαις τῆς Θρᾴκης, ἐμαθήτευσε δὲ παρὰ τῷ πρωτοψάλτη τῆς μονῆς Ἰβήρων Ζωσιμὰ τῷ μοναχῷ καὶ ἄλλοις περιωνύμοις μουσικοδιδασκάλοις τῆς Κων/πόλεως. Ἀπὸ δὲ τοῦ 1864 μέχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, γενομένου τῇ 15 Σεπτεμβρίου 1891, ἔψαλεν εἰς τάς κεντρικωτέρας ἐκκλησίας τῆς βασιλευούσης. Ἐμέλισε πολλὰ καὶ διάφορα μαθήματα, ἐξ ὢν ἐδημοσιεύθησαν τὸ εἰς ἦχον Ἅ΄ «Μακάριος ἀνήρ» εἰς τὸ «Ἐν ἄνθος τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς» ὑπὸ Ἀγαθαγγέλου Κυριαζίδου, τὸ Δύναμις «Ὅσοι εἰς Χριστόν» καὶ τὸ Δύναμις «Τὸν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν» καὶ διάφορα ἄλλα εἰς τὸ «Μουσικὸν Δωδεκαήμερον» ὑπὸ Ἀλεξάνδρου Βυζαντίου, ὕμνοι καὶ ᾠδαὶ πρὸς τὴν Α.Α.Μ. τὸν Σουλτάνον εἰς τὴν «Καλλίφωνον Σειρῆνα» ὑπὸ Παναγιώτου Κηλτζανίδου. Ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ κράτιστοι τῆς ψαλμωδίας ἐκτελεσταὶ ἀνεδείχθησαν ὁ Ἐμμανουὴλ Κρεμέζης, πρωτοψάλτης τῆς ἱερᾶς μητροπόλεως Φιλιππουπόλεως, ὁ Στέφανος Ἀναστασιάδης, ἅ΄ ψάλτης τῆς ἐν Νεοχωρίω ἐκκλησίας τῆς Παναγίας Κουμαριωτίσσης, ὁ Ἰωάννης Βασιλειάδης ἅ΄ ψάλτης τῆς ἐν Γαλατά ἐκκλησίας τῆς Παναγίας Καφατιανὴς καὶ ὁ Βασίλειος Γεωργιάδης, ἅ΄ ψάλτης τῆς ἐν Χασκιοϊ ἐκκλησίας τῆς ἁγίας Παρασκευῆς.

Κωνσταντῖνος Φωκαεύς, υἱὸς καὶ μαθητῆς ἐν τῇ μουσικῇ τοῦ μουσικοδιδασκάλου Θεοδώρου Φωκαέως. Ἐγκρατέστατος τῆς ἡμετέρας μουσικῆς καὶ τῆς τῶν Εὐρωπαίων. Διετέλεσεν ἱεροψάλτης εἰς τὴν πατρίδα αὐτοῦ Φωκαῖαν καὶ εἰς Κων/πόλιν. Ἐδίδαξε τὴν ἐκκλησιαστικὴν μουσικὴν καρποφορώτατα, εἰς τὴν ἐν Χάλκῃ Θεολογικὴν Σχολὴν καὶ εἰς τὴν Μουσικὴν Σχολὴ τοῦ ἐν Φαναρίω Μουσικοῦ Συλλόγου «Ὀρφέως», τὴν δὲ εὐρωπαϊκὴν εἰς διάφορα παρθεναγωγεία τῆς βασιλευούσης. Ἀπεβίωσε πρὸ διετίας ὑπερεξηκοντούτης ἐν Περαίᾳ τῆς Σμύρνης.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Προηγούμενη

Επιστροφή στην Βιογραφικά στοιχεῖα (θεωρητικοί, μελουργοί, ψάλτες)

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση : Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης