᾿Ακολουθίες τοῦ ᾀσματικοῦ τυπικοῦ

Κανόνες Δ. Συζήτησης
῾Η χρῆσις τοῦ δημοσιευομένου ὑλικοῦ καὶ τῶν συνημμένων ἀρχείων διέπεται ἀπὸ τοὺς παρακάτω ὅρους·
α) γιὰ τὰ πνευματικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1236
β) γιὰ τὰ ἐμπορικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1237

᾿Ακολουθίες τοῦ ᾀσματικοῦ τυπικοῦ

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τετ 21 Ιαν 2009, 22:16:32

...τὸ στοιχεῖον τῆς λιτανείας, τὸ ὑπάρχον ἐντόνως στὸ ἀρχαῖο ᾀσματικὸ τυπικό, εἶναι ἐξίσου ἔντονον καὶ στὸ μοναστηριακὸν τυπικόν, ὅπως διατηρεῖται στὸ ῞Αγιον Ὄρος καὶ σὲ ἄλλες ἀρχαῖες μονές, ἀλλὰ καὶ ὅπως διαφαίνεται ἀπὸ τὶς μαρτυρίες παλαιοτέρων χειρογράφων. ἄραγε μποροῦμε νὰ ὑποθέσωμεν ὅτι αὐτὸ τὸ στοιχεῖον εἶναι δάνειον τοῦ μοναστηριακοῦ τυπικοῦ ἀπὸ τὸ ἐνοριακόν; (ἔχω ἐκφραστῆ παλαιότερον θετικῶς ὑπὲρ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως.)

17/6/2008



copyright 2008 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: ᾿Ακολουθίες τοῦ ᾀσματικοῦ τυπικοῦ

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τετ 21 Ιαν 2009, 23:33:04

... Πρέπει νὰ συγκρατώμεθα ἀπὸ τυχὸν ἐνθουσιασμοὺς καὶ ἀκρότητας καὶ νὰ ἐπιτελῶμεν τὴν ἐξωτερικὴν λατρείαν τῆς ἐκκλησίας εἰς τρόπον, ὥστε νὰ γίνεται θυσία ζῶσα, λογικὴ καὶ εὐάρεστος τῷ Κυρίῳ. ἡ καθιέρωσις τέτοιων ἀναβιώσεων (ὅπως τῶν ἀκολουθιῶν τοῦ ᾀσματικοῦ τύπου) διὰ λόγους «φολκλορικοὺς» ἢ δὲν ξέρω τί ἄλλο ἀσφαλῶς καὶ συνιστᾷ ἔκπτωσιν τοῦ σκοποῦ καὶ τοῦ περιεχομένου τῆς λατρείας. δὲν θὰ συμφωνήσω ὅμως ὅτι κάθε τέτοια ἔκτακτος τέλεσις/ἀναβίωσις ἀκολουθιῶν εἶναι ἄστοχος καὶ «ἔκπτωσις». ἐδῶ θὰ εἶμαι ἐπιφυλακτικὸς καὶ θὰ κρίνω ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος.

... Πρέπει ἐδῶ νὰ καταθέσω δύο ἢ τρεῖς λόγους διὰ τοὺς ὁποίους θεωρῶ χρήσιμον τὴν ὑπὸ προϋποθέσεις (αὐστηρῶς ὅμως καθοριζομένας) ἔκτακτον τέλεσιν παλαιοτέρων καὶ σήμερον ἴσως λησμονημένων ἀκολουθιῶν. καὶ δὲν περιορίζω τὸν λόγον μόνον εἰς τὰς ἀκολουθίας τοῦ ᾀσματικοῦ τύπου.

1ον. Λόγοι ἐπιστημονικοὶ καὶ ἐρευνητικοὶ τοῦ λειτουργικοῦ κλάδου. δὲν ἀρκεῖ ἡ σπουδὴ καὶ μελέτη τῶν χειρογράφων. οἱ ἐρευνηταὶ αἰσθάνονται πολλάκις ἔντονον τὴν ἀνάγκην νὰ ἴδουν ἐν τῇ πράξει ἐφαρμοζόμενα αὐτὰ ποὺ διασῴζονται εἰς τὰς λειτουργικὰς πηγάς, διὰ νὰ τὰ κατανοήσουν καλλίτερον. καὶ δὲν πρόκειται μόνον διὰ τὰς ἀκολουθίας τοῦ ᾀσματικοῦ τύπου, ἀλλὰ καὶ διὰ πολλὰ θέματα τῶν συνήθων ἀκολουθιῶν, τὰς ὁποίας νομίζομεν ὅτι κατέχομεν ἐπαρκῶς, ἀλλὰ ἴσως νὰ μὴ εἶναι ἀπολύτως ὀρθὴ αὐτὴ ἡ ἀντίληψίς μας. ἕνα παράδειγμα· ἂν δὲν ἐτελοῦσα τὴν βάπτισιν τοῦ παιδιοῦ μου ἐντὸς τῆς λειτουργίας, δὲν θὰ μποροῦσα νὰ κατανοήσω ὡρισμένας λεπτομερείας καὶ δὲν θὰ μποροῦσα νὰ διαπιστώσω ὡρισμένα σημεῖα, στὰ ὁποῖα αἱ ὁδηγίαι ποὺ ἔδιδεν ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς ᾿Ιωάννης Φουντούλης δὲν πρέπει νὰ ἐφαρμόζωνται πάντοτε κατὰ γράμμα κ.λπ.κ.λπ. καὶ ἄλλα θέματα πρακτικῆς κυρίως φύσεως, τὰ ὁποῖα εἶχα εὐτυχῶς τὴν εὐκαιρίαν νὰ τὰ συζητήσω μὲ τὸν ἴδιον καὶ νὰ ἀσχοληθῶμεν μὲ τὴν πιθανὴν βελτίωσίν των. εἶναι τόσον ἔντονος αὐτὴ ἡ ἀνάγκη ἐφαρμογῆς, δοκιμῆς καὶ «πειραματισμοῦ» (ἐντὸς τῶν αὐστηρῶν πλαισίων τῆς ἱερᾶς λατρείας πάντοτε), ὥστε προσεγγίζω τὴν συμπλήρωσιν δύο δεκαετιῶν εἰς τὴν ἀναζήτησιν ἑνὸς ἱεροῦ χώρου (παρεκκλησίου ἢ ναϋδρίου ἢ ἐξωκλησίου κ.λπ.) ἐν τῇ ᾿Αττικῇ κυρίως ἢ ἀλλοῦ, ὅπου θὰ εἶναι δυνατὸν μαζὶ μὲ τὴν συνδρομὴν καὶ ἄλλων φίλων καὶ ἐρευνητῶν, κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, νὰ πραγματοποιοῦνται τέτοιες ἀκολουθίες ἢ ἐφαρμογές.

2ον. Συναφὲς μὲ τὸ προηγούμενον εἶναι ὅτι ἡ ἔκτακτος τέλεσις τέτοιων ἀκολουθιῶν μᾶς προσφέρει πολλάκις τὴν δυνατότητα καλλιτέρας κατανοήσεως τῶν συνήθων τακτῶν ἀκολουθιῶν τοῦ σημερινοῦ τυπικοῦ. κατανοοῦμεν ἴσως διατί εἰς τὸν ὄρθρον ἢ εἰς τὴν λειτουργίαν λέγεται τὸ α ἢ γίνεται τὸ β, διότι αἴφνης βλέπομεν τὴν προέλευσίν των ἢ τὴν σχέσιν των μὲ μίαν ἔκτακτον ἀκολουθίαν. παράδειγμα φέρω τὴν λειτουργίαν τὴν ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ. προσωπικῶς θεωρῶ ὅτι ἡ συχνὴ ἢ ἀκόμη καὶ ἡ ἀνὰ ἔτος ἅπαξ τέλεσίς της δὲν εἶναι καὶ τόσον δόκιμος (συγγνώμην ποὺ τὸ ἀναφέρω, εἶναι προσωπική μου ἄποψις αὐτό, καὶ δὲν θὰ ἤθελα νὰ ἐπεκταθῶ περισσότερον)· δὲν μπορῶ ὅμως νὰ ἀρνηθῶ τὸ ὅτι ἡ πειραματικὴ τέλεσίς της ἔδωκεν ἀφορμὴν γιὰ ἐνδιαφέρουσες καὶ χρήσιμες παρατηρήσεις σχετικὰ μὲ τὶς λειτουργίες τοῦ χρυσοστόμου καὶ τοῦ μεγάλου Βασιλείου.

3ον. Μὲ αὐτὲς τὶς σήμερον ξεχασμένες ἀκολουθίες ἡ ἐκκλησία ἐπὶ αἰῶνας ἐλάτρευσε τὸν Κύριόν της, ἐδημιούργησε τὰ πλήθη τῶν ἁγίων της, καὶ –κάτι τὸ πολὺ σημαντικὸν– διηυκόλυνε πρακτικῶς τὰ μέλη της ὑπὸ συνθῆκες πολλάκις ἀντίξοες σὲ διάφορους τόπους καὶ ἐποχές. σήμερον τὰ μέλη τῆς ἐκκλησίας καλοῦνται νὰ ἀντιμετωπίσουν κοινωνικὰς συνθήκας πολὺ διαφορετικὰς ἀπὸ τὸ πρόσφατον παρελθόν, οἱ ὁποῖες ὅμως πολλὲς φορὲς ἔχουν ὁμοιότητες μὲ τὶς συνθῆκες ποὺ ἐπιτυχῶς ἀντιμετώπισεν ἡ ἀρχαία ἐκκλησία. ἡ ἔκτακτος τέλεσις ἐκείνων τῶν ἀκολουθιῶν δὲν θὰ ὁδηγήσῃ μὲν εἰς τὴν ἀναβίωσίν των, ἴσως ὅμως νὰ βοηθήσῃ τὴν ἐκκλησίαν στὸ νὰ προσαρμόσῃ τὸν σύγχρονον τύπον λατρείας της μὲ τρόπον παραδοσιακὸν καὶ πατερικόν, τὸ ὁποῖον πρέπει νὰ εἶναι πάντοτε τὸ ζητούμενον. θὰ εἶναι μικρὰ μία τέτοια ὠφέλεια;

4ον. ᾿Αλλὰ ἀκόμη καὶ εἰς τὴν πιθανότητα τῆς ἀναβιώσεως ἢ ἐπαναφορᾶς κάποιας παλαιᾶς ἀκολουθίας δὲν μπορῶ νὰ εἶμαι ἀπόλυτα ἀρνητικός, ἐπαναλαμβάνω ὅμως: ὑπὸ αὐστηρὰς προϋποθέσεις. δὲν μπορῶ νὰ ἀποκλείσω ἐντελῶς ἕνα τέτοιο ἐνδεχόμενον, οὔτε μπορῶ νὰ ἀπαγορεύσω στὴν ἐκκλησίαν νὰ πράξῃ κάτι τέτοιο, ὅταν καὶ ἐφόσον αὐτὴ τὸ κρίνῃ ὀρθὸν καὶ ἀπαραίτητον. μήπως ἄλλωστε καὶ ἡ λειτουργία ἡ ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ ἁγίου ᾿Ιακώβου τοῦ ἀδελφοθέου δὲν εἶναι μία παρομοία περίπτωσις;

(20/6/2008)



copyright 2008 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι


Επιστροφή στην ᾿Αρχαῖον ᾀσματικόν τυπικόν

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση : Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης

cron