Τὸ πατριαρχικὸν ὕφος ἐν ᾿Αθήναις

Κανόνες Δ. Συζήτησης
῾Η χρῆσις τοῦ δημοσιευομένου ὑλικοῦ καὶ τῶν συνημμμένων ἀρχείων διέπεται ἀπὸ τοὺς παρακάτω ὅρους·
α) γιὰ τὰ πνευματικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1236
β) γιὰ τὰ ἐμπορικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1237

Τὸ πατριαρχικὸν ὕφος ἐν ᾿Αθήναις

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Πέμ 26 Φεβ 2009, 15:52:05

Τὸ πατριαρχικὸν μουσικὸν ὕφος ἐν ᾿Αθήναις

ἤ τοι
περὶ πατριαρχικῶν καὶ Κωνσταντινουπολιτῶν ψαλτῶν καὶ διδασκάλων
καὶ περὶ τῶν μαθητῶν αὐτῶν ἐν ᾿Αθήναις
ἀπὸ τοῦ 19ου αἰῶνος καὶ ἑξῆς



§1. Πρωτοψάλτης τῆς μεγάλης ἐκκλησίας ἀπὸ τοῦ 1805 ἕως τοῦ 1819 ἦτο ὁ Μανουὴλ Βυζάντιος. μαθηταὶ αὐτοῦ —εἰς τὴν παλαιὰν βεβαίως γραφὴν— ἦσαν πολλοί, ἐν οἷς Κωνσταντῖνος ὁ Βυζάντιος, Πέτρος Συμεὼν ὁ ῾Αγιοταφίτης, Πέτρος ὁ ᾿Εφέσιος, Πέτρος Γεωργίου ὁ Βυζάντιος (γεννηθεὶς περὶ τὸ 1780-1785) καὶ ἄλλοι. ὁ Πέτρος Γεωργίου ἐδιδάχθη καὶ τὴν νέαν γραφὴν παρὰ τῶν τριῶν ἐφευρετῶν αὐτῆς. τῷ 1821 διωρίσθη πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Τήνῳ ναοῦ τῆς εὐαγγελιστρίας. τῷ δὲ 1831 ἦλθεν εἰς ᾿Αθήνας, ἔνθα ἔψαλλεν εἰς διαφόρους ναοὺς οἰκειοθελῶς ἄνευ ἀμοιβῆς. (Γεωργίου Παπαδοπούλου, «Συμβολαί» σ. 341)



copyright 2009 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Τὸ πατριαρχικὸν ὕφος ἐν ᾿Αθήναις

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 14 Μαρ 2009, 13:54:43

§2. Κατὰ τὴν αὐτὴν ἐποχήν, 1ον ἥμισυ τοῦ 19ου αἰῶνος, πρωτοψάλτης εἰς τὸν ναὸν τῆς ἁγίας Εἰρήνης τῶν ᾿Αθηνῶν εἶναι ὁ Ζαφίριος ᾿Αποστόλου Ζαφιρόπουλος. [ἡ ὀρθὴ γραφὴ τῆς λέξεως ζαφίριον ἢ σάπφιρος καὶ τῶν παραγώγων της (Σάπφιρα, Ζαφίριος, κ.λπ.) εἶναι μὲ ι καὶ ὄχι μὲ -ει-, ὅπως ἐσφαλμένως συνηθίζεται.] ὁ Ζαφιρόπουλος ἦτο λόγιος μουσικοδιδάσκαλος, ἐφοίτησε δὲ μουσικῶς εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ ἦτο μαθητὴς τοῦ Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου, ἐκ τῶν ὁποίων ἔλαβε καὶ πτυχίον. ἐπιστρέψας εἰς ᾿Αθήνας ἐδίδαξεν εὐδοκίμως καὶ ἐπὶ μακρὸν τὴν μουσικήν, ἐξέδωκε δὲ καὶ τὸ ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου. ἦτο ἐκ τῶν κυριωτέρων πολεμίων τοῦ λεσβίου μουσικοῦ συστήματος ἐν ᾿Αθήναις, δημοσιεύσας καὶ σχετικὴν μελέτην τῷ 1842 «῾Ο Γεώργιος Λέσβιος καὶ τὸ Λέσβιον αὐτοῦ σύστημα». εἶναι σημαντικὸν νὰ προστεθῇ ἐδῶ ὅτι αἱ μουσικαὶ ἀπόψεις τοῦ Ζαφιρίου εἶχαν ἰδιαιτέραν βαρύτητα, διότι τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ὁ ναὸς τῆς ἁγίας Εἰρήνης ἦτο ὁ μητροπολιτικὸς ναὸς τῶν ᾿Αθηνῶν. ὁ Ζαφίριος ἐμέλισε διάφορα μαθήματα (μὲ ἐνδιαφέροντα στοιχεῖα), ἀπέθανε δὲ ἐν ᾿Αθήναις τῷ 1851, ἀφήσας πλειάδα μαθητῶν. (Γεωργίου Παπαδοπούλου, «Συμβολαί» σ. 341, «῾Ιστορικὴ ἐπισκόπησις» σ. 209)




copyright 2009 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Τὸ πατριαρχικὸν ὕφος ἐν ᾿Αθήναις

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Παρ 20 Μαρ 2009, 13:57:58

§3. Κατὰ τὴν περίοδον τῆς βασιλείας τοῦ Ὄθωνος καὶ συγκεκριμένως τῷ 1837 ἀπεφασίσθη νὰ συσταθῇ «σχολεῖον ψαλτικῆς» ἐν ᾿Αθήναις, αἱ ὁποῖαι ἀπὸ τοῦ ἔτους 1834 εἶναι ἡ νέα πρωτεύουσα τῆς ἀπελευθερωθείσης ῾Ελλάδος. ἡ σχολὴ ἤρχισε τὴν λειτουργίαν της ἀπὸ τὰς 2 δεκεμβρίου 1837. μὲ βασιλικὴν ἀπόφασιν διδάσκαλος τῆς σχολῆς διωρίσθη... ποῖος ἄλλος; παρὰ ὁ προαναφερθεὶς πρωτοψάλτης τοῦ μητροπολιτικοῦ ναοῦ Ζαφίριος Ζαφιρόπουλος. οὗτος ἦτο ὁ τακτικὸς διδάσκαλος τῆς σχολῆς μὲ βοηθόν του τὸν ἱεροδιάκονον Θεόκλητον. ἀμφότεροι οἱ διδάσκαλοι ὑπεχρεοῦντο μετὰ τῶν μαθητῶν των νὰ χοροστατοῦν κατὰ τὰς ἐπισήμους ἡμέρας εἰς τὸν καθεδρικὸν ναὸν τῆς πρωτευούσης, ἤγουν εἰς τὸν ναὸν τῆς ἁγίας Εἰρήνης τῆς ὁδοῦ Αἰόλου. (᾿Ιωάννη Σίμου, «῾Η μουσικὴ ἐκπαίδευσις στὴν νεωτέρα καὶ σύγχρονον ῾Ελλάδα», ᾿Αθῆναι 2004, σ. 73-74.) καὶ οὕτω μὲ βασιλικὴν ἀπόφασιν ὁ μαθητὴς τοῦ Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν τριῶν διδασκάλων τῆς νέας μεθόδου καθίσταται ὁ ἐν ᾿Αθήναις ἐπίσημος διδάσκαλος τῆς ἐπισήμου ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ὡς ὁ καταλληλότερος διὰ νὰ μεταφέρῃ καὶ διδάξῃ τὰ ἐν Κωνσταντινουπόλει μαθήματα τῆς ἐκεῖ ἱδρυθείσης πατριαρχικῆς μουσικῆς σχολῆς. ἑπομένως δυνάμεθα νὰ κατανοήσωμεν καλλίτερον τὸ κῦρός του ἀλλὰ καὶ τὴν ἁρμοδιότητά του διὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ καινοφανοῦς μουσικοῦ συστήματος τοῦ Γεωργίου Λεσβίου, τὸ ὁποῖον ἀλλοίωνε τὸ ὕφος τῶν μουσικῶν μαθημάτων.




copyright 2009 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Τὸ πατριαρχικὸν ὕφος ἐν ᾿Αθήναις

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Δευτ 08 Ιουν 2009, 20:46:48

Dionysios έγραψε:§1. Πρωτοψάλτης τῆς μεγάλης ἐκκλησίας ἀπὸ τοῦ 1805 ἕως τοῦ 1819 ἦτο ὁ Μανουὴλ Βυζάντιος. μαθηταὶ αὐτοῦ —εἰς τὴν παλαιὰν βεβαίως γραφὴν— ἦσαν πολλοί, ἐν οἷς Κωνσταντῖνος ὁ Βυζάντιος, Πέτρος Συμεὼν ὁ ῾Αγιοταφίτης, Πέτρος ὁ ᾿Εφέσιος, Πέτρος Γεωργίου ὁ Βυζάντιος (γεννηθεὶς περὶ τὸ 1780-1785) καὶ ἄλλοι. ὁ Πέτρος Γεωργίου ἐδιδάχθη καὶ τὴν νέαν γραφὴν παρὰ τῶν τριῶν ἐφευρετῶν αὐτῆς. τῷ 1821 διωρίσθη πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Τήνῳ ναοῦ τῆς εὐαγγελιστρίας. τῷ δὲ 1831 ἦλθεν εἰς ᾿Αθήνας, ἔνθα ἔψαλλεν εἰς διαφόρους ναοὺς οἰκειοθελῶς ἄνευ ἀμοιβῆς. (Γεωργίου Παπαδοπούλου, «Συμβολαί» σ. 341)


᾿Επαναδιατυπώνω τὴν ἀνωτέρω παράγραφον 1 ἐμπλουτίζων αὐτὴν μὲ περισσότερα στοιχεῖα.

§1. Πρωτοψάλτης τῆς μεγάλης ἐκκλησίας ἀπὸ τοῦ 1805 ἕως τοῦ 1819 ἦτο ὁ Μανουὴλ Βυζάντιος. σπουδαῖοι καὶ ἄριστοι μαθηταὶ αὐτοῦ —εἰς τὴν παλαιὰν βεβαίως γραφὴν— ἦσαν πολλοί, ἐν οἷς Κωνσταντῖνος ὁ Βυζάντιος, Πέτρος Συμεὼν ὁ ῾Αγιοταφίτης, Πέτρος ὁ ᾿Εφέσιος, Πέτρος Γεωργίου ὁ Βυζάντιος (γεννηθεὶς περὶ τὸ 1780-1785) καὶ ἄλλοι. ὁ Πέτρος Γεωργίου ὁ Βυζάντιος εἶχεν ἐπίσης διδάσκαλον καὶ τὸν Γεώργιον τὸν Κρῆτα, ἐδιδάχθη καὶ τὴν νέαν γραφὴν παρὰ τῶν τριῶν ἐφευρετῶν αὐτῆς, ἀνεδείχθη δὲ διαπρεπὴς μουσικὸς καὶ ἄριστος ἐκτελεστὴς τοῦ πατριαρχικοῦ ὕφους. ἔψαλεν εἰς διαφόρους ναοὺς τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ κυρίως εἰς τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου ᾿Ιωάννου τῶν Χίων ἐν Γαλατᾷ ἕως τοῦ ἔτους 1821 (ἴσως ἀπὸ τοῦ ἔτους 1807 ἢ 1810). τῷ 1821 διωρίσθη πρωτοψάλτης τοῦ ἐν Τήνῳ ναοῦ τῆς εὐαγγελιστρίας, τῷ δὲ 1830 ἦλθεν εἰς ᾿Αθήνας, ἔνθα ἔψαλλεν εἰς διαφόρους ναοὺς οἰκειοθελῶς ἄνευ ἀμοιβῆς. (ὁ μὲν Γ. Παπαδόπουλος καὶ εἰς τὰ τρία ἱστορικοφανῆ συγγράμματά του δίδει τὸ ἔτος 1830 ὡς χρονολογίαν ἐλεύσεως τοῦ Πέτρου εἰς ᾿Αθήνας, ὁ δὲ Γ. Γεωργιάδης σημειοῖ τὸ 1838, ἀλλὰ πιθανὸν πρόκειται περὶ τυπογραφικῆς ἀβλεψίας.) τῷ 1831 μετὰ τὴν κοίμησιν τοῦ λαμπαδαρίου τῆς μεγάλης ἐκκλησίας ᾿Αντωνίου ἐκλήθη ὁ Πέτρος ὑπὸ τοῦ πατριάρχου Κωνσταντίου Α΄ νὰ λάβῃ τὴν θέσιν τοῦ λαμπαδαρίου ἔναντι τοῦ τότε πρωτοψάλτου Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου. ὁ Κωνσταντῖνος ἦτο πρώην συμμαθητὴς τοῦ Πέτρου Γεωργίου εἰς τὸν Μανουὴλ τὸν Βυζάντιον, ὅλοι καταγόμενοι ἐκ τῆς αὐτῆς συνοικίας, ἦτο δὲ ὁ Κωνσταντῖνος καὶ κατὰ 3-5 ἔτη περίπου μεγαλείτερος τοῦ Πέτρου. καὶ ναὶ μὲν ἐθεωρεῖτο ὁ Πέτρος ἰσάξιος μὲ τὸν Κωνσταντῖνον εἰς τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μέλους μὲ σεμνοπρεπῆ καὶ σοβαρὸν τρόπον, ἀλλ᾿ ὁ Πέτρος δὲν ἐδέχθη τὴν θέσιν· ὡς ἕνα ἐκ τῶν πιθανῶν λόγων τῆς ἀρνήσεώς του ὁ Γ. Παπαδόπουλος ἀναφέρει καὶ τὴν κακὴν τότε οἰκονομικὴν κατάστασιν τοῦ πατριαρχείου, σαφῶς δὲ ἐννοεῖ ὅτι ὑπῆρχαν καὶ ἄλλοι λόγοι, τοὺς ὁποίους δὲν κατονομάζει μέν, νομίζω ὅμως ὅτι τυγχάνουν εὐνόητοι. ὁ Πέτρος ἐκοιμήθη ὑπέργηρως τῷ 1875 ἐν ᾿Αθήναις, ἔνθα ἔψαλλεν ἐπὶ μίαν τεσσαρακονταετίαν περίπου. κατέλιπε πολυάριθμα μουσουργήματα, τὰ ὁποῖα ἐδώρισεν εἰς τὴν βιβλιοθήκην τῆς θεολογικῆς σχολῆς Χάλκης.
[8/6/2009]


copyright 2009 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Τὸ πατριαρχικὸν ὕφος ἐν ᾿Αθήναις

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 13 Ιουν 2009, 18:38:53

Dionysios έγραψε:§1. Πρωτοψάλτης τῆς μεγάλης ἐκκλησίας ἀπὸ τοῦ 1805 ἕως τοῦ 1819 ἦτο ὁ Μανουὴλ Βυζάντιος. σπουδαῖοι καὶ ἄριστοι μαθηταὶ αὐτοῦ —εἰς τὴν παλαιὰν βεβαίως γραφὴν— ἦσαν πολλοί, ἐν οἷς Κωνσταντῖνος ὁ Βυζάντιος, Πέτρος Συμεὼν ὁ ῾Αγιοταφίτης, Πέτρος ὁ ᾿Εφέσιος, Πέτρος Γεωργίου ὁ Βυζάντιος (γεννηθεὶς περὶ τὸ 1780-1785) καὶ ἄλλοι. ὁ Πέτρος Γεωργίου ὁ Βυζάντιος εἶχεν ἐπίσης διδάσκαλον καὶ τὸν Γεώργιον τὸν Κρῆτα, ἐδιδάχθη καὶ τὴν νέαν γραφὴν παρὰ τῶν τριῶν ἐφευρετῶν αὐτῆς, ... ἐκοιμήθη ὑπέργηρως τῷ 1875 ἐν ᾿Αθήναις...


Μία διευκρίνισις. ὁ Πέτρος Γεωργίου ὁ Βυζάντιος δὲν ταυτίζεται μὲ τὸν παλαιότερό του καὶ σχεδὸν συνονόματό του πρωτοψάλτη τοῦ Πατριαρχείου Πέτρο Νεοχωρίτη τὸν Βυζάντιο τὸν «φυγᾶ». ὁ πρωτοψάλτης Πέτρος ὁ «φυγᾶς» διετέλεσε κατὰ σειρὰν β΄ δομέστικος (1766-1777), λαμπαδάριος (1788-1801) καὶ πρωτοψάλτης (1802-1804) τῆς μεγάλης ἐκκλησίας, ὁπότε καὶ ἔφυγε ἐκ τῆς πρωτοψαλτίας, ἐξ οὗ καὶ τὸ προσωνύμιον «φυγᾶς»· ἐκοιμήθη δὲ τὸ 1808. ὁ Πέτρος Γεωργίου ἑπομένως εἶναι νεώτερός του κατὰ 60-70 χρόνια, καὶ εἶναι πιθανὸν ἐκτὸς ἀπὸ μαθητὴς τοῦ Μανουὴλ νὰ ὑπῆρξε καὶ μαθητὴς τοῦ Πέτρου τοῦ «φυγᾶ». ἐκείνην τὴν ἐποχὴ ἀκόμη δὲν εἶχαν καθιερωθῆ τὰ ὑποχρεωτικὰ ἐπώνυμα, γι᾿ αὐτὸ καὶ εὔκολα δημιουργοῦνται συγχύσεις μεταξὺ προσώπων ποὺ φέρουν τὸ ἴδιο ὄνομα καὶ κατάγονται ἀπὸ τὸν ἴδιο τόπο.


copyright 2009 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι


Επιστροφή στην Πατριαρχικόν ὕφος

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση : Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης

cron