Καταγωγή Καλοφωνικών Ειρμών

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΟΦΩΝΙΚΩΝ ΕΙΡΜΩΝ

ΗΧΟΣ Α΄.

Αποβλεψάμενος ο τύραννος Πέτρου Μπερεκέτου
Ζ΄. Ωδή Τριών Παίδων
Από του θρόνου κατήλθεν ο Ηγεμών Πέτρου Μπερεκέτου
Καταγωγή Άγνωστος
Άστρον ήδη ανατέταλκεν Βαλασίου Ιερέως
Γ΄. Ωδή Προεορτίου Κανόνος 20ης Δεκεμβρίου
Αύτη η κλητή Πέτρου Μπερεκέτου
Η΄. Ωδή Κανόνος Πάσχα
Άχραντε Θεοτόκε Δημητρίου Ιωαννίδη
Θεοτοκίον Καθισμάτων Α΄. Στιχολογίας Δευτέρας
Δεύτε λαοί Δημητρίου Ιωαννίδη
Η΄. Ωδή Κυριακής
Δεύτε πόμα πίωμεν Πέτρου Μπερεκέτου
Γ΄. Ωδή Κανόνος Πάσχα
Δοξάσωμεν Τριάδα αχώριστον Γερμανού Νέων Πατρών
Ζ΄. Ωδή 2ου Κανόνος 21ης Νοεμβρίου
Εις τα όρη των Σών Δημητρίου Ιωαννίδη
Β΄. Αντίφωνον Αναβαθμών
Εν τη βροντώση καμίνω Πέτρου Μπερεκέτου
Ζ΄. Ωδή Τριών Παίδων Κυριακής Α΄.
Εσείσθη πάσα κτίσις Δημητρίου Ιωαννίδη
Ζ΄. Ωδή Τετάρτης
Η κάμινος Σωτήρ Αρσενίου του Μικρού
Ζ΄. Ωδή Εισοδίων
Η τρίφωτος ουσία Πέτρου Μπερεκέτου
Η΄. Ωδή Τριών Παίδων Κυριακής Α΄.
Ίδε ήν προέφης Προφήτα Πέτρου Μπερεκέτου
Η΄. Ωδή 1ου Κανόνος Αγ. Γεωργίου
Ιδού καιρός μετανοίας Δημητρίου Ιωαννίδη
Θ΄. Ωδή Τρίτης
Λίθον όν απεδοκίμασαν Βαλασίου Ιερέως
Γ΄. Ωδή Τρίτης
Νύν πάντα πεπλήρωται φωτός Γεωργίου του Κργτός
Γ΄. Ωδή Πάσχα
Ο Άγγελος εβόα Δημητρίου Ιωαννίδη
Θ΄. Ωδή Πάσχα
Όρός Σε τη χάριτι Βαλασίου Ιερέως
Δ΄. Ωδή Κυριακής
Πατέρα και Υιόν προσκυνήσωμεν Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Γ΄. Ωδής Μεσονυκτικού
Ποίαν Σοί επάξιον Ωδήν Σωτηρίου Βλαχοπούλου
Α΄. Ωδή Θεοτόκου Κυριακής
Σε νοητήν Θεοτόκε κάμινον Βαλασίου Ιερέως
Ζ΄. Ωδή Κυριακής
Συνέχομαι πάντοτε δεινείς Πέτρου Μπερεκέτου
Προσόμοιον Εσπερινού 10ης Ιουλίου
Την Ζωοδόχον πηγήν την αένναον Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Κανόνων
Την Σήν ειρήνην δός ημίν Πέτρου Μπερεκέτου
Ε΄. Ωδή Κανόνων
Την φωτοφόρον νεφέλην Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Εισοδίων
Τον Πατέρα προσκυνήσωμεν Δημητρίου Ιωαννίδη
Μακαρισμοί Κυριακής
Τον Ποιμένα των προβάτων Βαλασίου Ιερέως
Ε΄. Ωδή Κυριακής
Τύπον της αγνής λοχείας Σου Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Κυριακής
Των αμαρτιών μου την πληθύν Δημητρίου Ιωαννίδη
Α΄. Ωδή Δευτέρας
Ωδήν επινίκιον Πέτρου Μπερεκέτου
Α΄. Ωδή Εισοδίων
Ώ! Θείας. Ώ! Φίλης Πέτρου Μπερεκέτου
Θ΄. Ωδή Πάσχα
Ώ! Πάσχα το Μέγα Γεωργίου του Κρητός
Θ΄. Ωδή Πάσχα

ΗΧΟΣ Β΄.

Απρόσιτε Τριάς Δημητρίου Ιωαννίδη
Η΄. Ωδή Μεσονυκτικού
Δι’ ευχών των Αγίων Δημητρίου Ιωαννίδη
Επισφραγιστικόν πάσης Ακολουθίας
Η εν ουρανοίς Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Κανόνων
Πρόσδεξαι Κύριε Δημητρίου Ιωαννίδη
Εκ της Κυπριακής Λιτής
Σώτερ, τω Σταυρώ προσηλωθείς Δημητρίου Ιωαννίδη
Προσόμοιον Εσπερινού Τετάρτης
Τα τραύματα θεράπευσον Δημητρίου Ιωαννίδη
Γ΄. Ωδή Θεοτόκου Τετάρτης
Της οργής Σου την αγανάκτησιν Δημητρίου Ιωαννίδη
Εκ της Κυπριακής Λιτής
Χαίρε Μαρία, Θεοτόκε Δημητρίου Ιωαννίδη
Εκ της Κυπριακής Λιτής
Ωραίος κάλλει Δημητρίου Ιωαννίδη
Θ΄. Ωδή Παρασκευής

ΗΧΟΣ Γ΄.

Γόνυ κάμπτει Πέτρου του Πελοποννησίου
Α΄. Ωδή Θεοτόκου Κυριακής
Δικαίας κρίσεως επερχομένης Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Β΄. Στιχολογίας Τρίτης
Εν Σιναίω τω όρει Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Παραλύτου
Εσταυρώθης δι’ εμέ Δημητρίου Ιωαννίδη
Μακαρισμοί Τετάρτης
Θείας φύσεως ομοουσίου Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Στ΄. Ωδής Μεσονυκτικού
Θεοτόκε η ελπίς Πέτρου Μπερεκέτου
Θ΄. Ωδή Υπαπαντής
Θρόνος πάγχρυσος του Βασιλέως Βαλασίου Ιερέως
Γ΄. Στιχολογία Καθισμάτων Πέμπτης
Ικέτης νύν προσέρχομαι Δημητρίου Ιωαννίδη
Δ΄. Ωδή Ασωμάτων Δευτέρας
Καινόν το θαύμα Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Κανόνων
Λατρεύειν ζώντι Θεώ Πέτρου Μπερεκέτου
Η΄. Ωδή Κανόνων
Οίμοι ψυχή παναθλία Δημητρίου Ιωαννίδη
Ε΄. Ωδή Πέμπτης
Παιδοτόκον Παρθένον τις ήκουσε Ιωάννου Πρωτοψάλτου
Θ΄. Ωδή Τετάρτης Β΄. Εβδομάδος των Νηστειών
Πολλάκις την υμνωδίαν εκτελών Δημητρίου Ιωαννίδη
Απόστιχα Αίνων Δευτέρας
Ράβδον Δυνάμεως Δημητρίου Ιωαννίδη
Εις την ένδυσιν του Αρχιερέως
Σώσόν με Κύριε ο Θεός μου Δημητρίου Ιωαννίδη
Απόστιχα Εσπερινού Δευτέρας

ΗΧΟΣ ΑΓΙΑ

Δάμαλις τον μόσχον η τεκούσα Πέτρου Μπερεκέτου
Γ΄. Ωδή Ακαθίστου
Εν νυκτί και ημέρα Δημητρίου Ιωαννίδη
Προσόμοιον Εσπερινού Δευτέρας
Εσείσθησαν λαοί Πέτρου Μπερεκέτου
Α΄. Ωδή Θεοτόκου Κυριακής
Ήπλωσας τας παλάμας Δημητρίου Ιωαννίδη
Η΄. Ωδή Τετάρτης
Ίδε καιρός Δημητρίου Ιωαννίδη
Γ΄. Ωδή Τρίτης
Νούς μέν, ο αγέννητος Πατήρ Δημητρίου Ιωαννίδη
Η΄. Ωδή Μεσονυκτικού
Ο ποτέ τον Μανασσήν Δημητρίου Ιωαννίδη
Ζ΄. Ωδή Τρίτης
Παντάναξ Βασιλεύ Πέτρου Μπερεκέτου
Δόξα. Και νύν του Στίχου των Αίνων 10ης Αυγούστου
Παντάνασσα Πανύμνητε Γερμανού Νέων Πατρών
Συνταγμάτιον Κανόνων - Ευχών Μ. Τζιγάλα - Ενετία 1662
Ποία Μήτηρ ηκούσθη Παρθένος Μελετίου Σιναϊτου του Παλαιού
Καταγωγή Άγνωστος
Ρόδον το αμάραντον Βαλασίου Ιερέως
Α΄. Ωδή Ακαθίστου
Σε το καθαρώτατον Πέτρου Μπερεκέτου
Προσόμοιον Εσπερινού 14ης Δεκεμβρίου κ. α.
Στώμεν ευλαβώς Δημητρίου Ιωαννίδη
Θ΄. Ωδή Ακαθίστου
Τη εικόνι τη χρυσή Πέτρου Μπερεκέτου
Ζ΄. Ωδή Κανόνων
Την ταπεινήν μου ψυχήν Δημητρίου Ιωαννίδη
Α΄. Στιχολογία Καθισμάτων Δευτέρας
Χαίρε φωτός νεφέλη Πέτρου Μπερεκέτου
Θεοτοκίον Αποστίχων Κυριακής Εσπέρας
Χείρας εκπετάσας Δανιήλ Γερμανού Νέων Πατρών
Η΄. Ωδή Κυριακής

ΗΧΟΣ ΛΕΓΕΤΟΣ

Δακρύων και στεναγμών Δημητρίου Ιωαννίδη
Α΄. Ωδή Θεοτόκου Τετάρτης
Εν βυθώ κατέστρωσε ποτέ Πέτρου Μπερεκέτου
Α΄. Ωδή Κυριακής Β΄. Ήχου
Επί βοώμεθα πάντες Ιακώβου Πρωτοψάλτου
Στ΄. Ωδή Κανόνος Θεοτόκου ( Β΄. Ήχου ) Κυριακής
Ήν ηρετίσω Δέσποτα Ιακώβου Πρωτοψάλτου
Θ΄. Ωδή Κανόνος Θεοτόκου ( Β΄. Ήχου ) Κυριακής
Ικετεύομεν οι δούλοι Σου Δημητρίου Ιωαννίδη
Ζ΄. Ωδή Ακαθίστου
Καθορώσαί Σε Σταυρώ Δημητρίου Ιωαννίδη
Μακαρισμοί Παρασκευής
Ουρανών υψηλοτέρα Δημητρίου Ιωαννίδη
Δ΄. Ωδή Ακαθίστου
Πάθη και θάνατον κατεδέξω Δημητρίου Ιωαννίδη
Στιχηρόν Εσπερινού Σαββάτου
Πώς επτώθην ο τάλας ; Δημητρίου Ιωαννίδη
Στ΄. Ωδή Τρίτης
Ρύσαι ημάς Δημητρίου Ιωαννίδη
Απόστιχα Εσπερινού Πέμπτης

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Α΄.

Αντίληψίς μου Κόρη Πέτρου Μπερεκέτου
Καταγωγή Άγνωστος
Έφριξε γή Παναγιώτου Χαλάτζογλου
Ζ΄. Ωδή Κυριακής
Ικετεύομεν οι δούλοι Σου Δημητρίου Ιωαννίδη
Ζ΄. Ωδή Ακαθίστου
Μαραίνεις της αμαρτίας φλόγα Δημητρίου Ιωαννίδη
Γ΄. Ωδή Τρίτης
Ο Άγγελος εβόα Πέτρου Μπερεκέτου
Θ΄. Ωδή Πάσχα
Πάτερ, Παντοκράτορ και Λόγε Δημητρίου Ιωαννίδη
Η΄. Ωδή Πάσχα
Στένω εκ βαθέων της ψυχής Πέτρου Μπερεκέτου
Προσόμοιον Εσπερίων ( Β΄. Ήχος ) 3ης Απριλίου
Στέναξον ψυχή Δημητρίου Ιωαννίδη
Η΄. Ωδή Πέμπτης
Τα πλήθη των πταισμάτων μου Δημητρίου Ιωαννίδη
Απόστιχα Αίνων Δευτέρας
Την φωνήν του Κυρίου Δημητρίου Ιωαννίδη
Β΄. Στιχολογία Καθισμάτων Τρίτης
Το Τρισήλιον Σέλας δοξολογήσωμεν Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Στ΄. Ωδής Μεσονυκτικού
Χαίρε πύλη Κυρίου Πέτρου Μπερεκέτου
Θεοτοκίον Απολυτικίου
Χαίροις Πάναγνε, Θεοδέγμον Μαρία Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Κυριακής πρό Χριστουγέννων

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Β΄.

Από των πολλών μου αμαρτιών Πέτρου Μπερεκέτου
Μεγαλυνάριον Παρακλητικών
Ελπίς του κόσμου αγαθή Δημητρίου Ιωαννίδη
Β΄. Στιχολογία Καθισμάτων Τρίτης
Εν λύπαις γάρ παράκλησιν έχω Πέτρου Μπερεκέτου
Συνταγμάτιον Κανόνων - Ευχών Μ. Τζιγάλα - Ενετία 1662
Εν τη φρικτή παρουσία Σου Χριστέ Δημητρίου Ιωαννίδη
Απόστιχα Εσπερινού Δευτέρας
Επί Σοί τας ελπίδας Δημητρίου Ιωαννίδη
Στ΄. Ωδή ( Β΄. Ήχος ) 1ου Κανόνος Αγ. Νικολάου
Θεόν ανθρώποις Πέτρου Μπερεκέτου
Θ΄. Ωδή Τελώνου – Φαρισαίου
Μνήσθητι Δέσποινα καμού Δανιήλ Πρωτοψάλτου
Καταγωγή Άγνωστος
Ξύλου εύρατο γευσάμενος Δημητρίου Ιωαννίδη
Ζ΄. Ωδή Τετάρτης
Ο Μέγας προέγραψεν εν Προφήταις Μωϋσής Πέτρου Μπερεκέτου
Στ΄ Ωδή Κυριακής Πατέρων ( Πεντηκοσταρίου )
Πάτερ και Υιέ σύν Πνεύματι Αγίω Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Στ΄. Μεσονυκτικού
Ροήν μου των δακρύων Δημητρίου Ιωαννίδη
Θ΄. Ωδή Μικρού Παρακλητικού
Το όμμα της καρδίας μου Δημητρίου Ιωαννίδη
Προσόμοιον Αποστίχων 7ης Δεκεμβρίου
Ώ, της αφράστου Σου Χριστέ Δημητρίου Ιωαννίδη
Η΄. Ωδή Σταυροαναστασίμου Κυριακής

ΗΧΟΣ ΒΑΡΥΣ

Άνωθεν οι Προφήται Δημητρίου Ιωαννίδη
Εις την ένδυσιν του Αρχιερέως
Απορώ και τρέμω Δημητρίου Ιωαννίδη
Στ΄. Ωδή Θεοτόκου Τετάρτης
Ετοιμάζου ψυχή μου Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Β΄. Στιχολογίας Δευτέρας
Έχοντες επί Σοί τας ελπίδας Δημητρίου Ιωαννίδη
Προσόμοιον Εσπερινού Δευτέρας
Μη της φθοράς Δημητρίου Ιωαννίδη
Θ΄. Ωδή Πεντηκοστής
Μνήσθητι Δέσποινα καμού Δανιήλ Πρωτοψάλτου
Καταγωγή Άγνωστος
Ου σιωπήσω του βοάν Δημητρίου Ιωαννίδη
Α΄. Ωδή Μεγ. Παρακλητικού
Πάσαν την ελπίδα μου Πέτρου Μπερεκέτου
Προσόμοιον Εσπερινού Δευτέρας ( Δ΄. Ήχος )
Περίζωσαι την ρομφαίαν Σου Γρηγορίου Πρωτοψάλτου
Εις την ένδυσιν του Αρχιερέως
Περίζωσαι την ρομφαίαν σου Δημητρίου Ιωαννίδη
Εις την ένδυσιν του Αρχιερέως
Ράβδον Δυνάμεως Θεοδοσίου Γεωργιάδη
Εις την ένδυσιν του Αρχιερέως
Σήμερον στολίζεται η Εκκλησία Δημητρίου Ιωαννίδη
Εις χοροστασίαν Αρχιερέως
Σταύρωσιν κατεδέξω Δημητρίου Ιωαννίδη
Ε΄. Ωδή Τετάρτης
Τας κακωθείσας ψυχάς ημών Ανωνύμου
Μεσώδιον Κάθισμα Μεσονυκτικού
Τριάς ομοούσιε Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Στ΄. Ωδής Μεσονυκτικού
Χαίρε Νύμφη φαεινή Πέτρου Μπερεκέτου
Θ΄. Ωδή
Ως ο περιπεσών εις τους ληστάς Δημητρίου Ιωαννίδη
Απόστιχα Εσπερινού Τρίτης

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Δ΄.

Άγγελοι και Ουρανοί Πέτρου Μπερεκέτου
Η΄. Ωδή Μεσοπεντηκοστής
Αλλότριον των μητέρων η παρθενία Γερμανού Νέων Πατρών
Θ΄. Ωδή Μεσοπεντηκοστής
Αποβλεψάμενος ο τύραννος Γερμανού Νέων Πατρών
Ζ΄. Ωδή Τριών Παίδων
Εκκαύσατε την κάμινον Γερμανού Νέων Πατρών
Η΄. Ωδή Τριών Παίδων
Έκνοον πρόσταγμα Δημητρίου Ιωαννίδη
Ζ΄. Ωδή Υψώσεως Τιμίου Σταυρού
Εκύκλωσαν αι του βίου μου ζάλαι Αθανασίου Πατριάρχου Ιεροσολύμων
Στ΄. Ωδή Μεγ. Παρακλητικού
Εν κλίνη νύν ασθενών κατάκειμαι Πέτρου Μπερεκέτου
Στ΄. Ωδή Μεγ. Παρακλητικού
Εξέστη επί τούτο ο ουρανός Βαλασίου Ιερέως
Θ΄. Ωδή Μεγ. Παρακλητικού
Έστη Σταυρός Δημητρίου Ιωαννίδη
Δ΄. Ωδή Τετάρτης
Έφριξε πάσα ακοή Πέτρου Μπερεκέτου
Θ΄. Ωδή Μεταμορφώσεως
Κυρίως Θεοτόκον Πέτρου Μπερεκέτου
Θ΄. Μικρού Παρακλητικού
Μνήσθητι ημών Δημητρίου Ιωαννίδη
Μακαρισμοί Κυριακής
Μουσικών οργάνων συμφωνούντων Βαλασίου Ιερέως
Η΄. Ωδή Κανόνων
Οι της Χαλδαίας καμίνου Πέτρου Μπερεκέτου
Ζ΄. Ωδή Κανόνων
Παράκλησιν εν ταις θλίψεσιν οίδα Δημητρίου Ιωαννίδη
Στ΄. Ωδή Μεγ. Παρακλητικού
Πατέρα Άναρχον πιστοί Δημητρίου Ιωαννίδη
Κάθισμα Στ΄. Μεσονυκτικού
Περιστάσεις και θλίψεις Αθανασίου Πατριάρχου Ιεροσολύμων
Η΄. Ωδή Μεγ. Παρακλητικού
Πώς Σού την χάριν υμνήσαί μοι Πέτρου Μπερεκέτου
Προσόμοιον του Στίχου των Αίνων 2ας Οκτωβρίου
Ροήν μου των δακρύων Γεωργίου του Κρητός
Θ΄. Μικρού Παρακλητικού
Σήμερον ο απρόσιτος τη ουσία Εμμανουήλ Φαρλέκα
Τετάρτη Δ΄. Εβδομάδος Νηστειών
Στέναξον, δάκρυσον ψυχή Δημητρίου Ιωαννίδη
Θ΄. Ωδή Δευτέρας
Την δέησίν μου δέξαι την πενιχράν Γεωργίου του Κρητός
Θ΄. Ωδή Μεγ. Παρακλητικού
Τον Άναρχον Βασιλέα Πέτρου Μπερεκέτου
Η΄. Ωδή Κανόνων
Ως θαυμαστόν το Όνομά Σου Δημητρίου Ιωαννίδη
Εκ του Ψαλμού
Ως ο Τελώνης στενάζω Δημητρίου Ιωαννίδη
Στ΄. Ωδή Τρίτης


ΕΚ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ
ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ

Παράκλησις : Η ανωτέρω εργασία, υπήρξεν κατά τι επίπονος, αλλά δεν ολοκληρώθηκε. Παρακαλείται όποιος μπορεί να την συμπληρώσει, να το κάνει και θα έχει την ευγνωμοσύνη και τις άπειρες ευχαριστίες μας ( Δηλαδή, εάν μπορεί να βρεί, που ανήκουν οι Καλοφωνικοί, που χαρακτηρίζονται με το " Καταγωγή Άγνωστος ".

[MTheodorakis]

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΟΦΩΝΙΚΩΝ ΕΙΡΜΩΝ
ΗΧΟΣ ΑΓΙΑ
Παντάνασσα Πανύμνητε Γερμανού Νέων Πατρών
Καταγωγή Άγνωστος

Εἶναι ἀπόσπασμα εὐχῆς ἐκδοθείσης εἰς τὸ «Συνταγμάτιον περιέχον κανόνας τε καὶ εὐχὰς ἱκετηρίους...» ὑπὸ Ματθαίου Τζιγάλα τοῦ Κυπρίου, Ἐνετία 1662. Ἡ εὐχὴ ἐπανεκδίδεται εἰς τὸ Μέγα Προσευχητάριον Ἀ. Σιμωνὼφ ἐκδ. Πελεκάνος σσ. 483-484.

[Dionysios]

Κύριε ᾿Ιωαννίδη, καὶ πάλι σᾶς εὐχαριστοῦμε γιὰ τὸ κανούργιο καὶ ὡραῖο αὐτὸ θέμα ποὺ ἀνοίξατε.

᾿Επίσης μία πολὺ καλὴ (καὶ ἀπὸ φιλολογικῆς πλευρᾶς) παρουσίασι τῶν περισσοτέρων παλαιῶν καλοφωνικῶν εἱρμῶν ἔχει κάμει ὁ γνωστὸς φιλόλογος Μανόλης Χατζηγιακουμῆς στὴν σειρὰ «Μνημεῖα ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς». ἐπειδὴ τώρα δὲν ἔχω μαζί μου τὴν ἔκδοσι τοῦ Μ. Χατζηγιακουμῆ, ἐπιφυλάσσομαι σὲ ἄλλη εὐκαιρία νὰ δῶ καὶ τὶς δικές του πληροφορίες γιὰ τὸ θέμα αὐτό. θεωρῶ ὅμως ὅτι γιὰ τοὺς καλοφωνικοὺς εἱρμοὺς καὶ γιὰ τοὺς εἱρμοὺς γενικώτερα ὑπάρχει ἀκόμη ἀρκετὸ ὑλικὸ πρὸς ἀξιοποίησιν.

Νὰ εὐχαριστήσω ἐπίσης καὶ τὸν Μανόλη Θεοδωράκη ποὺ πρῶτος ἔσπευσε νὰ ἀναταποκριθῇ στὴν πρόσκλησι τοῦ κυρίου ᾿Ιωαννίδη γιὰ συμπλήρωσι τοῦ καταλόγου του.

Οἱ καλοφωνικοὶ εἱρμοὶ σὰν κανονικοὶ εἱρμοὶ ἀνήκουν σὲ ἕναν ἦχο, ἀλλὰ ἐνίοτε ἡ καλοφωνικὴ μελοποίησί τους μπορεῖ νὰ γίνῃ σὲ ἄλλον ἦχο. γι᾿ αὐτὸ θεωρῶ χρήσιμο καὶ πρακτικὸ νὰ παρουσιαστοῦν ὅλοι οἱ καλοφωνικοὶ εἱρμοὶ μὲ ἀπόλυτη ἀλφαβητικὴ σειρὰ ἀνεξαρτήτως ἤχου. Γιὰ παράδειγμα ὁ καλοφωνικὸς εἱρμὸς «᾿Αποβλεψάμενος ὁ τύραννος» σὲ α΄ καὶ σὲ πλ. δ΄ ἦχο εἶναι ὁ ἴδιος, καὶ ὁ ἀρχικός του ἦχος εἶναι ὁ πλ. δ΄.

Προτείνω καὶ στὰ ὑπόλοιπα μέλη νὰ συμπληρώσουμε σιγὰ σιγὰ τὸν παρόντα κατάλογο, σημειώνοντας καὶ τὸν ἦχο ἢ τοὺς ἤχους στοὺς ὁποίους ὑπάρχουν μελοποιήσεις τοῦ κάθε εἱρμοῦ, καθὼς καὶ τοὺς μελοποιούς. ἐπίσης καλὸ εἶναι νὰ γράψωμε καὶ τὸ κείμενο ὅσων ἐξ αὐτῶν τῶν εἱρμῶν μποροῦμε. κατόπιν νὰ ἀναφέρωμε τὸν ποιητὴ καὶ πρῶτο μελοποιὸ τοῦ κάθε εἱρμοῦ, ἂν τὸν γνωρίζωμε, καθὼς καὶ ἄλλες σχετικὲς πληροφορίες.

᾿Αξιοποιῶντας ὅ,τι μπόρεσα νὰ βρῶ μέχρι στιγμῆς στὴν βιβλιοθήκη μου συμμετέχω καὶ ἐγὼ σ᾿ αὐτὴν τὴν συμπληρωματικὴ ἐργασία καὶ ἐν συνεχείᾳ ἀσχολοῦμαι μὲ κάποιους ἀπὸ τοὺς εἱρμοὺς ποὺ σημειώνει ὁ κύριος ᾿Ιωαννίδης ὡς ἀγνώστου καταγωγῆς. ῾Ο πρῶτος εἶναι «᾿Αποβλεψάμενος ὁ τύραννος» [καὶ ὄχι «ὁ οὐρανός», καθὼς ἐγράφη παραπάνω ἐκ παραδρομῆς ἀσφαλῶς, λόγῳ κοπώσεως τοῦ σεβαστοῦ διδασκάλου προφανῶς].

[Dionysios]

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΟΦΩΝΙΚΩΝ ΕΙΡΜΩΝ

ΗΧΟΣ Α΄.

Αποβλεψάμενος ο ουρανός, Πέτρου Μπερεκέτου
Καταγωγή Άγνωστος

............................................

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Δ΄.

Αποβλεψάμενος ο τύραννος, Γερμανού Νέων Πατρών
Ζ΄. Ωδή Τριών Παίδων
........................................

«᾿Αποβλεψάμενος ὁ τύραννος», ἀρχαῖος εἱρμὸς ζ΄ ᾠδῆς βαΐων, ἦχος πλ. δ΄, ποίημα Στεφάνου Σαββαΐτου· καλοφωνικὲς μελοποιήσεις σὲ πλ. δ΄ Γερμανοῦ Νέων Πατρῶν, Βαλασίου ἱερέως καὶ νομοφύλακος· σὲ α΄ Πέτρου Μπερεκέτου.

Κείμενον·

᾿Αποβλεψάμενος ὁ τύραννος τοῦ τετάρτου τὴν μορφὴν
ἔλεγε τοῖς μετ’ αὐτοῦ·
τρεῖς ἐβάλομεν ἐν τῇ φλογί, νῦν δὲ τέσσαρας ὁρῶ·
τοῦ ἑνὸς ἡ μορφὴ ἐξιστᾷ μου τὸν νοῦν
καὶ ἐκπλήττει μου τὸν λογισμόν.
τῶν τριῶν ὁ χορὸς ὑμνεῖ σε εἰς τοὺς αἰῶνας.

Πρόκειται γιὰ εἱρμὸ τῆς ζ΄ ᾠδῆς. εἶναι ποίημα τοῦ Στεφάνου Σαββαΐτου καὶ ἀνήκει σὲ μία σειρὰ εἱρμῶν γιὰ τὴν κυριακὴ τῶν βαΐων, σὲ ἦχο πλ. δ΄. οἱ εἱρμοὶ αὐτοὶ ἀπὸ πολὺ παλαιὰ ἔπαυσαν νὰ χρησιμοποιοῦνται στὴν λατρεία καὶ σήμερα δὲν ὑπάρχουν στὰ λειτουργικά μας βιβλία. εἶναι γνωστὲς καὶ ἄλλες τέτοιες περιπτώσεις. ὑπάρχουν ὅμως σὲ χειρόγραφα, ὅπως τὸ Λαύρας Β 32 τοῦ 13ου αἰῶνος, καὶ σὲ εἰδικὲς παλαιὲς ἐκδόσεις, ὅπως ἕνα Εἱρμολόγιον (μὴ μουσικὸν) τοῦ 19ου αἰῶνος, ποὺ ἔχω, ἔκδοσις Βενετίας. ὁ εἱρμὸς εἶναι τοῦ πλ. δ΄ (ὄχι α΄), ὅπως ἐπίσης καὶ οἱ δύο ἀρχαιότερες καλοφωνικὲς μελοποιήσεις του στὸ «Εἱρμολόγιον καλοφωνικὸν» τοῦ Γρηγορίου, Κωνσταντινούπολις 1832, τοῦ ὁποίου ἐπίσης ἔχω ἀντίγραφον. ἡ χρῆσις τέτοιων παλαιῶν εἱρμῶν γιὰ καλοφωνικὴ μελοποίησι εἶναι ἴσως ἀπόηχος τῆς πάλαι ποτὲ χρήσεώς τους στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία.


copyright Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης

[Dionysios]

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΟΦΩΝΙΚΩΝ ΕΙΡΜΩΝ

ΗΧΟΣ Α΄.

Η τρίφωτος ουσία, Πέτρου Μπερεκέτου
Η΄ Ωδή Τριών Παίδων
............................................

«῾Η τρίφωτος οὐσία καὶ τρισήλιος δόξα», ἀρχαῖος ἀναστάσιμος εἱρμὸς η΄ ᾠδῆς, κυριακῆς, ἦχος α΄, ποίημα ᾿Ιωάννου μοναχοῦ· καλοφωνικὴ μελοποίησις σὲ α΄ Πέτρου Μπερεκέτου.

Κείμενον

῾Η τρίφωτος οὐσία καὶ τρισήλιος δόξα
συγκατέβη τοῖς παισὶν ἐν μέσῳ πυρός,
τούτους ἀσινεῖς διατηροῦσα
καὶ τὴν ἀνάστασιν ἡμῖν προκαταγγέλλουσα
Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν,
ὃν ὑμνοῦσιν ἄγγελοι καὶ τὰ πλήθη
ὡς νικητὴν τοῦ θανάτου εἰς τοὺς αἰῶνας

Πρόκειται γιὰ εἱρμὸ τῆς η΄ ᾠδῆς ποὺ ἐχρησιμοποιεῖτο σὲ κυριακὴ α΄ ἤχου. ὁ ποιητής του (καὶ πρῶτος μελοποιὸς) ᾿Ιωάννης ὁ μοναχὸς σύμφωνα μὲ μία ἄποψι ἴσως νὰ εἶναι ὁ ᾿Ιωάννης Δαμασκηνός. ὑπάρχει στὸ χειρόγραφο Παρισίων 220 Coislin τοῦ 13ου αἰῶνος, καὶ στὸ ἔντυπον Εἱρμολόγιον (μὴ μουσικὸν) τοῦ 19ου αἰῶνος, ποὺ ἔχω. τὸ κείμενον τοῦ εἱρμοῦ δὲν ἔχει ὁμαλὴ παράδοσι· στὸ μουσικὸν «Εἱρμολόγιον καλοφωνικὸν» τοῦ Γρηγορίου τὸ κείμενον ταυτίζεται μὲ τὸ ἔντυπον Εἱρμολόγιον. στὸ χειρόγραφον ὑπάρχουν διαφορὲς μὲ σοβαρώτερη ἐκείνην τοῦ προτελευταίου στίχου·

ὃν ὑμνοῦσιν ἄγγελοι καὶ τῶν βροτῶν τὰ πλήθη

Τὰ δύο ἔντυπα εἱρμολόγια τοῦ 19ου αἰῶνος ποὺ χρησιμοποιῶ (ἡ ἔκδοσις Βενετίας καὶ τὸ μουσικὸν τοῦ Γρηγορίου) ἔχω διαπιστώσει ὅτι συνήθως συμφωνοῦν μεταξύ τους καὶ παραδίδουν καλλίτερο κείμενο ἀπὸ τὰ χειρόγραφα. ἐδῶ ὅμως φαίνεται ὅτι ἔχουν ἐκπέσει οἱ δύο λέξεις «τῶν βροτῶν»· ἀλλοῦ συναντοῦμε «ὃν ὑμνοῦσιν ἄγγελοι καὶ τὰ πλήθη τῶν βροτῶν».


copyright Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης

[Dionysios]

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΟΦΩΝΙΚΩΝ ΕΙΡΜΩΝ

ΗΧΟΣ Α΄.
...
Εν τη βροντώση καμίνω, Πέτρου Μπερεκέτου
Ζ΄. Ωδή Τριών Παίδων
............................................

«᾿Εν τῇ βροντώσῃ καμίνῳ», ἀρχαῖος ἀναστάσιμος εἱρμὸς ζ΄ ᾠδῆς, κυριακῆς, ἦχος α΄, ποίημα ᾿Ανδρέου ἐπισκόπου Κρήτης· καλοφωνικὴ μελοποίησις σὲ α΄ Πέτρου Μπερεκέτου.

Κείμενον

᾿Εν τῇ βροντώσῃ καμίνῳ,
συγκατέβη ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου,
τοῖς περὶ τὸν ᾿Αζαρίαν παισί,
καὶ οὐχ ἥψατο αὐτῶν τὸ καθόλου τὸ πῦρ.
τότε οι τρεῖς ἀνυμνοῦντες ἔλεγον·
εὐλογητὸς [εἶ] ὁ Θεὸς ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν.

Πρόκειται ἐπίσης γιὰ ἀρχαῖο εἱρμὸ τῆς η΄ ᾠδῆς, ποὺ δὲν ὑπάρχει στὰ σημερινὰ λειτουργικὰ βιβλία· ἐχρησιμοποιεῖτο σὲ κυριακὴ α΄ ἤχου. ποιητής του (καὶ πρῶτος μελοποιὸς) ὁ περίφημος ἐπίσκοπος Κρήτης ᾿Ανδρέας. ἕνας ἀρχαῖος ὑμνογράφος ἦταν δυνατὸν νὰ φτιάξῃ γιὰ τὴν ἴδια ἑορτὴ (καὶ ἰδίως γιὰ τὴν κυριακὴ) 2 καὶ 3 σειρὲς εἱρμῶν στὸν ἴδιο ἦχο ἢ σὲ διαφορετικοὺς ἤχους. καὶ γιὰ τὴν ἴδια ἑορτὴ τὸ ἴδιο ἔκαναν καὶ ἄλλοι ἀρχαῖοι ὑμνογράφοι. μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου οἱ πλεονάζοντες ὕμνοι σταμάτησαν νὰ χρησιμοποιοῦνται. ὁ συγκεκριμένος εἱρμὸς ὑπάρχει στὰ χειρόγραφα Παρισίων 220 Coislin καὶ Λαύρας Β 32 καὶ στὸ ἔντυπον Εἱρμολόγιον (μὴ μουσικὸν) τοῦ 19ου αἰῶνος, ποὺ ἔχω. τὸ κείμενον στὸ μουσικὸν «Εἱρμολόγιον καλοφωνικὸν» τοῦ Γρηγορίου δὲν εἶναι ὁμαλόν. ἡ σοβαρώτερη διαφορὰ εἶναι ὅτι στὴν μελοποίησί του ὁ Πέτρος Μπερεκέτης παραλείπει τὸ ῥῆμα «εἶ» τοῦ τελευταίου στίχου.

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Σας ευχαριστώ για την βοήθεια στην εύρεση της καταγωγής των Καλοφωνικών Ειρμών. Ήδη εδιορθώθησαν όλα.

[Dionysios]

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΟΦΩΝΙΚΩΝ ΕΙΡΜΩΝ

ΗΧ Ο Σ Π Λ Α Γ Ι Ο Σ Τ Ο Υ Δ΄.
Εκκαύσατε την κάμινον Γερμανού Νέων Πατρών
Η΄. Ωδή Τριών Παίδων
............................................

«᾿Εκκαύσατε τὴν κάμινον», ἀρχαῖος εἱρμὸς η΄ ᾠδῆς, ἦχος πλ. δ΄, ποίημα Γεωργίου ᾿Ανατολικοῦ· καλοφωνικὲς μελοποιήσεις σὲ πλ. δ΄ Γερμανοῦ Νέων Πατρῶν, Βαλασίου ἱερέως.

Κείμενον

᾿Εκκαύσατε τὴν κάμινον ἑπταπλασίως,
ἕως οὗ εἰς τέλος ἐκκαῇ·
ὁ τύραννος ἔφη τοῖς Χαλδαίοις·
τὸν ᾿Ανανίαν <τὸν> ᾿Αζαρίαν καὶ Μισαὴλ
ἐμβάλετε αὐτοὺς ἐν αὐτῇ,
οἵ τινες τῇ εἰκόνι τῇ χρυσῇ οὐ προσεκύνησαν,
ἀλλ’ ἔλεγον· ἡμεῖς θεὸν ἔχομεν ἐν οὐρανοῖς,
ὃν λατρεύομεν καὶ προσκυνοῦμεν εἰς τοὺς αἰῶνας.

Πρόκειται γιὰ ἀρχαῖο εἱρμὸ τῆς η΄ ᾠδῆς, καὶ ὄχι γιὰ τμῆμα ἀπὸ τὴν «η΄ ᾠδὴ τῶν τριῶν παίδων»· εἶναι διαφορετικὰ πράγματα· ἡ η΄ ᾠδὴ τοῦ ὄρθρου καὶ ὅλες οἱ 9 ᾠδὲς τοῦ ὄρθρου εἶναι κείμενα ἀπὸ τὴν ῾Αγία Γραφὴ ἢ κείμενα ποὺ μιμοῦνται τὴν ῾Αγία Γραφή· δὲν εἶναι ποιητικοὶ στίχοι, ὅπως οἱ εἱρμοί. ὁ εἱρμὸς «᾿Εκκαύσατε τὴν κάμινον», προέρχεται ἀπὸ μία πλήρη σειρὰ εἱρμῶν ὄρθρου σὲ ἦχο πλ. δ΄, ποίημα Γεωργίου ᾿Ανατολικοῦ. αὐτοὶ οἱ εἱρμοὶ σῴζονται σκέτοι, χωρὶς τροπάρια κανόνων. τέτοιες σειρὲς εἱρμῶν σῴζονται πολλὲς ἀπὸ τοὺς ἀρχαιοτέρους χρόνους. ὁ συγκεκριμένος εἱρμὸς ὑπάρχει στὸ χειρόγραφον Λαύρας Β΄ 32 τοῦ 13ου αἰῶνος, καὶ στὸ ἔντυπον Εἱρμολόγιον (μὴ μουσικὸν) τοῦ 19ου αἰῶνος, ποὺ ἔχω. τὸ κείμενον τοῦ εἱρμοῦ ἔχει ὁμαλὴ παράδοσι χωρὶς ἰδιαίτερα προβλήματα· μόνον στὸν 4ο στίχο τὸ δεύτερο ἄρθρο «τὸν» πρὶν ἀπὸ τὸ ὄνομα «᾿Αζαρίαν» δὲν μαρτυρεῖται ἀπὸ ἀλλοῦ ἐκτὸς ἀπὸ τὶς δύο καλοφωνικὲς μελοποιήσεις· ἴσως ὅμως νὰ πρόκειται γιὰ εὐφωνικὴ ἐπανάληψι συλλαβῆς ἐκ μέρους τοῦ μελοποιοῦ, πρᾶγμα σύνηθες.

Γενικῶς θεωρῶ τοὺς εἱρμοὺς τοῦ Γεωργίου ᾿Ανατολικοῦ ἀξιόλογες ποιητικὲς συνθέσεις, ποὺ ἐκπληρώνουν τὸν σκοπό τους, τὴν ἐξυπηρέτησι δηλαδὴ τῆς ἐν τῷ ναῷ χριστιανικῆς λατρείας.


῾Ο πρωτοψάλτης κύριος Δημήτριος ᾿Ιωαννίδης ἔχει ἤδη ἀναφέρει τοὺς καλοφωνικοὺς εἱρμοὺς ποὺ ἔχει μελοποιήσει ὁ ἴδιος. καὶ λίγοι ἄλλοι νεώτεροι καὶ σύγχρονοι ἔχουν ἐπίσης μελοποιήσει καλοφωνικοὺς εἱρμοὺς, τοὺς ὁποίους καλὸ θὰ ἦταν νὰ τοὺς ἀναφέρωμε σιγὰ σιγά, γιὰ νὰ εἶναι πλῆρες τὸ παρὸν θέμα.

᾿Εκτὸς ἀπὸ εἱρμοὺς ἔχουν μελοποιηθῆ καὶ ἄλλα ἐκκλησιαστικὰ τροπάρια, στιχηρά, καθίσματα, προσόμοια κ.λπ. στὸ ὕφος τῶν καλοφωνικῶν εἱρμῶν. ἀκόμη ἔχουν μελοποιηθῆ μὲ παρόμοιο τρόπο καὶ κείμενα ποὺ δὲν εἶναι ἐκκλησιαστικοὶ ὕμνοι, ἀλλὰ αὐτὰ δὲν τὰ θεωρῶ ἴσης σημασίας καὶ σπουδαιότητος μὲ τὰ πρῶτα.

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Τα κείμενα των " Αγνώστων " Καλοφωνικών που απέμειναν, είναι τα εξής :

ΗΧΟΣ Α΄.

Από του θρόνου κατήλθεν ο ηγεμών, προς εικόνα Χριστού πορευόμενος, προσκυνήσαι Χριστόν τον Παντάνακτα και Μητέρα Χριστού την Παντάνασσα, υφ’ ών φωτιζόμενος ψυχή τε και σώματι, επιστρέφει λαμπρώς εις τον θρόνον αυτού.

ΗΧΟΣ ΑΓΙΑ

Ποία μήτηρ ηκούσθη Παρθένος ώ Παρθένε, ποία δε παρθένος μήτηρ εγνωρίσθη ώ Αμίαντε, Παντάνασσα Θεοτόκε, παράδοξα επί τούτου εξέστη ο ουρανός και ετρόμαξεν η γή, αμφότερα εβόησαν λέγοντες : Χαίρε Θεοτόκε Παρθένε, Μήτηρ ανύμφευτε.

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Α΄.

Αντίληψίς μου Κόρη, Συ εί η σωτηρία μου, Συ μου τείχος, Συ μου εί καταφυγή, Συ αγαλλίαμά μου, Συ μου ελπίς βεβαία, λύτρωσαι πάσης με κακώσεως.

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Β΄. & ΒΑΡΥΣ

Μνήσθητι Δέσποινα καμού, μνήσθητι, μνήσθητι, μνήσθητι, τριπλασιάζω την φωνήν, ήμαρτον γαρ αμέτρως, ως άλλος ουδείς πώποτε εν τω παρόντι βίω, Παρθένε Πάναγνε, δέξαι τα δάκρυά μου και της ψυχής την λύπην και τον εκ βάθους στεναγμόν και ποίησόν με μέτοχον της δεξιάς μερίδος, εις Σε γαρ την ελπίδα μου τίθημι Θεοτόκε.

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Β΄.

Εν λύπαις γαρ, παράκλησιν έχω Θεομήτορ προστάτιν εν τοις πειρασμοίς, ρύ-στην εν τοις κινδύνοις, νυν τας ελπίδας επί Σοί τίθημι Θεοτόκε Σε κέκτημαι και βοηθόν κατά των εναντίων, εν θλίψεσι παρά ψυχήν, εν νόσοις θεραπείαν, καθόλου παραμύθειον δια παντός του βίου και δός φωναίς ψαλμωδικαίς, ευ-χαριστείειν Σοι Κόρη.

[MTheodorakis]

Τα κείμενα των " Αγνώστων " Καλοφωνικών που απέμειναν, είναι τα εξής :
ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΤΟΥ Β΄.

Εν λύπαις γαρ, παράκλησιν έχω Θεομήτορ προστάτιν εν τοις πειρασμοίς, ρύ-στην εν τοις κινδύνοις, νυν τας ελπίδας επί Σοί τίθημι Θεοτόκε Σε κέκτημαι και βοηθόν κατά των εναντίων, εν θλίψεσι παρά ψυχήν, εν νόσοις θεραπείαν, καθόλου παραμύθειον δια παντός του βίου και δός φωναίς ψαλμωδικαίς, ευ-χαριστείειν Σοι Κόρη.

Εἶναι ἐπίσης ἀπόσπασμα (περὶ τὸ τέλος) τῆς παραπάνω εὐχῆς ἐκδοθείσης εἰς τὸ «Συνταγμάτιον περιέχον κανόνας τε καὶ εὐχὰς ἱκετηρίους...» ὑπὸ Ματθαίου Τζιγάλα τοῦ Κυπρίου, Ἐνετία 1662. Ἡ εὐχὴ ἐπανεκδίδεται εἰς τὸ Μέγα Προσευχητάριον Ἀ. Σιμωνὼφ ἐκδ. Πελεκάνος σσ. 483-484.