῞Ενας τυπικάρης ἔφυγε

[Dionysios]

Πρὶν ἀπὸ μία ἑβδομάδα ἔφυγε γιὰ τοὺς οὐρανοὺς ἕνας σεβαστὸς τυπικάρης τῆς ἐκκλησίας, ὁ μέγας οἰκονόμος Μελέτιος Σακκουλίδης, ἐπὶ χρόνια συντάκτης τοῦ τυπικοῦ τοῦ ἐτησίου ἡμερολογίου τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου (ἐφεξῆς Η.Ο.Π.). ἐπὶ 15 περίπου χρόνια ὄχι μόνον κατήρτιζε τὸ ἐτήσιον τυπικὸν μὲ βάσι τὸ «μέγα» τυπικὸν τῆς μεγάλης ἐκκλησίας (Γ. Βιολάκη) ἀλλὰ καὶ τὸ ἐπλούτισε μὲ ἀξιόλογες παρατηρήσεις καὶ σχόλια. ἐνῷ στὰ πρῶτα χρόνια δὲν ἔβαζε ὑποσημειώσεις στὸ ἐτήσιον τυπικόν, ἀργότερα διεπίστωσε (καὶ αὐτὸς καὶ τὰ ὑπόλοιπα μέλη τῆς σχετικῆς πατριαρχικῆς ἐπιτροπῆς) ὅτι τυπικὸ χωρὶς ὑποσημειώσεις, διορθώσεις σχόλια καὶ παρατηρήσεις δὲν γίνεται, διότι οἱ ἀνάγκες τῆς ἐν τῷ ναῷ λατρείας εἶναι συχνὰ σύνθετες καὶ ἀπαιτητικές. ἔτσι στὸ τυπικὸν τοῦ 2007 εἶχε περισσότερες ἀπὸ 150 ὑποσημειώσεις, σὲ κάποιες ἡμέρες παρέθετε διπλὸ τυπικό (ἕνα γιὰ κοινὴ χρῆσι καὶ ἕνα γιὰ τὴν ἰδιαίτερη τάξι ἐν τῷ πατριαρχικῷ ναῷ), καὶ ἄλλες λεπτομέρειες, οἱ ὁποῖες συνήθως περνοῦσαν ἀπαρατήρητες ἀπὸ τοὺς περισσοτέρους.

Μὲ τὸν μακαριστὸ κληρικὸ Μελέτιο Σακκουλίδη εἴχαμε κάποια ἐπικοινωνία καὶ συνεργασία (τηλεφωνικὴ πάντοτε) τὸ 2006 καὶ 2007 κατὰ τὰ δύο πρῶτά μου χρόνια ὡς συντάκτου τοῦ τυπικοῦ τῶν Διπτύχων (γιὰ τὸ τυπικὸν τῶν ἐτῶν 2007 καὶ 2008 ἀντιστοίχως). ἡ συνεργασία μας ἦταν περισσότερο ἐνημερωτικὴ καὶ ἀνταλλαγῆς πληροφοριῶν σὲ ἐξειδικευμένες περιπτώσεις. ἦτο σοβαρός, πιστὸς τηρητὴς τῆς τυπικῆς παραδόσεως, σεμνός, προσηνής, μὲ κατανόησι καὶ προθυμία στὴν συνεργασία. μοῦ ἔλεγε μερικὲς φορές, ὅταν συζητούσαμε κάποια σημεῖα (ἐλάχιστα μέσα στὸ γενικὸ σύνολο), στὰ ὁποῖα τὸ τυπικὸν τῶν Διπτύχων τῆς ἐκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος εἶχε διαφορὲς ἀπὸ τὸ τυπικὸν τοῦ Η.Ο.Π.· «δὲν πειράζει, ἐσεῖς ἔτσι πρέπει νὰ τὸ γράψετε. δὲν μπορεῖ νὰ γίνῃ διαφορετικά, διότι πρόκειται γιὰ διαφορετικὲς τοπικὲς παραδόσεις». ἄλλοτε μοῦ μετέφερε τὸ προσωπικὸ ἐνδιαφέρον τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχου κυρίου Βαρθολομαίου γιὰ τὰ θέματα τῆς λατρευτικῆς τάξεως καὶ γιὰ τὴν μεταξὺ τῶν δύο τυπικαρίων ἰδιωτικὴ καὶ ἄτυπη, ἀλλὰ οὐσιαστικὴ καὶ χρήσιμη ἐπικοινωνία.

Τὸ 2007, ἂν θυμοῦμαι καλῶς, εἶχε κάποιο ἀτύχημα ποὺ τὸν ἐταλαιπώρησε ἐπὶ μῆνες καὶ ἐπιβάρυνε ἀκόμη περισσότερο τὴν ἤδη εὔθραυστη ὑγεία του. τὸ 2008 ἐζήτησε νὰ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὰ καθήκοντά του ἐπὶ τοῦ τυπικοῦ γιὰ λόγους ὑγείας. ἐκοιμήθη στὶς 22 μαΐου 2009, παρασκευὴν μετὰ τὴν κυριακὴν τῆς Σαμαρείτιδος, ἡ δὲ ἐξόδιος ἀκολουθία ἐψάλη τὴν κυριακὴ τοῦ τυφλοῦ 24 τοῦ μηνός. δυστυχῶς δὲν εἶχα τὴν εὐκαιρία νὰ τὸν συναντήσω προσωπικῶς (ἐπικοινωνούσαμε μόνον τηλεφωνικῶς), ὥστε νὰ πάρω τὴν εὐχή του. ὁ Κύριος ἂς τὸν ἀναπαύῃ μετὰ τῶν ἁγίων ἱερέων του.

[Dionysios]

᾿Απὸ τὴν ἱστοσελίδα τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου (http://www.ec-patr.org/docdisplay.php?l ... 074&tla=gr) ἀντιγράφω καὶ παραθέτω τὸν ἐπικήδειο λόγο στόν ἀείμνηστο μέγα οἰκονόμο τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ μεγάλης ἐκκλησίας Μελέτιον Σακκουλίδην, ποὺ ἐξεφώνησε κατὰ τὴν ἐξόδιο ἀκολουθία στὸν πάνσεπτο πατριαρχικὸ ναὸ ὁ τριτεύων διάκονος κ. Ἀνδρέας στὶς 24 μαΐου 2009, ἡμέρα κυριακή.

Λόγος ἐπικήδειος εἰς τόν ἀείμνηστον Μ. Οἰκονόμον τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μ. Ἐκκλησίας Μελέτιον Σακκουλίδην, ὑπό Πανοσιολ. Τριτεύοντος κ. Ἀνδρέου (24/05/09)

Σεβασμιώτατε Δέσποτα, εὐλαβές ἐκκλησίασμα,

Καταλιπών τόν παρόντα πρόσκαιρον κόσμον, τάς πρωϊνάς ὥρας τῆς παρελθούσης Παρασκευῆς, ἐν ἀναστασίμῳ περιόδῳ, μετέστη πρός τάς αἰωνίους μονάς, κατόπιν ὀλιγομήνου δοκιμασίας τῆς ὑγείας του, ὁ ἀείμνηστος Μ. Οἰκονόμος τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας Μελέτιος Σακκουλίδης. Ἡ εἴδησις αὕτη ἐλύπησε βαθέως οὐχί μόνον τούς οἰκείους του ἀλλά καί ὁλόκληρον τό εὐλαβές ποίμνιον καί τόν εὐαγῆ κλῆρον τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως. Καί ἤδη σήμερον, Κυριακήν, ἕκτην ἀπό τοῦ Πάσχα, προπέμπομεν αὐτόν πρός ὑπάντησιν τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου.

Ὁ ἀείμνηστος π. Μελέτιος Σακκουλίδης, γόνος εὐσεβῶν γονέων, τοῦ Δημητρίου καί τῆς Ἀναστασίας, ἐγεννήθη ἐν ἔτει 1926 εἰς τήν Χαλκηδόνα ἔνθα καί διήκουσε τά πρῶτα γράμματα εἰς τήν Ἀστικήν Σχολήν αὐτῆς. Ἐν συνεχείᾳ, ἐφοίτησεν εἰς τήν Πατριαρχικήν Μεγάλην τοῦ Γένους Σχολήν περατώσας τό ἡμιγυμνάσιον αὐτῆς. Ἀκολούθως, τό ἔτος 1942 εἰσήχθη εἰς τό παλλάδιον τῶν ἱερῶν γραμμάτων τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, τήν κατά Χάλκην Ἱεράν Θεολογικῆς Σχολήν, ἐκ τῆς ὁποίας ἀπεφοίτησε τό 1949. Ἐν ἔτει 1950 ἐνυμφεύθη τήν εὐσεβεστάτην καί σεμνήν σύντροφον τῆς ζωῆς του, Ἄνναν Γαλάνη, θυγατέρα τοῦ ἀειμνήστου ἱερέως τῆς Πόλεως ἡμῶν Ἰωάννου Γαλάνη, ἐνῷ τόν Αὔγουστον τοῦ ἰδίου ἔτους εἰσῆλθεν εἰς τάς τάξεις τοῦ ἱεροῦ κλήρου, χειροτονηθείς Διάκονος ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Προικοννήσου Φιλοθέου καί τόν Σεπτέμβριον τοῦ ἰδίου ἔτους Πρεσβύτερος ὑπό τοῦ ἰδίου Ἀρχιερέως. Αἱ χειροτονίαι του ἐτελέσθησαν ἐν τῷ Ἱ. Ναῷ Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης τῆς Κοινότητος Ὑψωμαθείων κατόπιν αἰτήσεως τῆς Ἐπιτροπῆς αὐτῆς διά τήν θεραπείαν τῶν ἀναγκῶν της. Ὑπηρέτησε τήν Ἀρχιεπισκοπήν Κωνσταντινουπόλεως ὡς ἐφημέριος ἐν ταῖς Κοινότησιν Ὑψωμαθείων καί Σταυροδρομίου, ἐν συνεχείᾳ δέ ὡς Ἱερατικῶς Προϊστάμενος ἐν τῇ Κοινότητι Κοντοσκαλίου, ἔχων ὡς πεδίον δράσεως τήν εὐρυτέραν περιοχήν τῶν Ὑψωμαθείων καί τῆς Βλάγκας. Τῇ 25ῃ Ὀκτωβρίου 1985, ἀπενεμήθη εἰς αὐτόν, ὡς ἠθική ἀνταμοιβή διά τόν ἔνθεον ζῆλον καί πρός ἐπιβράβευσιν τῶν εὐσυνειδήτως καί ἐν ἀφοσιώσει παρεχομένων ὑπ’αὐτοῦ ὑπηρεσιῶν πρός τόν ἐνταῦθα λαόν τοῦ Θεοῦ, τό ὀφφίκιον τοῦ Μεγάλου Οἰκονόμου, ἰδίαις χερσί τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως καί Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κυροῦ Δημητρίου, τῆς χειροθεσίας αὐτοῦ γενομένης ἐν τῷ ἰδιαιτέρῳ Πατριαρχικῷ Παρεκκλησίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου.

Ὁ μεταστάς ἤδη ἐξ ἡμῶν πολιός Λευίτης, ὁ ἀκάματος Λειτουργός καί ὑπηρέτης τοῦ Θυσιαστηρίου, ἀνεχώρησεν εἰς τούς οὐρανούς κατόπιν μακρᾶς καί πιστῆς ἕως θανάτου ὑπηρεσίας ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καί ἱερατικῆς πορείας ἐν πλήρει ἀφοσιώσει καί συναισθήσει τοῦ ὕψους τοῦ ἱερατικοῦ ὑπουργήματος. Ἀνῆκεν εἰς μίαν ἱερατικήν γενεάν τῆς Πόλεως σπανίαν, ἀνήκουσαν εἰς ἄλλην ἐποχήν. Ὑπῆρξεν εἷς ἐκ τῶν σπανιωτέρων λειτουργῶν τοῦ Ὑψίστου, προσενεγκών τήν ἀναίμακτον ἱερουργίαν καί τελέσας ἀνελλιπῶς τάς ἀκολουθίας τοῦ νυχθημέρου ἄνευ οἱασδήτινος παραλείψεως καί παρεκκλίσεως ἐκ τῆς λειτουργικῆς τάξεως. Ἡ ἐλαχίστη παράλειψις καί παρατυπία ἀπετέλει δι’ αὐτόν σοβαρόν καί ἀδικαιολόγητον παράπτωμα.

Τόν ἐνθυμούμεθα ἅπαντες, εὐθυτενῆ, ἀγέρωχον, ἀκίνητον ἐνώπιον τοῦ φρικτοῦ θυσιαστηρίου, ἱεροπρεπῆν καί ἀνεπιτήδευτον, νά ἱερουργῇ ἀνελλιπῶς, καί μάλιστα καί νά ψάλλῃ κατά τάς καθημερινάς ἀκολουθίας ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἀναλογίου κινούμενος οὐχί ἐξ ἐπαγγελματικῆς, τρόπον τινα, ἀνάγκης ἤ ὑποχρεώσεως, ἀλλ’ ἐκ βαθείας πίστεως πρός τόν Θεόν καί ἐξ ἀληθοῦς ἀγάπης πρός τούς Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας τούς ὁποίους δέν ἐλησμόνει νά τιμᾷ κατά τάς μνήμας των. Ἡ τέλεσις τῆς Θείας Λειτουργίας ἦτο τό κυριώτερον μέλημά του. Διακατεῖχεν αὐτόν βαθεῖα καί γνησία πίστις, ταπείνωσις καί φόβος Θεοῦ, διεκρίνετο διά τήν ἀκεραιότητα τοῦ χαρακτῆρος, τήν εὐγένειαν καί τήν προσήνειαν πρός πάντας. Ἀνεδείχθη οἰκονόμος τῆς θείας χάριτος καί τῶν Μυστηρίων. Ἔχαιρεν ἐκτιμήσεως τόσον ὑπό τῶν ἀοιδίμων Πατριαρχῶν Ἀθηναγόρου καί Δημητρίου ὄσον καί ὑπό τοῦ νῦν εὐκλεῶς κυβερνῶντος τό σκάφος τῆς Ἐκκλησίας Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, ὑπό τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας, τοῦ ἱεροῦ κλήρου καί τῆς Ὁμογενείας συνόλης.

Διεκρίθη ἐπίσης καί ἀνεγνωρίσθη ὑπό τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ὡς ἐμβριθής γνώστης καί αὐστηρός τηρητής τῆς τάξεώς της καί τῶν τυπικῶν διατάξεών της, διό καί ἐπί μακράν σειράν ἐτῶν συνέβαλλε καθοριστικῶς εἰς τόν καταρτισμόν τοῦ τμήματος τοῦ Τυπικοῦ τοῦ ἡμερολογίου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, εἰσηγηθείς τό σύστημα τῆς καθ’ ἡμέραν τυπικῆς διατάξεως, προσενεγκών παραλλήλως καί τάς ὑπηρεσίας του εἰς διαφόρους Συνοδικάς Ἐπιτροπάς. Οὐκ ὀλίγας φοράς συμμετεῖχεν ἐνεργῶς εἰς ἐπίσημα ἐκκλησιαστικά γεγονότα καί ἐκδηλώσεις, προσφέρων τάς ὑπηρεσίας του μετά τῆς χαρακτηριζούσης αὐτόν σεμνότητος καί διακρίσεως ἄνευ ἐπιδιώξεως ἐλαχίστης προσωπικῆς προβολῆς καί τιμῆς.

Εἰς τήν συνείδησιν τοῦ ἱεροῦ Κλήρου τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπεβλήθη ὡς ὁ διδάσκαλος τῶν νέων κληρικῶν, Διακόνων τε καί Πρεσβυτέρων, παρά τούς πόδας τοῦ ὁποίου ἐμαθήτευσαν οὐκ ὀλίγοι ἐξ αὐτῶν διδαχθέντες τά περί τῆς τελετουργικῆς τάξεως καί τῶν τυπικῶν διατάξεων καί τήν ἐν γένει λειτουργικήν δεοντολογίαν. Οὕτω κατέστη παράδειγμα τῶν νεωτέρων πρός μίμησιν.

Ἀξιοσημείωτος ἦτο ἡ ἀγάπη του διά τά βιβλία καί ἡ ἐνασχόλησίς του μέ τό ἀγαθόν τῆς γνώσεως, οὐχί μόνον τῆς θεολογικῆς, καταλιπών πλουσιωτάτην βιβλιοθήκην μεγάλης ἀξίας, διό καί δέν θά ἦτο ὑπερβολή νά ἀποδοθῇ εἰς αὐτόν ὁ χαρακτηρισμός τοῦ «βιβλιολάθα».

Ὡς γνήσιον γέννημα καί θρέμμα τῆς Ὁμογενείας ἔζησε καί εἰργάσθη ἐντός μιᾶς ὑποδειγματικῆς Ρωμαίϊκης λευϊτικῆς οἰκογενείας ὁμοῦ μετά τοῦ εὐλαβεστάτης καί σεβομένης ὑπέρ ἄγαν τά θεῖα, πρεσβυτέρας αὐτοῦ Ἄννης, τῆς θυγατρός των καί τοῦ ἐξ ἀγχιστείας ἀδελφού του Σεβ. Μητροπολίτου Πέργης κ. Εὐαγγέλου, ἀποτελέσαντες οὕτως ὑπόδειγμα χριστιανικῆς οἰκογενείας καί λαμπρόν δεῖγμα τοῦ ρωμαίϊκου πολιτισμοῦ καί τῆς χαρακτηριζούσης αὐτόν ἀρχοντιᾶς καί εὐγενείας.

Καί τώρα, ἐκπληρώσας τό κοινόν τοῦ βίου χρέος, ὁ προκείμενος κοιμηθείς λειτουργός τοῦ Ὑψίστου, ἵσταται ἐν μέσῳ ἡμῶν ἄπνους, ἀλλ’ ὡς δρῦς ὑψίκορμος, καί πεποίθαμεν ὅτι ὁδεύῃ ἵνα λάβῃ ἐκ τοῦ Δωρεοδότου Κυρίου τόν μισθόν αὐτοῦ ὡς ἀντίδωρον διά τήν ἀνάλωσιν τοῦ ἑαυτοῦ του εἰς τήν ὑπηρεσίαν τῆς Ἐκκλησίας, διά τήν προσφοράν του ὡς κανδήλας ἀκοιμήτου ὕπερθεν τοῦ θυσιαστηρίου, διά τούς καταβληθέντας κόπους του ὑπέρ τοῦ ἀγαπήσαντος αὐτόν λογικοῦ ποιμνίου τῆς Πόλεως, τοῦ ὁποίου ἐμιμνήσκετο καθημερινῶς εἰς τήν ἱεράν Πρόθεσιν.

Ἡμεῖς, ἱστάμενοι ἔμπροσθέν του θλιβόμεθα μέν κατ’ ἄνθρωπον, πιστεύομεν δέ καί ἀναμένομεν, ἀκραδάντως τήν κοινήν Ἀνάστασιν, ἔχοντες τήν βεβαιότητα ὅτι ὁ Ἀναστάς Κύριος θά ἀποδώσῃ εἰς αὐτόν τόν τῆς δικαιοσύνης στέφανον, κατά τά ἀγαθά ἔργα του, καί θά τόν καταστήσῃ Λειτουργόν εἰς τό ἐπουράνιον θυσιαστήριον τῆς Βασιλείας Του.

Χριστός Ἀνέστη, ἀείμνηστε καί σεβαστέ π. Μελέτιε!

...................................................
Ἐξεφωνήθη ἐν τῷ Π. Πατριαρχικῷ Ναῷ κατά τήν ἐξόδιον Ἀκολουθίαν αὐτοῦ, τελεσθεῖσαν ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Γέροντος Δέρκων κ. Κωνσταντίνου, τήν Κυριακήν, 24ην Μαΐου 2009.