῾Η ἀνάπτυξις δογματικῆς ὑμνολογίας ἐν τῇ λατρείᾳ φαίνεται ὅτι εἶναι ἀρχαιοτέρα ἀπὸ ὅσον ἐνομίζετο μέχρι σήμερον καὶ δὲν εἶχεν ὡς ἔναυσμα τὴν πρᾶξιν τῶν αἱρετικῶν, ἀλλὰ λόγῳ τῆς πράξεως τῶν αἱρετικῶν ἐσημείωσεν ἀσφαλῶς ἡ ὀρθόδοξος δογματικὴ ὑμνογραφία ἀνάπτυξιν καὶ ἐξέλιξιν. μάλιστα ὁ ἀρχαιότερος ἐκκλησιαστικὸς ὕμνος διασωθεὶς μὲ μουσικὴν παρασήμανσιν εἶναι τῶν ἀρχῶν τοῦ γ΄ αἰῶνος (περὶ τὸ 212). ἀλλὰ καὶ οἱ ἀρχαιότεροι λειτουργικοὶ ὕμνοι ἔχουν ἐπίσης δογματικὸν περιεχόμενον, ἂν καὶ εἶναι, καθόσον νομίζω, κυρίως ὕμνοι δοξολογίας καὶ εὐχαριστίας καὶ ὄχι τόσον διδασκαλίας. καὶ οἱ ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ εὑρισκόμενοι ὕμνοι ἔχουν ὡσαύτως δογματικὰς πτυχάς.
(19/6/2008)