᾿Απορίες σέ ἀρχιερατική χοροστασία

ἀρχιερατικές χοροστασίες καί ἱερουργίες
Κανόνες Δ. Συζήτησης
῾Η χρῆσις τοῦ δημοσιευομένου ὑλικοῦ καὶ τῶν συνημμένων ἀρχείων διέπεται ἀπὸ τοὺς παρακάτω ὅρους·
α) γιὰ τὰ πνευματικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1236
β) γιὰ τὰ ἐμπορικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1237

᾿Απορίες σέ ἀρχιερατική χοροστασία

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Δευτ 17 Μάιος 2010, 23:22:51

᾿Απὸ τὴν πρόσφατη ἀλληλογραφία παρουσιάζω ἀποσπάσματα ποὺ ἀφοροῦν σὲ ἀρχιερατικὴ χοροστασία κατὰ τὴν κυριακὴ τοῦ πάσχα. τὸ θέμα ὅμως ἔχει γενικώτερον ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἑρμηνεία τῶν τυπικῶν διατάξεων, γιὰ τὴν δυσκολία κατανοήσεως τοῦ τυπικοῦ καὶ γιὰ τὶς προϋποθέσεις συντάξεως σχετικῶν ἐργασιῶν.

From: VVVVV
To: symbole@mail.com
Subject: ερώτηση
Date: Sun, May 16, 2010 7:25 pm

...Είμαι ιεροψάλτης και ... πριν από τρία χρόνια άρχισα το γράψιμο μιας εργασίας τυπικού..., με την βοήθεια του ιερέως της ενορίας. Έχω έτοιμη την εργασία και απλώς την ξανακοιτάζω, ...πριν την τυπώσω. Έχω όμως μια απορία σχετική με την τάξη των ακολουθιών του Πάσχα, όταν υπάρχει επίσκοπος.
...................................................................
- Ο επίσκοπος ανεβαίνει στο θρόνο, όταν ξαναμπαίνει στην εκκλησία μετά την μεγάλη συναπτή, ή μπαίνει στο ιερό;
- Τις εκφωνήσεις των μικρών συναπτών τις λέει ο επίσκοπος ή όλες τις λένε οι ιερείς;
- Η διάταξη λέει ότι το Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι το λέει πρώτος ο επίσκοπος. Ξέρω όμως ότι στον εσπερινό το Καταξίωσον το λέει ο αναγνώστης. Μήπως να γίνει και στον όρθρο το ίδιο, γιατί ο επίσκοπος τελεί ο ίδιος τον όρθρο και δεν χοροστατεί;
- Ποιος θυμιάζει στην θ΄ ωδή; Ο διάκονος όπως πάντα ή ο επίσκοπος;


.................................
Χαίρω γιὰ τὴν ἐπικοινωνία καὶ εὔχομαι νὰ ὁλοκληρώσετε σύντομα τὴν ἐνδιαφέρουσα ἐργασία σας...

Θὰ γνωρίζετε προφανῶς ὅτι ὑπάρχουν ἐκδεδομένες διάφορες ἐργασίες τυπικοῦ ποὺ μεταξὺ ἄλλων κάνουν ἀναφορὰ στὰ διάφορα θέματα τοῦ Τυπικοῦ, καὶ νομίζω ὅτι ἔχουν ἐπισημανθῆ σχεδὸν ὅλα. δὲν ὑπάρχει ὅμως μέχρι σήμερα μία μονογραφία μὲ αὐτὸ τὸ θέμα ἀποκλειστικῶς, ἡ ὁποία νὰ συγκεντρώνῃ ὅσα ἔχουν (ἀλλὰ καὶ ὅσα τυχὸν δὲν ἔχουν) γραφῆ μέχρι τώρα, καὶ ἀσφαλῶς ἡ ἐργασία σας θὰ εἶναι χρήσιμη καὶ ὠφέλιμη. .....................

Ἂν καὶ ἡ ἐργασία σας ἔχει ἀντικείμενο τὸ τυπικό, ὅπως μοῦ γράφετε, ἡ ἀπορία σας εἶναι γιὰ ἕνα θέμα ποὺ δὲν ἀφορᾷ ἄμεσα τὸ ἰσχῦον τυπικόν, διότι στὸ Τ.Μ.Ε. ὑπάρχει μόνο ἀναφορὰ στὴν περίπτωσι τῆς πατριαρχικῆς συμμετοχῆς στὴν κυριακὴ τοῦ πάσχα, διάταξις ἡ ὁποία εἶναι περιγραφικὴ τῆς τάξεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως. ἀσφαλῶς αὐτὸ λαμβάνεται ὡς βάσις καὶ γιὰ τὶς ἀρχιερατικὲς χοροστασίες καὶ λειτουργίες τῶν λοιπῶν ἐπισκόπων ἐκείνη τὴν ἡμέρα, καὶ αὐτὸ ἄλλωστε πρέπει νὰ γίνεται, οἱ λεπτομέρειες ὅμως ἐφαρμόζονται κατὰ ἀναλογίαν καὶ ὄχι μὲ ἀπόλυτο τρόπο. ἐν πάσῃ περιπτώσει πάνω στὴν περίπτωσι ποὺ σᾶς ἀπασχολεῖ... ὁ ῥόλος τοῦ τυπικοῦ Βιολάκη εἶναι ἄλλος καὶ ὄχι νὰ ἀναφερθῇ σὲ πράγματα ποὺ ἀνήκουν στὸ ἀρχιερατικὸν ἢ σὲ ἀνάλογες ἐκδόσεις.
....................................................................
1. ῾Ο ἀρχιερεὺς στὸν ὄρθρο τοῦ πάσχα χοροστατεῖ ὅπως σὲ κάθε ὄρθρο, χωρὶς ὅμως νὰ πάρῃ καιρὸ στοὺς αἴνους, διότι αὐτὸ τὸ ἔχει κάμει ἤδη ἀπὸ πρίν, καὶ εἰσέρχεται στὸ ἱερὸ κατὰ τὴν λειτουργία. θὰ τελοῦσε ὁ ἴδιος τὸν ὄρθρο (καὶ κάθε ἄλλη ἀκολουθία) μόνον στὴν περίπτωσι ποὺ δὲν ὑπάρχει ἱερεὺς καὶ ἡ ἀκολουθία τελεῖται ἀπὸ ἕναν ἀρχιερέα καὶ ἕναν διάκονο· τότε ὁ ἀρχιερεὺς δὲν ἀνεβαίνει στὸν θρόνο, ἀλλὰ τελεῖ τὰ συνήθη τοῦ ἱερέως.

2. ᾿Εφόσον λοιπὸν πρόκειται γιὰ κανονικὴ χοροστασία, τὶς λοιπὲς ἐκφωνήσεις τὶς λέγουν κατὰ τάξιν οἱ ἱερεῖς.

3. Τὸ «᾿Ανάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι» τὸ λέγει πρῶτος ὁ ἀρχιερεὺς ὅπως ὁρίζεται. καὶ τὸ «Καταξίωσον, Κύριε» τοῦ ἑσπερινοῦ σύμφωνα μὲ τὴν κρατοῦσα ἄποψι (ἡ ὁποία ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τὸ Τ.Μ.Ε.) λέγεται ὑπὸ τοῦ ἀρχιερέως. ἀλλὰ καὶ ἂν δὲν λεγόταν, δὲν ἔχει τόση σημασία· εἶναι διαφορετικὴ περίπτωσις, διότι πρόκειται γιὰ ἄλλη ἀκολουθία. οἱ δύο ὕμνοι δὲν ἔχουν οὔτε τὸ ἴδιο περιεχόμενο οὔτε τὸν ἴδιο σκοπό. τὸ «Καταξίωσον, Κύριε» ὑπάρχει σὲ κάθε ἑσπερινό, ἐνῷ τὸ «᾿Ανάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι» δὲν λέγεται σὲ κάθε ὄρθρο, ἀλλὰ μόνον στὴν πασχάλιο περίοδο καὶ στὶς κυριακές.

4. Στὴν 9η ᾠδὴ θυμιοῦν κατὰ τάξιν οἱ δύο διάκονοι, ἂν ὑπάρχουν δύο, εἰδάλλως θυμιᾷ ὁ ἕνας ποὺ ὑπάρχει. αὐτὸ ὅμως εἶναι ἕνα θέμα ποὺ δὲν ἀφορᾷ τὸ τυπικόν, μὲ τὸ ὁποῖον ἀσχολεῖστε, δηλαδὴ δὲν ἀφορᾷ τοὺς ψάλτες, ἀλλὰ εἶναι θέμα διακονικὸν καὶ ἱερατικόν. γιὰ τέτοια θέματα θὰ ἦταν καλλίτερο νὰ ἀπευθύνεσθε σὲ κληρικοὺς (προτιμητέον παλαιούς), καὶ μάλιστα ἀρχιερεῖς, τοῦ κλίματος τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου (εἰ δυνατόν, Κωνσταντινουπολῖτες), μὲ ἐμπειρίαν ἐκ τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ, διότι τὸ τυπικὸν μὲ τὸ ὁποῖο ἀσχολεῖστε αὐτὴν τὴν τάξιν περιγράφει καὶ αὐτὴν τὴν τάξιν ἔχει ὡς βάσιν ἐκκινήσεως.

᾿Ελπίζω πάντως στὴν ἐργασία σας νὰ μὴν κάμετε τὸ λάθος ποὺ κάνουν ἀρκετοὶ συγχέοντες τὰ ἱερατικὰ μὲ τὰ ψαλτικά. αὐτὸ ποὺ θὰ πῶ τὸ ἔχουν ἐπισημάνει καὶ ἄλλοι πολὺ πρὸ ἐμοῦ, τὸ ἔχω δεῖ ὅμως καὶ ἐγὼ μὲ τὰ μάτια μου· σὲ κάποιες περιπτώσεις βλέπει κανεὶς τὸ παράδοξον τὸν μὲν ἱερέα νὰ κρατῇ τὸ ῾Ωρολόγιον ἢ τὴν Παρακλητικὴν τὸν δὲ ψάλτην νὰ βαστᾷ τὸ Εὐχολόγιον καὶ νὰ προσπαθοῦν ἐκεῖ νὰ βρῇ ὁ καθένας ὅ,τι τοῦ ἀνήκει νὰ εἴπῃ. συνήθως πρόκειται περὶ παρατύπου συγχύσεως καὶ περὶ ἀγνοίας βασικῶν δεδομένων τοῦ τυπικοῦ. σὲ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις δὲν εἶναι ἐλλιπὲς τὸ τυπικόν, ἀλλὰ πταίουν ἄλλα πράγματα, ποὺ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος.

Οἱ ἀπορίες ποὺ ἔχετε ἐπιλύονται ἐπίσης σαφῶς σὲ νεώτερες ἐκδόσεις λειτουργικές, τυπικοῦ, καὶ λοιπές, τὶς ὁποῖες θὰ πρέπει νὰ λάβετε ὁπωσδήποτε ὑπόψιν σας, γιὰ νὰ ὁλοκληρώσετε ἐπιτυχῶς τὴν ἐργασία σας. ἐπίσης, ἂν μοῦ ἐπιτρέπετε, θὰ σᾶς πῶ μία βασικὴ ἀρχὴ ποὺ προσπαθῶ προσωπικὰ νὰ ἐφαρμόζω ἀσχολούμενος μὲ τέτοια θέματα· προσπαθῶ νὰ ἀναφέρωμαι μόνον σὲ ὅσα γνωρίζω ἐπαρκῶς καὶ ἔχω κάποιαν ἐμπειρίαν, ἐνῷ ἀποφεύγω νὰ ἀναφέρωμαι σὲ θέματα ποὺ δὲν γνωρίζω, ὅπως εἶναι ἐπὶ παραδείγματι τὰ ἱερατικὰ καὶ τελετουργικά, καθόσον δὲν εἶμαι ἱερεὺς καὶ δὲν ἔχω τὴν σχετικὴν ἐμπειρίαν. διάφοροι ἄνθρωποι ἀσχολοῦνται κατὰ καιροὺς μὲ θέματα τυπικοῦ, ὄχι διότι οἱ ἴδιοι εἶναι γνῶστες αὐτῶν τῶν θεμάτων καὶ θέλουν νὰ βοηθήσουν τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ γιὰ νὰ καλύψουν κυρίως τὶς δικές των ἐλλείψεις καὶ νὰ μάθουν ὅσα ἀγνοοῦν. οἱ ἐργασίες των ἔχουν βεβαίως ἐνδιαφέροντα καὶ ὠφέλιμα σημεῖα, δὲν ἔχουν ὅμως οὔτε τὴν πληρότητα οὔτε τὴν ὀρθότητα οὔτε τὶς προϋποθέσεις ἐγκυρότητος ποὺ θὰ ἐπιθυμοῦσαν οἱ ἴδιοι οἱ συντάκτες καὶ θὰ ἀπαιτοῦσε ἡ σοβαρότης τοῦ θέματος.

Τέλος θὰ συνιστοῦσα, ἀφοῦ ὁλοκληρώσετε τὴν ἐργασία σας, νὰ μὴ βιαστῆτε νὰ τὴν ἐκτυπώσετε, ἀλλὰ νὰ ἀφήσετε ἕνα εὔλογο χρονικὸ διάστημα νὰ τὴν ἐξετάσετε ἐν τῇ πράξει, νὰ τὴν δῆτε μὲ πιὸ ὥριμη σκέψι, καὶ ὕστερα ἀπὸ τὶς ὅποιες βελτιώσεις νὰ προχωρήσετε στὴν ἔκδοσί της.

Σᾶς εὔχομαι καλὴν ἐπιτυχίαν στὸ ἔργο σας.
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: ᾿Απορίες σέ ἀρχιερατική χοροστασία

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Δευτ 17 Μάιος 2010, 23:25:03

From: VVVVV
To: symbole@mail.com
Subject: RE: ερώτηση
Date: Mon, May 17, 2010 5:32 pm

....................................................................
ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις σας που με βοηθάνε πολύ. Ευχαριστώ πολύ και για όλα τα σχόλιά σας για τον τρόπο της δουλειάς που πρέπει να ακολουθήσω καθώς γράφω την εργασία μου.
Για τον όρθρο του Πάσχα που σας ρώτησα είχα κοιτάξει πριν το ημερολόγιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου που βρήκα εδώ:
http://www.ec-patr.org/gr/typikon/2010/2010-04-04.htm
Βρήκα παράξενο όμως ότι δεν γράφει τίποτα για την θ' ωδή και το εξαποστειλάριο που ψάλλει ο Πατριάρχης ούτε για το Ανάστασιν Χριστού.
Εκεί γράφει επίσης ότι τις εκφωνήσεις των συναπτών τις κάνει ο Πατριάρχης και οι Αρχιερείς όχι οι ιερείς.
.................................................................................
Είμαι αληθινά υποχρεωμένος για τη βοήθειά σας.


.....................................................
Πολὺ καλὰ κάνετε καὶ προστρέχετε ὄχι μόνον στὸ τυπικὸν Βιολάκη, ἀλλὰ καὶ στὸ ῾Ημερολόγιον τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου (= Η.Ο.Π.), τὸ ὁποῖον καλλίτερα θὰ ἦταν νὰ τὸ βλέπατε στὴν ἔντυπη μορφή του, ὅπου εἶναι πληρέστερο, μὲ ὅλες τὶς ὑποσημειώσεις (διότι οἱ λεπτομέρειες εἶναι πολὺ σημαντικὲς σ᾿ αὐτὰ τὰ θέματα) καὶ μὲ τὴν κανονικὴ μορφοποίησί του, διότι ἡ παρουσίασις τῶν σελίδων στὸ διαδίκτυο δὲν ἔχει τὴν εὐκρίνεια τοῦ ἐντύπου, ὁπότε μπορεῖ νὰ μπερδευτῇ κανεὶς στὸ ποιές διατάξεις ἀφοροῦν τὸν πατριαρχικὸ ναὸ καὶ ποιές γενικῶς ὅλους τοὺς ναούς. ἂν συγκρίνετε τὴν ἴδια σελίδα τοῦ Η.Ο.Π. ἔντυπη καὶ διαδικτυακή, θὰ καταλάβετε ἀμέσως τὴν διαφορά. ἐπίσης καλὰ κάνετε καὶ συμβουλεύεστε καὶ ἄλλα τυπικά, θὰ προσέθετα δὲ ὅτι θὰ σᾶς εἶναι ἀπαραίτητον καὶ τὸ «Σύστημα Τυπικοῦ» τοῦ π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, ἂν δὲν τὸ ἔχετε ἤδη.

Μὴ σᾶς κάνει ἐντύπωσιν ὅτι τὸ Η.Ο.Π. δὲν ἀναφέρει ὡρισμένες λεπτομέρειες τῆς πατριαρχικῆς τάξεως· δὲν εἶναι ἄλλωστε αὐτὸς ὁ ῥόλος του. καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη εἴμαστε εὐγνώμονες γιὰ τὰ ὅσα ἰδιαίτερα ἀναφέρει ἐκ τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ· καὶ εἶναι πολλά, ἐνδιαφέροντα καὶ σημαντικά· ἁπλῶς δὲν εἶναι ὅλα, διότι δὲν ἀπευθύνεται στὸν πατριαρχικὸ ναό· προφανῶς γι᾿ αὐτὸ δὲν ὑπάρχει ἡ ἀναφορὰ στὴν 9η ᾠδὴ καὶ στὸ ἐξαποστειλάριον. γιὰ τὸ «᾿Ανάστασιν Χριστοῦ» ὅμως δὲν ἔχετε δίκαιον, ἀφοῦ ἔχει σαφῆ ὁδηγίαν.

Πρέπει ἐδῶ νὰ διευκρινίσωμε κάτι. ὅταν σημειώνῃ ἡ λειτουργικὴ τάξις ὅτι ὁ ἀρχιερεὺς λέγει τὴν 9ην ᾠδὴν ἢ τὸ πρῶτον ἐξαποστειλάριον, αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι εἶναι ὑποχρεωτικόν. οἱ διατάξεις αὐτὲς δὲν εἶναι ἀναγκαστικές. μπορεῖ, ἂν θέλῃ ὁ ἀρχιερεύς, νὰ ψάλῃ αὐτοὺς τοὺς ὕμνους, ἂν δὲν θέλῃ ὅμως, μπορεῖ νὰ τοὺς ἀφήσῃ στοὺς ψάλτες. καὶ τὰ δύο εἶναι σωστά, δὲν ὑπάρχει κάτι τὸ παράτυπον ἐδῶ.

᾿Επίσης στὸ Η.Ο.Π. σαφέστατα ἀναφέρεται ὅτι μετὰ τὴν ἐκτὸς τοῦ ναοῦ τελετὴν τῆς ἀναστάσεως «ἐπιστρέφουσιν εἰς τὸν ναὸν» καὶ «φθάσαντες εἰς τὸν σολέα ὁ πατριάρχης ἀνέρχεται εἰς τὸν θρόνον», ὁπότε ἡ συγκεκριμένη ἀπορία σας εἶχεν ἤδη ἀπαντηθῆ.

῞Οσον ἀφορᾷ τὶς ἐκφωνήσεις μᾶλλον εἴχατε παρανοήσει τὰ πράγματα. στὸν πατριαρχικὸ ναὸ μετὰ τοῦ πατριάρχου συλλειτουργοῦν καὶ οἱ ἄλλοι ἀρχιερεῖς, ὁπότε οἱ ἐκφωνήσεις διανέμονται εἰς ὅλους. στὶς ἄλλες ἐκκλησίες ὅμως, ὅπου ὑπάρχει ἕνας μόνον ἀρχιερεύς, συλλειτουργοῦν μετ᾿ αὐτοῦ ὅχι ἀρχιερεῖς ἀλλὰ ἱερεῖς, εἰς τοὺς ὁποίους ἐπίσης διανέμονται οἱ ἐκφωνήσεις. βασικὰ δηλαδὴ πρόκειται γιὰ τὴν ἴδια διάταξι, ἐφαρμοζομένη κατ᾿ ἀναλογίαν·
πατριάρχης καὶ ἀρχιερεῖς,

ἀρχιερεὺς καὶ ἱερεῖς.
διὰ τοῦτο καὶ στὸ προηγούμενο γράμμα μου σᾶς εἶπα ὅτι ἡ περιγραφικὴ τάξις τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ «ἀσφαλῶς λαμβάνεται ὡς βάσις καὶ γιὰ τὶς ἀρχιερατικὲς χοροστασίες καὶ λειτουργίες τῶν λοιπῶν ἐπισκόπων ἐκείνη τὴν ἡμέρα, καὶ αὐτὸ ἄλλωστε πρέπει νὰ γίνεται, οἱ λεπτομέρειες ὅμως ἐφαρμόζονται κατὰ ἀναλογίαν καὶ ὄχι μὲ ἀπόλυτο τρόπο».
.........................................
Νὰ εἶστε καλά, καὶ σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὰ καλά σας λόγια.
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι


Επιστροφή στην Τάξις ἀκολουθιῶν μέ ἀρχιερέα

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση : Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης