Αρχιερατική Χοροστασία (Προηγιασμένη)

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Π Ρ Ο Η Γ Ι Α Σ Μ Ε Ν Η

Εις την Προηγιασμένην Θείαν Λειτουργίαν, ο Αρχιερεύς, εισέρχεται εις τον Ναόν άνευ Μανδύου, καθ’ όν χρόνον ο Αναγνώστης, λέγει το Τρισάγιον το ακολουθούν τους Μακαρισμούς και συγκεκριμένως, εις το « Ότι Σου Εστίν…», που λέγει ο Ιερουργών Ιερεύς. Φθάνει εις το κέντρον του Σολέα, ευλογεί τον λαόν ως συνήθως, ψαλλομένου του « Εις πολλά έτη » και παραμένει εκεί.
Μετά το τέλος των 12 « Κύριε ελέησον » από τον Αναγνώστην, ο Αρχιερεύς, ιστάμενος εισέτι εις το κέντρον του Ναού, λέγει την Ευχήν της Θ΄. Ώρας « Παναγία Τριάς, το ομοούσιον κράτος…», μεθ’ ό ο Ιερεύς, ποιεί την Απόλυσιν των Ωρών. Ο δε Αρχιερεύς, ανέρχεται και χοροστατεί από το Παραθρόνιον, άνευ Μανδύου, φέρων επί του στήθους αυτού Εγκόλπιον και εις την δεξιάν αυτού Χαζράνιον.
Τελευταίως, είθισται μετά την Απόλυσιν, να εξέρχεται ο Αρχιερεύς εκ του Αγίου Βήματος και να πραγματοποιείται η Είσοδος, ως προανεφέρθη.
Εν τω Εσπερινώ, απαγγέλλει τον « Προοιμιακόν », το « Φώς ιλαρόν » και τα δύο Αναγνώσματα.
Το « Κέλευσον », απαγγέλλει ο Πρωτοψάλτης ή είς βοηθός ( εις τον Πατριαρχικόν Ναόν, ο Α΄. Δομέστικος ).
Εις το « Κατευθυνθήτω », κατέρχεται από το Παραθρόνιον και ποιεί μετανοίας.
Εις το « Ευαγγέλιον », αποκαλύπτει το Επανωκαλύμμαυχον.
Εις την Μεγάλην Είσοδον, κατέρχεται, ευλογεί ταύτην και ασπάζεται το προσφερόμενον υπό του Διακόνου Ιερόν Ευαγγέλιον, όστις ασπάζεται την δεξιάν αυτού και επανέρχεται εις το Παραθρόνιον.
Απαγγέλλει το « Πάτερ ημών ».
Κατέρχεται εις το « Χάριτι και οικτιρμοίς… » και ανέρχεται μετά το « Είς Άγιος, είς Κύριος…».
Κατέρχεται ομοίως εις το « Μετά φόβου…».
Λέγει το « Σώσον ο Θεός….» και ανέρχεται μετά το « Ευλογήσω τον Κύριον…».
Εις την Οπισθάμβωνον Ευχήν, φοράει και πάλι το Επανωκαλύμμαυχον.
Εις την Απόλυσιν, ευλογεί διά του Σταυρού, ψαλλόντων των Χορών « Τον Δεσπότην και Αρχιερέα ».
Διανέμει το Αντίδωρον, ΑΝΕΥ ουδεμιάς ψαλμωδίας υπό των Χορών.
Εάν όμως πρόκειται να Ιερουργήσει, εις την Θ΄. Ώραν ασπάζεται τας Ιεράς Εικόνας και ευλογήσας τον λαόν, εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα, όπου ενδύεται την Αρχιερατικήν του Στολήν.
Εξέρχεται εις το « Ότι σού εστίν…», ίσταται εις το μέσον του Σολέα και ποιεί όσα προεγράφησαν ανωτέρω.
Εις το « Φώς ιλαρόν » όμως, εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα και εφεξής, τελεί τα της Θείας Λειτουργίας των Προηγιασμένων, κατά την συνήθη Τάξιν.

[Dionysios]

Στὴν σημερινὴ ἀλληλογραφία κάποιος ἱεροψάλτης διετύπωσε μεταξὺ ἄλλων καὶ τὸ ἑξῆς ἑρώτημα.

Τὶς προηγούμενες ἡμέρες μοῦ ἔκαναν δῶρο τὸ «Σύστημα Τυπικοῦ» τοῦ π. Κων/νου Παπαγιάννη. ᾿Εκεῖ διάβασα ὅτι ὅταν στὴν Προηγιασμένη χοροστατῇ ἀρχιερεύς, αὐτὸς προσέρχεται στὸ τέλος τῶν ὡρῶν καὶ ἵσταται στὸ μέσον τοῦ ναοῦ ἕως τῆς ἐνάρξεως τῆς προηγιασμένης, ὁπότε ἀνέρχεται στὸν θρόνο. ῾Υπάρχει κάποιος λόγος ποὺ συμβαίνει αὐτό; Γιατί λόγου χάρι δὲν ἀνέρχεται στὸν θρόνο ἅμα τῇ εἰσόδῳ του στὸν ναό; ῾Ο λόγος ποὺ ἐρωτῶ εἶναι διότι ἐμεῖς στὴν ᾿Αρχιεπισκοπὴ ᾿Αθηνῶν ἔχουμε ῥητὴ ἐντολὴ νὰ λαμβάνουμε καιρό, πρὶν ἀνέλθουμε στὸ ἀναλόγιο, γιὰ νὰ ψάλουμε χοροστατοῦντος ἀρχιερέως, καὶ ἐὰν ἀκολουθηθῇ αὐτὴ ἡ τάξη, δὲν ὑπάρχει χρόνος γιὰ κάτι τέτοιο.

Δόθηκε ἡ ἀκόλουθος ἀπάντησις.

Στὸ «Σύστημα Τυπικοῦ» προβλέπονται διάφορες περιπτώσεις κατὰ τὶς ὁποῖες ὁ ἀρχιερεὺς μπορεῖ νὰ προσέλθῃ γιὰ τὶς ἀκολουθίες τῆς τεσσαρακοστῆς. τὸ ἀργότερον εἶναι νὰ προσέλθῃ πρὸς τὸ τέλος τῆς θ΄ ὥρας ὀλίγον πρὸ τῆς ἀπολύσεως. μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς ὥρας ἀνέρχεται εἰς τὸ παραθρόνιον. δὲν ἀναφέρεται στὶς §§ 1899 καὶ 1900 τοῦ Συστήματος Τυπικοῦ (ἐφεξῆς Σ.Τ.), ἀλλὰ ἐννοεῖται ὅτι τότε, δηλαδὴ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς ὥρας καὶ πρὸ τῆς ἐνάρξεως τοῦ ἑσπερινοῦ, προσέρχονται κατὰ τάξιν οἱ κληρικοὶ τοῦ βήματος καὶ τοῦ ἀναλογίου, γιὰ νὰ λάβουν τὴν παρὰ τοῦ ἀρχιερέως εὐλογίαν. τοῦτο ἀναφέρεται στὴν §1893 τοῦ Σ.Τ. καθὼς καὶ στὴν σελ. 76 τοῦ «᾿Εγκολπίου ἀναγνώστου καὶ ψάλτου». δὲν ἐπαναλαμβάνεται στὶς §§ 1899 καὶ 1900, διότι ἐννοεῖται, ἀφοῦ καὶ ἐδῶ ἰσχύει ὅ,τι καὶ στὶς ἀρχιερατικὲς χοροστασίες τοῦ ἑσπερινοῦ, ἀφοῦ μέχρι τὸ «Φῶς ἱλαρὸν» ἡ προηγιασμένη εἶναι ἑσπερινός.