κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Κανόνες Δ. Συζήτησης
῾Η χρῆσις τοῦ δημοσιευομένου ὑλικοῦ καὶ τῶν συνημμένων ἀρχείων διέπεται ἀπὸ τοὺς παρακάτω ὅρους·
α) γιὰ τὰ πνευματικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1236
β) γιὰ τὰ ἐμπορικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1237

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Δευτ 22 Μαρ 2010, 00:19:15

γ΄. Πρὸς τοὺς μαθητάς του ἐπανάληψις τῆς αὐτῆς μαρτυρίας καὶ ἐπιδείξεως. οἱ τρεῖς πρῶτοι μαθηταὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ.

1,35-43. Τῇ ἐπαύριον πάλιν εἱστήκει ὁ ᾿Ιωάννης καὶ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ δύο, καὶ ἐμβλέψας τῷ ᾿Ιησοῦ περιπατοῦντι λέγει· ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ. καὶ ἤκουσαν αὐτοῦ οἱ δύο μαθηταὶ λαλοῦντος, καὶ ἠκολούθησαν τῷ ᾿Ιησοῦ. στραφεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ θεασάμενος αὐτοὺς ἀκολουθοῦντας λέγει αὐτοῖς· τί ζητεῖτε; οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· ῥαββί· ὃ λέγεται ἑρμηνευόμενον διδάσκαλε· ποῦ μένεις; λέγει αὐτοῖς· ἔρχεσθε καὶ ἴδετε. ἦλθον οὖν καὶ εἶδον ποῦ μένει, καὶ παρ᾿ αὐτῷ ἔμειναν τὴν ἡμέραν ἐκείνην· ὥρα ἦν ὡς δεκάτη. ἦν ᾿Ανδρέας ὁ ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου εἷς ἐκ τῶν δύο τῶν ἀκουσάντων παρὰ ᾿Ιωάννου καὶ ἀκολουθησάντων αὐτῷ. εὑρίσκει οὗτος πρῶτος τὸν ἀδελφὸν τὸν ἴδιον Σίμωνα καὶ λέγει αὐτῷ· εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν· ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον Χριστός· καὶ ἤγαγεν αὐτὸν πρὸς τὸν ᾿Ιησοῦν. ἐμβλέψας αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπε· σὺ εἶ Σίμων ὁ υἱὸς ᾿Ιωνᾶ, σὺ κληθήσῃ Κηφᾶς, ὃ ἑρμηνεύεται Πέτρος.

Πρὸ τοῦ Χριστοῦ εἶχε μαθητὰς ὁ ᾿Ιωάννης. δύο ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἦσαν ὁ ᾿Ανδρέας καί, καθὼς ἀπεδείχθη ἐμμέσως, ὁ ᾿Ιωάννης ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος Εὐαγγελίου. προφανῶς καὶ ὁ ἀδελφὸς τοῦ ᾿Ανδρέου Σίμων ἦτο μαθητὴς τοῦ βαπτιστοῦ. δεδομένου ὅτι καὶ οἱ τρεῖς αὐτοὶ εἶχον ἁλιευτικὴν ἑταιρίαν καὶ εἰργάζοντο εἰς τὴν Γαλιλαίαν, ἐνῷ ὁ ᾿Ιωάννης ἐκήρυττεν εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν, πρέπει νὰ ὑποθέσωμεν ὅτι οἱ μαθηταὶ τοῦ ᾿Ιωάννου δὲν εἶχον μαζί του τόσον στενὸν δεσμόν, ὅσον εἶχον οἱ δώδεκα μαθηταὶ τοῦ Κυρίου μὲ τὸν Κύριον. δὲν τὸν ἠκολούθουν πάντες παντοῦ καὶ πάντοτε. θὰ πρέπῃ νὰ ἦσαν ὅπως οἱ ἑβδομήκοντα μαθηταὶ τοῦ Κυρίου. Τῇ ἐπαύριον λοιπόν, προφανῶς τὴν ἑπομένην τῆς καταδείξεως τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς βαπτίσεώς του ὑπὸ τοῦ ᾿Ιωάννου, ὁ ᾿Ιωάννης ἵστατο κάπου παρὰ τὸν ᾿Ιορδάνην ἔχων πλησίον του τοὺς δύο ἐκ τῶν μαθητῶν του ποὺ προαναφέρθησαν. ἐκείνην τὴν στιγμὴν διέρχεται πλησίον των ὁ ᾿Ιησοῦς, γνωστὸς πλέον. μόλις τὸν βλέπει ὁ προφήτης ἀναφωνεῖ· ῎Ιδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ. ἀπὸ τὴν ἑπομένην φράσιν τοῦ εὐαγγελιστοῦ Καὶ ἤκουσαν αὐτοῦ οἱ δύο μαθηταὶ λαλοῦντος, φαίνεται καλῶς, ὅτι ὁ βαπτιστὴς τὸ ῎Ιδε ὁ ἀμνός... δὲν τὸ εἶπεν ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς μαθητάς του, ἀλλὰ τὸ εἶπε καθ' ἑαυτὸν μονολογῶν· ἡ ἐμφάνισις τοῦ Χριστοῦ ἐνέπνεεν εἰς τὸν προφήτην δέος καὶ κατάπληξιν, ὥστε κατά τινα τρόπον κατάπληκτος καὶ θαμβωμένος νὰ τινάζεται καὶ νὰ φωνάζῃ αὐθορμήτως ῎Ιδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ. «Νά τος, πάλι». καὶ οἱ μαθηταί του ἤκουσαν τὸν μονόλογόν του, καὶ ἠκολούθησαν τὸν ᾿Ιησοῦν. ὁ μὲν βαπτιστὴς δὲν ἀπευθύνετο πρὸς αὐτούς, αὐτοὶ ὅμως ἀντελήφθησαν ὅτι ἡ φωνή του ἦτο θεία κλῆσις ἀπευθυνομένη πρὸς αὐτούς. καὶ ἠκολούθησαν τὸν Χριστόν, ἐγκαταλείψαντες ἕνα τόσον θαυμάσιον προφήτην καὶ διδάσκαλον, ὁποῖος δὲν ἐγεννήθη ἄλλος ἀπὸ κτίσεως κόσμου.

῾Ο ᾿Ιησοῦς κατὰ τὰ φαινόμενα διήρχετο ἐκεῖθεν δῆθεν τυχαίως, ὅπως ἐβάδιζε καὶ πρὸς ᾿Εμμαούς, ἀλλ' εἶναι πλέον φανερόν, ὅτι διῆλθεν ὡς ἥλιος, διὰ νὰ ἑλκύσῃ καὶ ἀποσπάσῃ τοὺς δορυφόρους τοῦ ᾿Ιωάννου, τοὺς μαθητάς του. οἱ δύο μαθηταὶ ἑλκυσθέντες ὑπὸ τοῦ ἰσχυροτέρου τὸν ἠκολούθουν σιωπηλοί. καὶ ἔμεινεν ὁ ᾿Ιωάννης βαπτιστής, ὁ ὕψιστος αὐτὸς ἀνὴρ τῆς ἱστορίας, μόνος, ἔκθαμβος ἐν ὄψει τοῦ διερχομένου ᾿Ιησοῦ, τὸν ὁποῖον μόνος αὐτὸς τότε ὡς προφήτης ἀντελαμβάνετο καλλίτερον παντὸς ἄλλου πόσον ἀνώτερός του ἦτο. στραφεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἰδὼν τοὺς μαθητὰς ποὺ ἠκολούθουν, τοὺς ἐρωτᾷ προσποιούμενος ἄγνοιαν· Τί ζητεῖτε; καὶ αὐτοὶ ἀντὶ ἀπαντήσεως τὸν ἐρωτοῦν ῾Ραββί, ποῦ μένεις; εἰς τὴν ἐρώτησιν ὑπάρχει ἡ ἀπάντησις. «᾿Εσένα ζητοῦμεν, καὶ θέλομεν νὰ μάθωμεν ποῦ μένεις». τοὺς λέγει· ῎Ερχεσθε καὶ ἴδετε. ἂν δὲν εἶχε σκοπὸν νὰ τοὺς ὑποτάξῃ, θὰ ἔλεγε· «Μένω εἰς τὸ δεῖνα μέρος». ἀλλ' ἐπειδὴ ἔχει αὐτὸν τὸν σκοπόν, καὶ ἐπειδὴ γνωρίζει ὅτι καὶ ἐκείνων ἡ ἐρώτησις ἐγκρύπτει κάτι περισσότερον ἀπὸ μίαν ἁπλῆν περιέργειαν, διὰ τοῦτο ἀπαντᾷ κατ' αὐτὸν τὸν προσκλητήριον τρόπον. καὶ ἐπῆγαν μαζί του, ἱστορεῖ ὁ αὐτόπτης εὐαγγελιστής, καὶ εἶδον ποῦ μένει καὶ ἔμειναν μαζί του ὅλην τὴν ὑπόλοιπον ἡμέραν. δύο λεπτομερεῖς σημειώσεις τοῦ εὐαγγελιστοῦ δηλοῦν ὅτι τὸ γεγονὸς αὐτὸ τὸν συγκινεῖ ἰδιαιτέρως. ἡ μία εἶναι ὅτι ὥρα ἦν ὡς δεκάτη[i]. ἦτο ἡ ὥρα δέκα. δηλαδὴ τετάρτη ἀπογευματινή. κατὰ τὸ ἀρχαῖον ὡρολόγιον τὸ ἡμερονύκτιον διῃρεῖτο εἰς δύο ἡμίση, πρῶτον τὴν νύκτα καὶ δεύτερον τὴν ἡμέραν, ἕκαστον δὲ ἥμισυ εἰς δώδεκα ὥρας, ἀρχομένας διὰ τὴν νύκτα ἀπὸ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου καὶ διὰ τὴν ἡμέραν ἀπὸ τὴν ἀνατολήν. αἱ κατ' ἐποχὴν διακυμάνσεις ἀνατολῆς καὶ δύσεως ἐρρυθμίζοντο ἀναλόγως. πάντως ἕκτη ὥρα ἦτο τὸ μεσονύκτιον καὶ ἡ μεσημβρία. δεκάτη λοιπὸν τῆς ἡμέρας ἡ τετάρτη ἀπογευματινή. ἡ ἄλλη λεπτομέρεια εἶναι γλωσσική. πολλοὶ θὰ ἔχετε ἀκούσει πῶς διηγοῦνται μερικὰς συνεντεύξεις των μὲ ἀλλογλώσσους ὡρισμένοι ἁπλοϊκοὶ τουρκομαθεῖς Μικρασιᾶται. ὅταν πρόκηται νὰ εἰποῦν πῶς εἶπε τὴν φράσιν του ὁ ἀλλόγλωσσος εἰς τὸ κρίσιμον σημεῖον τοῦ διαλόγου, ἢ ν' ἀναφέρουν μίαν παροιμίαν, ἐνῷ διηγοῦνται εἰς τὴν ἑλληνικήν, αἴφνης τὴν καιρίαν ἐκείνην φράσιν τὴν λέγουν ὅπως ἀκριβῶς ἐλέχθη εἰς τὴν τουρκικήν, καὶ ἀμέσως τὴν ἑρμηνεύουν «ποὺ θὰ πῇ αὐτό». ἔτσι καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς ἐδῶ ποὺ μᾶς λέγει ποία εἶναι ἡ πρώτη φράσις του πρὸς τὸν Κύριόν του, τὴν λέγει ἑβραϊστὶ καὶ πάραυτα τὴν ἑρμηνεύει· [i]οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· ῾Ραββί (ὃ λέγεται ἑρμηνευόμενον διδάσκαλε), ποῦ μένεις; ἀξιοσημείωτον δὲ ὅτι οἱ ἀγράμματοι, ὅταν μεταφράζουν μίαν λέξιν, δὲν τὴν μεταφράζουν εἰς ὀνομαστικὴν ὅπως εἰς τὰ λεξικά, ἀλλ' εἰς τὴν πτῶσιν ποὺ θὰ εὑρεθῇ, ἐδῶ εἰς τὴν κλητικήν. δὲν λέγει «διδάσκαλος», ἀλλὰ διδάσκαλε. ἔτσι κάνει καὶ ὁ Μᾶρκος, ὅταν ἀναφέρῃ τὴν φράσιν τοῦ Κυρίου εἰς τὴν ἀνάστασιν τῆς κορασίδος· Ταλιθά, κοῦμι· ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον, Τὸ κοράσιον, σοὶ λέγω, ἔγειρε (Μρ 5,41). καὶ ὁ ᾿Ιωάννης πάλιν εἰς τὴν πρώτην ἐμφάνισιν τοῦ ἀναστάντος· ῾Ραββουνί, ὃ λέγεται διδάσκαλε (᾿Ιω 20,17). ἡ πραγματικότης τῆς διηγήσεως καὶ ἡ αὐθορμησία εἶναι αἱ αἰτίαι αὐτῆς τῆς διγλωσσίας, καὶ ὄχι «τὸ ἀραμαϊκὸν ὑπόστρωμα» τῶν Εὐαγγελίων, ὅπως ἰσχυρίζεται ἡ ἀρνητικὴ κριτική.

῏Ην ᾿Ανδρέας ὁ ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου εἷς ἐκ τῶν δύο τῶν ἀκουσάντων παρὰ ᾿Ιωάννου καὶ ἀκολουθησάντων αὐτῷ. τὸν ἕτερον δὲν τὸν ὀνομάζει, διότι εἶναι ὁ γράφων. ὁ Σίμων Πέτρος εἰσάγεται ἐδῶ ἔτσι ἀποτόμως, διότι οἱ ἀναγνῶσται τοῦ παρόντος Εὐαγγελίου γνωρίζουν πολλὰ περὶ αὐτοῦ καὶ ἔχουν γνῶσιν τῶν τριῶν ἄλλων Εὐαγγελίων. τὸ πρῶτον ἐκδήλωμα τῆς χαρᾶς τῶν ἁγνῶν ἀνθρώπων, εἶναι ὅτι ἀμέσως σκέπτονται νὰ κάνουν καὶ ἄλλους μετόχους τῆς χαρᾶς των. ἔτσι ὁ Ματθαῖος ἅμα γνωρίσας τὸν Κύριον ἐκάλεσεν εἰς τὴν συνεστίασιν μὲ τὸν Κύριον καὶ τοὺς ἄλλους συναδέλφους του τελῶνας. ἔτσι καὶ ὁ ᾿Ανδρέας ἅμα εὑρὼν τὸν Μεσσίαν, σπεύδει εἰς τὸν ἀδελφόν του Σίμωνα καὶ τοῦ λέγει· Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν (ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον Χριστός) . πάλιν δίγλωσσος διατύπωσις τῆς καταπληκτικῆς ἀγγελίας. καὶ τὸν ὡδήγησεν εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν. ὁ ᾿Ιησοῦς ὡς ἄνθρωπος τὸν ἄνθρωπον δὲν γνωρίζει τὸν Σίμωνα· τὸν βλέπει διὰ πρώτην φοράν. θέλων ὅμως ἀπὸ τὸ πρῶτον ἤδη κύτταγμα νὰ τὸν ὑποτάξῃ, τοῦ ἀποκαλύπτει τὴν προφητικήν του δύναμιν, καὶ διὰ τοῦτο τοῦ λέγει· Σὺ εἶ Σίμων ὁ υἱὸς ᾿Ιωνᾶ· σὺ κληθήσῃ Κηφᾶς. καὶ πάλιν τὸ γνωστὸν ἑρμήνευμα τοῦ εὐαγγελιστοῦ· ὃ ἑρμηνεύεται Πέτρος, δηλαδὴ Βράχος. αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτον ἐμφανὲς σημεῖον τοῦ ᾿Ιησοῦ ποὺ ἀναφέρει ὁ ᾿Ιωάννης εἰς τὸ Εὐαγγέλιόν του. ἐξ ἑτέρου ὁ Κύριος διὰ τοῦ σημείου του ἐπιβεβαιώνει τὴν ἀγγελίαν τοῦ ᾿Ανδρέου πρὸς τὸν Πέτρον Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν. ἂν ὁ Πέτρος ἀγόμενος ὑπὸ τοῦ ᾿Ανδρέου πρὸς τὸν ᾿Ιησοῦν ἐσκέπτετο «Νὰ ἰδῶ τί Μεσσίας εἶναι», ὅταν ἤκουσε τοὺς διαγνωστικοὺς λόγους τοῦ ᾿Ιησοῦ, ἀσφαλῶς ἐσκέφθη· «Μάλιστα, ὁ Μεσσίας εἶναι».

᾿Εφ' ὅσον ὁ ᾿Ιωάννης ὁ βαπτιστὴς ἦτο ἀληθινὸς καὶ δυνατὸς προφήτης, ἦτο φυσικὸν νὰ συσπειρωθοῦν πέριξ αὐτοῦ τὰ ὑγιέστερα καὶ εὐσεβέστερα στοιχεῖα τοῦ ᾿Ισραήλ. ἐκεῖ ἐπέπεσε καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς, διὰ ν' ἁρπάσῃ τὴν λείαν ποὺ τοῦ ἀνῆκε, τοὺς ἐκλεκτοὺς μαθητάς του. ὁ ᾿Ιωάννης τοὺς εἵλκυσε καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς ἐκαρπώθη. ἦτο πράγματι ὁ ᾿Ιωάννης νυμφαγωγὸς τοῦ Χριστοῦ καὶ φίλος τοῦ νυμφίου, καθὼς εἶπεν ὁ ἴδιος (3,29).



Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Δευτ 22 Μαρ 2010, 00:38:09

3. Γνωριμία τοῦ ᾿Ιησοῦ μὲ ἄλλους δύο μαθητάς του, Φίλιππον καὶ Ναθαναήλ.

1,44-52. Τῇ ἐπαύριον ἠθέλησεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν· καὶ εὑρίσκει Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· ἀκολούθει μοι. ἦν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ Βηθσαῑδά, ἐκ τῆς πόλεως ᾿Ανδρέου καὶ Πέτρου. εὑρίσκει Φίλιππος τὸν Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ὃν ἔγραψε Μωῡσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, ᾿Ιησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ ᾿Ιωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ. καὶ εἶπεν αὐτῷ Ναθαναήλ· ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; λέγει αὐτῷ Φίλιππος· ἔρχου καὶ ἴδε. εἶδεν ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ· ἴδε ἀληθῶς ᾿Ισραηλίτης, ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. λέγει αὐτῷ Ναθαναήλ· πόθεν με γινώσκεις; ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. ἀπεκρίθη Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ῥαββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ. ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὅτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, πιστεύεις; μείζω τούτων ὄψει. καὶ λέγει αὐτῷ· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ᾿ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.

῞Οπως ὁ λέων ἐνεδρεύει εἰς τὴν πηγήν, διὰ νὰ συλλάβῃ τὰ ζῷα ποὺ θὰ μεταβοῦν ἐκεῖ νὰ πίουν, ἔτσι καὶ ὁ Χριστὸς καὶ τώρα καὶ καθ' ὅλην τὴν δημοσίαν δρᾶσίν του μετέβαινεν εἰς τὰ ᾿Ιεροσόλυμα, ὅπου συνέρρεον οἱ ᾿Ισραηλῖται, διὰ νὰ ἐπιλέξῃ τοὺς ἐκλεκτοὺς καὶ εὐσεβεῖς, καὶ ν' ἁρπάσῃ τὴν λείαν του. καὶ τώρα, ἀφοῦ ἐφανερώθη, ἀφοῦ ὑπέταξεν εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν τοὺς τρεῖς πρώτους μαθητάς, ᾿Ιωάννην, ᾿Ανδρέαν καὶ Σίμωνα, ἐπιστρέφων μετὰ τῶν Γαλιλαίων προσκυνητῶν πρὸς βορρᾶν, συλλαμβάνει καθ' ὁδὸν ἄλλους δύο, τὸν Φίλιππον καὶ τὸν Ναθαναήλ. ἔφυγεν ἀπὸ τὴν πατρίδα του μόνος καὶ θὰ ἐπιστρέψῃ μὲ ὁμάδα μαθητῶν. ἐδῶ πραγματοποιεῖται ἡ προφητεία τοῦ ᾿Ησαΐου ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ ὀνομασθῇ Ταχέως σκύλευσον, ὀξέως προνόμευσον (᾿Ησ 8,3), δηλαδὴ «Ταχέως λαφυραγώγησον, ταχέως λεηλάτησον», ἢ ὅπως θὰ ἐλέγομεν σήμερον «῾Ο κεραυνοβόλος κατακτητής». τὴν ἑπομένην τῆς γνωριμίας του μὲ τοὺς τρεῖς προειρημένους μαθητὰς ὁ ᾿Ιησοῦς ἐξεκίνησε διὰ τὴν Γαλιλαίαν. εἰς τὴν ἀφετηρίαν τῆς ἐκκινήσεως ἢ καθ' ὁδὸν εὑρίσκει τὸν Φίλιππον, συμπολίτην τῶν τριῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Βηθσαϊδά, καὶ τοῦ λέγει· ᾿Ακολούθει μοι. καὶ τόν ἠκολούθησεν. ἔτσι ἐκάλεσε καὶ τὸν Ματθαῖον. ἐννοεῖται ὅτι διὰ τὴν ὑπακοὴν εἰς τὴν ἐντολὴν αὐτὴν συνειργάζοντο πολλαὶ προϋποθέσεις. ἡ ἐκ τοῦ μακρόθεν γνωριμία, ἡ μαρτυρία τοῦ ᾿Ιωάννου βαπτιστοῦ, ἡ εὐσέβεια ἡ προσδοκία καὶ ἡ πίστις τοῦ καλουμένου, ἡ μυστικὴ θεία δύναμις τοῦ ᾿Ιησοῦ, ἀλλὰ πιθανώτατα καὶ ἡ κατ' ἄνθρωπον ἐπιβλητικότης τοῦ προσώπου του. ὅλαι αὐταὶ αἱ δυνάμεις ὑπέτασσον τὸν καλούμενον, ὥστε ν' ἀκολουθήσῃ. προφανῶς καὶ ὁ Φίλιππος ἔλαβε πληροφορίαν περὶ τοῦ ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς εἶναι ὁ Μεσσίας, διότι ἔσπευσεν, ὅπως ὁ ᾿Ανδρέας, νὰ κάνῃ μέτοχον τῆς εὐτυχίας του καὶ τὸν φίλον του Ναθαναήλ· «Ναθαναήλ, αὐτὸν διὰ τὸν ὁποῖον ἔγραψαν καὶ ὁ Μωϋσῆς καὶ οἱ προφῆται, τὸν εὑρήκαμεν. εἶναι ὁ ᾿Ιησοῦς, ὁ υἱὸς τοῦ ᾿Ιωσήφ, ἀπὸ τὴν Ναζαρέτ». ἡ Ναζαρέτ, ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὰ ἄλλα Εὐαγγέλια, ἦτο κωμόπολις κακῶν ἀνθρώπων. ὅλοι ἔχομεν εἰς τὰ μέρη μας καὶ ἀπὸ ἕνα χωρίον τὸ ὁποῖον φημίζεται ὡς χωρίον κακῶν ἀνθρώπων. τοιοῦτον χωρίον ἦτο καὶ ἡ Ναζαρέτ· κακοχώρι. διὰ τοῦτο τὸ τελευταῖον αὐτὸ ἐφάνη ἀποκρουστικὸν καὶ σκανδαλῶδες εἰς τὸν Ναθαναήλ. ᾿Εκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; «Σώπα, καϋμένε, ἀπὸ τὴν Ναζαρὲτ μπορεῖ νὰ βγῆ καλὸ πρᾶγμα;» ῎Ερχου καὶ ἴδε, τοῦ ἀπαντᾷ ὁ Φίλιππος, «ἂν μπορεῖ ἢ δὲν μπορεῖ ἀπὸ τὴν Ναζαρὲτ νὰ βγῇ καλὸ πρᾶγμα». ὅταν ὁ ᾿Ιησοῦς βλέπη τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον, τοῦ ἀποκαλύπτεται ἐν δυνάμει· ὅπως καὶ εἰς τὸν Σίμωνα· τοῦ λέγει πρῶτα· ῎Ιδε ἀληθῶς ᾿Ισραηλίτης, ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστιν[i]. εἰς τὴν ἀντίρρησιν τοῦ Ναθαναὴλ «᾿Απὸ ποῦ μὲ ξέρεις;» ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπαντᾷ· [i]Πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. ἡ ἔκφρασις ὑπὸ τὴν συκῆν εἶναι, ἀπαντωμένη πρῶτα εἰς τὸν Ζαχαρίαν (Ζα 3,10) καὶ ἔπειτα εἰς τὴν ῥαββινικὴν φρασεολογίαν, σημαίνει κατά τινας «μελετᾶν τὰς ῾Αγίας Γραφάς». ὁ Ναθαναὴλ ἀντιληφθεὶς ὅτι ὀφθαλμὸς καρδιογνώστου διεισδύει εἰς τὰ μυστικὰ τῆς ζωῆς του, ἀφήνει κατὰ μέρος τὰς ἐπιφυλάξεις του διὰ τοὺς κακοφημισμένους Ναζαρηνούς, καὶ τὴν ἀντίρρησιν Πόθεν με γινώσκεις; καὶ ἀναφωνεῖ ἔκθαμβος· ῾Ραββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ. καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς μὲ τὴν σειράν του τοῦ ἀστειεύεται εὐγενῶς· «᾿Επειδὴ σοῦ εἶπα ὅτι εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, διὰ τοῦτο πιστεύεις; θὰ ἰδῆς μεγαλείτερα ἀπ' αὐτά». καὶ ἀμέσως ἀπευθυνόμενος πρὸς αὐτὸν λέγει πρὸς πάντας· ᾿Αμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ' ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεωγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου. ὁ καθεὶς μὲ τὸν τρόπον του ἔλαβε προσωπικῶς τὴν πληροφορίαν ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς αὐτὸς εἶναι ὄντως ὁ Χριστός. καὶ τώρα ὁ ᾿Ιησοῦς ἔχει τὴν φερεγγυότητα νὰ δώσῃ εἰς ὅλους μαζὶ μίαν ὑψηλὴν ἐπαγγελίαν. τὸ ἀμὴν γνωστὸν καὶ ἀπὸ τὴν Παλαιὰν Διαθήκην, εἰς μὲν τὴν ἀρχὴν τῆς προτάσεως ἐν ὁριστικῇ διαθέσει σημαίνει «ναί», «ἀληθῶς»· ἄλλως τε καὶ μεταφράζεται διὰ τῶν λέξεων αὐτῶν ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ· εἰς δὲ τὸ τέλος ἐν εὐκτικῇ διαθέσει σημαίνει «γένοιτο», «εἴθε»· καὶ μεταφράζεται «γένοιτο» ὑπὸ τῶν Ο΄. ἐδῶ σημαίνει «ἀληθῶς». οἱ ἄλλοι εὐαγγελισταὶ τὸ χρησιμοποιοῦν πάντοτε ἁπλοῦν, ἐνῷ ὁ ᾿Ιωάννης πάντοτε διπλοῦν ἀμὴν ἀμήν. πρόκειται περὶ γλωσσικοῦ ἑβραϊσμοῦ. ἀπαντᾶται δὲ καὶ διπλοῦν καὶ ἡμιμεταπεφρασμένον ὡς «ναὶ ἀμὴν» ἢ «ἀμὴν ναί». ὁ Χριστὸς λέγει τὸ ἀμὴν ὡς πρώτην λέξιν τῶν βαρυσημάντων δηλώσεών του. ὁ ἀνοικτὸς οὐρανὸς καὶ αἱ παλινδρομήσεις τῶν ἀγγέλων δὲν σημαίνουν κατὰ γράμμα ἕνα τοιοῦτον συνεχὲς ὅραμα, ἀλλὰ τὴν συνεργασίαν Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου ἐν τῷ ᾿Ιησοῦ, τὴν πυκνὴν διαδοχὴν σημείων καὶ δυνάμεων. εἶναι ὡσὰν νὰ τοὺς λέγῃ· «᾿Απ' αὐτὴν τὴν στιγμὴν θὰ ζῆτε ἕνα συνεχὲς θαῦμα», ἢ «῾Ωσὰν τὰ σημεῖα αὐτὰ πρὸς τὸν Σίμωνα καὶ τὸν Ναθαναὴλ θὰ ἰδῆτε εἰς τὸ ἑξῆς πολλά».


Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Κυρ 11 Απρ 2010, 12:59:28

4. Τὸ πρῶτον σημεῖον τοῦ ᾿Ιησοῦ ἐν Κανὰ τῆς Γαλιλαίας

2,1-11. Καὶ τῇ ἡμέρα τῇ τρίτῃ γάμος ἐγένετο ἐν Κανὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἦν ἡ μήτηρ τοῦ ᾿Ιησοῦ ἐκεῖ· ἐκλήθη δὲ καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἰς τὸν γάμον. καὶ ὑστερήσαντος οἴνου λέγει ἡ μήτηρ τοῦ ᾿Ιησοῦ πρὸς αὐτόν· Οἶνον οὐκ ἔχουσι. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· Τί ἐμοὶ καὶ σοί, γύναι; οὔπω ἥκει ἡ ὥρα μου. λέγει ἡ μήτηρ αὐτοῦ τοῖς διακόνοις· ῞Ο τι ἂν λέγῃ ὑμῖν, ποιήσατε. ἦσαν δὲ ἐκεῖ ὑδρίαι λίθιναι ἓξ κείμεναι κατὰ τὸν καθαρισμὸν τῶν ᾿Ιουδαίων, χωροῦσαι ἀνὰ μετρητὰς δύο ἢ τρεῖς. λέγει αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· Γεμίσατε τὰς ὑδρίας ὕδατος. καὶ ἐγέμισαν αὐτὰς ἕως ἄνω. καὶ λέγει αὐτοῖς· ᾿Αντλήσατε νῦν καὶ φέρετε τῷ ἀρχιτρικλίνῳ. καὶ ἤνεγκαν. ὡς δὲ ἐγεύσατο ὁ ἀρχιτρίκλινος τὸ ὕδωρ οἶνον γεγενημένον —καὶ οὐκ ᾔδει πόθεν ἐστίν· οἱ δὲ διάκονοι ᾔδεισαν οἱ ἀντλικότες τὸ ὕδωρ—, φωνεῖ τὸν νυμφίον ὁ ἀρχιτρίκλινος καὶ λέγει αὐτῷ· Πᾶς ἄνθρωπος πρῶτον τὸν καλὸν οἶνον τίθησι, καὶ ὅταν μεθυσθῶσι, τότε τὸν ἐλάσσω· σὺ τετήρηκας τὸν καλὸν οἶνον ἕως ἄρτι. Ταύτην ἐποίησε τὴν ἀρχὴν τῶν σημείων ὁ ᾿Ιησοῦς ἐν Κανὰ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐφανέρωσε τὴν δόξαν αὐτοῦ, καὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ.

῞Οπως ὁ καλὸς τεχνίτης, ἀφοῦ ἐξέλθη εἰς τὴν ἀγορὰν καὶ ἀγοράσῃ πρώτας ὕλας, κάθηται ἔπειτα εἰς τὸ ἐργαστήριόν του καὶ τὰς ἐπεξεργάζεται, διὰ νὰ τεχνουργήσῃ τὰ κατασκευάσματα τῆς τέχνης του, ἔτσι καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς, ἀφοῦ συμμετέσχεν εἰς τὸν πανεθνικὸν ἑορτασμὸν τοῦ ᾿Ισραὴλ ἐν ᾿Ιουδαίᾳ καὶ ἥρπασε πέντε μαθητάς, ἐπεξεργάζεται ἐν συνεχείᾳ ἐπί τινα καιρὸν μόνον αὐτούς, διὰ νὰ πήξῃ τὸν πρῶτον πυρῆνα τῶν μαθητῶν του. ὡς ἰδιώτης ἀκόμη καλεῖται μετὰ τῆς μητρός του εἰς ἕνα γάμον εἰς τὴν Κανὰ τῆς Γαλιλαίας, κωμόπολιν σχεδὸν γειτονικὴν μὲ τὴν πατρίδα του Ναζαρέτ. μία συνηθισμένη κοινωνικὴ ὑποχρέωσις. προφανῶς ὁ νυμφίος τοῦ γάμου εἶναι συγγενὴς ἢ οἰκογενειακός του φίλος, ἐφ' ὅσον καλεῖ καὶ τὴν μητέρα τοῦ ᾿Ιησοῦ. ὁ υἱὸς συνοδεύει τρόπον τινὰ τὴν μητέρα του. αὐτὸ εἶναι τὸ ἐξωτερικὸν κοινωνικὸν σχῆμα τῆς συμμετοχῆς εἰς τὸν γάμον. ὁ υἱὸς ἔχει μαζί του καὶ τοὺς φίλους του, ἐπίσης κεκλημένους. ὑπ' αὐτὸ τὸ σχῆμα συμπαρίστανται οἱ μαθηταί, ἀφοῦ δημοσίᾳ ὁ ᾿Ιησοῦς δὲν εἶναι ἀκόμη γνωστὸς ὡς διδάσκαλος. ἡ μήτηρ τοῦ ᾿Ιησοῦ ἀσφαλῶς ἔχει ἀκούσει ἢ καὶ ἔχει ἰδεῖ τὰ πρὸ ἡμερῶν συμβάντα εἰς τὸν υἱόν της, πῶς ὁ μέγας προφήτης τὸν ἐπέδειξεν ὡς Χριστὸν καὶ ὡς ἀσυγκρίτως ἀνώτερόν του, πῶς ἐβαπτίσθη, καὶ τὰ περὶ τῆς καθόδου τοῦ Πνεύματος. αὐτὰ ὅλα ἀνεζωπύρωσαν ἐκεῖνα τὰ καταπληκτικὰ ποὺ εἶδε καὶ ἔζησε πρὸ 30 ἐτῶν, τὸν τρόπον τῆς συλλήψεώς του καὶ τῆς γεννήσεώς του, τοὺς ἀγγέλους καὶ τοὺς ποιμένας, τοὺς μάγους καὶ τὸν ἀστέρα, τὴν σφαγὴν τῶν νηπίων, τὴν φυγὴν εἰς Αἴγυπτον, τοὺς χρηματισμούς. βεβαίως οὐδέποτε τὰ ἐλησμόνησεν, ἀλλὰ τὰ ἐτήρει ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς. ἀλλ' ἡ τριακονταετής σιγὴ τοῦ παραδόξου τέκνου της τὴν ἐδίδαξεν ὅτι πρέπει νὰ περιμένῃ καὶ νὰ ἔχῃ ὑπομονήν. τώρα ποὺ ὁ υἱός της ἔφθασεν εἰς τὴν ἡλικίαν, κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ νόμος παρέχει εἰς τὸν ἄνδρα πᾶσαν ἐξουσίαν, τώρα ποὺ ἐπανελήφθησαν τὰ παλαιὰ ἐκεῖνα σημεῖα, ἡ καρδία της σκιρτᾷ. ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἐπέστη ὁ καιρὸς νὰ «φανερωθῇ» ἡ δόξα τοῦ υἱοῦ της. καὶ εἰδικῶς σήμερον, ὅπου γάμος καὶ συρροὴ πλήθους, μὲ μίαν ἐν μέρει ἀνθρωπίνην καὶ φυσικῶς μητρικὴν φιλοτιμίαν προκαλεῖ τὸν υἱὸν της νὰ ἐπιδείξῃ τὴν δόξαν του. τὸν πλησιάζει δειλῶς καὶ συνεσταλμένως ὡσὰν νὰ ἦτο κόρη του καὶ ὄχι μήτηρ του (πρᾶγμα ποὺ δηλοῖ ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ὡς ἄνθρωπος ἦτο ἐπιβλητικώτατος), καὶ τοῦ λέγει· Οἶνον οὐκ ἔχουσι. διατηρεῖ τὴν νεανικήν της δειλίαν καίτοι ἡλικιωμένη. ἂν εἶχε περισσότερον θάρρος, θὰ τοῦ ἔλεγε· «Παιδί μου, δὲν κάνεις κανένα σημεῖον, διὰ νὰ ἴδῃ αὐτὸς ὁ κόσμος τὴν δύναμίν σου καὶ τὴν δόξαν σου;» ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς τῆς ἀπαντᾷ εἰς αὐτὸ ποὺ σκέπτεται καὶ ὄχι εἰς αὐτὸ ποὺ λέγει· Τί ἐμοὶ καὶ σοὶ γύναι; οὔπω ἥκει ἡ ὥρα μου. τὸ γύναι γενικῶς τότε δὲν ἦτο περιφρονητικόν. ἀλλ' οὔτε καὶ τρυφερόν. «Κυρά μου, ἔχουμε τίποτε μεταξύ μας; νομίζεις ὅτι ἔχεις ἀκόμη τὴν ἐξουσίαν νὰ μὲ διατάσσῃς νὰ ἐπιτελῶ τὰ σημεῖα, ὅπως ἐπετέλουν τὸ θέλημά σου τόσα ἔτη ὡς ἄνθρωπος υἱός σου; μήπως ἔχῃς τὴν ἐντύπωσιν, ὅτι θὰ μὲ κατευθύνης καὶ εἰς τὸ ὕψιστον ἔργον μου, εἰς τὴν θείαν ἀποστολήν μου; μάθε ὅτι ἀκόμη δὲν ἦλθεν ἡ ὥρα μου, τὴν ὁποίαν τόσον ἀνυπομόνως περιμένεις». ὁ Κύριος σὺν πᾶσι τοῖς ἄλλοις παρεῖχε καὶ τὸν ἑαυτόν του ἄριστον ὑπογραμμὸν εὐαγγελικοῦ διδασκάλου εἰς τοὺς ἀνὰ τοὺς αἰῶνας διαδόχους του. καὶ ἐδῶ ἡ παροῦσα λεπτομέρεια εἶναι διὰ τοὺς ἱεραποστόλους. ἔδειξεν ὁποία πρέπει νὰ εἶναι ἡ σχέσις των μὲ τοὺς γονεῖς των καὶ ἐν γένει τοὺς κατὰ σάρκα συγγενεῖς των. ἂν αὐτὸς ὁ πανάγαθος, μίαν τοιαύτην μητέρα, ὁποία δὲν εἶναι καμμία ἄλλη μητέρα, τὴν ἀπεμάκρυνεν ἀπὸ τὰς ἐνεργείας του ἔτσι, καὶ τῆς ἔκοψεν ὅλα τὰ νήματα τῆς ἐξουσίας της, ποῖος δύναται νὰ εὕρῃ πρόφασιν καὶ ποίαν πρόφασιν, ὥστε νὰ μὴ πράξῃ τὸ ἴδιον; τὸ ἔπραξε δὲ χωρὶς νὰ ἐκτραπῇ καθόλου ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς εὐπρεπείας. εὐγενῶς καὶ ἀξιοσεβάστως. ἀπεμακρύνθη ἡ μήτηρ του δειλοτέρα καὶ περισσότερον συνεσταλμένη ἀπὸ ὅσον ὅταν ἦλθε. μόλις καὶ εἶπεν εἰς τοὺς ὑπηρέτας τὴν ἀόριστον καὶ διφορουμένην ἐντολήν· ῞Ο τι ἂν λέγῃ ὑμῖν, ποιήσατε. εἰς περίπτωσιν ποὺ ὁ ᾿Ιησοῦς δὲν ἤθελε νὰ ἐπιτελέσῃ σημεῖον, ἡ φράσις διὰ τοὺς ὑπηρέτας ἡδύνατο νὰ σημαίνῃ· Θὰ ζητήσῃ φαγητά; θὰ ζητήσῃ ἄλλο τίποτε; ὅ,τι ζητήση νὰ τοῦ τὸ κάνετε. τῆς ἀπέμενε μία μικρὰ ἐλπίς, ὅτι κάτι θὰ κάνῃ, κάποιον σημεῖον.

Κατ' ἐντολὴν τοῦ ᾿Ιησοῦ οἱ ὑπηρέται γεμίζουν τὰς ἓξ ἐκεῖ εὑρισκομένας ὑδρίας μὲ ὕδωρ. ἔπειτα κατ' ἐντολήν του πάλιν ἀντλοῦν ἐκ τῶν ὑδριῶν καὶ φέρουν εἰς τὸν ἀρχιτρίκλινον ἕνα οἶνον ἀρίστης ποιότητος. εἰς ποίαν ἀκριβῶς στιγμὴν ἐπετελέσθη τὸ σημεῖον παραμένει μυστήριον. ὅταν ἔχυνον τὸ ὕδωρ εἰς τὰς ὑδρίας; ὅταν ἦτο τὸ ὕδωρ εἰς τὰς ὑδρίας; ὅταν ἤντλησαν ἀπὸ τὰς ὑδρίας; ἄγνωστον. ἔτσι περίπου ἔγινε καὶ τὸ σημεῖον τοῦ χορτασμοῦ τῶν πεντακισχιλίων.

῾Υδρία εἶναι καὶ ἡ στάμνος καὶ ὁ μέγας πίθος ὁ ὁποῖος χρησιμοποιεῖται πρὸς ἀποθήκευσιν ὕδατος (ντεπόζιτο, depositum). ὅταν αἱ ὑδρίαι-πίθοι ἦσαν πολὺ μεγάλαι, μὴ δυνάμεναι ν' ἀνθέξουν εἰς τὴν πίεσιν, δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ εἶναι πήλιναι· ἦσαν λίθιναι. μία τοιαύτη λιθίνη ὑδρία, κατά τι μικροτέρα ἀπὸ ἕνα βαρέλι, εὑρίσκεται σήμερον ἐδῶ εἰς τὴν πόλιν μας, εἰς τὴν αὐλὴν τῆς μονῆς Βλατάδων. ὁ μετρητὴς εἶναι ἑλληνικὸν μέτρον χωρητικότητος (ὅπως θὰ ἐλέγομεν σήμερον, κουβάς) χωροῦν 34 περίπου κιλὰ ὕδατος. δηλαδὴ μία ἐκ τῶν λιθίνων ἐκείνων ὑδριῶν ἐχώρει 70 ἕως 100 περίπου κιλά, αἱ ἓξ μαζὶ περὶ τὸν ἥμισυ τόνον. ἐννοεῖται ὅτι αἱ ὑδρίαι αὐταὶ ἔκειντο εἰς τὴν αὐλήν. ἦσαν δὲ διὰ τὸν καθαρισμὸν τῶν ᾿Ιουδαίων. ὄχι διὰ τὸ κοινὸν πλύσιμον ρούχων ἢ σκευῶν, ὁπότε θὰ ἔλεγεν ἁπλῶς «διὰ τὸν καθαρισμόν», ἀλλὰ διὰ τὸν καθαρισμὸν τῶν ᾿Ιουδαίων, τὸν ἰδιάζοντα παρ' ᾿Ιουδαίοις, ποὺ εἶναι ἔθιμον μόνον τῶν ᾿Ιουδαίων. πρόκειται περὶ τοῦ καθαρισμοῦβαπτισμοῦ ποὺ διέτασσον αἱ παραδόσεις τῶν πρεσβυτέρων, περὶ τῶν ὁποίων τόσος λόγος γίνεται εἰς τὰ Εὐαγγέλια. οἱ ᾿Ιουδαῖοι, θεωροῦντες μιαροὺς ὅλους τοὺς μὴ ᾿Ιουδαίους καὶ ὅλα τὰ ἀντικείμενα ἐκείνων, ὅταν εἰσήρχοντο εἰς τὴν οἰκίαν των ἐπιστρέφοντες ἀπ' ἔξω, διὰ ν' ἀποπλύνουν κάθε μίασμα, ἐβυθίζοντο εἰς τὸ ὕδωρ καὶ οἱ ἴδιοι, ἐβύθιζον δὲ καὶ ὅλα τὰ ἔξωθεν φερόμενα ἀντικείμενα, πρὸ δὲ τοῦ φαγητοῦ ἔνιπτον ἀπαραιτήτως τὰς χεῖρας. πολλάκις κατέκριναν τὸν Κύριον, διότι δὲν ἐτήρει τὰς παραδόσεις αὐτάς, τὰς ὁποίας ἀπέρριπτε μετ' ἀηδίας. ὁ μὲν εὐαγγελιστὴς μᾶς λέγει τὴν χρῆσιν τῶν ὑδριῶν ἐκείνων ἁπλῶς ἴσως πρὸς κατατόπισιν, ἡμεῖς ὅμως δυνάμεθα νὰ συμπεράνωμεν, ὅτι δὲν εἶχον καμμίαν σχέσιν μὲ τὴν ἀποθήκευσιν οἴνου, ὥστε νὰ ὑποτοπάσῃ κανείς, ὅτι εἶχον οἶνον καὶ προσετέθη ὕδωρ. ἀρχιτρίκλινος εἶναι ὁ ἔχων τὸ γενικὸν πρόσταγμα τῆς προσφορᾶς ποτῶν καὶ φαγητῶν εἰς τοὺς εὐωχουμένους. τρίκλινον εἶναι ἡ ἀπαρτία μιᾶς τραπέζης καὶ τριῶν κλινῶν (ντιβανίων, καναπέδων), ὅπου κατεκλίνοντο οἱ συνδαιτυμόνες ἀνὰ τρεῖς, διὰ νὰ φάγουν καὶ πίουν· ὡς γνωστόν, οἱ ἀρχαῖοι ἔτρωγον ἐξηπλωμένοι καὶ ἐστηριγμένοι μὲν ἐπὶ τοῦ ἀριστεροῦ ἀγκῶνος ἔχοντες δὲ τὴν δεξιὰν χεῖρα ἐλευθέραν. ἐννοεῖται δὲ ὅτι τῆς ὀνομασίας τρίκλινον ἅπαξ δοθείσης, ἔπειτα ἡδύνατο τὸ τρίκλινον νὰ εἶναι καὶ πολύκλινον. ἐλέγετο δὲ ἔτσι καὶ ἡ αἴθουσα τῶν τρικλίνων (τραπεζαρία, σαλοτραπεζαρία). ἑπομένως ἀρχιτρίκλινος εἶναι ὁ ἄρχων τοῦ τρικλίνου, ὁ ἀρχικεραστής, ὁ οἰκονόμος τῆς ἑορτῆς, ὁ τραπεζάρχης. ἐδῶ θὰ ἦτο ἕνας ἐπιστήθιος φίλος τοῦ νυμφίου. ἰδιαιτέρως ἐδῶ πρέπει νὰ προσέξωμεν τὸ ὄνομα ᾿Ιουδαῖοι. ὁ ᾿Ιωάννης γράφει πρὸς Χριστιανούς ἐξ ἐθνῶν καὶ ἐξ ῾Εβραίων ἀναμίξ. καὶ δίδει μίαν πραγματολογικὴν ἐξήγησιν ἀφορῶσαν εἰς τοὺς ᾿Ιουδαίους. διὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην τὸ ῾Εβραῖος εἶναι ἐθνικὸν καὶ τὸ ᾿Ιουδαῖος θρησκευτικόν. ῾Εβραῖοι εἶναι ὅλοι οἱ ἐξ αἵματος ῾Εβραῖοι, εἴτε Χριστιανοὶ εἴτε τὴν παλαιὰν λατρείαν κρατοῦντες, ὅσοι κατοικοῦν εἰς τὰ ὅρια τοῦ ῾Εβραϊκοῦ κράτους. ᾿Ιουδαῖοι εἶναι ὅσοι λατρεύουν κατὰ τὴν μωσαϊκὴν λατρείαν, εἴτε ἐκ καταγωγῆς ῾Εβραῖοι εἴτε ξένοι προσήλυτοι, εἴτε κάτοικοι τοῦ ῾Εβραϊκοῦ κράτους εἴτε τῆς διασπορᾶς. ὁ εὐαγγελιστὴς καθ' ὅλην τὴν ἔκτασιν τοῦ Εὐαγγελίου του δεικνύει ὅτι ἔχει συνείδησιν ὅτι δὲν εἶναι ᾿Ιουδαῖος· εἶναι ῾Εβραῖος καὶ τέως ᾿Ιουδαῖος, ἀλλὰ τώρα δὲν εἶναι ᾿Ιουδαῖος· εἶναι ῾Εβραῖος Χριστιανός. πολλοὶ θιασῶται τῆς ἀρνητικῆς κριτικῆς, ἀγνοοῦντες τὴν διάκρισιν αὐτήν, ὑπεστήριξαν ὅτι, ἀφοῦ ὁ εὐαγγελιστὴς ἔχει τὴν συνείδησιν ὅτι δὲν εἶναι ᾿Ιουδαῖος, ἄρα δὲν εἶναι ὁ ᾿Ιωάννης, ἀλλὰ κάποιος ἄλλος μεταγενέστερος καὶ ἐθνικός. πρόκειται περὶ ἀσυστάτου ἰσχυρισμοῦ στηριζομένου εἰς τὴν ἄγνοιαν.

῾Ο ἐκ τοῦ σημείου προκύψας οἶνος ἦτο καλλίτερος εἰς ποιότητα ἀπὸ τὸν μέχρι τότε προσφερόμενον. ὁ ἀρχιτρίκλινος, ἀγνοῶν τὸ σημεῖον, ἔκανε τὴν παρατήρησιν εἰς τὸν νυμφίον, ὅτι κακῶς ἐκανόνισε τὰ πράγματα. πρῶτα ἔπρεπε νὰ προσφέρουν αὐτὸν τὸν καλὸν οἶνον, διὰ νὰ εὐφρανθοῦν οἱ συνδαιτυμόνες, καὶ ἔπειτα, ὅταν μεθύσουν καὶ θὰ εἶναι ἀναίσθητοι καὶ δὲν θὰ αἰσθάνωνται ἀπὸ ποιότητα, τότε νὰ προσφέρουν τὸν προηγούμενον κατώτερον. ἀσφαλῶς ὁ νυμφίος δὲν θὰ ἤξευρε τί τοῦ γίνεται. μέσα εἰς τὸν θόρυβον τοῦ γάμου, ὀλίγοι μόνον ἀντελήφθησαν ἐκείνην τὴν ὥραν τὸ σημεῖον. οἱ μαθηταί, ἡ μήτηρ τοῦ ᾿Ιησοῦ, καὶ οἱ ὑπηρέται. διότι λέγει· οἱ δὲ διάκονοι ᾔδεισαν οἱ ἠντληκότες τὸ ὕδωρ. βραδύτερον βεβαίως τὸ σημεῖον διεφημίσθη, ἀλλὰ τότε δὲν ἦτο δημόσιον ὅπως καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς δὲν ἦτο δημόσιον πρόσωπον.

῾Ο ᾿Ιησοῦς ἀποβλέπει κυρίως εἰς τοὺς μαθητάς του. θέλει νὰ τοὺς καλλιεργήσῃ εἰς βάθος, νὰ τοὺς δώσῃ περαιτέρω ἀποκαλύψεις ἰδιαιτέρας, νὰ τοὺς στερεώσῃ καλῶς εἰς τὸ πρόσωπόν του, νὰ δυναμώσῃ τὴν πίστιν των πρὸς αὐτόν. ἡ εἰς τοὺς μαθητάς του ἀποκάλυψίς του πρέπει νὰ προπορεύεται τῆς εἰς τὸν λαὸν καὶ τὸν κόσμον ἀποκαλύψεώς του. κατ' αὐτὴν ἐπίσης τὴν ἡμέραν ὁ Κύριος ὑπέταξε καὶ τὴν μητέρα του καὶ διὰ τοῦ σημείου καὶ διὰ τῆς συμπεριφορᾶς του, ἐνῷ μέχρι τότε τῆς ἦτο ὑποτεταγμένος. ὁ ᾿Ιησοῦς δηλαδὴ ἀρχίσας ἀνεπισήμως ἐπιτελεῖ ὁλοταχῶς τὸ ἔργον του. ἀπαρτίζει ἐν μέσῳ τοῦ γάμου τὴν ἐκλεκτήν του ὁμάδα κρούσεως, τὸν σκληρόν πυρῆνα του, ὅπως θὰ ἐλέγομεν σήμερον. διὰ τοῦτο καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς εἰς τὸ τέλος τῆς διηγήσεως ἐπιλέγει· Ταύτην ἐποίησε τὴν ἀρχὴν τῶν σημείων ὁ ᾿Ιησοῦς ἐν Κανὰ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐφανέρωσε τὴν δόξαν αὐτοῦ, καὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ. αὐτὸ τὸ τελευταῖον ἦτο ὁ σκοπὸς τοῦ σημείου του. τὸ ἂν ἔγινε καὶ ἡ ἐπιθυμία τῆς μητρός του ἢ ἂν ἐλύθη καὶ τὸ πρόβλημα οἴνου διὰ τὸν γάμον εἶναι πράγματα ἐντελῶς δευτερεύοντα. ὁ Κύριος δηλαδὴ ἐπιτελεῖ σημεῖα καὶ δυνάμεις, διὰ νὰ στερεώσῃ τὴν βασιλείαν του καὶ φέρῃ εἰς πέρας τὸ σχέδιόν του. πέραν τούτου, ἂν ἀπὸ τὰ σημεῖα αὐτὰ ὠφελοῦνται καὶ μερικὰ βιοτικὰ πράγματα, αὐτὸ σημαίνει μόνον ὅτι καὶ αὐτὰ εἶναι εὐλογημένα ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ γίνονται μικροὶ μέτοχοι τῆς θείας χορηγίας. δὲν εἶναι αὐτὰ σκοπὸς τοῦ Θεοῦ. πολὺ ἐπιπόλαιον τὸ λεγόμενον, ὅτι, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς ἐχορήγησε τόσην ποσότητα οἴνου, ἄρα εὐνοεῖ τὴν μέθην. μήπως, ὅταν ὁ Θεὸς εὐλογῇ τὴν καρποφορίαν τῶν ἀμπέλων ἑνὸς ἀνθρώπου, ὥστε νὰ κάνῃ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς 10 βαρέλια οἴνου, τὸν παρορμᾷ ἔτσι νὰ πίῃ ὅλον τὸν οἶνον ἐφ' ἅπαξ; ὁ Θεὸς δίδει εἰς τὸν ἄνθρωπον πολλὰ ἀγαθά, ἀλλὰ τοῦ δίδει καὶ νοῦν νὰ τὰ διαχειρίζεται ἐπωφελῶς.

Εἶναι πολὺ ὀρθὸν νὰ συνάγῃ κανεὶς ἐκ τῆς περικοπῆς αὐτῆς τὰ συμπεράσματα, ὅτι ὁ Κύριος διὰ τῆς παρουσίας του εἰς τὸν γάμον καὶ διὰ τῆς χορηγίας τοῦ οἴνου ἔδειξεν ὅτι εὐλογεῖ καὶ τὸν γάμον, καὶ θέλει τὰ πλάσματά του καὶ νὰ ἑορτάζουν καὶ νὰ τρώγουν καὶ νὰ πίνουν καὶ νὰ εὐφραίνωνται μὲ οἶνον, χωρὶς παρεκτροπὰς βέβαια. τὰ ἴδια ἄλλωστε ἐδίδαξε καὶ πολὺ σαφέστερον ἀλλοῦ, εὐλογήσας ρητῶς τὸν γάμον, καὶ πίνων ὁ ἴδιος οἶνον, κατασυκοφαντηθεὶς μάλιστα καὶ ὡς φάγος καὶ οἰνοπότης. ἀλλ' ἐκεῖνο ποὺ προέχει ὡς δίδαγμα ἐδῶ εἶναι ὅτι ὁ Κύριος ἐπιτρέπει μὲν καὶ εὐλογεῖ τὰ ἀδιάβλητα πρόσκαιρα πράγματα, καλεῖ ὅμως τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἑλκύει τὰ ἐνδιαφέροντά των εἰς ἄλλα ὑψηλότερα ἀντικείμενα. συμβάλλει εἰς τὴν καλλιτέραν τέλεσιν τῆς ἑορτῆς τοῦ γάμου, ἀλλὰ μὲ τὸ σημεῖον ποὺ ἐπιτελεῖ τῆς ἀφαιρεῖ τὴν ἰδιότητα τοῦ κέντρου τῶν ἐνδιαφερόντων. εἰς τὸν γάμον τὸ κέντρον τοῦ ἐνδιαφέροντος ὅλων τῶν παρισταμένων εἶναι ὁ γάμος· ὁ Χριστὸς ὅμως μεταθέτει τὸ κέντρον αὐτὸ εἰς τὸ πρόσωπόν του. κατ' οὐσίαν μὲ αὐτὸ ποὺ ἔκανεν ἐπεσκίασε τὸ γεγονὸς τοῦ γάμου. ἔγινεν αὐτὸς τὸ πρόσωπον τῆς ἡμέρας, καὶ μετέτρεψε τοὺς νυμφευομένους εἰς ἀσήμαντα πρόσωπα. ὁ γάμος ἀπὸ σκοπὸς γίνεται μέσον. σκοπὸς εἶναι «ἡ φανέρωσις τῆς δόξης του» καί «ἡ πίστις τῶν μαθητῶν». εἰσβάλλει, δυνατόν εἰπεῖν, εἰς τὸν γάμον, σχήματι μὲν διὰ νὰ συνεορτάσῃ ὡς προσκεκλημένος, πράγματι δὲ διὰ νὰ φέρῃ εἰς πέρας τὸ ἔργον του διὰ τὴν συγκρότησιν τῆς βασιλείας του, τῆς ἰδικῆς του πνευματικῆς οἰκογενείας.



Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Κυρ 11 Απρ 2010, 13:09:28

5. ᾿Εγκατάστασις τοῦ ᾿Ιησοῦ ἐν Καπερναοὺμ τῆς Γαλιλαίας

2,12. Μετὰ τοῦτο κατέβη εἰς Καπερναοὺμ αὐτὸς καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ ἐκεῖ ἔμειναν οὐ πολλὰς ἡμέρας.

Οἱ ἄλλοι εὐαγγελισταὶ ἐδῶ τοποθετοῦν τὴν οἰκογενειακὴν μετοίκησιν τοῦ ᾿Ιησοῦ, λέγοντες ὅτι καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν (Μθ 4,13). μετὰ τὸν προηγούμενον στίχον του ὁ ᾿Ιωάννης λέγει, ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς ἔφυγεν εἰς τὰ ᾿Ιεροσόλυμα διὰ τὸ πάσχα. συνέβησαν, νομίζω, αἱ ἑξῆς κινήσεις. ὁ ᾿Ιησοῦς βαπτισθεὶς καὶ μαρτυρηθεὶς ἐν ᾿Ιουδαίᾳ, ἐπιστρέφων πρὸς τὴν Γαλιλαίαν καὶ ἤδη ἔχων τοὐλάχιστον πέντε μαθητάς, ἔφθασεν ἐντὸς τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν Κανά, ὅπου συνέβησαν τὰ προηγούμενα. διότι ὁ εὐαγγελιστὴς λέγει· Καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ γάμος ἐγένετο ἐν Κανά... . ὡς ἀφετηρίαν τῆς μετρήσεως ἔχει τὴν ἐκκίνησιν ἀπὸ τῆς ᾿Ιουδαίας (1,44). τὴν ἑπομένην τοῦ γάμου, εἴτε διελθὼν τὴν πατρίδα του Ναζαρὲτ εἴτε ὄχι, μετέβη οἰκογενειακῶς εἰς τὴν Καπερναούμ, διὰ νὰ κανονίσῃ τὰ τῆς μετοικήσεως. ἂν δὲν διῆλθεν ἐκ Ναζαρέτ, τότε ἐν Καπερναοὺμ ἠσχολήθη μόνον μὲ τὴν ἐξεύρεσιν καὶ μίσθωσιν οἰκίας. ἂν διῆλθεν ἐκ Ναζαρέτ, τότε πιθανῶς ἐξετέλεσε μετὰ τῶν ἀδελφῶν καὶ τῶν βοηθούντων μαθητῶν τὴν μεταφοράν. ἡ Ναζαρὲτ ἦτο χωρίον καὶ μάλιστα, καθὼς εἶπα, ὄχι ἀγαθῆς φήμης. ἡ Καπερναοὺμ ἦτο τρόπον τινὰ πρωτεύουσα νομοῦ, πόλις μὲ λιμένα καὶ μὲ κίνησιν. ἐκεῖ συνέρρεον καὶ πολλοὶ ἄλλοι ἐπαρχιῶται, διὰ νὰ ἐργασθοῦν. π.χ. οἱ μαθηταὶ Πέτρος, ᾿Ιάκωβος, ᾿Ιωάννης καὶ ᾿Ανδρέας, καταγόμενοι ἐκ τῆς Βηθσαϊδά, κατῴκουν καὶ εἰργάζοντο ἐν Καπερναούμ, ὅπου εἶχον καὶ ἁλιευτικὴν ἑταιρίαν οἱ τέσσαρες μαζί. ὁμοίως καὶ ὁ Φίλιππος. ἐκεῖ εἰργάζετο καὶ ὁ Ματθαῖος ὡς τελώνης. περὶ τῶν ἄλλων μαθητῶν δὲν μαρτυρεῖται, ἀλλ' εἶναι τὸ πιθανώτερον ὅτι εἰργάζοντο ἐν Καπερναούμ. ἐκεῖ θὰ ὑπῆρχε καὶ ζωηροτέρα λατρευτικὴ κίνησις παρὰ εἰς τὴν ἀπόκεντρον Ναζαρέτ. ἔπειτα ἐκεῖ ἦτο καὶ ἡ θάλασσα (ἡ λίμνη τῆς Τιβεριάδος), ἡ ὁποία διηυκόλυνε τὰ συχνὰ ταξίδια τοῦ ᾿Ιησοῦ εἰς τὰς πέριξ αὐτῆς χώρας. τέλος ἐκεῖ θὰ εὕρισκον πιθανῶς ἐργασίαν καὶ οἱ ἀδελφοὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ. πάλιν ὁ ᾿Ιησοῦς σχήματι μὲν προβαίνει εἰς μίαν οἰκογενειακήν καὶ βιοτικὴν τακτοποίησιν, πράγματι δὲ κανονίζει τὸ κηρυκτικόν του πρόγραμμα, τὸ ὁποῖον εἶναι ἀκόμη ἄγνωστον εἰς τοὺς οἰκείους του. εἰς τὸ ἑξῆς θὰ ἔχῃ ἕδραν καθ' ὅλον τὸ ἔτος τὴν Καπερναούμ, τὸν συγκοινωνιακὸν αὐτὸν κόμβον, κατὰ δὲ τὰ πάσχα καὶ τὰς ἄλλας ἑορτὰς θὰ μεταβαίνῃ εἰς ᾿Ιεροσόλυμα, διὰ νὰ συναντᾷ καὶ νὰ εὐαγγελίζεται ὅλον τὸν ᾿Ισραὴλ τῆς τε Παλαιστίνης καὶ τῆς διασπορᾶς. καὶ ἀφοῦ τακτοποιεῖται μετὰ τῶν ἀδελφῶν του ἐν Καπερναούμ, ὁρμᾷ πρὸς τὰ ᾿Ιεροσόλυμα, ὅπου κάνει τὴν πρώτην δημοσίαν ἐμφάνισίν του.

῞Οσον διὰ τοὺς ἀδελφοὺς τοῦ Κυρίου, καθὼς ἀνέπτυξα εὑρέως καὶ μὲ ἀποδείξεις εἰς τὸ ῾Υπόμνημα εἰς τὴν ᾿Επιστολὴν τοῦ ᾿Ιούδα (σ. 68-77), τὸ θέμα ἔχει ὡς ἑξῆς. ὁ φερόμενος ὡς πάππος τοῦ ᾿Ιακὼβ εἶχε δύο υἱούς, τὸν ᾿Ιωσὴφ καὶ τὸν Κλωπᾶν. ὁ ᾿Ιωσήφ, πρεσβύτερος μᾶλλον, ἀπέκτησεν ἔκ τινος συζύγου δύο υἱοὺς τὸν ᾿Ιάκωβον τὸν μέγαν καὶ τὸν ᾿Ιούδαν, αὐτοὺς ποὺ ἔγραψαν τὰς δύο φερωνύμους ᾿Επιστολὰς τῆς Καινῆς Διαθήκης. ὁ Κλωπᾶς ἐκ τῆς συζύγου του Μαρίας ἀπέκτησε τρεῖς υἱούς, τόν ᾿Ιάκωβον τὸν μικρόν, τὸν ᾿Ιωσῆν καὶ τὸν Σίμωνα (ἢ ἑβραϊστὶ Συμεών). ὁ ἕνας ἐκ τῶν ἀδελφῶν ἢ ἀμφότεροι εἶχον καὶ θυγατέρας. ὁ ᾿Ιωσὴφ χηρεύσας ἐμνηστεύθη τὴν παρθένον. ἐξ αὐτῆς διὰ Πνεύματος ἁγίου ἐγεννήθη ὁ ᾿Ιησοῦς. δηλαδὴ οἱ λεγόμενοι ἀδελφοί του καὶ ἀδελφαί του εἶναι ἄλλοι μὲν υἱοὶ τοῦ ᾿Ιωσὴφ ἐκ προτέρας γυναικός, ἄλλοι δὲ πρῶτοι ἑξάδελφοι ἐκείνων. ἐδῶ εἰς τὸ κείμενον ποὺ ἑρμηνεύομεν πρόκειται περὶ τῶν δύο υἱῶν τοῦ ᾿Ιωσήφ, ἐφ' ὅσον ἀποτελοῦν μέλη τῆς οἰκογενείας τοῦ ᾿Ιησοῦ.


Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Πέμ 29 Απρ 2010, 18:13:27

6. Τὸ πρῶτον πάσχα τοῦ ᾿Ιησοῦ ὡς δημοσίου προσώπου ἐν ᾿Ιεροσολύμοις

2,13-22. Καὶ ἐγγὺς ἦν τὸ πάσχα τῶν ᾿Ιουδαίων, καὶ ἀνέβη εἰς ᾿Ιεροσόλυμα ὁ ᾿Ιησοῦς. καὶ εὗρεν ἐν τῷ ἱερῷ τοὺς πωλοῦντας βόας καὶ πρόβατα καὶ περιστεράς, καὶ τοὺς κερματιστὰς καθημένους. καὶ ποιήσας φραγέλλιον ἐκ σχοινίων πάντας ἐξέβαλεν ἐκ τοῦ ἱεροῦ, τά τε πρόβατα καὶ τοὺς βόας, καὶ τῶν κολλυβιστῶν ἐξέχεε τὸ κέρμα καὶ τὰς τραπέζας ἀνέστρεψε, καὶ τοῖς τὰς περιστερὰς πωλοῦσιν εἶπεν· ἄρατε ταῦτα ἐντεῦθεν· μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου. ἐμνήσθησαν δὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ὅτι γεγραμμένον ἐστίν, ὁ ζῆλος τοῦ οἴκου σου καταφάγεταί με. ἀπεκρίθησαν οὖν οἱ ᾿Ιουδαῖοι καὶ εἶπον αὐτῷ· τί σημεῖον δεικνύεις ἡμῖν ὅτι ταῦτα ποιεῖς; ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς· λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν. εἶπον οὖν οἱ ᾿Ιουδαῖοι· τεσσαράκοντα καὶ ἓξ ἔτεσιν ᾠκοδομήθη ὁ ναὸς οὗτος, καὶ σὺ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερεῖς αὐτόν; ἐκεῖνος δὲ ἔλεγε περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος αὐτοῦ. ὅτε οὖν ἠγέρθη ἐκ νεκρῶν, ἐμνήσθησαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ὅτι τοῦτο ἔλεγε, καὶ ἐπίστευσαν τῇ γραφῇ καὶ τῷ λόγῳ ᾧ εἶπεν ὁ ᾿Ιησοῦς.

Τὸ πάσχα τῶν ᾿Ιουδαίων. χαρακτηριστικὴ πάλιν ἡ ἀναφορὰ τῶν ᾿Ιουδαίων, ὡσὰν ὁ ἴδιος νὰ μὴ εἶναι ᾿Ιουδαῖος. καὶ δὲν εἶναι, ἂν καὶ ἦτο τότε. ἔτσι ἀναφέρει τοὺς ᾿Ιουδαίους μέχρι τέλους τοῦ Εὐαγγελίου του, καθὼς εἶπα. τὸ πάσχα, ἐφ' ὅσον ἤγετο κατὰ τὴν 15 τοῦ μηνὸς Νισάν (= Μάρτιος-᾿Απρίλιος), συνέπιπτε περίπου μὲ τὴν πρώτην ᾿Απριλίου τοῦ σημερινοῦ ἡμερολογίου. ἑπομένως ὅσα διηγήθη ὁ εὐαγγελιστὴς μέχρι τοῦδε συνέβησαν κατὰ μῆνα Μάρτιον ἢ καὶ ὀλίγον πρότερον. ὁ ᾿Ιησοῦς τώρα μεταβαίνει εἰς ᾿Ιεροσόλυμα, διὰ νὰ ἑορτάσῃ τὸ πάσχα ὡς κοινὸς ᾿Ισραηλίτης. τὸ ἀνέβη εἰς ᾿Ιεροσόλυμα ὀφείλεται εἰς τὸ ὅτι ἡ βόρειος Παλαιστίνη, δηλαδὴ ἡ Γαλιλαία, εἶναι πεδινή, ἐνῷ ἡ νότιος ὅπου εἶναι τὰ ᾿Ιεροσόλυμα εἶναι ὀρεινή. διὰ τὸν αὐτὸν λόγον εἶπε προηγουμένως ὅτι (ἀπὸ Κανὰ ἢ ἀπὸ Ναζαρὲτ) κατέβη εἰς Καπερναούμ, ἡ ὁποία ἦτο παραθαλασσία. καὶ ὁ Λουκᾶς λέγει, ὅτι ῎Ανθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ ᾿Ιερουσαλὴμ εἰς ᾿Ιεριχώ (Λκ 10,30). ἱερὸν λέγεται ὅλος ὁ ναός, ὅλος ὁ ἅγιος χῶρος τοῦ ναοῦ.

Κατὰ τὸν μωσαϊκὸν νόμον τὸ ζῷον ποὺ θὰ προσέφερε πᾶς ᾿Ισραηλίτης θυσίαν εἰς τὸν θεόν, ἔπρεπε νὰ εἶναι ἄμωμον, δηλαδὴ ἀρτιμελές, εὐτραφές, καὶ ὄχι ποικιλόχρωμον. τόσον διότι οἱ ᾿Ισραηλῖται ὅλοι δὲν εἶχον ζῷα, μάλιστα οἱ τῆς διασπορᾶς, ὅσον καὶ διότι, ἂν εἶχον, δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ εἶναι πάντοτε «ἄμωμα», ἐπεκράτησεν ἡ συνήθεια νὰ τὰ ἀγοράζουν ἐν ᾿Ιερουσαλὴμ ὁποῖα ἤθελον καὶ ὁποῖα ἀπῄτει ὁ νόμος. ἑπομένως πᾶν «ἄμωμον» ζῷον ἔχον τὰ προσόντα τοῦ θύματος ἦτο περιζήτητον· ἐδημιουργεῖτο ἐμπόριον «ἀμώμων» ζῴων· ὁ ναός, ἰδίᾳ κατὰ τὰς ἑορτάς, μετεβάλλετο εἰς χῶρον ζῳοπανηγύρεως· ἡ ὅλη ὑπόθεσις ἐγένετο ἀντικείμενον ἐμπορικῆς ἐκμεταλλεύσεως καὶ κερδοσκοπίας. ἐπειδὴ δὲ ἐπρόκειτο περὶ ὑποθέσεως ἀρχικῶς ἱερᾶς, οἱ ἔμποροι ἐκεῖνοι ἦσαν ἀκριβῶς ἱεροκάπηλοι. περὶ τῶν κολλυβιστῶν λέγεται συνήθως ὅτι ἦσαν αὐτοὶ ποὺ «ἔκαναν ψιλά». τὸ πρᾶγμα ἀκριβῶς ἔχει ὡς ἑξῆς. ὁ Μωϋσῆς διέταξε πλὴν τῶν αἱματηρῶν καὶ ἀναιμάκτων θυσιῶν καὶ προσφορὰς χρηματικάς. ὥρισε δὲ καὶ τὰ ἀκριβῆ κατὰ κεφαλὴν ποσά. λαμβάνων ὅμως ὑπ' ὄψιν ὅτι ἡ νομισματικὴ μονὰς κυμαίνεται εἰς ἀξίαν κατὰ καιρούς, ὥρισεν ἰδιαιτέραν σταθερὰν νομισματικὴν μονάδα τοῦ ναοῦ τὸν ἅγιον σίκλον, ἐν ἀντιδιαστολῇ πρὸς τὸν «κοινὸν σίκλον». ἐδῶ εἰς τὴν ῾Ελλάδα π.χ. προπολεμικῶς ἡ δραχμὴ εἶχε περίπου τὴν σημερινὴν ἀξίαν. κατὰ τὴν κατοχὴν ἕνα δισεκατομμύριον δραχμῶν εἶχε τὴν ἀξίαν μιᾶς δραχμῆς σημερινῆς. κατὰ τὰ ἔτη 1945-1953 αἱ 1000 δραχμαὶ εἶχον τὴν ἀξίαν μιᾶς δραχμῆς. ἔπειτα ἔλαβεν ἡ δραχμὴ περίπου τὴν σημερινὴν ἀξίαν. φαντασθῆτε τί θὰ ἐγίνετο ἂν ὑπῆρχε διάταξις τῆς ῾Αγίας Γραφῆς νὰ προσφέρωμεν κατ' ἔτος εἰς τὴν ἐκκλησίαν 100 δραχμὰς κατ' ἄτομον. τότε, κατὰ τὰ ἔτη 1945-53 αἱ 100 δραχμαὶ θὰ ἦσαν μία δεκάρα, κατὰ δὲ τὴν κατοχήν, ἕνα ποσὸν τόσον μηδαμινόν, ὥστε δὲν θὰ ὑπῆρχεν οὔτε νόμισμα τόσον μικρόν. διὰ τοῦτο ὁ Μωϋσῆς, ἀδιαφορῶν διὰ τὰς ποικίλας ἀξίας τοῦ κοινοῦ σίκλου (νομίσματος) ὥρισε τὸν σίκλον τὸν ἅγιον ὡς σταθερόν, καὶ κατὰ τοῦτον ἐγίνοντο αἱ προσφοραί. ἕνα τέτοιον θέσμιον ἐτηρεῖτο καὶ κατὰ τὰ ἔτη τοῦ Χριστοῦ. τότε μάλιστα συνέτρεχε καὶ δεύτερος λόγος. τὰ κοινὰ νομίσματα, φέροντα εἰκόνας εἰδωλολατρικῶν θεοτήτων καὶ αὐτοκρατόρων, ἀπηγορεύετο νὰ εἰσαχθοῦν εἰς τὸν περίβολον τοῦ ναοῦ ὡς μιαρά. ἐννοεῖται λοιπὸν ὅτι πᾶς ᾿Ισραηλίτης ἔχων τὴν προσφοράν του εἰς κοινὸν νόμισμα, ἔπρεπε νὰ τὴν μεταβάλλῃ εἰς συνάλλαγμα τοῦ ναοῦ, διὰ νὰ τὴν προσφέρῃ εἰς τὸν ναόν· ὑπῆρχε δὲ εἰδικὸν ἱερὸν νόμισμα. αὐτὴν τὴν ἀλλαγὴν συναλλάγματος τὴν ἐπραγματοποίουν ὡρισμένοι χρηματισταί. ἂν λάβῃ κανεὶς ὑπ' ὄψιν, ὅτι παρεισέφρησαν τὰ γνωστὰ τοῦ ἐμπορίου, δηλαδὴ τὸ ποσοστὸν τοῦ κέρδους, αἱ δημοπρασίαι τοῦ δικαιώματος τοῦ ἀνταλλάσσειν συνάλλαγμα, αἱ δημοπρασίαι διὰ τὴν μίσθωσιν τοῦ χώρου, τὰ κέρδη τῶν ἀρχιερέων, ἡ συμμετοχὴ αὐτῶν καὶ εἰς τὸ ἐμπόριον, καὶ τόσα ἄλλα, ἀντιλαμβάνεται ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ ἀρχικῶς ἱερὰ ὑπόθεσις ἐγίνετο ὑπόθεσις αἰσχροκερδίας καὶ ἐκμεταλλεύσεως. εἶχον δὲ οἱ χρηματισταὶ αὐτοὶ ἀνὰ μίαν τράπεζαν στημένην εἰς τὸν παρὰ τὰς πύλας τοῦ ναοῦ χῶρον, ἐπὶ τῆς ὁποίας εἶχον τὰ κέρματα. ἀπὸ τότε ἐπεκράτησαν οἱ ὅροι «τράπεζα» μὲ τὴν χρηματιστικὴν ἔννοιαν, καί «τραπεζίτης». κόλλυβος λέγεται κατ' ἀρχὴν ἕνα δισκίον ἀκριβῶς εἰς τὸ σχῆμα καὶ τὸ μέγεθος τῆς ἀσπιρίνης. ἔτσι ἐλέγετο κυριολεκτικῶς ἡ λαβὴ τοῦ χορδιστηρίου τῆς κιθάρας. ἔπειτα διὰ τὴν ὁμοιότητα τοῦ σχήματος, κόλλυβοι ἐλέγοντο καὶ τὰ νομίσματα (οἱ ἀρχαῖοι ἐγνώριζον μόνον τὰ μεταλλικὰ) καὶ τὰ μικρὰ ἀρτίδια (ψωμάκια, κουλίκια), τὰ ὁποῖα προσεφέροντο κατὰ τὰ μνημόσυνα εἰς τοὺς πτωχούς. κατὰ συνεκδοχήν «κόλλυβα» ὠνομάσθη καὶ ὁ κατὰ τὰ μνημόσυνα πάλιν προσφερόμενος σῖτος, βραστὸς ἢ ἄβραστος, μετὰ ἡδυσμάτων ἢ ἄνευ. ἐδῶ εἰς τὸ Εὐαγγέλιον προϋποτίθεται ἡ λέξις «κόλλυβοι» μὲ τήν ἔννοιαν τῶν νομισμάτων, διὰ τοῦτο ἡ λέξις κολλυβιστὴς σημαίνει αὐτὸν ποὺ ἔκανε τὴν ἀνταλλαγὴν νομισμάτων· ἐλάμβανε κοινὸν κέρμα καὶ ἔδιδεν ἱερὸν κέρμα, τὸν σίκλον τὸν ἅγιον, τὸ νόμισμα τοῦ ναοῦ. φραγέλλιον (λατινιστὶ fragellium), προφερόμενον εἰς τὴν σημερινὴν δημώδη «φραγγέλιον» μὲ τὴν λατινικὴν προφοράν, εἶναι τὸ μαστίγιον (βούρδουλας, καμουτσίκι). ὁ ᾿Ιησοῦς ἐποίησε φραγέλλιον ἐκ σχοινίων, τὰ ὁποῖα ἐρρίπτοντο ἐν ἀφθονίᾳ εἰς τὸν χῶρον ἐκεῖνον μετὰ τὴν σφαγὴν τῶν ζῴων.

Πολλάκις ὁ ᾿Ιησοῦς ἑώρτασε τὸ πάσχα εἰς τὰ ᾿Ιεροσόλυμα, μέχρι νὰ γίνῃ 30 ἐτῶν, καὶ ἔβλεπε τὴν οἰκτρὰν ἐκείνην κατάστασιν τῆς κερδοσκοπικῆς ἱεροκαπηλίας καὶ τῆς βεβήλου ζωοπανηγύρεως εἰς τὸν ἱερὸν χῶρον, καὶ ἀσφαλῶς θὰ ἐξωργίζετο, ἀλλ' οὐδέποτε ἐφανέρωσε καμμίαν ἐκδήλωσιν. διότι δὲν ἦτο τριακοντούτης, δὲν εἶχε τὸ δικαίωμα ἐκ τοῦ νόμου. τώρα εἶναι δημόσιος ἀνήρ, ἔχων ἐκ τοῦ νόμου πάντα τὰ δικαιώματα. διὰ τοῦτο καὶ ἐκδηλώνεται ὅπως ἐκδηλώνεται. σφαλερῶς πολλοὶ ἐπὶ τῷ ἀκούσματι τῆς λέξεως φραγέλλιον φαντάζονται τὸν ᾿Ιησοῦν «νὰ κλείνῃ τὰ μάτια» καὶ νὰ πλήττῃ μὲ τὸ μαστίγιον πρὸς πᾶσαν κατεύθυνσιν τοὺς πάντας καὶ τὰ πάντα. μὲ τὸ μαστίγιον ὁ Κύριος ἔπληττε μόνον τὰ μεγάλα ζῷα διὰ νὰ τὰ ἀπελάσῃ, ὅπως πράττομεν συνήθως. σφαλερῶς ἐπίσης μερικοὶ παρατηροῦν, ὅτι δὲν ἐμάστιξε τὰς περιστεράς, διότι εἶναι ἀθῶαι. αὐτὸ εἶναι κατάλοιπον ἀλληγορίας. δὲν τὰς ἐμάστιξεν ἁπλούστατα, διότι τόσον μικρὰ πτηνὰ δὲν ἀπελαύνονται διὰ μαστίξεως. ὁ ᾿Ιησοῦς λοιπὸν ὡς δημόσιος καὶ ὑπεύθυνος ἀνήρ, ὡς προφήτης τοῦ ᾿Ισραήλ, ἐξοργίζεται ἀπὸ τὴν ὅλην κατάστασιν, ἀπελαύνει διὰ τοῦ μαστιγίου τὰ ζῷα, ἀνατρέπει τὰ τραπέζια τῶν κολλυβιστῶν, χύνει τὰ κέρματα κατὰ γῆς, προστάσσει εἰς τοὺς πωλητὰς περιστερῶν ν' ἀπομακρυνθοῦν μαζὶ μὲ τὰς περιστεράς των, ἐλέγχει καὶ ἐπιπλήττει ὅλον τὸ συγκρότημα τῶν ἱεροκαπήλων· Μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου. ἐνεργεῖ καὶ ὁμιλεῖ ὡς «νοικοκύρης» ἢ μᾶλλον ὡς υἱὸς τοῦ «νοικοκύρη». ἐννοεῖται ὅτι ὅλα αὐτὰ ὁ ᾿Ιησοῦς τὰ ἔπραξε μὲ τὸν ἀνάλογον «ἀέρα». ἄλλως δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ ἐπιβληθῇ εἰς τὸ πλῆθος ἐκεῖνο. αὐτὴ δὲ ἡ ἐπιβλητικότης δὲν ἦτο ἁπλῶς ἀνθρωπίνη, διότι ὅ,τι καὶ νὰ ἦτο ὁ ᾿Ιησοῦς, δὲν εἶχε καμμίαν πολιτικὴν ἢ ἱερατικὴν ἐξουσίαν. μόνον ἐκεῖνος ποὺ ἦτο ὁ Χριστὸς ἡδύνατο νὰ προβῇ εἰς αὐτὴν τὴν ἐνέργειαν καὶ ν' ἀφήση τοὺς ἐνόχους ἐμβροντήτους καὶ ἐμφόβους, νὰ ἐπιβληθῇ καὶ νὰ νικήσῃ. κατάπληκτοι δὲ ἀσφαλῶς θὰ ἔμειναν καὶ οἱ μαθηταί του, οἱ ὁποῖοι, γνωρίζοντες καὶ τὰ προηγούμενα σημεῖα του, ἐνεθυμήθησαν ἀμέσως τὸ περὶ τοῦ Χριστοῦ ῥητὸν τῶν ψαλμῶν ῾Ο ζῆλος τοῦ οἴκου σου καταφάγεταί με (Ψα 68,10). ἐδῶ ἀκριβῶς ἀντιλαμβανόμεθα πῶς ἡ ἀποκάλυψις τοῦ Χριστοῦ παρὰ τοῖς μαθηταῖς προπορεύεται, διὰ τὴν προηγηθεῖσαν κατ' ἰδίαν καλλιέργειαν. διὰ τὴν αὐτὴν πρᾶξιν οἱ μὲν ἄλλοι βλέπουν τὸν ᾿Ιησοῦν ὡς ἕνα προφήτην, οἱ δὲ μαθηταὶ ὡς τὸν Χριστόν. τὸ ζῆλος (ἐκ τοῦ ζέω) σημαίνει «βρασμός», «κοχλασμός». ἐδῶ πρόκειται περὶ τοῦ βρασμοῦ τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν οἶκον τοῦ θεοῦ. τὸ καταφάγεταί με δὲν σημαίνει, ὅτι θὰ γίνῃ αἰτία ν' ἀποθάνω, ἀλλ' ἁπλῶς «θὰ μὲ ἀναφλέξῃ», «θὰ μὲ πυρπολήσῃ», «θὰ μὲ κυριεύσῃ», «θὰ μὲ πλημμυρίσῃ». αὐτὸ ποὺ ἔκανεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἦτο ἀπόρροια τῆς μεγάλης ἀγάπης πρὸς τὸν οἶκον τοῦ πατρός του. λέγων δὲ τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου, ἔδειξεν ἀμέσως ἐκ πρώτης ἀρχῆς, ὅτι εἶναι υἱὸς τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ τόσον ὀλίγον μόνον. διέκρινε δὲ λεπτῶς τὴν υἱότητά του ἀπὸ τὴν κοινήν υἱότητα τῶν ἀνθρώπων, μέ το ὅτι εἶπε τοῦ πατρός μου καὶ ὄχι τοῦ πατρὸς ἡμῶν, ὅπως εἶπεν εἰς τὴν προσευχὴν Πάτερ ἡμῶν... (Μθ 6,9).

῞Οτι δὲ ἀντελήφθησαν οἱ ᾿Ιουδαῖοι, καὶ οἱ ἔμποροι –ἐννοεῖται– καὶ τὸ ἱερατεῖον μετὰ τῶν φαρισαίων, ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔπραξεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἦτο δεῖγμα ὅτι εἶναι προφήτης καὶ κάτι περισσότερον, φαίνεται ἀπὸ τὴν ἀπάντησίν των· Τί σημεῖον δεικνύεις ἡμῖν ὅτι ταῦτα ποιεῖς; μπορεῖς νὰ μᾶς κάνῃς ἕνα σημεῖον, διὰ νὰ πιστεύσωμεν ὅτι ἔχεις ἐξουσίαν νὰ κάνῃς αὐτὰ ποὺ κάνεις; διότι αὐτὸ ποὺ ἔκανεν ἦτο μία ἀξίωσις, ὅτι αὐτὸς εἶναι προφήτης, ἁρμόδιος νὰ ἐκδικήσῃ τὴν βεβήλωσιν τοῦ οἴκου τοῦ θεοῦ, πληρεξούσιος, ἐντεταλμένος εἰς τοῦτο. καὶ ἂν εἶναι προφήτης, πρέπει νὰ δώσῃ σημεῖον ὡς διαπιστευτήριον τῆς ἰδιότητός του. ὁ Κύριος ὅμως, ὁ ὁποῖος ἐπετέλεσεν ἀναρίθμητα καὶ μεγάλα σημεῖα, εἶχε μίαν ἰδιοτροπίαν· ὅταν τοῦ ἐζήτουν σημεῖον, δὲν τὸ ἔδιδε· μόνον ἠπείλει ὅτι θὰ δώσει τὸ μέγιστον σημεῖον του, τὸν θάνατόν του καὶ τὴν ἀνάστασίν του. ἐδῶ τὴν λέγει λύσιν καὶ ἀνοικοδόμησιν τοῦ ναοῦ, ἀλλοῦ τὴν λέγει σημεῖον ᾿Ιωνᾶ. διατί ἡ ἐπιτέλεσις αὐτοῦ τοῦ σημείου εἶναι ἀπειλή, εἶναι μία πολύπλοκος ὑπόθεσις. ἀλλ' οἱ μελετηταὶ τῆς Γραφῆς φαρισαῖοι τὸ διῃσθάνοντο, καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς ἀσφαλῶς τὸ ἐγνώριζεν αὐτό. καὶ ὅταν τὸν ἐξεβίαζον νὰ δώσῃ σημεῖον, τοὺς ἐπέσειεν ὡς ἀπειλὴν τὸ σημεῖον τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεώς του. ἕνας μυστηριώδης φόβος πρέπει νὰ κατελάμβανε τοὺς ᾿Ιουδαίους εἰς τὸ ἄκουσμα αὐτῆς τῆς ἀπειλῆς. εἰς τοὺς ἄλλους εὐαγγελιστὰς τὸ νόημα τῆς ἀπειλῆς εἶναι ἐμφανέστερον. τὸ ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ σημεῖον τοῦ ᾿Ιωνᾶ, ἐσήμαινε κήρυγμα εἰς τοὺς Νινευΐτας· καὶ κήρυγμα εἰς τοὺς Νινευΐτας ἐσήμαινεν ἄνοιγμα τοῦ θεοῦ πρὸς τὰ ἄλλα ἔθνη τὰ νῦν ἀπαράδεκτα τῷ θεῷ· ἐσήμαινεν ὅτι ὁ ᾿Ισραὴλ κρέμεται ἀπὸ τὴν πατρότητα τοῦ θεοῦ, ἀλλ' ὁ θεὸς δὲν κρέμεται ἀπὸ τὴν υἱότητα τοῦ περιουσίου του ᾿Ισραήλ. διότι ὅπως ὁ Χριστὸς ἐν τῷ σταυρῷ νόμῳ ἀπέθανεν ὡς ὑπὸ νόμου θανατωθείς, καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν διεζευγμένος πλέον ἀπὸ τοῦ νόμου, καθ' ὃν ἀπέθανε, ζῇ διὰ τὰ ἔθνη καὶ ζωοποιεῖ ὅλα τὰ ἔθνη, ἔτσι καὶ ὁ ᾿Ιωνᾶς, ὁ ζηλότυπος ᾿Ισραηλίτης ᾿Ιωνᾶς, ποὺ ἡ ἐθνική του ζηλοτυπία τὸν ἔκανε νὰ μὴ ἔχῃ ὄρεξιν νὰ κηρύξῃ εἰς τὰ ἔθνη καὶ τὸν ὤθησε μέχρι τοῦ νὰ μὴ ὑπακούσῃ εἰς τὸν Κύριον καὶ ν' ἀποδράσῃ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ, ὅταν ἡ ἰσραηλιτική του νομιμοφροσύνη καὶ ζηλοτυπία τὸν κατεδίκασεν εἰς θανατικὴν καταδίκην καὶ εἰς τὰ ἔγκατα τοῦ κήτους, καὶ ὅταν ἐπανεῖδε θείᾳ δυνάμει τὸ φῶς, ἦτο νεκρὸς πλέον διὰ τὸν ζῆλον τοῦ νόμου καὶ τὸν ζῆλον τοῦ ἔθνους του, καὶ ἐκήρυξεν εἰς τὰ ἔθνη. ὁ ζηλωτὴς τοῦ νόμου ᾿Ιωνᾶς ἐπάτησε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐθανατώθη, ἀνεστήθη δὲ ἄλλος ᾿Ιωνᾶς ἀδέσμευτος ἀπὸ τὰ ἐθνικὰ θέσμια, ἐλεύθερος νὰ κηρύξῃ εἰς τὰ ἔθνη. σημεῖον ᾿Ιωνᾶ λοιπὸν ἢ θάνατος καὶ ἀνάστασις τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ σημαίνει ὅτι λύεται ἡ παλαιὰ διαθήκη ἐξ ὑπαιτιότητος τοῦ ᾿Ισραήλ, διαζεύγνυται ὁ Κύριος ἀπὸ τὸν παλαιόν λαόν, καὶ ἐλεύθερος ἀπὸ τὰς ἐκ τῆς διαθήκης ἀπορρεούσας ὑποχρεώσεις του συζεύγνυται ἄλλην σύζυγον, υἱοθετεῖ ἄλλον λαόν. ὅταν μία σύζυγος προβάλλη ἀδικαιολογήτους ἀμφιβολίας περὶ τῆς εἰλικρινείας τοῦ συζύγου της, ἐνῷ κατὰ βάθος εἶναι πεπεισμένη ὅτι εἶναι εἰλικρινής, ἂν ὁ σύζυγός της τὴν ἀπειλήσῃ μὲ τὴν λέξιν «διαζύγιον», τί θὰ αἰσθανθῇ; αὐτὸν τὸν φόβον ᾐσθάνοντο καὶ οἱ ᾿Ιουδαῖοι, ὅταν ὁ ᾿Ιησοῦς πιεζόμενος νὰ δώσῃ σημεῖον καὶ τεκμήριον τῆς ταυτότητός του, ἠπείλει ὅτι θὰ δώσῃ τὸ σημεῖον ᾿Ιωνᾶ ἢ τὸ Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν. ὅταν θὰ συμβῇ αὐτὸ τὸ σημεῖον, ᾿Ιουδαῖοι, ὁ θεὸς δὲν θὰ εἶναι πλέον ἰδικός σας, καὶ σεῖς δὲν θὰ εἶσθε ὁ λαὸς τοῦ θεοῦ, καὶ ἡ διαθήκη σας θὰ εἶναι ἄκυρος. πιστεύσατε πρὸ αὐτοῦ καὶ ἄνευ αὐτοῦ τοῦ σημείου, διότι δυστυχῶς διὰ σᾶς, ἂν ἐπιμείνετε μέχρι νὰ ἰδῆτε τὸ σημεῖον ἐκεῖνο, θὰ τὸ ἰδῆτε μέν, ἀλλὰ θὰ εἶναι πλέον ἀργὰ διὰ σᾶς.

Οἱ ᾿Ιουδαῖοι εἰς τὴν ἀντιπρόκλησιν αὐτὴν καὶ τὴν ἀπειλὴν τοῦ ᾿Ιησοῦ, ἀπήντησαν ὡς νὰ ἐπρόκειτο περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος (τὸν ὁποῖον ὡς κτήριον τῶν ἡμερῶν ἐκείνων εἶχε κτίσει ὁ ῾Ηρῴδης ὁ Α΄). Τεσσαράκοντα καὶ ἓξ ἔτεσιν ᾠκοδομήθη ὁ ναὸς οὗτος, καὶ σὺ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερεῖς αὐτόν; ὁ εὐαγγελιστὴς ἐξηγεῖ ὅτι ἐκεῖνος ἔλεγε περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος αὐτοῦ. προσθέτει ἐπίσης ὅτι, μόνον ὅταν ὁ Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, ἐμνήσθησαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ὅτι τοῦτο ἔλεγε, καὶ ἐπίστευσαν τῇ γραφῇ καὶ τῷ λόγῳ ᾧ εἶπεν ὁ ᾿Ιησοῦς. αὐτὸ ἄραγε συνέβη καὶ μὲ ὅλους τοὺς ᾿Ιουδαίους; νομίζω ὅτι ὡρισμένοι ἤδη ἀπὸ τότε ἠννόησαν περὶ τίνος πρόκειται. διότι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ εἶπεν ὁ ᾿Ιησοῦς κάτι ποὺ νὰ μὴ τὸ ἐννοῇ οὔτε ἕνας ἐκ τῶν ἀκουόντων. καὶ ἂν δὲν τὸ ἠννόησαν ἐκείνην τὴν ὥραν τὸ ἠννόησαν βραδύτερον, ἀλλὰ πάντως πρὸ τῆς ἀναστάσεως. ἄλλως τε ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς εἶπε καὶ πολλὰς ἄλλας φορὰς τὸ αὐτὸ πρᾶγμα μὲ διάφορον τρόπον, καὶ τοῦτο θὰ ἦτο ἡ πρώτη ἀρχή.



Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Κυρ 09 Μάιος 2010, 13:18:52

7. Τὰ πρῶτα σημεῖα τοῦ ᾿Ιησοῦ καὶ οἱ πρῶτοι πιστεύοντες εἰς αὐτὸν ἐν ᾿Ιεροσολύμοις

2,23-25. ῾Ως δὲ ἦν ἐν τοῖς ᾿Ιεροσολύμοις ἐν τῷ πάσχα ἐν τῇ ἑορτῇ, πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, θεωροῦντες αὐτοῦ τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει. αὐτὸς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς οὐκ ἐπίστευεν ἑαυτὸν αὐτοῖς διὰ τὸ αὐτὸν γινώσκειν πάντας, καὶ ὅτι οὐ χρείαν εἶχεν ἵνα τις μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ ἀνθρώπου· αὐτὸς γὰρ ἐγίνωσκε τί ἦν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ.

᾿Ασφαλῶς ἡ ἐκδίωξις τῶν ἱεροκαπήλων ἐκ τοῦ ναοῦ ἀπὸ τὸν νεαρὸν προφήτην, τοῦ ὁποίου τὸ πρόσωπον ἤσκει τόσην ἐπιβολὴν καὶ ὁ λόγος ἦτο τόσον αὐθεντικός, ὥστε νὰ δεικνύῃ ὅτι εἶναι προφήτης καὶ κάτι περισσότερον, ἡ ἐκδίωξις ἐκείνη, λέγω, ἦτο τὸ γεγονὸς ἐκείνου τοῦ πάσχα τὸ ὁποῖον ἔβαξεν ὑπὲρ τὰ ἄλλα καὶ ἐπεσκίασεν ὅλα τὰ ἄλλα. ὁ ᾿Ιησοῦς ἔγινε τὸ κέντρον ἐκείνης τῆς ἑορτῆς. ἦτο δὲ παρὼν ἐκεῖ σχεδὸν ὅλος ὁ ᾿Ισραὴλ τῆς οἰκουμένης. ἐπετέλει δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς σημεῖα πολλὰ καὶ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, θεωροῦντες τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει. ὁ ἴδιος ὅμως ὁ ᾿Ιησοῦς οὐκ ἐπίστευεν ἑαυτὸν αὐτοῖς. δὲν συνεκινεῖτο ἀπὸ τὴν πίστιν των, οὔτε παρεσύρετο, ὥστε νὰ τοὺς παραδώσῃ τὸν ἑαυτόν του καὶ τὰ σχέδιά του. ἐγνώριζεν ὅτι καὶ αὐτοὶ ποὺ ἐπίστευσαν δὲν ἐπίστευσαν ὅλοι διὰ τὸν ἴδιον λόγον, οὔτε ὅλοι ὑγιῶς καὶ εἰλικρινῶς. πολλάκις μεγάλοι ἄνδρες ἔπεσαν θύματα τῆς προσωρινότητος τοῦ ἐνθουσιασμοῦ τῶν ὀπαδῶν των. ὁ ᾿Ιησοῦς οὐδέποτε ἔπαθε τοιοῦτον τί. πάντοτε μετὰ ἀπὸ ἕνα κήρυγμά του, μὲ τὸ ὁποῖον προεκάλει κρίσιν, ἐλάμβανεν ἰδιαιτέρως τοὺς πιστεύσαντας καὶ τοὺς ἐκήρυττεν ἄλλα τολμηρότερα μὲ σκοπόν νὰ τοὺς κοσκινίσῃ ἄλλην μίαν φοράν. καὶ πάλιν ἐγίνετο σκάνδαλον καὶ τοῦ ἔμενον ὀλιγώτεροι. καὶ πάλιν τοὺς ἐσκανδάλιζεν, ἕως ὅτου νὰ τοὺς προκαλῇ νὰ φύγουν, καὶ νὰ μὴ φεύγουν. οἱ ἄνθρωποι ἐπίστευον εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν, διότι τοὺς ἔδιδε τεκμήρια τῆς γνησιότητός του, αὐτὸς ὅμως δὲν ἐπίστευεν εἰς αὐτούς, ὄχι τόσον διότι δὲν τοῦ ἔδιδον τεκμήρια, ἀλλὰ κυρίως, διότι, καθὼς λέγει ὁ εὐαγγελιστής, τοὺς ἐγνώριζεν ὅλους καλῶς καὶ οὐ χρείαν εἶχεν ἵνα τις μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ ἀνθρώπου. αὐτὸς γὰρ ἐγίνωσκε τί ἦν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ. ἦτο καρδιογνώστης. εἶχεν ἕνα προσὸν ποὺ δὲν τὸ ἔχουν οἱ ἄλλοι προφῆται, οὔτε οἱ ἄγγελοι. ἦτο καὶ τοῦτο τεκμήριον τῆς θεότητός του. ἀλλ᾿ ἐδῶ ὁ εὐαγγελιστὴς τὸ ἀναφέρει ὡς ἐκ τῶν ὑστέρων παρατήρησίν του.


Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Κυρ 09 Μάιος 2010, 13:20:35

8. Διάλογος ᾿Ιησοῦ καὶ Νικοδήμου. ἡ ἀναγέννησις τοῦ ἀνθρώπου.

3,1-21. ῏Ην δὲ ἄνθρωπος ἐκ τῶν φαρισαίων, Νικόδημος ὄνομα αὐτῷ, ἄρχων τῶν ᾿Ιουδαίων. οὗτος ἦλθε πρὸς αὐτὸν νυκτὸς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ῥαββί, οἴδαμεν ὅτι ἀπὸ θεοῦ ἐλήλυθας διδάσκαλος· οὐδεὶς γὰρ ταῦτα τὰ σημεῖα δύναται ποιεῖν ἃ σὺ ποιεῖς, ἐὰν μὴ ᾖ ὁ θεὸς μετ᾿ αὐτοῦ. ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι, ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὐ δύναται ἰδεῖν τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Νικόδημος· πῶς δύναται ἄνθρωπος γεννηθῆναι γέρων ὤν; μὴ δύναται εἰς τὴν κοιλίαν τῆς μητρὸς αὐτοῦ δεύτερον εἰσελθεῖν καὶ γεννηθῆναι; ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς· ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι, ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. τὸ γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκὸς σάρξ ἐστι, καὶ τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ πνεύματος πνεῦμά ἐστι. μὴ θαυμάσῃς ὅτι εἶπόν σοι, δεῖ ὑμᾶς γεννηθῆναι ἄνωθεν. τὸ πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ, καὶ τὴν φωνὴν αὐτοῦ ἀκούεις, ἀλλ᾿ οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται καὶ ποῦ ὑπάγει· οὕτως ἐστὶ πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ πνεύματος. ἀπεκρίθη Νικόδημος καὶ εἶπεν αὐτῷ· πῶς δύναται ταῦτα γενέσθαι; ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· σὺ εἶ ὁ διδάσκαλος τοῦ ᾿Ισραὴλ καὶ ταῦτα οὐ γινώσκεις; ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι ὅτι ὃ οἴδαμεν λαλοῦμεν καὶ ὃ ἑωράκαμεν μαρτυροῦμεν, καὶ τὴν μαρτυρίαν ἡμῶν οὐ λαμβάνετε. εἰ τὰ ἐπίγεια εἶπον ὑμῖν καὶ οὐ πιστεύετε, πῶς ἐὰν εἴπω ὑμῖν τὰ ἐπουράνια πιστεύσετε; καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. καὶ καθὼς Μωυσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. οὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ᾿ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι᾿ αὐτοῦ. ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν οὐ κρίνεται, ὁ δὲ μὴ πιστεύων ἤδη κέκριται, ὅτι μὴ πεπίστευκεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ τοῦ θεοῦ. αὕτη δέ ἐστιν ἡ κρίσις, ὅτι τὸ φῶς ἐλήλυθεν εἰς τὸν κόσμον, καὶ ἠγάπησαν οἱ ἄνθρωποι μᾶλλον τὸ σκότος ἢ τὸ φῶς, ἦν γὰρ πονηρὰ αὐτῶν τὰ ἔργα. πᾶς γὰρ ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ· ὁ δὲ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα φανερωθῇ αὐτοῦ τὰ ἔργα, ὅτι ἐν θεῷ ἐστιν εἰργασμένα.

Τὸ θέμα τῆς παραγράφου αὐτῆς εἶναι ἡ ἀναγέννησις τοῦ ἀνθρώπου ποὺ γίνεται μὲ τὸ ἐν πίστει βάπτισμα δυνάμει τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. διότι αὐτὸ ποὺ ἀναγεννᾷ τὸν ἄνθρωπον εἶναι ὁ θάνατος καὶ ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ, αὐτὸ δὲ ποὺ κάνει τὸν κάθε ἄνθρωπον προσωπικῶς ν' ἀναγεννηθῇ, γινόμενος συμμέτοχος τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τὸ βάπτισμα. τὸ ὕδωρ εἶναι ὁ τάφος, ἐντὸς τοῦ ὁποίου θάπτεται ὁ ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος, καὶ ἀφήνων ἐκεῖ τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον τῆς ἁμαρτίας ἀνίσταται καινούργιος ἄνθρωπος, καινὴ κτίσις ἐν Χριστῷ. ὡς πρὸς τὴν πρόοδον δὲ τοῦ σχεδίου τοῦ ᾿Ιησοῦ εἰς τὴν παράγραφον φαίνεται καὶ ἄλλο ἕνα θέμα. τὸ πῶς ὁ ᾿Ιησοῦς ἐδίχασεν ὄχι μόνον τὸ πλῆθος ἀλλὰ καὶ αὐτὴν τὴν τάξιν τῶν φαρισαίων, τὸ πῶς «ἔσπασε» τὴν παράταξίν των. διότι καὶ τοῦ ἑνὸς φαρισαίου ἡ διάστασις καὶ διαφωνία, ὅταν μάλιστα εἶναι καὶ ἐκλεκτός, ὅπως ὁ Νικόδημος, εἶναι σοβαρὸν ρῆγμα τοῦ φαρισαϊκοῦ σώματος.

῾Ο φαρισαῖος Νικόδημος ἦτο ἄρχων τῶν ᾿Ιουδαίων, μέλος δηλαδὴ τοῦ μεγάλου συνεδρίου, ποὺ ἀπετελεῖτο ἐξ 70 μελῶν καὶ ἦτο ἡ ἀνωτάτη θρησκευτικὴ ἠγεσία τοῦ ᾿Ισραήλ. ἦτο ὅ,τι εἶναι σήμερον ἡ κυβέρνησις διὰ τὴν πολιτείαν ἢ ἡ ἱερὰ σύνοδος διὰ τὴν ἐκκλησίαν. ἦτο δὲ καὶ διδάσκαλος τοῦ ᾿Ισραήλ, ὅπως τὸν προσφωνεῖ ὁ ᾿Ιησοῦς, δηλαδὴ ὅπως θὰ ἐλέγομεν σήμερον καθηγητὴς τῆς θεολογικῆς σχολῆς, ἀκαδημαϊκός, κλπ.. ἰσοβαρὴς ἰδιότης του ἦτο καὶ τὸ ὅτι ἦτο φαρισαῖος. οἱ φαρισαῖοι, τούς ὁποίους εἴδομεν ἄλλην μίαν φορὰν καὶ εἰς τὴν πρώτην μαρτυρίαν τοῦ ᾿Ιωάννου βαπτιστοῦ (1,24), ἦσαν ἡ τάξις τῶν ὑπερορθοδόξων ᾿Ιουδαίων. ἀπὸ τὰ χρόνια τῶν Μακκαβαίων ἤδη (Β΄ π.Χ. αἰὼν) ὡς τροχοπέδη εἰς τὴν ἀποστασίαν καὶ τὴν χαλάρωσιν τῶν ἠθῶν ἐνεφανίσθη ἡ τάξις αὐτὴ τῶν φαρισαίων. τὸ ὄνομα σημαίνει «ἀφωρισμένοι», δηλαδὴ ἀφιερωμένοι, ἡγιασμένοι, χωρισμένοι ἀπὸ τοὺς ἄλλους ὡς ἐκλεκτοί. περιελάμβανε πράγματι κατ' ἀρχὴν ἡ τάξις αὐτὴ καὶ ἡ ὀργάνωσις ὅ,τι ἐκλεκτὸν ὅ,τι ἁγνὸν καὶ ἅγιον ὑπῆρχεν εἰς τὸν ᾿Ισραήλ. αὐτοὶ ἦσαν οἱ ζηλωταὶ τοῦ νόμου, οἱ μελετῶντες καὶ ἐφαρμόζοντες τὴν Γραφὴν μὲ ἀφοσίωσιν, οἱ διασώσαντες τὴν πάτριον λατρείαν, ὑπομείναντες, ἀγωνισθέντες, διωχθέντες. σὺν τῷ χρόνῳ ὅμως ἐπίστευσαν ὅτι αὐτοὶ εἶναι καὶ ὄχι ἄλλοι, ὅτι ὁ Θεὸς τοὺς ὀφείλει πολλά, ὅτι εἶναι ὑποχρεωμένος νὰ δοξάζῃ τὴν τάξιν των καὶ νὰ κολάζῃ ὅλους τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους τῆς γῆς, διὰ νὰ δοξασθῇ ἔτι περισσότερον ἡ τάξις των. κατήντησαν τόσον κοῦφοι καὶ ἐγωϊσταί, ὥστε ἐν ὀνόματι τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου νὰ καταπατοῦν αὐτὸν τὸν νόμον χειρότερον παντὸς ἄλλου, ἐδημιούργησαν μίαν σειρὰν ἀνοήτων παραδόσεων, ἔγιναν ὑποκριταὶ εἰς ἀφάνταστον βαθμόν. σχεδὸν ὅλοι οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ διδάσκαλοι τοῦ ᾿Ισραὴλ ἀνῆκον εἰς τὴν τάξιν αὐτήν. εἰς αὐτοὺς ἀνῆκον καὶ ὁ Νικόδημος καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος πρὶν γίνη Χριστιανός. οἱ φαρισαῖοι ἦσαν οἱ μαγαλείτεροι ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον ἐθεώρουν ὡς νεωτεριστὴν καὶ βλάσφημον καὶ ἐν τέλει τὸν ἐφόνευσαν. ὁ Νικόδημος, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὸ διάβημά του αὐτό, ἦτο ἄνθρωπος ἀγαθῆς προαιρέσεως καὶ δὲν συνεφώνει μὲ τοὺς ἄλλους φαρισαίους. ἦλθε λοιπὸν νύκτα εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν, διὰ νὰ τοῦ ὁμολογήσῃ ὅτι τὸν παραδέχεται ὡς ἀπεσταλμένον τοῦ Θεοῦ. ἦλθε νύκτα ἢ διὰ νὰ τὸν εὕρῃ εὐκολώτερον καὶ νὰ συζητήσουν μὲ τὴν ἡσυχίαν των, ἢ διότι ἦτο συνήθεια τῶν ζηλωτῶν τοῦ νόμου νὰ συναντῶνται καὶ νὰ μελετοῦν τὸν νόμον νύκτα, ἢ τὸ πιθανώτερον διὰ νὰ μὴ γίνῃ ἀντιληπτός, αὐτὸς ἕνα ἐπίσημον πρόσωπον, καὶ προκαλέσῃ ἀντιδράσεις καὶ ἐκβληθῇ ἀπὸ τὸ μέγα συνέδριον ἢ ἀπὸ τὴν τάξιν τῶν φαρισαίων ἢ καὶ γίνῃ ἀποσυνάγωγος. ὅταν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπέθανεν, ἐτάχθη φανερῶς μὲ τὸ μέρος του καὶ τὸν ἔθαψε μετὰ τοῦ ᾿Ιωσὴφ ἀπὸ ᾿Αριμαθαίας ποὺ ἦτο ἐπίσης μέλος τοῦ συνεδρίου. εἶναι σχεδὸν βέβαιον ὅτι ἦτο ἕνας ἐκ τῶν πρώτων Χριστιανῶν. ὑπάρχει καὶ ἕνα ἀπόκρυφον «Εὐαγγέλιον τοῦ Νικοδήμου», ἀναφέρεται δὲ κάποιος Νικόδημος καὶ εἰς τὴν Ταλμούδ, χωρὶς νὰ εἶναι βέβαιον ἂν ἐννοῆται αὐτός. καὶ τὸ ἀπόκρυφον καὶ τὰ σχετικὰ βιβλία τῆς Ταλμοὺδ χρονολογοῦνται ἀπὸ τοῦ Ε΄ αἰῶνος καὶ ἑξῆς. ἔρχεται λοιπὸν ὁ Νικόδημος καὶ ὁμολογεῖ εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν· ῾Ραββί, οἴδαμεν ὅτι ἀπὸ θεοῦ ἐλήλυθας διδάσκαλος. οὐδεὶς γὰρ ταῦτα τὰ σημεῖα δύναται ποιεῖν ἃ σὺ ποιεῖς, ἐὰν μὴ ᾖ ὁ θεὸς μετ᾿ αὐτοῦ. τὸ οἴδαμεν σημαίνει ἢ ὅτι ὁ Νικόδημος τάσσεται μὲ τὸ μέρος τῶν ἄλλων πιστευόντων εἰς τὸ ὄνομα τοῦ ᾿Ιησοῦ, ἢ ὅτι ἐκπροσωπεῖ καὶ μερικοὺς ἄλλους φαρισαίους καὶ ἄρχοντας τῆς τάξεώς του. εἶχεν ἰδεῖ πολλοὺς διδασκάλους ὁ Νικόδημος εἰς τοὺς φαρισαίους, καὶ ὁ ἴδιος ἦτο διδάσκαλος καὶ ἐπιστήμων τοῦ Νόμου, ἀλλὰ τέτοιον διδάσκαλον ποὺ νὰ κάνῃ σημεῖα καὶ δυνάμεις δὲν εἶδεν ἄλλον. καὶ ἠρμήνευσε καλῶς τὰ σημεῖα αὐτά, ὅτι εἶναι τεκμήρια ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς ἦλθεν ἀπὸ θεοῦ διδάσκαλος, εἶναι ἀπόστολος τοῦ θεοῦ, προφήτης. διὰ τοῦτο ἦλθε ταπεινῶς νὰ ὑποβάλῃ τὰ σέβη του καὶ τὴν ὁμολογίαν του αὐτὸς ὁ σεβάσμιος διδάσκαλος τοῦ ᾿Ισραὴλ εἰς τὸν νεαρὸν ᾿Ιησοῦν, παραδεχόμενος ὅτι αὐτὸς εἶναι ἀπὸ θεοῦ διδάσκαλος. ὁ ᾿Ιησοῦς ἀμέσως τοῦ ὡμίλησε διὰ τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ καὶ πῶς δύναται κανεὶς νὰ τὴν ἰδῇ. τὸ ἰδεῖν ἰσοδυναμεῖ μὲ τὸ «γενέσθαι μέτοχον», τὸ «ἀπολαῦσαι». εἶναι ὅπως ὅταν λέγωμεν «θὰ ἰδῇς προκοπήν» (= θὰ προκόψης), «θὰ ἰδῇς πατρίδα» (= θὰ εἰσέλθῃς εἰς τὴν πατρίδα σου). τοῦ λέγει· ᾿Αμὴν ἀμὴν λέγω σοί, ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὐ δύναται ἰδεῖν τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. ἄνωθεν σημαίνει «ἐξ ἀρχῆς», «πάλιν ἀπὸ τὴν ἀρχήν» (βλ. Λκ 1,3). «῎Ανωθεν γεννᾶσθαι» σημαίνει «ἀναγεννᾶσθαι». ὁ ᾿Ιησοῦς ἐννοεῖ ὅτι, ἂν δὲν ἀποθάνουν ὅλα τὰ στοιχεῖα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, θέλημα, νοοτροπία, φρονήματα, ἰδανικά, σκοποί, κοινωνικὴ ὑπόστασις, πάθη, ὥστε νὰ γεννηθῇ ἕνας ἄλλος ἄνθρωπος, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ συμμετάσχῃ εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. ὁ Νικόδημος, συνηθισμένος εἰς τὰς στενὰς καὶ ἀπωστεωμένας ἀντιλήψεις τῶν φαρισαίων, ἀπορεῖ· «Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθῇ ἕνας ἄνθρωπος, ὅταν εἶναι γέρων; μήπως εἶναι δυνατὸν νὰ εἰσέλθῃ πάλιν εἰς τὴν κοιλίαν τῆς μητρός του καὶ νὰ γεννηθῇ διὰ δευτέραν φοράν;». πάλιν τοῦ ἀποκρίνεται ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ τοῦ ἐξηγεῖ· ᾿Αμὴν ἀμὴν λέγω σοι, ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. γεννῶμαι ἐξ ὕδατος σημαίνει ὅτι ἐξέρχομαι ἐκ τοῦ ὕδατος, ὡς ἀπὸ μήτρας, μετὰ ἀπὸ κατάδυσιν. τὸ ἀνάλογον σημαίνει καὶ τὸ «γεννῶμαι ἐκ πνεύματος». ἐδῶ ὁ ᾿Ιησοῦς ἐννοεῖ τὸ βάπτισμα. ὁ βαπτιστὴς ᾿Ιωάννης εἶχε προείπει, ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ βαπτίσῃ ἐν πνεύματι ἁγίῳ. ἡ ἔκφρασις εἶναι ἀνθρωποπαθὴς ὅπως καὶ τόσαι ἐκφράσεις ἀφορῶσαι εἰς τὸν θεόν. ὅπως τὸ ὕδωρ εἶναι μία ὑγρὰ μᾶζα ἐντὸς τῆς ὁποίας βαπτίζεται, δηλαδὴ βυθίζεται, κανείς, ἔτσι νὰ φαντασθῇ καὶ τὸ πνεῦμα ὡς μίαν θάλασσαν ἢ μίαν νεφέλην ἢ ἀτμόσφαιραν ἐντὸς τῆς ὁποίας βυθίζεται. αὐτὸ σημαίνει κυριολεκτικῶς βαπτίζεσθαι ἐν πνεύματι καὶ γεννᾶσθαι ἐκ Πνεύματος. τὸ βάπτισμα εἰς Χριστόν, ὅπως καὶ τὸ χρῖσμα καὶ ἡ θεία εὐχαριστία καὶ ἡ ἄφεσις τῶν ἁμαρτιῶν ἔχουν τὸ ὁρατὸν καὶ αἰσθητὸν στοιχεῖον, ἀλλ᾿ ἔχουν καὶ τὸ ἀόρατον, τὸ ὑπερφυσικόν, τὸ ἀπρόσιτον εἰς τὰς αἰσθήσεις, τὸ ὁποῖον εἶναι καὶ τὸ κύριον. τὸ βάπτισμα εἰς Χριστὸν εἶναι κυρίως βάπτισμα (βύθισις) ἐν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι ἀπὸ τοῦ ὁποίου καὶ ἐξέρχεται κανεὶς πνευματικός, ὅπως ἀπὸ τοῦ ὕδατος ἐξέρχεται βρεγμένος. διὰ τοῦτο ὁ ᾿Ιωάννης τὸ ὠνόμασε βάπτισμα ἐν πνεύματι ἀντιδιαστέλλων πρὸς αὐτὸ τὸ ἰδικόν του, τὸ ὁποῖον ἦτο μόνον ἐν ὕδατι. ἂν κατὰ τὸ ἐν πνεύματι βάπτισμα, τὸ κατὰ Χριστόν, βυθιζώμεθα καὶ εἰς τὸ ὕδωρ, τοῦτο εἶναι τὸ αἰσθητὸν στοιχεῖον τοῦ κυρίου καὶ οὐσιώδους ἐν τῷ Πνεύματι βαπτίσματος, σκοπὸν ἔχον νὰ θέσῃ εἰς ἐνέργειαν τὰς αἰσθήσεις τοῦ ἀνθρώπου καὶ νὰ διεγείρῃ τὴν πίστιν του. διὰ τοῦτο τὸ ἐν πνεύματι βάπτισμα, περὶ τοῦ ὁποίου ὡμίλησεν ὁ ᾿Ιωάννης, ὁ ᾿Ιησοῦς τὸ λέγει γέννησιν ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος. καὶ ἐξηγεῖ ἀμέσως διατί πᾶν τὸ μὴ γεννώμενον ἐξ αὐτῆς τῆς μήτρας δὲν δύναται νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.


Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Κυρ 09 Μάιος 2010, 13:22:55

Τὸ γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκὸς σάρξ ἐστι, καὶ τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ πνεύματος πνεῦμά ἐστι. τὸ αὐτὸ ἀκριβῶς λέγει καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Σὰρξ καὶ αἷμα βασιλείαν θεοῦ κληρονομῆσαι οὐ δύνανται (Α΄ Κο 15,50). ὅπως ἡ μηλέα γεννᾷ μηλέαν καὶ ἡ δορκὰς δορκάδα, ἔτσι καὶ ἡ σάρξ, δηλαδὴ ὁ φυσικὸς ἄνθρωπος, γεννᾷ σάρκα, τὸ δὲ πνεῦμα τὸ ἅγιον γεννᾷ πνεῦμα, τουτέστιν ἄνθρωπον πνευματικόν. ὁ φυσικὸς ἢ ψυχικὸς ἢ χοϊκὸς ἄνθρωπος, ἀπόγονος τοῦ ᾿Αδάμ, ἔχει σῶμα καὶ ψυχήν. ὁ ἐκ τοῦ πνεύματος γεννηθείς, ὁ βεβαπτισμένος καὶ ἀναγεννηθεὶς Χριστιανός, ἔχει ἐπὶ πλέον καὶ Πνεῦμα ἅγιον· διότι ἀκριβῶς ἐγεννήθη ἐκ τοῦ Πνεύματος· διὰ τοῦτο ὁ ᾿Ιωάννης πρὸ τούτου εἰς τὴν Α΄ ᾿Επιστολήν του εἶπεν, ὅτι ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ θεοῦ... σπέρμα αὐτοῦ (= τοῦ θεοῦ) ἐν αὐτῷ μένει (Α΄ ᾿Ιω 3,9). ὅπως ὁ φυσικὸς ἄνθρωπος φέρει ἐν ἑαυτῷ τὸ αἷμα καὶ τὰ σωματικὰ καὶ ψυχικὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ πατρός του, ἔτσι καὶ ὁ πνευματικὸς φέρει τὰ τοῦ πνεύματος ἐκ τοῦ ὁποίου γεννᾶται. διὰ νὰ γίνῃς κάτοχος γραμμάτων καὶ παιδείας, πρέπει νὰ ἔχῃς νοημοσύνην. καὶ διὰ νὰ ἔχῃς νοημοσύνην, πρέπει νὰ τὴν κληρονομήσῃς ἀπὸ τὸν γεννήτορά σου, νὰ εἶσαι τουτέστιν ἄνθρωπος γεννηθεὶς ἐξ ἀνθρώπου. ἔτσι καὶ διὰ νὰ γίνῃς μέτοχος μιᾶς πνευματικῆς βασιλείας, οἵα εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ, πρέπει νὰ ἔχῃς πνεῦμα· καὶ διὰ νὰ ἔχης πνεῦμα, πρέπει νὰ ἔχῃς γεννηθῆ ἐκ τοῦ πνεύματος. διὰ τοῦτο τὸ ἐκ τῆς σαρκὸς γεγεννημένον, ἐφ᾿ ὅσον εἶναι καὶ τοῦτο σὰρξ καὶ αἷμα, δὲν δύναται νὰ εἰσέλθῃ καὶ νὰ κληρονομήσῃ τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ πνεύματος ἐδῶ καὶ ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ θεοῦ εἰς τὴν ᾿Επιστολὴν τοῦ ᾿Ιωάννου (Α΄ ᾿Ιω 3,9) δὲν πρέπει νὰ ἐκληφθοῦν ὡς φυσικὰ γεννήματα τοῦ Θεοῦ ὅπως ὁ Υἱός. ὁ ᾿Ιωάννης ἐννοεῖ τὸ ἐκ ὡς «διά», «διὰ τοῦ θεοῦ», «διὰ τοῦ πνεύματος», δηλαδὴ μὲ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ἢ τοῦ πνεύματος. αἱ δύο αὐταὶ περιπτώσεις, αἱ ὁποῖαι δὲν εἶναι καὶ μόναι, μᾶς ὑποδεικνύουν πόσον δὲν πρέπει ν᾿ ἁρπάζεταί τις ἀπὸ τὰς λέξεις καὶ τὰς φράσεις καὶ νὰ ἐπεκτείνεται εἰς δογματικὰ συμπεράσματα. ἐν συνεχείᾳ ὁ ᾿Ιησοῦς κάνει μίαν διασάφησιν πρὸς τὸν Νικόδημον, ἡ ὁποία ὅμως συνήθως ἀναγινώσκεται στρεβλῶς, καὶ ἔτσι, μὴ δυναμένη νὰ ἑρμηνευθῇ, ἀντὶ νὰ διασαφῇ, ἐπισκοτίζει τὸ προειρημένον, ἢ δὲν φαίνεται καθόλου ὡς διασάφησίς του, ἢ καὶ ὁ ὅλος εἱρμὸς τῆς σκέψεως ἐν τῷ κειμένῳ φαίνεται ἀσυνάρτητος καί «ξεκάρφωτος». λέγει· Μὴ θαυμάσῃς ὅτι εἶπόν σοι, δεῖ ὑμᾶς γεννηθῆναι ἄνωθεν. τὸ πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ, καὶ τὴν φωνὴν αὐτοῦ ἀκούεις, ἀλλ' οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται καὶ ποῦ ὑπάγει· οὕτως ἐστὶ πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ πνεύματος. δὲν ἠρμηνεύθη τὸ χωρίον αὐτὸ καλῶς, διότι ἐξ ἀρχῆς τονίζεται τὸ ὅπου θέλει πνεῖ, ἐνῷ ἐκεῖνο ποὺ τονίζει ὁ ᾿Ιησοῦς εἶναι τὸ πόθεν ἔρχεται καὶ τὸ ποῦ ὑπάγει. τὸ πνεῦμα ἐδῶ εἶναι ὁ πνέων ἀήρ, ὁ ἄνεμος. ὁ Χριστὸς κάνει μίαν παρομοίωσιν. ὁ ἄνεμος πνέει πρὸς οἱανδήποτε κατεύθυνσιν θέλει (τὸ θέλει συμβατικόν), καὶ κανεὶς δὲν γνωρίζει τὸν τόπον τῆς προελεύσεώς του καὶ τὸν τόπον τοῦ προορισμοῦ του. Οὕτως ἐστὶ καὶ πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ πνεύματος, ὁ ὁποῖος, καθὼς εἶπε προηγουμένως, πνεῦμά ἐστι. γεννᾶται ἐκ τοῦ πνεύματος, ποὺ δὲν ὑποπίπτει εἰς τὰς αἰσθήσεις τῶν μὴ πνευματικῶν, καὶ ὑπάγει εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ, ποὺ ἐπίσης δὲν ὑποπίπτει εἰς τὰς αἰσθήσεις. τόσον τὸ πνεῦμα ὅσον καὶ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ εἶναι ἀπρόσιτα εἰς τὴν σάρκα καὶ εἰς πᾶν τὸ γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκός. ὁ γεγεννημένος ἀπὸ τὴν φυσικὴν μήτραν ὑπάγει εἰς τὸν τάφον, καὶ ὅλοι βλέπουν πόθεν ἔρχεται καὶ ποῦ ὑπάγει. ὁ γεγεννημένος ἀπὸ τὸ ἀόρατον πνεῦμα ὑπάγει εἰς τὴν ἀόρατον βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ οὐδεὶς οἶδε πόθεν ἔρχεται καὶ ποῦ ὑπάγει. δηλαδὴ ἡ ὅλη ὑπόθεσις τῆς σωτηρίας ἀρχομένη ἀπὸ τὴν ἀναγέννησιν καὶ καταλήγουσα εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, δὲν ὑποπίπτει εἰς τὴν ἀντίληψιν τῆς σαρκός, εἶναι ἀπροσπέλαστος διὰ τὰς αἰσθήσεις καὶ τὴν νοημοσύνην τοῦ φυσικοῦ ἀνθρώπου.
Μετὰ ταῦτα πάλιν ὁ Νικόδημος ἀδυνατεῖ νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὸ νόημα τοῦ ᾿Ιησοῦ καὶ ἐρωτᾷ· Πῶς δύναται ταῦτα γενέσθαι; τότε ὁ ᾿Ιησοῦς τοῦ ἀπαντᾷ μὲ μίαν ἐλαφράν εἰρωνείαν ἀλλὰ καὶ μὲ ἕνα παράπονον, τὰ ὁποῖα λέγονται μὲν πρὸς τὸν Νικόδημον, ἀλλὰ κατ᾿ οὐσίαν ἀπευθύνονται διὰ τοῦ Νικοδήμου πρὸς ὅλην τὴν τάξιν τῶν σοφῶν φαρισαίων νομοδιδασκάλων, ποὺ νυχθημερὸν μελετοῦν καὶ διδάσκουν τὰς Γραφάς, καὶ δὲν δύνανται νὰ ἐννοήσουν ἕνα ἁπλοῦν πρᾶγμα. Σὺ εἶ ὁ διδάσκαλος τοῦ ᾿Ισραὴλ καὶ ταῦτα οὐ γινώσκεις; ἐδῶ τὸ γινώσκεις σημαίνει «ἐννοεῖς» (ποὺ εἰς τὴν νεοελληνικὴν ἔγινε «νιώθεις»), ὅπως εἰς τὸ Πρξ 8,30 ῎Αραγε γινώσκεις ἂ ἀναγινώσκεις; «Σὺ ὁλόκληρος διδάσκαλος τοῦ ᾿Ισραήλ, καθηγητὴς τοῦ πανεπιστημίου, ὅπως θὰ ἔλεγον σήμερον, καὶ δὲν καταλαβαίνεις αὐτὰ ποὺ σοῦ εἶπα; λυποῦμαι». καὶ συνεχίζει· ᾿Αμὴν ἀμὴν λέγω σοι, ὅτι ὃ οἴδαμεν λαλοῦμεν καὶ ὃ ἑωράκαμεν μαρτυροῦμεν, καὶ τὴν μαρτυρίαν ἡμῶν οὐ λαμβάνετε. τουτέστι· «Καλῶς δὲν καταλαβαίνετε. τότε διατὶ δὲν πιστεύετε αὐτὰ ποὺ μαρτυρῶ ἐγώ, ἐγὼ ποὺ ξέρω τί λέγω; αὐτὸ εἶναι τὸ παράπονόν μου. ὄχι ὅτι δὲν καταλαβαίνετε, ἀλλ' ὅτι, ἐνῷ εἶσθε ἀνίκανοι νὰ καταλάβετε, δὲν δέχεσθε τὴν ἕτοιμον μαρτυρίαν μου. ἐμοῦ ὁ ὁποῖος ὃ οἶδα λαλῶ καὶ ὃ ἑώρακα μαρτυρῶ. Εἰ τὰ ἐπίγεια εἶπον ὑμῖν καὶ οὐ πιστεύετε, πῶς, ἂν εἴπω ὑμῖν τὰ ἐπουράνια, πιστεύσετε; ἂν αὐτὸ τὸ μέρος τῆς θείας οἰκονομίας ποὺ γίνεται κατὰ συγκατάβασιν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ὁρατῶς, τουτέστι τὸ βάπτισμα, σᾶς τὸ λέγω καὶ δὲν πιστεύετε, πῶς θὰ πιστεύσετε, ἂν προχωρήσω εἰς τὰ καθαρῶς ἐπουράνια καὶ πνευματικά, τῶν ὁποίων οὐδὲν ἁπτὸν καὶ αἰσθητὸν τεκμήριον θὰ ἔχετε;». εἶναι ὡσὰν νὰ λέγῃ. «Ἂν τοὺς δέκα ἀριθμοὺς δὲν δύνασθε νὰ μάθετε, πῶς νὰ σᾶς διδάξω ἀνώτερα μαθηματικά;». ἀλλ' ἀφοῦ δὲν δύνασθε νὰ κατανοήσετε, τοὐλάχιστον πιστεύσατε εἰς ἐμέ, ὅταν σᾶς ὁμιλῶ περὶ τῶν ἐπουρανίων, διότι ἐγὼ εἶμαι αὐτόπτης μάρτυς τῶν ἐπουρανίων. αὐτὸ τὸ νόημα ἔχουν οἱ λόγοι του Οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανόν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. ἐπὶ πλέον μὲ τὸ τελευταῖον αὐτὸ ὁ ᾿Ιησοῦς ἀποκαλύπτει εἰς τὸν γνώστην τῆς Γραφῆς Νικόδημον, ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Χριστός. ἐγνώριζεν ὁ Νικόδημος ποῖος εἶναι ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παρὰ τῷ Δανιήλ, ἐγνώριζε ποῖος ἀναμένεται νὰ καταβῇ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ τί εἶναι ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. ὅταν λοιπὸν ὁ ᾿Ιησοῦς τοῦ προβάλλῃ ἑαυτὸν ὡς εἰδότα καὶ ἑωρακότα ὃ λαλεῖ, καὶ ἀμέσως τοῦ λέγῃ ὅτι μόνον ὁ καταβὰς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ εἶναι ὁ ἑωρακώς, εἶναι ὡσὰν νὰ τοῦ λέγῃ· «᾿Εγὼ εἶμαι ὁ Χριστὸς ποὺ ἀναμένετε». ἄξιον δὲ παρατηρήσεως καὶ πῶς παιδαγωγεῖ ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν διδάσκαλον τοῦ ᾿Ισραήλ. ἀφοῦ πρῶτα τὸν ἐπιπλήττει, διότι δὲν καταλαβαίνει, καὶ παραπονεῖται, διατί τοὐλάχιστον δὲν τὸν πιστεύουν, καὶ δημιουργεῖ εἰς τὴν καρδίαν του τὴν ταπεινόφρονα διάθεσιν καὶ φιλοτιμίαν «τοὐλάχιστον νὰ πιστεύσῃ», τότε τοῦ ἀποκαλύπτει αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ εἶναι ἀντικείμενον μόνον πίστεως καὶ ὄχι κατανοήσεως· τὸ ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Χριστός. ἐν συνεχείᾳ δὲ τοῦ ἐξηγεῖ ποία εἶναι ἡ πηγὴ ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἀπορρέει ἡ δυνατότης τῆς ἀναγεννήσεως.


Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Κυρ 09 Μάιος 2010, 13:23:44

Καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ' ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. ὁμιλεῖ πλέον ὑπὸ τὴν προϋπόθεσιν ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ Χριστός. ἡ ἀναγέννησις γίνεται κατὰ τὸ εἰς Χριστὸν βάπτισμα, ἀλλ' ἀντλεῖ τὸ κῦρός της καὶ τὴν δυνατότητά της ἀπὸ τὴν ὕψωσιν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, ἀπὸ τὸν θάνατον καὶ τὴν ἀνάστασιν τοῦ ᾿Ιησοῦ. διὰ τοῦτο ἄλλως τε τὸ βάπτισμα εἶναι μίμησις τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἀναστάσεως, ὁ τάφος τοῦ παλαιοῦ χοϊκοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ μήτρα τοῦ καινοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος πνεῦμα ὢν ἐκ πνεύματος κληρονομεῖ τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. εἶναι γνωστὸν τὸ εἰς τοὺς ᾿Αριθμοὺς (21,4-9) ἱστορούμενον γεγονός. ὄφεις δηλητηριώδεις καὶ θανατηφόροι ἔδακνον τοὺς γογγύσαντας ᾿Ισραηλίτας κατὰ παραχώρησιν τοῦ θεοῦ. τὸ δὲ φάρμακον ἦτο ὁ χάλκινος ὄφις ποὺ ὕψωσεν ἐπὶ ξύλου ὁ Μωϋσῆς ἐν τῷ μέσῳ τῆς κατασκηνώσεως κατ' ἐντολὴν τοῦ θεοῦ· ὅποιος δεδηγμένος ἔβλεπεν εἰς τὸν χάλκινον ὄφιν, δὲν ἀπέθνῃσκεν, ἄλλ' ἔζη. ὁ χάλκινος ὄφις εἶναι τύπος τοῦ σταυρωθέντος Χριστοῦ. τύπος εἶναι μία ἄφθογγος προφητεία, ἕνα ἀντικείμενον ἢ ἕνα γεγονὸς ἢ μία πρᾶξις τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὰ ὁποῖα «χωρὶς λόγια» προφητεύουν ἕνα ἀπὸ τὰ μεγάλα πρόσωπα καὶ γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης. ὁ παλαιὸς ᾿Ισραὴλ εἶναι τύπος τοῦ νέου ᾿Ισραήλ. ὄφεις καὶ δηλητήριον θανατηφόρον εἶναι αἱ δυνάμεις τοῦ πονηροῦ καὶ ἡ ἁμαρτία. ὁ σωματικὸς θάνατος ἐκεῖνος εἶναι τύπος τοῦ αἰωνίου θανάτου. ὁ χάλκινος ὄφις τύπος τοῦ ἐσταυρωμένου Χριστοῦ. ἡ πρόσκαιρος ζωὴ ἐκείνη, τὴν ὁποίαν ἐκέρδαινον οἱ παλαιοὶ ᾿Ισραηλῖται οἱ προσβλέποντες εἰς τὸν ὑψωθέντα χάλκινον ὄφιν, εἶναι τύπος τῆς αἰωνίου ζωῆς, τὴν ὁποίαν κερδαίνουν οἱ καινοὶ ᾿Ισραηλῖται οἱ πιστεύοντες καὶ ἐλπίζοντες εἰς τὸν σταυρωθέντα Χριστόν. ὑπάρχουν πολλοὶ τέτοιοι τύποι εἰς τὴν Παλαιὰν Διαθήκην. ὁ ᾿Ιησοῦς ἑρμηνεύων ὁ ἴδιος τὸν τύπον τοῦτον μᾶς δίδει τὴν κλεῖδα νὰ ἑρμηνεύσωμεν καὶ ὅλους τοὺς ἄλλους. ἡρμήνευσαν δὲ μερικοὺς καὶ οἱ ἀπόστολοι, ἰδίᾳ ὁ Παῦλος. ὅπως ὑψώθη ὁ ὄφις ἐν τῇ ἐρήμῳ ὑπὸ τοῦ Μωϋσέως, ἔτσι εἶναι ἀνάγκη νὰ ὑψωθῇ καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδὴ νὰ σταυρωθῇ, ὥστε πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν, καὶ τεκμηριῶν τὴν πίστιν του διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς αὐτόν, νὰ μὴ ἀποθνῄσκῃ τὸν αἰώνιον θάνατον, ἀλλὰ νὰ κατακτᾷ τὴν αἰώνιον ζωήν. κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Χριστοῦ ἐχρησιμοποιεῖτο διὰ τὴν δήλωσιν τῆς σταυρώσεως καὶ τὸ ρῆμα ὑψῶ. διὰ τοῦτο ὁ Νικόδημος πρέπει νὰ κατενόησε τὸ δισήμαντον τοῦ ῥήματος προκειμένου περὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.

᾿Εν συνεχείᾳ ὁ ᾿Ιησοῦς κάνει εἰς τὸν Νικόδημον σειρὰν ἀποκαλύψεων. τόσον πολὺ ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε ἔδωκε τὸν μονογενῆ υἱόν του, διὰ νὰ σῴζεται ὅποιος πιστεύει εἰς αὐτὸν καὶ νὰ λαμβάνῃ τὴν αἰώνιον ζωήν. τὸ ἔδωκεν ἀσφαλῶς σημαίνει «ἔδωκε πρὸς θανάτωσιν», διότι ἄλλως δὲν φαίνεται πῶς αὐτὴ ἡ δόσις εἶναι ἀπόδειξις τῆς μεγάλης ἀγάπης τοῦ θεοῦ. ταυτοχρόνως ὁ ᾿Ιησοῦς ἀποκαλύπτει ὅτι εἶναι υἱὸς τοῦ θεοῦ, θεός. ὁ θεὸς δὲν ἔστειλε τὸν υἱόν του διὰ νὰ κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλὰ διὰ νὰ σωθῇ ὁ κόσμος δι' αὐτοῦ. ἐδῶ ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνατρέπει καὶ τὴν σφαλερὰν ἀντίληψιν καὶ προσδοκίαν τῶν ᾿Ιουδαίων, ὅτι ὁ μεσσίας ἔρχεται νὰ ἐκδικηθῇ καὶ νὰ σφάξῃ τὰ ἔθνη, διότι ἐταλαιπώρησαν τὸν ᾿Ισραήλ. ὄχι. ὁ μεσσίας δὲν ἔρχεται νὰ κρίνῃ καὶ νὰ τιμωρήσῃ τὸν κόσμον, ἀλλὰ νὰ τὸν σώσῃ. ὅποιος πιστεύει εἰς αὐτὸν δὲν κρίνεται (καὶ ἂν δὲν εἶναι ᾿Ισραηλίτης), ἐνῷ ὅποιος δὲν πιστεύει (καὶ ἂν εἶναι ᾿Ισραηλίτης) ὄχι ἁπλῶς κρίνεται, ἀλλ᾿ ἤδη ἐκρίθη μὲ τὸ ὅτι εὑρέθη ἐκτὸς τῆς πίστεως εἰς τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ. καὶ ἰδοὺ ποία εἶναι ἡ κρίσις ἡ ἐν τῷ κόσμῳ. ὁ θεὸς δὲν στερεῖ τὸν ἥλιον (τὸ φῶς), διὰ ν᾿ ἀποθάνουν οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ ἔλλειψιν ἡλιακοῦ φωτός, ἀλλὰ τὸν στέλλει εἰς τὴν γῆν· ἀλλ᾿ οἱ ἄνθρωποι φεύγουν πρὸς τὸ σκότος καὶ ἀποθνῄσκουν. ἔτσι ἔστειλε καὶ τὸν υἱόν του, τὸ φῶς τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἀλλ᾿ οἱ ἄνθρωποι (ὅσοι κρίνονται, διότι δὲν πιστεύουν), ἀγαποῦν τὸ σκότος μᾶλλον παρὰ τὸ φῶς, καὶ ἀσφαλῶς χάνουν τὴν αἰώνιον ζωήν. καὶ διατὶ ἀποφεύγουν τὸ φῶς οἱ ἄνθρωποι; διὰ νὰ μὴ ἔλθουν εἰς φῶς τὰ ἔργα των τὰ πονηρά. (ἐλέγχω σημαίνει κυριολεκτικῶς «φέρω εἰς φῶς»). Πᾶς ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ. νά ποῖος εἶναι ὁ μοναδικὸς λόγος ἀπιστίας. ῾Ο δὲ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα φανερωθῇ αὐτοῦ τὰ ἔργα, ὅτι ἐν θεῷ εἰσιν εἰργασμένα. ἐν θεῷ σημαίνει «μὲ τὴν συγκατάθεσιν τοῦ θεοῦ», «τέτοια ποὺ θέλει ὁ θεός», «θεαρέστως». τὸ ποιῶ τὴν ἀλήθειαν εἶναι ἑβραϊζουσα φράσις σημαίνουσα «ζῶ ἐν ἀληθείᾳ», «ἡ ζωή μου εἶναι μία πρᾶξις πλήρης ἀληθείας, φωτός, εἰλικρινείας, ἀπηλλαγμένη πάσης ὑποκρισίας καὶ φωτεινή, ἀντέχουσα εἰς τὴν δημοσιότητα». ὁ εὐαγγελιστὴς δὲν μᾶς λέγει τί εἶπεν ὁ Νικόδημος, πόσον ἄλλο ἐκάθησε παρὰ τὸν Χριστόν. διότι σκοπός του –μὴ λησμονῶμεν– εἶναι νὰ ἐκθέσῃ εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῶν ἡμερῶν του τὴν διδασκαλίαν τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ὅπως τὴν ἀνέπτυξεν ἐκεῖνος εἰς τὸν Νικόδημον. ἐκ τοῦ ὅτι ἡ ἐδῶ διδασκαλία τοῦ ᾿Ιησοῦ γίνεται προοδευτικῶς περισσότερον ἀποκαλυπτική, καὶ ἐκ τῆς μερίμνης τοῦ Νικοδήμου βραδύτερον νὰ θάψῃ τὸν ᾿Ιησοῦν, ἀντιλαμβανόμεθα ὅτι ὁ Νικόδημος κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην κατέστη ἐπιδεκτικὸς μυήσεως εἰς τὴν ἀποκάλυψιν τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.


Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: κατά ᾿Ιωάννην εὐαγγέλιον (ἑρμηνεία)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 18 Μάιος 2010, 21:56:42

9. Παράλληλος δρᾶσις ᾿Ιωάννου βαπτιστοῦ καὶ ᾿Ιησοῦ ἐν ᾿Ιουδαίᾳ. ἐπιμαρτυρία τοῦ ᾿Ιωάννου περὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.

3,22-36. Μετὰ ταῦτα ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν γῆν, καὶ ἐκεῖ διέτριβε μετ᾿ αὐτῶν καὶ ἐβάπτιζεν. ἦν δὲ καὶ ᾿Ιωάννης βαπτίζων ἐν Αἰνὼν ἐγγὺς τοῦ Σαλίμ, ὅτι ὕδατα πολλὰ ἦν ἐκεῖ, καὶ παρεγίνοντο καί ἐβαπτίζοντο· οὔπω γὰρ ἦν βεβλημένος εἰς τὴν φυλακὴν ὁ ᾿Ιωάννης. ᾿Εγένετο οὖν ζήτησις ἐκ τῶν μαθητῶν ᾿Ιωάννου μετὰ ᾿Ιουδαίου περὶ καθαρισμοῦ. καὶ ἦλθον πρὸς τὸν ᾿Ιωάννην καὶ εἶπον αὐτῷ· ῥαββί, ὃς ἦν μετὰ σοῦ πέραν τοῦ ᾿Ιορδάνου, ᾧ σὺ μεμαρτύρηκας, ἴδε οὗτος βαπτίζει καὶ πάντες ἔρχονται πρὸς αὐτόν. ἀπεκρίθη ᾿Ιωάννης καὶ εἶπεν· οὐ δύναται ἄνθρωπος λαμβάνειν οὐδέν, ἐὰν μὴ ᾖ δεδομένον αὐτῷ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. αὐτοὶ ὑμεῖς μοι μαρτυρεῖτε ὅτι εἶπον· οὔκ εἰμι ἐγὼ ὁ Χριστός, ἀλλ᾿ ὅτι ἀπεσταλμένος εἰμὶ ἔμπροσθεν ἐκείνου. ὁ ἔχων τὴν νύμφην νυμφίος ἐστίν· ὁ δὲ φίλος τοῦ νυμφίου, ὁ ἑστηκὼς καὶ ἀκούων αὐτοῦ, χαρᾷ χαίρει διὰ τὴν φωνὴν τοῦ νυμφίου. αὕτη οὖν ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ πεπλήρωται. ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι. ὁ ἄνωθεν ἐρχόμενος ἐπάνω πάντων ἐστίν. ὁ ὢν ἐκ τῆς γῆς ἐκ τῆς γῆς ἐστι καὶ ἐκ τῆς γῆς λαλεῖ· ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐρχόμενος ἐπάνω πάντων ἐστί, καὶ ὃ ἑώρακε καὶ ἤκουσε, τοῦτο μαρτυρεῖ, καὶ τὴν μαρτυρίαν αὐτοῦ οὐδεὶς λαμβάνει. ὁ λαβὼν αὐτοῦ τὴν μαρτυρίαν ἐσφράγισεν ὅτι ὁ θεὸς ἀληθής ἐστιν. ὃν γὰρ ἀπέστειλεν ὁ θεός, τὰ ῥήματα τοῦ θεοῦ λαλεῖ· οὐ γὰρ ἐκ μέτρου δίδωσιν ὁ θεὸς τὸ πνεῦμα. ὁ πατὴρ ἀγαπᾷ τὸν υἱὸν καὶ πάντα δέδωκεν ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ. ὁ πιστεύων εἰς τὸν υἱὸν ἔχει ζωὴν αἰώνιον· ὁ δὲ ἀπειθῶν τῷ υἱῷ οὐκ ὄψεται ζωήν, ἀλλ᾿ ἡ ὀργὴ τοῦ θεοῦ μένει ἐπ᾿ αὐτόν.

῾Η παράγραφος αὐτὴ κάνει λόγον διὰ τὴν παράλληλον δρᾶσιν ᾿Ιωάννου βαπτιστοῦ καὶ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, τὴν ὁποίαν δὲν ἱστοροῦν οἱ ἄλλοι εὐαγγελισταί. ὅτι δὲν πρόκειται περὶ διαφωνίας, ἐξήγησα εἰς τὴν εἰσαγωγήν. ὁ ᾿Ιησοῦς μετὰ τὸν ἑορτασμὸν τοῦ πάσχα –δὲν λέγει πόσον καιρὸν ἔπειτα– ἐξέδραμε μετὰ τῶν μαθητῶν του εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν κηρύσσων καὶ βαπτίζων. ἐβάπτιζε δὲ ταυτοχρόνως καὶ ὁ ᾿Ιωάννης ἐν Αἰνὼν ἐγγὺς τοῦ Σαλίμ, ὅπου ὑπῆρχαν πολλὰ ὕδατα καὶ συνέρρεεν ὁ κόσμος νὰ βαπτισθῇ ὑπ' αὐτοῦ. διότι, καθὼς σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής, οὔπω ἦν βεβλημένος εἰς τὴν φυλακὴν ὁ ᾿Ιωάννης. αἱ τοποθεσίαι τῶν πόλεων ἢ περιοχῶν Αἰνὼν καὶ Σαλὶμ δὲν εἶναι ἐξηκριβωμέναι. πάντως ἦσαν ἐντὸς τῆς ᾿Ιουδαίας. εἰς μίαν συζήτησιν τὴν ὁποίαν ἔκαναν οἱ μαθηταὶ τοῦ ᾿Ιωάννου μετά τινος ᾿Ιουδαίου περὶ καθαρισμοῦ, ἔμαθον ὅτι βαπτίζει καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς. ἔρχονται λοιπὸν εἰς τὸν ᾿Ιωάννην καὶ τοῦ λέγουν· ῾Ραββί, ὃς ἦν μετὰ σοῦ πέραν τοῦ ᾿Ιορδάνου, ᾧ σὺ μεμαρτύρηκας, ἴδε οὗτος βαπτίζει, καὶ πάντες ἔρχονται πρὸς αὐτόν. ἐμφανὴς ἡ ἀνησυχία καὶ ἡ ζηλοτυπία εἰς τὰ λόγια τῶν μαθητῶν τοῦ ᾿Ιωάννου. μάλιστα ἡ δευτέρα ἀναφορικὴ πρότασις ᾧ σὺ μεμαρτύρηκας, λέγεται «διὰ νὰ τονισθῇ ἡ ἀχαριστία» τοῦ ᾿Ιησοῦ! «Σὺ τὸν ὕψωσες, σὺ τὸν ἐδόξασες, καὶ αὐτὸς σοῦ κάνει ἀντίπραξιν!». βραδύτερον, ὅταν ὁ ᾿Ιωάννης εἶναι εἰς τὴν φυλακήν, βλέπομεν τοὺς μαθητάς του νὰ εἶναι περισσότερον πικρόχολοι. συμμαχοῦντες μετὰ τῶν φαρισαίων κατηγοροῦν τὸν ᾿Ιησοῦν διατὶ δὲν ἐπιβάλλει εἰς τοὺς μαθητάς του νὰ νηστεύουν. τότε ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς εἶχεν ἀπαντήσει, ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ νυμφίος, ἐφ' ὅσον δὲ οἱ μαθηταί του εἶναι μετὰ τοῦ νυμφίου, δὲν ὀφείλουν νὰ νηστεύουν (Μθ 9,14-15). ἰδιαιτέρως πρέπει νὰ προσέξωμεν αὐτὴν τὴν λέξιν νυμφίος, διότι πρῶτος τὴν εἶπεν ὁ ᾿Ιωάννης διὰ τὸν ᾿Ιησοῦν ἐδῶ εἰς τὴν παράγραφον τοῦ ᾿Ιωάννου ποὺ ἑρμηνεύομεν. τότε ποὺ τὴν εἶπεν ὁ Χριστὸς εἰς τοὺς μαθητὰς τοῦ ᾿Ιωάννου, ἦτο ὡσὰν νὰ τοὺς ὑπενθύμιζεν· «᾿Ενθυμεῖσθε τί σᾶς εἶπεν ὁ διδάσκαλός σας ᾿Ιωάννης περὶ ἐμοῦ; ὅτι εἶμαι ὁ νυμφίος». ἐννοεῖται ὅτι αὐτοὶ οἱ ζηλότυποι μαθηταὶ τοῦ ᾿Ιωάννου δὲν ἦσαν οἱ καλοὶ μαθηταί του οὔτε εἶχον κατανοήσει τὸ πνεῦμα τοῦ διδασκάλου των. ἐκεῖνοι ποὺ ἦσαν καλοὶ μαθηταὶ καὶ κατενόησαν τὸν διδάσκαλον, ᾿Ανδρέας, Σίμων, καὶ ᾿Ιωάννης, ὑπήκουσαν εἰς τὴν μαρτυρίαν του καὶ ἠκολούθησαν τὸν Χριστόν. ἔτσι ἔπρεπε νὰ γίνῃ, διὰ νὰ ἱδρυθῇ ἡ ᾿Εκκλησία. οἱ ἄλλοι ὅμως ἐνόμισαν, ὅτι ὁ προορισμὸς τοῦ ᾿Ιωάννου ἦτο νὰ κάνῃ μίαν ὀργάνωσιν μαθητῶν, ἡ ὁποία νὰ μείνῃ ἐσαεὶ ὡς ὀργάνωσις· ἐρρέτω ἡ ᾿Εκκλησία καὶ τὸ πνεῦμα τοῦ διδασκάλου.

Τοὺς ἀπαντᾷ ὁ ᾿Ιωάννης· Δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ ἄνθρωπος νὰ λάβῃ τίποτε, ἂν δὲν τοῦ εἶναι δεδομένον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. ἂν δηλαδὴ ὁ ᾿Ιησοῦς βαπτίζῃ χωρὶς ἀνάθεσιν ἀπὸ τὸν θεόν, πᾶσα ἐνέργειά του θὰ σβήσῃ ἄκαρπος. ἂν τὸ ἔργον του προκόπτῃ, αὐτὸ σημαίνει ὅτι εἶναι κατ' ἐντολὴν τοῦ θεοῦ. σεῖς οἱ ἴδιοι, λέγει, οἱ μαθηταί μου, εἶσθε μάρτυρες, ὅτι εἶπα· Δὲν εἶμαι ἐγὼ ὁ Χριστός, ἀλλ' ἁπλῶς εἶμαι ἕνας ἀπεσταλμένος μὲ τὴν ἐντολὴν νὰ προπορεύωμαι ἐκείνου ὡς προάγγελος καὶ κήρυξ ἐκείνου. ῾Ο ἔχων τὴν νύμφην νυμφίος ἐστίν. ὁ δὲ φίλος τοῦ νυμφίου, ὁ ἐστηκὼς καὶ ἀκούων αὐτοῦ, χαρᾷ χαίρει διὰ τὴν φωνὴν τοῦ νυμφίου. αὕτη οὖν ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ πεπλήρωται· ἐξεχείλισε. δὲν ἀρκεῖ νὰ θαυμάσῃ κανεὶς ἐδῶ τὴν ἄκραν ταπεινοφροσύνην τοῦ ᾿Ιωάννου, ποὺ ὁμολογεῖ ὅτι εἶναι ὑπηρέτης τοῦ ᾿Ιησοῦ. οἱ μαθηταί του παρεξήγησαν τὴν μαρτυρίαν του περὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ· τὴν ἐθεώρησαν ὡς εὐεργεσίαν, ὡς εὐεργετικὴν σύστασιν· ἐνῷ ὁ ᾿Ιωάννης τὴν ἑρμηνεύει ὡς δουλικὴν ὑπηρεσίαν. αὐτὸς εἶναι ὁ φίλος τοῦ νυμφίου (ὁ μπράτιμος)· δὲν γίνεται ὁ γάμος δι' αὐτόν, οὔτε εἶναι ἡ νύμφη δι' αὐτόν· χαρὰ αὐτοῦ εἶναι ἡ δόξα τοῦ νυμφίου, καὶ νυμφίος εἶναι ὁ ᾿Ιησοῦς. βαθὺ τὸ νόημα αὐτοῦ τοῦ λόγου καὶ πολὺ ἐξηρτημένον ἀπὸ τὴν Παλαιὰν Διαθήκην. διότι νύμφη εἶναι ὁ λαὸς τοῦ ᾿Ισραήλ, καὶ νυμφίος ἢ σύζυγος ἀποκλειστικῶς ὁ Κύριος καὶ θεός, ὁ ᾿Ιαυέ. περὶ αὐτοῦ τοῦ γάμου ὁμιλοῦν οἱ προφῆται πολλάκις. καὶ ὁ ᾿Ισραὴλ ἢ ἡ ᾿Ιερουσαλὴμ λέγεται πόρνη καὶ μοιχαλίς, ὅταν ἐγκαταλείπῃ τὸν Κύριον καὶ ἐρωτοτροπῇ μὲ ἄλλους θεούς, ἄλλα θρησκεύματα, ἄλλα ἔθνη, ἢ ὅταν καταφεύγῃ εἰς τὴν προστασίαν ἄλλων ἰσχυρῶν δυναστῶν. τὸ βαρύτερον ἁμάρτημα εἰς τὴν Παλαιὰν Διαθήκην εἶναι αὐτό, τὸ νὰ θεωρήσῃ ὁ ᾿Ισραὴλ ἄλλον νυμφίον πλὴν τοῦ ᾿Ιαυέ. ἐδῶ λοιπὸν ὁ προφήτης τοῦ ᾿Ιαυὲ συστήνει ὡς νυμφίον τὸν ᾿Ιησοῦν. ἂν εἰς τὰς προηγουμένας μαρτυρίας ὁ ᾿Ιωάννης ὑπέδειξε τὸν ᾿Ιησοῦν ὡς Χριστόν, εἰς αὐτὴν τὴν συμπληρωματικὴν μαρτυρίαν τὸν ὑποδεικνύει ὡς τὸν ἕνα θεὸν τοῦ ᾿Ισραήλ, τὸν νυμφίον, τὸν ᾿Ιαυέ. ὥστε ὁ ᾿Ιησοῦς ἐμαρτυρήθη ὑπὸ τοῦ ᾿Ιωάννου ὄχι μόνον ὡς Χριστὸς ἀλλὰ καὶ ὡς Κύριος ὁ θεὸς τοῦ ᾿Ισραήλ, ᾿Ιαυέ. καὶ ἔχει σημασίαν ὅτι δὲν εἶναι ὁ ᾿Ιησοῦς ἐκεῖνος ποὺ ἐπεξέτεινε τὴν περὶ ἑαυτοῦ μαρτυρίαν, ἀλλ' ὁ ᾿Ιωάννης. μετὰ τὸν ᾿Ιωάννην ὁ ᾿Ιησοῦς ἐκάλεσε τὸν ἑαυτόν του νυμφίον, ὅταν τὸ ὑπενθύμισεν αὐτὸ εἰς τοὺς μαθητὰς τοῦ ᾿Ιωάννου. καὶ συνεχίζει ὁ ᾿Ιωάννης· ᾿Εκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι. μόνον ἀληθινὸς προφήτης δύναται νὰ εἰπῇ αὐτὸν τὸν λόγον τῆς ἄκρας ταπεινοφροσύνης. καὶ πράγματι μετ᾿ ὀλίγον ὁ ᾿Ιωάννης συνελήφθη καὶ δὲν ἐξῆλθε πλέον ἐκ τῆς φυλακῆς, παρὰ ἡ κεφαλή του ἐπὶ πινακίου, διὰ νὰ ἐμπαιχθῇ εἰς μίαν ἀνακτορικὴν χοροεσπερίδα. ὁ θεὸς τὸν ἔστειλεν ὡς ἄγγελον, διὰ νὰ ἐκτελέσῃ μίαν ἀποστολήν. ἀφοῦ τὴν ἐξετέλεσε, τὸν ἀνεκάλεσε πλησίον του. ὁ ᾿Ιωάννης δὲν ἐχρειάζετο πλέον ἐπὶ τῆς γῆς, διότι ὁ νυμφίος ἦλθε καὶ ἐγνωρίσθη.


Δρος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΙΑΜΑΚΗ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, ΕΚΔΟΣΙΣ Β΄ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997, © Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης 1997, ISBN 960 - 7127 - 10 - 2, (Δρ Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, Τ.Θ. 1635 - Πανεπιστημιούπολις, 540 06 Θεσσαλονίκη)
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

ΠροηγούμενηΕπόμενο

Επιστροφή στην ῾Ερμηνεία καί σχολιασμός τῆς Βίβλου

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 3 επισκέπτες

cron