῾Ελληνικὲς παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

῾Ελληνικὲς παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 21 Φεβ 2009, 16:02:40

ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ ΚΑΙ ΓΝΩΜΙΚΑ

Παλαιότερα εἶχα καταρτίσει μία συλλογὴ παροιμιῶν καὶ γνωμικῶν, ἡ ὁποία βεβαίως δὲν διεκδικεῖ καμμίαν πρωτοτυπία ἢ ἐρευνητικὸ ἐνδιαφέρον ἢ κάποια ἄλλη ἐπιστημονικὴ ἀρετή. καταρτίστηκε γιὰ νὰ καλύψῃ συγκεκριμένες ἀνάγκες, ὅταν μοῦ εἶχαν ἀναθέσει ἀτύπως (καὶ ἀφανῶς) τὴν εὐθύνη τῆς ἀρχισυνταξίας μιᾶς σειρᾶς περιοδικῶν ἐκδόσεων μὲ σημαντικὸ λαογραφικὸ ὑλικό (1998-2001). καὶ ἐπειδὴ ἀπὸ τότε ἡ συλλογὴ ὑπάρχει στὸ ἀρχεῖό μου ἀχρηστευμένη κατ᾿ οὐσίαν, προτίθεμαι τὸ ὑλικό της σταδιακῶς νὰ τὸ δημοσιεύσω ἐδῶ.

῾Η συλλογὴ ἀποτελεῖται ἀπὸ διάφορες παροιμίες καὶ γνωμικὰ ποὺ συνέλεξα ἀπὸ γραπτὲς πηγὲς καὶ ἀπὸ τὴν προφορικὴ παράδοσι. ἕνα μεγάλο μέρος τῆς συλλογῆς ἀποτελοῦν παροιμίες καὶ γνωμικὰ ποὺ δημοσιεύτηκαν σὲ συγκεκριμενες περιοδικὲς ἐκδόσεις μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1969 καὶ 1998, προτοῦ δηλαδὴ ἀναλάβω ἐγὼ τὴν εὐθύνη τῆς ἀρχισυνταξίας των. τὶς παροιμίες μὲ χρονολογία 1999 καὶ πέρα καθὼς καὶ αὐτὲς χωρὶς καμμία χρονολογία τὶς συνέλεξα ἀπὸ διάφορες ἄλλες πηγές, ἕνα ἐπίσης μεγάλο μέρος τους ἀπὸ τὴν τετράτομη ἐγκυκλοπαίδεια τοῦ Κώστα ῾Ρωμαίου «῾Ελλάς» (ἐκδόσεων Χρίστου Γιοβάνη), ἄλλες δὲ εἴτε ἀπὸ ἐφημερίδες, περιοδικά, βιβλία ἄσχετα μὲ τὴν καταγραφὴ παροιμιῶν, εἴτε ἀπὸ τὴν προφορικὴ παράδοσι.

῞Οσες παροιμίες θυμοῦμαι ἀπὸ τὰ παιδικά μου χρόνια, ἀλλὰ δὲν τὶς ηὗρα γραμμένες πουθενά (τὸν καιρὸ ποὺ κατάρτιζα τὴν συλλογή), τὶς σημειώνω μὲ ἕναν ἀστερίσκο μπροστά τους (*)· μὲ ἀστερίσκο ἐπίσης σημειώνω καὶ φράσεις ποὺ ξεχώρισα ἢ διεσκεύασα κυρίως ἀπὸ δημοτικὰ τραγούδια ἢ λαϊκὰ ἀποφθέγματα καὶ διηγήσεις, καὶ μοῦ ἐφάνηκαν κατάλληλες γιὰ νὰ χρησιμοποιηθοῦν καὶ σὰν παροιμίες. τὸ ὑλικὸ εἶναι ταξινομημένο εἴτε κατὰ θέματα εἴτε κατὰ ὀνόματα.

᾿Ιδιαίτερη φροντίδα ἔδωσα στὴν συλλογὴ ἑλληνικῶν παροιμιῶν· ἀπέφυγα τὰ γνωμικὰ ἐκτὸς ἀπὸ ὅσα μοιάζουν μὲ λαϊκὲς παροιμίες. ἐπίσης ἔχω καταγράψει καὶ ὡρισμένες παροιμίες καὶ γνωμικὰ ἀπὸ ξένες χῶρες, τὶς ὁποῖες θὰ παραθέσω σὲ χωριστὴ δημοσίευσι.

Τελευταία κατηγορία στὴν συλλογή μου ἀποτελοῦν οἱ «τολμηρὲς» παροιμίες, δηλαδὴ αὐτὲς ποὺ περιέχουν λέξεις λαϊκῆς χρήσεως καὶ κάποτε ὡρισμένες θεωροῦνται ὑβριστικὲς ἢ χυδαῖες ἢ πρόστυχες. τὶς περισσότερες ἀπὸ αὐτὲς τὴν ἐποχὴ ποὺ κατήρτισα τὴν συλλογὴ δὲν τὶς βρῆκα κάπου καταγραμμένες, ἀλλὰ ἦσαν προφορικές. ἐλάχιστες ἀπὸ αὐτὲς ὑπάρχουν καταγραμμένες σὲ ἔντυπες ἐκδόσεις ἀλλὰ μὲ παραλλαγὴ ἐπὶ τὸ κοσμιώτερον στὶς ἐπίμαχες λέξεις.

Μὲ αὐτὸν τὸ τρόπο συγκεντρώθηκαν κάπου 500 παροιμίες καὶ γνωμικά. βεβαίως στὴν διαρρεύσασα δεκαετία ἡ δυναμικὴ εἰσβολὴ τοῦ διαδικτύου ἔδωσε μία διέξοδο δημοσιεύσεως πλούσιου ὑλικοῦ παροιμιῶν καὶ γνωμικῶν ἀπὸ πολλούς. ὑπάρχουν καὶ εἰδικὲς ἱστοσελίδες μὲ παροιμίες καὶ παρόμοιο σχετικὸ ὑλικό. ἀσφαλῶς πολλὲς ἀπὸ τὶς παροιμίες τῆς συλλογῆς μου, ἴσως καὶ ὅλες, θὰ περιέχωνται ἤδη σ᾿ αὐτὲς τὶς ἱστοσελίδες. δὲν τὸ ἤλεγξα αὐτό, ἀλλὰ σὲ κάθε περίπτωσι προσφέρω τοὐλάχιστον τὴν συλλογή μου σὲ πολυτονικὴ γραφή, ἐνῷ στὸ διαδίκτυο τὰ περισσότερα ἑλληνικὰ κείμενα δημοσιεύονται στὸ μονοτονικό. ἴσως αὐτὸ νὰ εἶναι χρήσιμο γιὰ κάποιους.

᾿Εξυπακούεται φυσικὰ ὅτι τὰ μέλη τῶν «διαλόγων» καὶ ὅσοι ἀπὸ τοὺς ἀναγνῶστες θέλουν μποροῦν νὰ καταθέσουν τὶς παροιμίες ποὺ οἱ ἴδιοι γνωρίζουν, ὥστε νὰ ἐμπλουτιστῇ ἡ παροῦσα συλλογή.
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 21 Φεβ 2009, 16:06:11

ἀγάπη

1. (1) *Τῆς ἀγάπης τὸ βοτάνι κάθε τόπος δὲν τὸ κάνει.

2. (2) ῞Οποιος θέλει νὰ θερίσῃ ἀγάπη πρέπει νὰ σπείρῃ ἀγάπη.

3. (3) ῾Η ἀγάπη θέλει φρόνησι, θέλει ταπεινοσύνη.


ἅγιος

4. (1) 'Ακριβὰ τὰ σφουγγάτα τοῦ ἁγίου Γεωργίου.

5. (2) Τῶν ἁγίων ἀναργύρων ὅλοι οἱ ῞Ελληνες γιορτάζουν.

6. (3) 'Ο ἁι-Νικόλας ἀσπρίζει τὰ γένια του. (1969)

7. (4) Χωρὶς κουπιὰ καὶ ἄρμενα, ἅγιε Νικόλα, βόηθα. (1973)

8. (5) Χωριάτης ἅγιος κι ἂν γενῇ, νὰ μὴν τὸν προσκυνήσῃς. (1981)


ἀετὸς

9. (1) 'Ο ἀετὸς μῦγες δὲν πιάνει (*δὲν κυνηγᾷ).

10. (2) *Μαθαίνεις τὸν ἀετὸ πῶς νὰ πετᾷ;

11. (3) *Τολμᾷ κι ἡ κουρούνα νὰ κοροϊδέψῃ τὸν ἀετό.


ἀηδόνι

12. (1) *Κρυφὰ τὸ λένε τὰ πουλιά, κρυφὰ τὸ λὲν τ' ἀηδόνια.

13. (2) ῞Οταν πάψουν τὰ κοράκια, τότε λαλοῦν τ' ἀηδόνια.


ἀλεποὺ

14. (1) ῞Οσα δὲν φτάνει ἡ ἀλεποὺ τὰ κάνει κρεμαστάρια.

15. (2) ῞Οσο νὰ πάῃ ἡ ἀλεποὺ στὸ παζάρι, τῆς τὸ πήρανε τὸ τομάρι.

16. (3) ῾Η ἀλεποὺ κρυβότανε κι ἡ οὐρά της φαινότανε.

17. (4) Οὔτε κόττες ἔχουμε οὔτε μὲ τὴν ἀλεποὺ τσακωνόμαστε.

18. (5) Μιὰ ἀλεποὺ τρώει σαράντα μπατζανάκηδες!

19. (6) ῾Η ἀλουποὺ γλέποντας νὰ καλλιγώνουν τ' ἄλογο ἐσήκωσε κι αὐτὴ τὸ ποδάρι της. (1978)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 21 Φεβ 2009, 16:13:08

ἀλήθεια

20. (1) ῞Οταν λέγῃς τὴν ἀλήθεια, τὸν Θεὸ ἔχεις βοήθεια. (1970)

21. (2) Λέγε τὴν ἀλήθεια, νἄχῃς τὸν Θεὸ βοήθεια. (1975)

22. (3) ῞Οποιος λέγει τὴν ἀλήθεια τοῦ τρυποῦν τὸ φέσι του. (1975)


ἄνθρωποι

23. (1) ῎Ανθρωπος ὁ πολύβουλος, Θεὸς ὁ κοψιβούλης. (1996)

24. (2) 'Ανθρῶποι κι ἀνθρωπόπουλοι κι ἀνθρῶποι κι ἀνθρωπάτσοι. (1996)

25. (3) 'Ακόμη δὲν τὸν εἴδανε καὶ Γιάννη τὸν βαφτίσανε. (1996)

26. (4) Μήτε στ' ἀντρόγυνα χολή, μήτε στ' ἀδέρφια ἀμάχη. (1996)

27. (5) *῾Ο πνιγμένος ἀπ' τὰ μαλλιά του πιάνεται.

28. (6) ῎Αλλαξε ὁ Μανολιὸς κι ἔβαλε τὰ ῥοῦχα ἀλλιῶς.
[παραλλαγή· ................κι ἔβαλε *τὸ βρακί του ἀλλιῶς.]

29. (7) ῎Αλλη καμμιὰ δὲν γέννησε, μόν' ἡ Μαρία τὸν Γιάννη. (1972)

30. (8) Ποιός νὰ ταξιδέψῃ θέλει κάθεται στὸ περιγιάλι. (1972)

31. (9) Δὲν εἶμ' ἐγὼ πολυφαγᾶς, εἶμαι παραπονιάρης (1972, 1998)

32. (10) Μὲ στραβὸ ποὺ κοιμηθῇ τὸ πρωὶ ἀλληθωρίζει.

33. (11) ῞Ολα τἄχει ἡ Μαριορή, ὁ φερετζὲς τῆς λείπει. (1976)

34. (12) ῞Οσο πίνει ὁ δρωπικιάρης τόσο ἡ δίψα του αὐξάνει. (1977, 1990)

35. (13) Κατὰ μάνα, κατὰ κύρη, ἔκαμαν καὶ γιὸ Ζαφίρη. (1979)

36. (14) Νηστεύει ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ, γιατὶ ψωμὶ δὲν ἔχει. (1979)

37. (15) ῎Αλλοι 'πιθυμοῦν τὰ γένια κι ἄλλοι τὰ μασᾶν καὶ φτιοῦνε. (1980)

38. (16) ῍Ας (= νὰ) τὴν λὲν κοτσαμπασῖνα κι ἂς ψοφάῃ ἀπὸ τὴν πεῖνα. (1980)

39. (17) ῍Ας γελᾶμε κι ἂς πηδᾶμε, γιὰ νὰ λὲν πὼς δὲν πεινᾶμε. (1980)

40. (18) Αὐτὰ εἶναι γριᾶς μαντεύματα καὶ γέρου παραμύθια. (1980)

41. (19) Εἰς τοῦ ταπεινοῦ τὸν κόρφο δαίμονες ξεχειμωνιάζουν. (1981)

42. (20) 'Επῆγε γιὰ μαμμὴ κι ἔκατσε γιὰ λεχῶνα. (1981)

43. (21) Ποιός ἔχει πόνο καὶ πονεῖ κι ὁ γείτονας κοιμᾶται. (1983)

44. (22) ῾Ο ποὺ μικρομάθει δὲν γερονταφήνει.

45. (23) ῞Οποιος στὴν κούνια, τέτοιος καὶ στὸν τάφο.

46. (24) 'Ακούει ἕναν καὶ κρίνει δύο. (1984)

47. (25) ῎Αλλος τὸν λούζει κι ἄλλος τὸν χτενίζει. (1984)

48. (26) ῾Η νύφη ἀπ' ὅταν γεννηθῇ, τῆς πεθερᾶς της μοιάζει. (1984)

49. (27) ῍Αν καθίσῃς μὲ στραβό, ὣς τὸ βράδυ ἀλλοιθωρίζεις. (1985)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 21 Φεβ 2009, 16:25:10

ἀράπης

50. (1) Τὸν ἀράπη κι ἂν τὸν πλένῃς, τὸ σαποῦνί σου χαλᾷς.

51. (2) Χόρεψ', ἀράπη! — δὲν ἀδειάζω, ἀφέντη. (1982)

52. (3) ῞Οποιος γεννιέται μελανὸς ποτέ του δὲν ἀσπρίζει. (1983)


ἀρκούδα

53. (1) Τῆς ἀρκούδας ἅμα βγάλῃς τὴ χαλινάδα, τότε θὰ τὴν ἰδῇς ἂν εἶναι ἥμερη ἢ ἄγρια.

54. (2) Νηστικὸ ἀρκοῦδι δὲν χορεύει.

55. (3) Φᾶτε, λύκοι, καὶ φᾶτε, ἀρκοῦδες.

56. (4) Κι ἡ ἀρκούδα μαθαίνει καὶ χορεύει.

57. (5) 'Απὸ τὸ λύκο γλίτωσε, στὴν ἀρκούδα ἔπεσε.

58. (6) Στὴ γειτονιά σου χορεύει ἀρκούδι; καρτέρα το καὶ στὴν πόρτα σου.

59. (7) Τὸ μαλλὶ τῆς ἀρκούδας μετάξι δὲν γίνεται.

60. (8) 'Αρκούδα γιὰ ξύλα ἔστειλαν, καὶ ξερρίζωσε τὸ δάσος.

61. (9) Τὸ καλὸ τ' ἀπίδι τὸ τρώει ἡ ἄρκτος.

62. (10) Δὲν περισσεύει τῆς ἀρκούδας νὰ φᾶν καὶ οἱ ἀλεποῦδες. (1973)


ἀταίριαστο

63. (1) Κάνει ὁ ἔλατος στὸν κάμπο;

64. (2) Τί γυρεύει ἡ ἀλεποὺ στὸ παζάρι;

65. (3) *Βγῆκε ἡ ἀλεποὺ στὸ παζάρι.

66. (4) Τί θέλει ἡ ἀλεποὺ στὰ γουναράδικα;

67. (5) 'Εβάλανε τὴν ἀλεποὺ νὰ φυλάῃ τὶς κόττες.

68. (6) 'Εβάλανε τὸν λύκο νὰ φυλάῃ τὰ πρόβατα.

69. (7) Ποιός εἶδε ἀσβὸ μὲ ταμπουρᾶ καὶ ἀλεποὺ μὲ ῥόκα;

70. (8) Σπανὸς ξουράφια ἀγόραζε. (1978)


ἀχαριστία

71. (1) Τὸ πηγάδι ποὺ σὲ ξεδίψασε μὴν τὸ πετροβολήσῃς. (1971)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τετ 04 Μαρ 2009, 20:22:53

βασιλικὸς

72. (1) 'Απὸ κλωνὶ βασιλικοῦ κι ἀπὸ βαλσάμου ῥίζα.

73. (2) Τὸν κοιτᾶνε σὰν τὸν βασιλικὸ στὴν γῆ.

74. (3) Τόνε βαγιοκλαδίζουνε σὰν τὸν βασιλικό.

75. (4) Βασιλικὸς κι ἂν μαραθῇ, τὴν μυρωδιὰ τὴν ἔχει.

76. (5) Κοντὰ μὲ τὸ βασιλικὸ ποτίζεται κι ἡ γλάστρα.

77. (6) *Γιὰ χάρι τοῦ βασιλικοῦ ποτίζεται κι ἡ γλάστρα.

78. (7) Σὲ πῆρα γιὰ βασιλικὸ καὶ σὺ βγῆκες τσουκνίδα.

79. (8) Βασιλικὸς στὴν πόρτα μας, κι ἐμεῖς τὸν πεθυμοῦμε.

80. (9) Βασιλικὸς στ' αὐτὶ καὶ κασσίδα στὴν κορφή!

81. (10) Βασιλικὸς μυρίζει ἐδῶ, μὰ περιβόλι δὲν θωρῶ.


βελόνι

82. (1) Κάμε κόμπο στὸ βελόνι, μὴ χάσῃς τὴ βελονιά σου. (1983)


βουνὸ

83. (1) Οἱ κάμποι τρέφουν ἄλογα καὶ τὰ βουνὰ λεβέντες.

84. (2) Βουνὸ μὲ βουνὸ δὲν σμίγει. (παραλλαγή· *Μόνο βουνὸ μὲ βουνὸ δὲν σμίγει)

85. (3) Θὰ πάρω τὰ βουνά, νὰ πά' νὰ μὴν ἀνοιώθουμαι.

86. (4) Πῆρε τὰ βουνὰ καὶ τὰ λαγκάδια.

87. (5) Βουνὸ μὲ βουνὸ δὲν ἀνταμώνεται.

88. (6) 'Απὸ βουνὸ σὲ λαγκάδι.

89. (7) Καὶ τὰ βουνὰ ξεπέφτουνε, κι οἱ κάμποι δυστυχοῦνε.

90. (8) Μαθημένα εἶναι τὰ βουνὰ ἀπ' τὰ χιόνια.

91. (9) Συνηθισμένα (μαθημένα) τὰ βουνὰ ἀπ' τὰ χιόνια.

92. (10) Τὸ βουνὸ κοιλοπονοῦσε κι ἕναν ποντικὸ γεννοῦσε.

93. (11) ῎Εχετε γειά, ψηλὰ βουνά.

94. (12) Εἶναι ἀπ' τὰ βουνὰ καὶ τὰ ῥουμάνια.

95. (13) *Κλαῖνε τὰ μαῦρα τὰ βουνά.

96. (14) Οὔτε τσοπάνης στὰ βουνὰ οὔτε ζευγᾶς στοὺς κάμπους.
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 14 Μαρ 2009, 12:39:06

γάιδαρος

97. (1) Δυὸ γάιδαροι μαλώνανε σὲ ξένον ἀχυρῶνα.

98. (2) *Κάλλιο γαϊδουρόδενε παρὰ γαϊδουρογύρευε.

99. (3) *Εἶπε ὁ γάιδαρος τὸν πετεινὸ κεφάλα.

100. (4) Γαϊδάρου λύραν ἔπαιζαν, κι αὐτὸς τ' αὐτιά του κούναγε. (1975)

101. (5) Τὸν χαμηλὸ τὸ γάιδαρο ὅλοι τὸν καβαλλᾶνε. (1985)

102. (6) ῾Ο πεινασμένος γάιδαρος ξυλιὲς δὲν λογαριάζει. (1985)


γάμος

103. (5) ῾Ο γάμος δὲν γίνεται χωρὶς κουρμπάνι. (1977)


γαριφαλιὰ

104. (1) *Γαριφαλιὰ ἀπότιστη, καὶ ποιός θὰ τὴν ποτίσῃ;


γάττα

105. (1) Λείπει ὁ γάττος καὶ χορεύουν τὰ ποντίκια.

106. (2) ῞Οταν λείπῃ ἡ γάττα, χορεύουν τὰ ποντίκια.

107. (3) ῞Οταν λείπῃ ὁ γάττος, τὰ ποντίκια χορεύουνε, κι ὅταν ἔρθῃ ὁ γάττος, τὰ ποντίκια ζαρώνουνε.

108. (4) ῞Οταν φύγῃ ὁ γάττος ἀπὸ τὴν τρῦπα, παίζει ὁ ποντικὸς τὴν ἀλφαβῆτα.

109. (5) Οὔτε γάττα οὔτε ζημιά.

110. (6) Μήτε ἡ γάττα μήτε ἡ ζημιά της.

111. (7) ῾Η κακὴ γάττα ἀντρόγυνο χωρίζει.

112. (8) ῞Οποιος λυπᾶται τὸ ψωμὶ τῆς γάττας, τρῶν οἱ ποντικοὶ τὰ ῥοῦχά του.

113. (9) ῾Η γάττα πούλησε τ' ἀμπέλι της, γιὰ ν' ἀγοράσῃ ψάρια.

114. (10) ῾Η γάττα δὲν ἔχει σπίτι νὰ μείνῃ μέσα, γιατὶ τὸ πούλησε γιὰ ἕνα ψάρι.

115. (11) Τρῶνε τ' ἀλεῦρι τὰ ποντίκια, τρῶνε κι οἱ γάττες τὰ ποντίκια. (1979)

116. (12) Μὴν κρεμάσῃς πρῶτος τῆς γάττας τὸ κουδοῦνι. (1984)


γιατρὸς

117. (1) *῞Ενα μῆλο τὴν ἡμέρα τὸν γιατρὸ τὸν κάνει πέρα.

118. (2) 'Ερώτα τὸν παθὸ κι ὄχι τὸν γιατρό. (1979)


γλῶσσα

119. ῞Οπου πονεῖ τὸ δόντι, ἐκεῖ κι ἡ γλῶσσα κρούει. (1983, 1984)

120. *῾Η γλῶσσα κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει.


γνῶσις

121. (1) Στερνή μου γνῶσι νὰ σ' εἶχα πάντα
(παραλλαγή· ... νὰ σ' εἶχα πρῶτα).

122. (2) *Κοντὰ στὸν νοῦ κι ἡ γνῶσι.

γονεῖς

123. (1) Ποὺ τοῦ γονιοῦ του δὲν γρικᾷ κακὸς κακοῦ θὰ πάγῃ. (1971, 1997)

γρήγορο

124. (1) *Κάλλιο ἀργὰ παρὰ ποτέ.

125. (2) *Τὸ γοργὸν καὶ χάρι ἔχει.

126. (3) *῞Οποιος βιάζεται σκοντάφτει.

127. (4) Τὸ γλήγορο μὲ τὸ καλὸ δύσκολα ταιριάζουνε. (1974)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Παρ 27 Μαρ 2009, 12:20:28

δανεισμὸς

128. (1) Τὸ δανεισμένο πάει γελῶντας κι ἔρχεται κλαίοντας. (1995)

129. (2) Δανείσου, καλοπλήρωσε, νὰ σοῦ ξαναδανείσουν. (1995)

130. (3) Νὰ μὴ χρωστᾷς σὲ πλούσιο, φτωχοῦ νὰ μὴ δανείζῃς. (1996)

131. (4) Τὸ παλτὸ τὸ δανεισμένο δὲν ζεσταίνει. (1971, 1998)

132. (5) Ξένο ῥοῦχο ζέστη δὲν πιάνει. (1974, 1998)

133. (6) 'Απὸ κακὸν χρεοφειλέτη καὶ σακκὶ ἄχυρο. (1978)

134. (7) 'Επέρσι ἔφαγε τ' ἀρνὶ καὶ φέτος τὸ πληρώνει. (1979)

135. (8) Δανεικό, κυρά, τ' ἀλεῦρι, δανεικὸ καὶ τὸ προζῦμι. (1984)


δέντρο

136. (1) Μὲ τὸν καιρὸ καὶ τὸ δεντρὶ κάνει καρπὸ καὶ φύλλα. (1996)

137. (2) Μὲ μιὰ τσεκουριὰ τὸ δέντρο δὲν κόβεται. (1980)

138. (3) Θέλουν νἀνθίσουν τὰ κλαριά, κι ἡ πάχνη δὲν τἀφήνει. (1982)

139. (4) ῞Οταν γεράσῃ τὸ δεντρί, ξεράδια δὲν τοῦ λείπουν. (1985)


διάβολος

140. (1) *῾Ο διάβολος ἔχει πολλὰ ποδάρια.


διάφορα

141. (1) 'Ανεμομαζώματα κι ἀνεμοσκορπίσματα.

142. (2) *Φάε, μανίκα μου (γούνα μου), πιλάφι.

143. (3) ῾Η καλὴ μέρα ἀπὸ τὴν αὐγὴ (*ἀπὸ τὸ πρωὶ) φαίνεται. (1974)

144. (4) Καλύτερα νὰ μὴν ἀποκτήσῃς παρὰ νὰ χάσῃς. (1974)

145. (5) ῞Οπου ἀκοῦς πολλὰ κεράσια κράταγε (κράτα καὶ) μικρὸ καλάθι.

146. (6) ῾Ο τροχὸς χωρὶς ἄλειμμα δὲν γυρίζει.

147. (7) Κι ἡ κοσκινοῦ τὸν ἄντρα της μὲ τοὺς πραματευτᾶδες.

148. (8) Πάλι ἐμεῖς καὶ πάλι ἐμεῖς, πάλι 'Αλήπασας βαλῆς. (1975)

149. (9) Δὲν σ' ἀφῆκε νὰ κολασθῇς. (;) (1977)

150. (10) Κατὰ τὸν καιρὸ καὶ τὸν χορό. (1977)

151. (11) Στὸ σπασμένο στὸ σακκὶ θέλεις βάλε, θέλεις μή. (1979)

152. (12) ῾Ο καλὸς ὁ μύλος ὅ,τι τοῦ βάνεις σοῦ ἀλέθει. (1980)

153. (13) Θαῦμα θαῦμα τρεῖς ἡμέρες, παραθαῦμα μιὰ βδομάδα. (1982)

154. (14) Λόγον καὶ πέτραν ἔρρηξες, δὲν θὰ τὰ ξαναπιάσῃς. (1982)

155. (15) 'Απὸ πικροκολόκυθο οὔτε κολοκυθόσπορο. (1982)

156. (16) ῾Η πεῖνα κάστρα πολεμεῖ καὶ χῶρες παραδίνει. (1983)

157. (17) ῾Η ἀστραπὴ φέρνει βροντὴ καὶ ἡ βροντὴ τὴν μπόρα. (1983)

158. (18) Κι ἐγὼ κακὰ χερόβολα κι ἐσὺ κακὰ δεμάτια. (1983)

159. (19) Βάσανα πολλὰ ἔχει ἡ ῥόκα ὅσο νὰ γεμίσῃ τ' ἀδράχτι. (1984, 1985)

160. (20) Ξένο ψωμὶ τρώγει καὶ τὰ δόντια του λυπᾶται. (1985)

161. (21) 'Εκεῖ ποὺ βρέχει φαίνεται, κι ὅπου χιονίζει ἀσπρίζει. (1986)


δικαιοσύνη

162. (1) Κάθισε στραβὰ καὶ κρῖνε ἴσα. (1972, 1998)

163. (2) Κατὰ πῶς ἔσπειρες θὰ θερίσῃς. (1975)

164. (3) ῎Ακου πρῶτα καὶ κρῖνε ὕστερα.


δῶρο

165. (1) ῞Οποιος δέχεται δῶρα γίνεται σκλάβος τους. (1995)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Δευτ 08 Ιουν 2009, 01:20:22

ἐλιὰ - λάδι

166. (1) Χρόνια πολλὰ σὰν τὴν ἐλιά.

167. (2) ῾Η ἐλιὰ δὲν ἔχει γεράματα.

168. (3) Βάλ' ἐλιὰ γιὰ τὸ παιδί σου καὶ συκιὰ γιὰ τὴν ζωή σου.

169. (4) 'Ελιὲς ἀπ' τὸν πατέρα σου κι ἀμπέλιν ἀπ' τὰ χέρια σου.

170. (5) Κλῆμα τοῦ χεριοῦ σου κι ἐλιὲς ἀπ' τὸν παπποῦ σου.

171. (6) 'Αμπέλι ἀπὸ τὸν κόπο σου κι ἐλιὰν ἀπὸ τὸν πάππο σου.

172. (7) 'Αμυγδαλιὰ γιὰ τὴν ζωή σου κι ἐλιὰ γιὰ τὸ παιδί σου.

173. (8) ῾Η ἐλιὰ θέλει τρελὸ νοικοκύρη.

174. (9) ῾Η ἐλιὰ θέλει τσεκούρι καὶ τ' ἀμπέλι πριόνι.

175. (10) ῎Ακουσεν ἡ ἐλιὰ τ' ἀλέτρου κι ἐνόμισεν εἶναι αὔλακας.

176. (11) ῎Ακουσε ἡ ἐλιὰ τὸ μυστρὶ κι ἐλούσθη τοῦ κλαμάτου.

177. (12) ῾Η ἐλιὰ εἶναι κυρά, κι ὅποτε θέλει κάμνει.

178. (13) Μήδ' ἐλιὰ δίχως ξεράδι μήδ' ἄνθρωπος δίχως ψεγάδι.

179. (14) Πλούσιο ἀποδοσίδι, μιὰ ἐλιὰ κι ἕνα κρεμμύδι.

180. (15) ῾Η σφίξι βγάζει λάδι. (1977)

181. (16) Λάδι βρέχει, κάστανα χιονίζει. (1984)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 07 Ιούλ 2009, 09:14:09

ἔπαινος

182. (1) Νὰ μὴν παινέσῃς τὴν ἀρχή, ἂν δὲν ἰδῇς τὸ τέλος.


ἐπιλογὴ λανθασμένη

183. (1) 'Αφήνουμε τὸ γάμο καὶ πᾶμε γιὰ πουρνάρια.

184. (2) ῾Η ἀλεποὺ εἶχε ἀργατειά, κι ἐκείνη ἀκριδολόγαγε.


ἐργασία

185. (1) Μὲ τὰ μουστάκια μάστορας καὶ μὲ τὰ γένια κάλφας. (1996)

186. (2) Τὸν δουλευτή σου πλήρωνε καὶ ψυχικὸ μὴν κάνῃς. (1971, 1998)

187. (3) 'Εβγῆκε τὸ ῥοδάκινο; ἄρχισε τὸ νυχτέρι. (1977)

188. (4) ῎Εχει τέχνη τὸ ῥεπάνι, κάθε τόπος δὲν τὸ φτιάχνει. (1979)

189. (5) ῎Εχει τὸν κόπο διάφορο καὶ τὰ παπούτσια χάρι. (1979)

190. (6) ῏Ηρθα γιὰ νὰ ξανασάνω κι ηὕρηκα μαλλὶ νὰ ξάνω. (1981)


ἔρως

191. (1) Μὲ τὸν ἔρωτα περνᾷ ὁ καιρός, καὶ μὲ τὸν καιρὸ ὁ ἔρως. (1970)


ζῷα

192. (1) Τράβα τ' ἄλογό σου, μὴ σὲ πατήσῃ τὸ γομάρι μου. (1985)


θεὸς

193. (1) 'Αργεῖ ὁ θεὸς μὰ δὲν λησμονεῖ.

194. (2) ῾Ο καθεὶς γιὰ λόγου του, κι ὁ θεὸς γιὰ ὅλους.

195. (3) ῾Ο θεὸς δίνει τ' ἀλεῦρι, κι ὁ διάλος τὸ σακκί. (1984)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Παροιμίες καὶ γνωμικά (συλλογή)

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Παρ 31 Ιούλ 2009, 13:06:43

καθαριότης

196. (1) *῾Η καθαριότης εἶναι μισὴ ἀρχοντιά.

197. (2) ῾Η πάστρα εἶναι μισὴ ἀρχοντιά. (1970)


κακὸ

198. (1) Οἱ ἔξυπνοι λένε τὰ κακὰ καὶ οἱ κουτοὶ τὰ κάνουν. (1995, 1996)

199. (2) 'Αθηναῖοι καὶ Θηβαῖοι καὶ κακοὶ Μυτιληναῖοι.

200. (3) ῍Αν πεθάνω ἀπὸ συνάχι, ἡ πανούκλα μοῦντζες νἄχῃ. (1978)

201. (4) ῾Ο βρικόλακας ἀπ' τὴ γενιά του τρώει. (1984)


καλὸ

202. (1) Κάμε τὸ καλὸ κι ἂς τὸ πάρῃ ὁ ποταμός.

203. (2) *Κάμε τὸ καλὸ καὶ ρίξ' το στὸ γιαλό.

κάμπος

204. (1) ῞Οσοι σκαπετᾶνε στὸν κάμπο δὲν εἶναι ὅλοι ζευγολᾶτες.

205. (2) Στὸν κάμπο γίνεται ἡ ζημιά, στὸ σπίτι καταντάει.

206. (3) Βρῆκες κάμπο καὶ τρέχεις.

207. (4) Βρῆκες κάμπο κι ἁλωνίζεις.


κεφάλι

208. (1) Δυὸ κεφάλια σ' ἕνα φέσι δὲν χωρᾶνε.

209. (2) ῞Οπου δὲν περνᾷ κεφάλι βάλε τὴν οὐρά σου.

210. (3) Μέτρα κεφάλια καὶ κόβε σκούφους. (1984)


κλέφτης

211. (1) ῾Ο κλέφτης κάνει ταραχή, νὰ φοβηθῇ ὁ ποὺ χάνει. (1996)

212. (2) *Φωνάζει ὁ κλέφτης νὰ φύγῃ ὁ νοικοκύρης.

213. (3) ῾Ο ψεύτης καὶ ὁ κλέφτης τὸν πρῶτο χρόνο χαίρονται.

214. (4) ῞Οποιος ξενομαζεύει διαβολοσκορπᾷ. (1974)

215. (5) 'Αγαπᾷ ὁ Θεὸς τὸν κλέφτη, (ἀλλὰ) ἀγαπᾷ καὶ τὸν νοικοκύρη. (1975).

216. (6) Μιὰ τοῦ κλέφτη, δυὸ τοῦ κλέφτη, τρεῖς καὶ τὴν κακή του μέρα (*καὶ ἡ κακή του ὥρα). (1976)

217. (7) Τοῦ κλέφτη κλέβουνε κουπὶ κι ἐκεῖνος κλέβει βάρκα. (1983)

218. (8) Ξέρει νὰ κλέψῃ καὶ δὲν ξέρει νὰ κρύψῃ. (1984)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Επόμενο

Επιστροφή στην Λαογραφία

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση : Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης

cron