συμβολή

ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑ ΠΕΡΙΤΟΜΗ

Κυρ. πρὸ Ὑψώσεως (Γα 6,11-18)

    Κατὰ τὴν πρὸ τῆς ὑψώσεως τοῦ τιμίου σταυροῦ κυριακὴ τί ἄλλο κα­ταλ­ληλότερο θὰ μποροῦσε ν’ ἀκουστεῖ σὰν ἀπόστολος ἀπὸ ἕνα κομμάτι κά­ποιας Ἐπιστολῆς τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ποὺ νὰ μιλάει γιὰ τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ; Μ’ αὐτὸ τὸ σκεπτικὸ ἡ Ἐκκλησία ὅρισε νὰ διαβάζεται κατ’ αὐτὴν ἡ σημερινὴ περικοπή.

    Στὴ συγκεκριμένη περικοπὴ ἀπὸ τὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ ὁ ἀπόστολος Παῦλος κάνει λόγο γιὰ τὴν κατάργηση τῆς περιτομῆς καὶ ἀφ᾿ ἑτέρου ἐξαίρει τὴ χάρη ποὺ ἀπέρρευσε ἀπὸ τὸ σταυρὸ τοῦ Χρι­στοῦ.

    Πρὶν νὰ μπεῖ στὸ θέμα τοῦ σταυροῦ, ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει κάτι ποὺ ἔχει σχέση μὲ τὴ δυσπιστία ποὺ ἔδειχναν οἱ Χριστιανοὶ τῆς Γαλατίας πρὸς τὰ λόγια του καὶ τὸ πρόσωπό του, παρακινούμενοι ἀπὸ τοὺς ψευ­δα­δέλ­φους ἰουδαΐζοντες. Τοὺς λέει ὅτι τὴν Ἐπιστολή του πρὸς αὐτοὺς τὴν ἔγραψε ὅλη ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἕως τὸ τέλος ὁ ἴδιος μὲ τὸ χέρι του, ἔστω καὶ ἂν δὲν εἶναι καλλιγράφος ἢ ἂν τὰ γράμματά του εἶναι κάπως μεγάλα καὶ ἄτσαλα. Τοὺς τὸ λέει αὐτό, γιὰ νὰ μὴ νομίζουν ὅτι ἡ Ἐπιστολὴ εἶναι πλα­στή. Διότι γινόταν καὶ αὐτό. Κάποιοι δηλαδὴ αἱρετικοὶ ἔλεγαν «Δὲν εἶναι τοῦ Παύλου αὐτὴ ἡ ἐπιστολή. Δὲν εἶναι δικά του γράμματα», καὶ παράλ­ληλα ἔγραφαν πλαστὲς ἐπιστολὲς μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Παύλου, ὥστε δια­βα­ζό­με­νες ἀπὸ τοὺς παραλῆπτες νὰ παρασυρθοῦν στὴν αἵρεσή τους. Καὶ οἱ Χριστιανοὶ ἀπὸ ἄγνοια πέφτανε στὴν γκάφα, περνώντας τες γιὰ ἀληθινές.

    Ἔτσι συνήθιζε ὁ ἀπόστολος κάποιες λέξεις σ’ ὅλες τὶς Ἐπιστολές του νὰ τὶς γράφει μὲ τὸ ἴδιο του τὸ χέρι, γιὰ νὰ τὶς βλέπουν οἱ παραλῆπτες καὶ νὰ πείθονται ὅτι εἶναι γνήσιες Ἐπιστολὲς καὶ ὄχι πλαστές. Αὐτὲς οἱ λίγες ἰδι­ό­γρα­φες λέξεις ἦταν τρόπον τινὰ ἡ ὑπογραφή του. Γι’ αὐτὸ σὲ ἄλλη Ἐπι­στολὴ λέει· «Ὁ ἀσπασμὸς τῇ ἐμῇ χειρί, ὅ ἐστι σημεῖον ἐν πάσῃ ἐπι­στολῇ· οὕτω γράφω», δηλαδὴ ἔτσι ὑπογράφω, αὐτὴ εἶναι ἡ ὑπογραφή μου. Νὰ τὴν ξέρετε. Τὴν πρὸς Γαλάτας λοιπὸν Ἐπιστολὴ τὴν ἔγραψε ὁλόκληρη μὲ τὸ χέρι του.

    Καὶ μπαίνοντας στὸ θέμα του ὁ ἀπόστολος ἐφιστᾶ τὴν προσοχὴ τῶν Χριστιανῶν τῆς Γαλατίας ὅτι ὑπάρχουν κάποιοι Ἰουδαῖοι Χριστιανοί, ποὺ πι­στεύουν αἱρετικὰ ὅτι ὅσοι κατηχούμενοι Γαλᾶτες τελικὰ γίνονται Χρι­στια­νοί, πρέπει ὁπωσδήποτε ἐκτὸς ἀπὸ τὸ βάπτισμα, ποὺ στηρίζεται στὴ σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ, νὰ δέχονται καὶ τὴν ἰουδαϊκὴ περιτομή, ποὺ ὁρίζει ὁ Νόμος. Δὲν σῴζεστε οἱ βαπτιζόμενοι, ἔλεγαν, ἂν δὲν περιτμηθεῖτε. Καὶ ἐξανάγκαζαν τοὺς ἀνθρώπους νὰ περιτέμνονται.

    Αὐτὸ ὅμως, λέει ὁ ἀπόστολος, εἶναι λάθος καὶ ἐξαναγκασμός. Ἐμφα­νί­ζονται σ’ ἐσᾶς ὡς ὑπέρμαχοι τοῦ νόμου, ἀλλ’ οὔτε καὶ οἱ ἴδιοι οἱ περι­τμη­μέ­νοι δὲν τηροῦν ὅλες τὶς τελετουργικὲς διατάξεις τοῦ νόμου γιὰ ζῳο­θυ­σίες, καθάρσεις, κλπ, ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ περιτομή. Τηροῦν μόνο κάποιες λίγες, καὶ τὶς ἄλλες τὶς παραβλέπουν. Ἄρα ἡ ἀπαίτησή τους νὰ περιτέμνεσθε δὲν ἔχει οὐσιαστικὸ λόγο, δὲν ἀποβλέπει δηλαδὴ στὸ νὰ τηρήσετε τὸ νόμο, ἀλ­λὰ σᾶς ἐξαναγκάζουν, μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ μὴ διώκονται οἱ ἴδιοι ἀπὸ τοὺς συμπατριῶτες τους μὴ Χριστιανοὺς Ἰουδαίους, ἐπειδὴ ἄφησαν τὸν ἰ­ουδαϊσμὸ καὶ μεταπήδησαν στὸ Χριστιανισμό, τὴ νέα πίστη ποὺ καταργεῖ τὴν περιτομὴ καὶ πιστεύει στὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Θέλουν δηλαδὴ νὰ πε­ρι­τέμνεσθε, γιὰ νὰ καυχηθοῦν γιὰ τὸ ὅτι σᾶς ἔπεισαν νὰ περιτμηθεῖτε στὴ σάρκα σας. Κοσμικὰ καὶ ἐπιδεικτικὰ καὶ ὀλιγόπιστα τὰ κίνητρά τους…

    Καὶ μιὰ ποὺ μιλᾶμε γιὰ τὴ μάταιη καύχηση τῶν αἱρετικῶν αὐτῶν Ἰου­δαί­ων Χριστιανῶν, θέλω νὰ δηλώσω, λέει ὁ Ἀπόστολος, ὅτι προσωπικὰ θὰ τὸ θεωροῦσα μεγάλη ἁμαρτία νὰ καυχηθῶ γιὰ τέτοια πράγματα, γιὰ περι­τομὴ καὶ θυσίες καὶ τὰ παρόμοια.  Γιὰ μένα μία μόνο καύχηση ὑπάρχει· ὁ σταυρὸς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.  Ὅτι ὁ Χριστὸς γιὰ χάρη μου ἔγινε ἄνθρωπος, καὶ ἔπαθε αὐτὰ ποὺ ἔπαθε, γιὰ μένα τὸ δοῦλο, τὸν ἐχθρό, τὸν ἀχάριστο. Ἔτσι γιὰ μένα ὁ κόσμος ἔχει σταυρωθεῖ (εἶναι πεθαμένος, ἀνύπαρκτος, δὲν μοῦ προσφέρει τίποτε γιὰ τὴ σωτηρία μου), καὶ ἐγὼ ἔχω σταυρωθεῖ γιὰ τὸν κόσμο (ἔχω διακόψει ὁριστικὰ σχέσεις μαζί του). Καὶ τὰ κοσμικὰ γιὰ μένα εἶναι νεκρά, καὶ ἐγὼ γιὰ ἐκεῖνα νεκρός. Οὔτε αὐτὰ μποροῦν νὰ μὲ αἰχμαλωτίσουν, οὔτε ἐγὼ τὰ ἐπιθυμῶ.

    Γιὰ δὲ τὸ Χριστό, τὸ σταυρωθέντα καὶ ἀναστάντα, δὲν ἰσχύει τώρα πιὰ οὔτε ἡ περιτομὴ οὔτε ἡ ἀκροβυστία, ἀλλὰ τὸ βάπτισμα. Μὲ τὸ βάπτισμα ζεῖ κανεὶς στὴ χάρη τῆς νέας ζωῆς καὶ δημιουργίας, ποὺ δίνεται στὸν κάθε πιστὸ μὲ τὴ δύναμη τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ. Ὅσοι λοιπὸν θὰ στοιχηθοῦν πίσω ἀπὸ αὐτὴν τὴν εὐθεῖα ποὺ χαράσσω, θὰ ἔρθουν σ’ αὐτοὺς ἡ εἰρήνη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, καὶ εὐρύτερα τὰ ἀγαθὰ αὐτὰ θὰ ἔρθουν σ’ ὅλο τὸ νέο Ἰσραήλ, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία.

    Παρακαλῶ, λέει ὁ Παῦλος, γιὰ τὸ ἴδιο θέμα νὰ μὴ μὲ ἀπασχολήσετε ἄλλη φορά. Σᾶς τὰ εἶπα μία καὶ καλή. Καὶ νομίζω πὼς δικαιοῦμαι νὰ ἔχω γνώμη καὶ νὰ ζητῶ τὴν κατανόησή σας ἐγὼ ποὺ ἔζησα μὲ πλήρη εἰλι­κρί­νεια καὶ ἀξιώθηκα ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ ἔχω τὰ σημάδια τῶν περιπετειῶν μου στὸ σῶμα μου γιὰ τὸν Κύριο Ἰησοῦ, τὰ σημάδια ποὺ μοῦ ἄφησαν οἱ μα­στι­­γώσεις, οἱ λιθοβολισμοί, οἱ σφιγκτῆρες, οἱ ἁλυσίδες, οἱ φυλακίσεις, καὶ ὅλες οἱ ἄλλες κακώσεις ποὺ ὑπέστην γιὰ τὴν πίστη μου στὸ Χριστό. Ἡ χάρη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἂς εἶναι μὲ τὸ πνεῦμα σας.

    Νά ἡ ἐπικαιρότητα τῆς ἀποστολικῆς περικοπῆς· ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ. Μακάρι νὰ κα­τα­λάβουμε ὅλοι τί σημαίνει ὅτι πέθανε γιὰ μᾶς ὁ Χριστὸς πάνω στὸ σταυρό. Μακάρι νὰ ἐννοήσουμε τὴν ἀξία τοῦ βαπτίσματος, ποὺ εἶναι ἡ νέα πε­ρι­τομή.

    Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης

ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑ ΠΕΡΙΤΟΜΗ

Κυρ. προ Υψώσεως (Γα 6,11-18)

    Κατά την προ της υψώσεως του τιμίου σταυρού κυριακή τι άλλο κα­ταλ­ληλότερο θα μπορούσε ν’ ακουστεί σαν απόστολος από ένα κομμάτι κάποιας Επιστολής του αποστόλου Παύλου, που να μιλάει για το σταυρό του Χριστού; Μ’ αυτό το σκεπτικό η Εκκλησία όρισε να διαβάζεται κατ’ αυτήν η σημερινή περικοπή.

    Στη συγκεκριμένη περικοπή από την προς Γαλάτας επιστολή, ο απόστολος Παύλος κάνει λόγο για την κατάργηση της περιτομής και παράλληλα εξαίρει τη χάρη που απέρρευσε από το σταυρό του Χριστού.

    Πριν να μπει στο θέμα του σταυρού, ο απόστολος Παύλος λέει κάτι που έχει σχέση με τη δυσπιστία που έδειχναν οι Χριστιανοί της Γαλατίας προς τα λόγια του και το πρόσωπό του, παρακινούμενοι από τους ψευ­δα­δέλ­φους ιουδαΐζοντες. Τους λέει ότι την Επιστολή του προς αυτούς την έγραψε όλη από την αρχή έως το τέλος ο ίδιος με το χέρι του, έστω και αν δεν είναι καλλιγράφος ή αν τα γράμματά του είναι κάπως μεγάλα και άτσαλα. Τους το λέει αυτό, για να μη νομίζουν ότι η Επιστολή είναι πλα­στή. Διότι γινόταν και αυτό. Κάποιοι δηλαδή αιρετικοί έλεγαν «Δεν είναι του Παύλου αυτή η επιστολή. Δεν είναι δικά του γράμματα», και παράλ­ληλα έγραφαν πλαστές επιστολές με το όνομα του Παύλου, ώστε δια­βα­ζό­με­νες από τους παραλήπτες να παρασυρθούν στην αίρεσή τους. Και οι Χριστιανοί από άγνοια πέφτανε στην γκάφα, περνώντας τες για αληθινές.

    Έτσι συνήθιζε ο απόστολος κάποιες λέξεις σ’ όλες τις Επιστολές του να τις γράφει με το ίδιο του το χέρι, για να τις βλέπουν οι παραλήπτες και να πείθονται ότι είναι γνήσιες Επιστολές και όχι πλαστές. Αυτές οι λίγες ιδι­ό­γρα­φες λέξεις ήταν τρόπον τινά η υπογραφή του. Γι’ αυτό σε άλλη Επι­στολή λέει· «Ο ασπασμός τη εμή χειρί, ό εστι σημείον εν πάση επιστολή· ούτω γράφω», δηλαδή έτσι υπογράφω, αυτή είναι η υπογραφή μου. Να την ξέρετε. Την προς Γαλάτας λοιπόν Επιστολή την έγραψε ολόκληρη με το χέρι του.

    Και μπαίνοντας στο θέμα του ο απόστολος εφιστά την προσοχή των Χριστιανών της Γαλατίας ότι υπάρχουν κάποιοι Ιουδαίοι Χριστιανοί, που πι­στεύουν αιρετικά ότι όσοι κατηχούμενοι Γαλάτες τελικά γίνονται Χρι­στια­νοί, πρέπει οπωσδήποτε εκτός από το βάπτισμα, που στηρίζεται στη σταυρική θυσία του Χριστού, να δέχονται και την ιουδαϊκή περιτομή, που ορίζει ο Νόμος. Δεν σώζεστε οι βαπτιζόμενοι, έλεγαν, αν δεν περιτμηθείτε. Και εξανάγκαζαν τους ανθρώπους να περιτέμνονται.

    Αυτό όμως, λέει ο απόστολος, είναι λάθος και εξαναγκασμός. Εμφα­νί­ζονται σ’ εσάς ως υπέρμαχοι του νόμου, αλλ’ ούτε και οι ίδιοι οι περι­τμη­μέ­νοι δεν τηρούν όλες τις τελετουργικές διατάξεις του νόμου για ζωο­θυ­σίες, καθάρσεις, κλπ, που απαιτεί η περιτομή. Τηρούν μόνο κάποιες λίγες, και τις άλλες τις παραβλέπουν. Άρα η απαίτησή τους να περιτέμνεσθε δεν έχει ουσιαστικό λόγο, δεν αποβλέπει δηλαδή στο να τηρήσετε το νόμο, αλ­λά σας εξαναγκάζουν, μόνο και μόνο για να μη διώκονται οι ίδιοι από τους συμπατριώτες τους μη Χριστιανούς Ιουδαίους, επειδή άφησαν τον ι­ουδαϊσμό και μεταπήδησαν στο Χριστιανισμό, τη νέα πίστη που καταργεί την περιτομή και πιστεύει στο σταυρό του Χριστού. Θέλουν δηλαδή να πε­ρι­τέμνεσθε, για να καυχηθούν για το ότι σας έπεισαν να περιτμηθείτε στη σάρκα σας. Κοσμικά και επιδεικτικά και ολιγόπιστα τα κίνητρά τους…

    Και μια που μιλάμε για τη μάταιη καύχηση των αιρετικών αυτών Ιου­δαί­ων Χριστιανών, θέλω να δηλώσω, λέει ο Απόστολος, ότι προσωπικά θα το θεωρούσα μεγάλη αμαρτία να καυχηθώ για τέτοια πράγματα, για περι­τομή και θυσίες και τα παρόμοια.  Για μένα μία μόνο καύχηση υπάρχει· ο σταυρός του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.  Ότι ο Χριστός για χάρη μου έγινε άνθρωπος, και έπαθε αυτά που έπαθε, για μένα το δούλο, τον εχθρό, τον αχάριστο. Έτσι για μένα ο κόσμος έχει σταυρωθεί (είναι πεθαμένος, ανύπαρκτος, δεν μου προσφέρει τίποτε για τη σωτηρία μου), και εγώ έχω σταυρωθεί για τον κόσμο (έχω διακόψει οριστικά σχέσεις μαζί του). Και τα κοσμικά για μένα είναι νεκρά, και εγώ για εκείνα νεκρός. Ούτε αυτά μπορούν να με αιχμαλωτίσουν, ούτε εγώ τα επιθυμώ.

    Για δε το Χριστό, το σταυρωθέντα και αναστάντα, δεν ισχύει τώρα πια ούτε η περιτομή ούτε η ακροβυστία, αλλά το βάπτισμα. Με το βάπτισμα ζει κανείς στη χάρη της νέας ζωής και δημιουργίας, που δίνεται στον κάθε πιστό με τη δύναμη της σταυρικής θυσίας του Χριστού. Όσοι λοιπόν θα στοιχηθούν πίσω από αυτήν την ευθεία που χαράσσω, θα έρθουν σ’ αυτούς η ειρήνη και του έλεος του Θεού, και ευρύτερα τα αγαθά αυτά θα έρθουν σ’ όλο το νέο Ισραήλ, που δεν είναι άλλος από την Εκκλησία.

    Παρακαλώ, λέει ο Παύλος, για το ίδιο θέμα να μη με απασχολήσετε άλλη φορά. Σας τα είπα μια και καλή. Και νομίζω πως δικαιούμαι να έχω γνώμη και να ζητώ την κατανόησή σας εγώ που έζησα με πλήρη ειλι­κρί­νεια και αξιώθηκα από το Θεό να έχω τα σημάδια των περιπετειών μου στο σώμα μου για τον Κύριο Ιησού, τα σημάδια που μου άφησαν οι μαστι­γώσεις, οι λιθοβολισμοί, οι σφιγκτήρες, οι αλυσίδες, οι φυλακίσεις, και όλες οι άλλες κακώσεις που υπέστην για την πίστη μου στο Χριστό. Η χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ας είναι με το πνεύμα σας.

    Να η επικαιρότητα της αποστολικής περικοπής· ο σταυρός του Χριστού. Μακάρι να κα­τα­λάβουμε όλοι τι σημαίνει ότι πέθανε για μας ο Χριστός πάνω στο σταυρό. Μακάρι να εννοήσουμε την αξία του βαπτίσματος, που είναι η νέα πε­ρι­τομή.

    Αθανάσιος Γ. Σιαμάκης, αρχιμανδρίτης