ΕΠΙΛΟΓΕΣ
2. Λειτουργικὴ ζωή Θέματα ὁμιλητικῆς Λόγοι εἰς ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα κυριακῶν ᾿Απόστολος 25ης κυριακῆς ἐπιστολῶν (1994)

PostHeaderIcon ᾿Απόστολος 25ης κυριακῆς ἐπιστολῶν (1994)

 

 

Ο Μ Ι Λ Ι Α

εἰς τὸ ἀποστολικὸν ἀνάγνωσμα τῆς κε΄ κυριακῆς (ἐπιστολῶν)

(᾿Εφεσ. δ΄ 1-7)

 

    Μὲ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ, εὐλαβέστατοι χριστιανοί, δυνάμεθα σήμερον ἡσύ­χως καὶ ἀνέτως καὶ ἀφόβως νὰ πιστεύωμεν εἰς τὸν Χριστόν, νὰ λατρεύωμεν τὸν Θεὸν εἰς τοὺς ναούς μας, καὶ γενικῶς νὰ ἐπιτελῶμεν ἀνενόχλητοι ὅσα ἀπαιτεῖ ἡ πίστις μας.  κατὰ τὴν ἐποχὴν ὅμως τῶν ἀποστόλων τὰ πράγματα ἦσαν τελείως διαφορετικά· κατὰ τὴν διάδοσιν τοῦ χριστιανικοῦ εὐαγγελίου συνήντων τρομερὰς δυσκολίας, ἀνυπέρβλητα κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ἐμπόδια, ἐμπαιγμούς, δίκας, φυλα­κί­σεις, μαστιγώσεις, ἀκόμη καὶ αὐτὸν τὸν θάνατον.  καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος γρά­φων τὴν παροῦσαν πρὸς ᾿Εφεσίους ἐπιστολήν του εὑρίσκεται, συμφώνως μὲ τὴν ἀρχαίαν ἐξηγητικὴν παράδοσιν τῆς ἐκκλησίας μας, φυλακισμένος εἰς τὴν ῾Ρώμην.

    ᾿Απὸ τὴν ῾Ρώμην λοιπὸν στέλλει τὴν ἐπιστολήν του ταύτην, ἡ ὁποία  ἀποτελεῖ τὴν θεολογικωτέραν τῶν ἐπιστολῶν τοῦ ἀποστόλου Παύλου.  διὰ τοῦτο ἐλέχθη περὶ αὐτῆς ὅτι εἶναι μία ἐπιστολὴ ἐξ ὁλοκλήρου ἐξ οὐρανοῦ, ὁ δὲ ἱερὸς Χρυσόστομος ἀναφέρει ὅτι ἀπευθύνεται πρὸς χριστιανοὺς πιστούς, τελείους, καὶ ὄχι πρὸς κατηχουμένους, καὶ διὰ τὸν λόγον αὐτὸν περιέχει καὶ ὑψηλὰ νοήματα καὶ δόγματα εἰς οὐδεμίαν ἄλλην ἐπιστολὴν ἐκτιθέμενα ὑπὸ τοῦ Παύλου.

    ῾Η ἐπιστολὴ πρὸς ᾿Εφεσίους διαιρεῖται εἰς δύο τμήματα, τὸ μὲν πρῶτον εἶναι τὸ θεολογικόν, τὸ κατηχητικόν· τὸ δὲ δεύτερον τμῆμα ἔχει χαρακτῆρα πα­ραι­νετικὸν καὶ ἀναφέρεται εἰς πρακτικὰ θέματα.  ἡ σημερινὴ ἀποστολικὴ πε­ρικοπὴ εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἀρχὴ αὐτοῦ τοῦ δευτέρου τμήματος καὶ θὰ ἔλθωμεν εὐθὺς ἀμέσως νὰ τὴν ἐξετάσωμεν κάπως λεπτομερέστερον.

    «᾿Αδελφοί, παρακαλῶ ὑμᾶς ἐγὼ ὁ δέσμιος ἐν Κυρίῳ ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθητε».  προβάλλων τὰ δεσμά του ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὡς πράττει καὶ εἰς ἄλλα σημεῖα τῆς ἐπιστολῆς, διὰ νὰ συγκινήσῃ τοὺς ᾿Εφεσίους, τοὺς παρακαλεῖ καὶ τοὺς προτρέπει νὰ φανοῦν ἀντάξιοι τῆς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ κλήσεώς των, ἐπιδεικνύοντες βίον ἀνάλογον καὶ ἔργα θεάρεστα.  καὶ δὲν τοὺς λέγει ἁπλῶς νὰ διατηρήσουν τὴν κλῆσίν των, ἀλλὰ νὰ περιπατήσουν ἀξίως, δηλαδὴ νὰ καλ­λι­ερ­γήσουν τὸ πνεῦμα τῆς κλήσεως.  ἀπαιτεῖται λοιπὸν νὰ ἐπιδείξουν μεγάλην φροντίδα, διότι δὲν πρόκειται περὶ μιᾶς τυχαίας κλήσεως, ἀλλὰ πρόκειται διὰ τὴν πρόσκλησιν πρὸς σωτηρίαν καὶ ζωὴν αἰώνιον, ποὺ ὁ Θεὸς ἔκαμεν εἰς τὸν ἄν­θρωπον διὰ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.

    Πῶς ὅμως θὰ εἶναι ἡ ζωή των ἀνταξία τοιαύτης κλήσεως;  τὸ ἐξηγεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγων ἐν συνεχείᾳ: «μετὰ πάσης ταπεινοφροσύνης καὶ πρα­ό­τητος, μετὰ μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλους ἐν ἀγάπῃ». θά πρέπει, λέγει, νὰ ἔχωμεν ἐν τῷ βίῳ μας τελείαν ταπεινοφροσύνην καὶ πραότητα, θέτων ἔτσι ὁ ἀπόστολος τὴν ταπεινοφροσύνην ὡς ἀρχὴν καὶ θεμέλιον τῆς ἀξίας χριστιανικῆς ζωῆς.  θὰ πρέπει ἀκόμη νὰ ἔχωμεν μακροθυμίαν καὶ ὑπομονὴν καὶ νὰ ἀνεχώμεθα ὁ εἷς τὸν ἄλλον μὲ πνεῦμα ἀγάπης.  καὶ συνδέει ἐδῶ ὁ θεῖος Παῦλος τὴν ἀνοχὴν μὲ τὴν ἀγάπην, διότι ἄνευ ἀγάπης κανεὶς δὲν δύναται νὰ ἀνεχθῇ τὸν ἄλλον.  καὶ ὄχι μόνον τὴν ἀνοχὴν συνδέει μὲ τὴν ἀγάπην, ἀλλὰ καὶ τὰς προηγουμένας ἀρετάς, φανερῶν οὕτως ὅτι ἡ καθόλου χριστιανικὴ συμπεριφορὰ εἶναι γνησία, ὅτε ἀπορρέει ἐκ τῆς μεγάλης ἀρετῆς τῆς ἀγάπης.  ἀγάπην δὲ ἐδῶ καλεῖ ὄχι τὴν ψιλὴν ἀρετήν, ἀλλὰ τὴν κατ' ἐξοχὴν δωρεὰν καὶ χάριν τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ, δι᾿ ἧς γνωρίζεται εἰς ἡμᾶς, κατὰ τὸ εἰρημένον ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου ᾿Ιωάννου, «ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστὶ» (Α΄ ᾿Ιωάννου δ΄ 8,16).

    Καὶ συνεχίζων ὁ ἀπόστολος μᾶς παρουσιάζει τὸν καρπὸν τῆς ἀνοχῆς ἐν ἀγάπῃ: ἡ διατήρησις τοῦ πνεύματος τῆς ἑνότητος ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ.  «σπουδάζοντες τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμω τῆς εἰρήνης».  πρωταρχικὴν σημασίαν δίδει ἐδῶ εἰς τὴν τήρησιν τῆς ἑνότητος μεταξὺ τῶν χριστιανῶν, διότι ἄνευ τῆς ἑνότητος αὐτῆς δὲν εἶναι δυνατὴ ἡ εἰς τὸ ἀγαθὸν πρόοδος.  ζητεῖ ὁ ἀπόστολος ἀπὸ τοὺς πιστοὺς ἐκείνην τὴν ὁμοψυχίαν καὶ ἕνωσιν, διὰ τὴν ὁποίαν ἀναφέρουν αἱ Πράξεις, ὅτι «τοῦ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἦν ἡ καρδία καὶ ἡ ψυχὴ μία» (Πράξ. δ΄ 32).  πῶς θὰ διαφυλλάττουν αὐτὴν τὴν ἑνότητα;  «ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης».  προηγουμένως τοὺς ὑπενθύμισε τὰ δεσμά του, τώρα παροτρύνει αὐτοὺς ἐθελουσίως νὰ ἀποκτήσουν τὰ δεσμὰ τῆς εἰρήνης.  ἔργον τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἡ ἑνότης τῶν πιστῶν, μόνον διὰ τοῦ συνδέσμου τῆς εἰρήνης κατορθοῦται.  εἰρήνην ἐδῶ ἂς ἐννοήσωμεν ἐν βαθυτέρᾳ ἐννοίᾳ αὐτὸν τὸν Χριστόν, ὡς λέγει ἀλλαχοῦ ὁ ἴδιος ἀπόστολος: «αὐτὸς [ὁ Χριστὸς] γάρ ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν» (᾿Εφ. β΄ 14).

    «῝Εν σῶμα καὶ ἓν πνεῦμα, καθὼς καὶ ἐκλήθητε ἐν μιᾷ ἐλπίδι τῆς κλήσεως ὑμῶν».  ἐπεξηγῶν ὁ ἀπόστολος Παῦλος τί ἐννοεῖ λέγων «ἑνότητα πνεύματος» λέγει εἰς τοὺς χριστιανοὺς ᾿Εφεσίους νὰ μείνουν ἓν σῶμα καὶ ἓν πνεῦμα, καθὼς εἶναι, συμφώνως μὲ τὴν μίαν ἐλπίδα των, εἰς τὴν ὁποίαν ὁ Θεὸς τοὺς ἐκάλεσε διὰ τῶν ἀποστόλων του, δηλαδὴ τὴν ἐλπίδα τῆς αἰωνίου μακαριότητος.  ἐλπὶς ἐδῶ πάλιν ὁ Χριστὸς εἶναι, καθὼς λέγει ἀλλοῦ ὁ ἴδιος: «...ἀπόστολος... Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ τῆς ἐλπίδος ἡμῶν» (Α΄ Τιμ. α΄ 1).

    ῞Ολοι μαζὶ οἱ πιστοὶ συγκροτοῦν τὸ πνευματικὸν σῶμα τῆς ἐκκλησίας τοῦ σωτῆρος Χριστοῦ, διότι «εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα».  εἷς εἶναι ὁ Κύριος καὶ δεσπότης τῶν πάντων, ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός· μία εἶναι ἡ ἀληθὴς καὶ σωτήριος πίστις, αὐτὴ ποὺ κηρύττει ἡ ὀρθόδοξος ἐκκλησία –καὶ ποία ἡ τελεία πίστις μᾶς διδάσκει ὁ σοφὸς Μάξιμος ὁ ὁμολογητὴς λέγων «Χριστὸν δέ φαμεν εἶναι τὴν ἐνυπόστατον πίστιν» (P.G. 90, 332)–· ἓν εἶναι τὸ ἀληθινὸν καὶ τέλειον βάπτισμα, τὸ ἱερουργούμενον ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ μας, βάπτισμα δὲ εἶναι καὶ πάλιν αὐτὸς ὁ Χριστός, διότι «ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε» (Γαλ. γ΄ 21).

    «Εἷς Θεὸς καὶ πατὴρ πάντων, ὁ ἐπὶ πάντων καὶ διὰ πάντων καὶ ἐν πᾶσιν ὑμῖν».  νὰ ἔχωμεν ἑνότητα, διότι εἷς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ ἔχομεν πλέον ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τὴν πλήρη ἀποκάλυψιν περὶ αὐτοῦ.  πιστεύομεν εἰς τὴν ὕπαρξιν καὶ οὐσίαν αὐτοῦ καὶ εἰς τὸ τριαδικὸν τῶν ὑποστάσεων τῆς θεότητος.  ὁμολογοῦμεν πίστιν εἰς «Πατέρα, Υἱὸν καὶ ῞Αγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιον καὶ ἀχώριστον».  καὶ πάντες ἔχομεν κοινὸν Πατέρα τὸν Θεόν, εἴμεθα τέκνα αὐτοῦ καὶ συνεπῶς ἀδελφοὶ μεταξύ μας.  ὁ Θεὸς ἔχει τὴν κυριαρχίαν ὅλων τῶν κτισμάτων, ἐνεργεῖ μέσῳ ὅλων καὶ κατοικεῖ εἰς ὅλους τοὺς πιστούς.

    «῾Ενὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ».  ὅμως καὶ εἰς τὸν καθένα ἐξ ἡμῶν ἐδόθη τὸ χάρισμα συμφώνως μὲ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ.  ἑπομένως ἕκαστος πιστὸς ἔχει ἰδιαίτερον χάρι­σμα ἐκ Κυρίου, ὥστε νὰ συμβάλλῃ καὶ ὁ ἴδιος εἰς τὴν ἐν Χριστῷ ἑνότητα τῆς ἐκκλησίας, λειτουργῶν ὡς ὑγιὲς μέλος τοῦ ἑνὸς σώματος.

    Συμφώνως δὲ μὲ ὅλα τὰ προηγούμενα, ἑνότης ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ σημαίνει τὸ νὰ ἀνακεφαλαιωθοῦν τὰ πάντα εἰς ἓν σῶμα, τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ὥστε ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν «τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός» (Κολ. γ΄ 11), ἀφ᾿ ἑτέρου δὲ ἡμεῖς μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸν «σὺν πᾶσι τοῖς ἁγίοις» (᾿Εφ. γ΄ 18) νὰ χαιρώμεθα πάντοτε εἰς τὴν αἰώνιον ζωὴν καὶ νὰ δοξάζωμεν καὶ νὰ προσκυνῶμεν τὴν ῾Αγίαν Τριάδα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.  ἀμήν.

 

 

Βιβλιογραφία - βοηθήματα


     Νικηφόρου Θεοτόκη, «Κυριακοδρόμιον». τόμος 4ος, ἔκδοσις ἑνδεκάτη, ᾿Αθῆναι 1990, σ. 221-225.

    Τίτου Ματθαιάκη, μητροπολίτου πρ. Παραμυθίας, Φιλιατῶν καὶ Γηρο­με­ρίου, «Θέματα τοῦ ἄμβωνος», τόμος β΄, τῶν ἀποστολικῶν περικοπῶν. ᾿Αθῆναι 1981, σ. 343-358.

    ᾿Ιωάννου Καραβιδοπούλου, «Εἰσαγωγὴ στὴν Καινὴ Διαθήκη».  ἐκδόσεις Π. Πουρναρᾶ, ἀνατύπωσις τῆς α΄ ἐκδόσεως, Θεσσαλονίκη 1991.

    ᾿Ιωάννου Παναγοπούλου, «Εἰσαγωγὴ στὴν Καινὴ Διαθήκη». ᾿Αθῆναι 1993.

    ᾿Αθανασίου Γέβτιτς (ἱερομονάχου), «Χριστὸς ἀρχὴ καὶ τέλος». ἐκδόσεις ῾Ιδρύματος Γουλανδρῆ Χόρν, ᾿Αθῆναι 1983, σ. 383.

    ᾿Ιουστίνου Πόποβιτς (ἀρχιμανδρίτου), «῎Ανθρωπος καὶ Θεάνθρωπος». ἔκδοσις ε΄, ἐκδοτικὸς οἶκος «᾿Αστὴρ» ᾿Αλ.   Ε. Παπαδημητρίου, ᾿Αθῆναι 1987, σ. 170-171.

    Αὐγουστίνου Καντιώτου, μητροπολίτου Φλωρίνης, «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός». ἔκδοσις ἕκτη, ᾿Ορθοδόξου ῾Ιεραποστολικῆς ᾿Αδελφότητος «῾Ο Σταυρός», ᾿Αθῆναι 1981, διδαχή Α΄.

 

 

᾿Αθῆναι 1994

copyright Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης