᾿Απόστολος 6ης κυριακῆς ἐπιστολῶν
Παραγγέλματα ζωῆς
Κυρ. F΄ Ἐπιστολῶν (῾Ρω 12, 6-14)
Στὸ τέλος τῆς πρὸς ῾Ρωμαίους Ἐπιστολῆς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δίνει τοὺς ὀνομαστικοὺς χαιρετισμούς. Στὰ τρία πρὶν ἀπὸ τὸ τελευταῖο κεφάλαια (12-15) δίνει πρακτικὲς συμβουλές, στὸ δὲ μέρος ἀπὸ τὸ ὁποῖο λαμβάνεται ἡ περικοπή μας μιλάει γενικὰ γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ εἶναι ἡ συμπεριφορὰ τοῦ Χριστιανοῦ μέσα στὸν κύκλο τῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν του.
Ὡς πρὸς τὰ διάφορα χαρίσματα καὶ τὶς ἱκανότητες, ποὺ δίνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὸν καθένα σας, λέει ὁ ἀπόστολος μὲ σχήματα λόγου ζεύξεως καὶ ἐλλείψεως, πρέπει ν’ ἀρκεῖσθε σ’ αὐτὰ ποὺ σᾶς δόθηκαν καὶ νὰ μὴ ζηλεύετε καὶ ζητᾶτε κι ἐκεῖνα ποὺ δὲν σᾶς δόθηκαν, ἀλλὰ δόθηκαν τυχὸν σὲ ἄλλους. Ἂν σᾶς δόθηκε λόγου χάρη τὸ χάρισμα τῆς προφητείας, ἂς προφητεύετε ἀνάλογα μὲ τὸ μέγεθος τοῦ χαρίσματος ποὺ ἔλαβε ὁ καθένας σας καὶ ἀνάλογα μὲ τὸ βαθμὸ τῆς πίστεως. Ἂν σᾶς δόθηκε χάρισμα νὰ διακονεῖτε τοὺς ἀδελφούς, ὅπως οἱ ἑφτὰ ἐκλεγμένοι γιὰ τὸ καθημερινὸ τραπέζι ποὺ στρωνόταν γιὰ τοὺς φτωχούς, ἂς ἀρκεῖσθε στὸ χάρισμα αὐτό. Ἂν κάποιος εἶναι διδάσκων τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεως, ἂς περιορίζεται στὴ διδασκαλία.
Ἂν κάποιος ἔλαβε τὸ χάρισμα τῆς παρακλήσεως, δηλαδὴ τῆς παρηγορίας τῶν λυπημένων καὶ τῆς ἐνθαρρύνσεώς των σὲ ἔργα πίστεως, ἂς περιορίζεται στὴν παράκληση. Ἂν κάποιος ἔλαβε τὸ χάρισμα τῆς δόσεως καὶ διανομῆς ὑλικῶν ἀγαθῶν στοὺς φτωχούς, ἐπειδὴ κινδυνεύει νὰ κυριευθεῖ ἀπὸ ἐγωισμὸ ἢ ὑστεροφημία ἢ λαοφιλία, ἂς κάνει τὸ ἔργο του μὲ ἁπλότητα καὶ ἀφέλεια, ἔχοντας ἕνα μόνο σκοπό, τὴν ἐξυπηρέτηση τῶν ἐχόντων ἀνάγκη. Ἂν εἶναι προϊστάμενος καὶ ὑπεύθυνος ἑνὸς ἢ περισσοτέρων καλῶν ἔργων, ἂς ἐπιβλέπει μὲ προθυμία καὶ ζῆλο. Ἂν ἔχει λάβει τὸ χάρισμα τῆς ἐλεημοσύνης, ἂς ἐλεεῖ ὄχι ἀναγκαζόμενος ἢ πιεζόμενος ἢ λυπούμενος, ἀλλὰ μὲ ἱλαρότητα, δηλαδὴ μὲ δική του θέληση καὶ χαρὰ καὶ γαλήνη καὶ προθυμία.
Ἡ ἀγάπη σας ἂς εἶναι χωρὶς ὑποκρισία καὶ ψεύτικες φιλοφρονήσεις σὰν τὸ φίλημα τοῦ Ἰούδα, ποὺ ἔκρυψε πίσω ἀπὸ αὐτὸ τὸ μῖσος του. Καὶ ὁ Ἰωάννης εὐαγγελιστὴς μιλώντας γιὰ τὴν ψεύτικη ἀγάπη, λέει· «Ἐὰν κάποιος πῆ ὅτι ἀγαπῶ τὸ Θεό, ἀλλὰ τὸν ἀδερφό του τὸν μισεῖ, εἶναι ψεύτης». Νὰ σιχαίνεστε τὸ πονηρὸ καὶ νὰ προσκολλᾶσθε στὸ ἀγαθό. Ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παύλος χρησιμοποιεῖ σχήματα θέσεως καὶ ἀρνήσεως, κατὰ τὸ πρότυπό του προφητάνακτος Δαυΐδ, ποὺ ἔλεγε· «Ἔκκλινον ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν». Μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι ὁ Δαυῒδ ἀναφέρεται στὴν ἐξωτερικὴ ἀποφυγὴ τοῦ κακοῦ, ἐνῷ ὁ Παῦλος στὴν ἐσωτερικὴ κίνηση τῆς ψυχῆς κατὰ τοῦ κακοῦ.
Καὶ συνεχίζει τὰ συνθήματά του ὁ ἀπόστολος· Στὴν ἀγάπη σας πρὸς τοὺς ἀδερφοὺς Χριστιανούς, καὶ τῶν ἀδερφῶν πρὸς ἐσᾶς νὰ εἶστε φιλόστοργοι. Ἡ φιλοστοργία εἶναι μία τρυφερὴ καὶ ἐγκάρδια ἀγάπη, ποὺ δὲν κρύβει τίποτε τὸ πονηρὸ καὶ σαρκικό, ποὺ ἀνέφερε πιὸ πάνω. Πρέπει νὰ θαυμάσουμε τὴ λεπτότητα μὲ τὴν ὁποία ὁ ἀπόστολος ἐπιλέγει τὶς λέξεις στὴν κάθε περίπτωση. Ἐδῶ ἡ φιλοστοργία, ὡς γνωστόν, κυριολεκτεῖται στὴν ἀγάπη τῶν γονέων πρὸς τὰ παιδιά, μιὰ ἀγάπη ποὺ πέρα ἀπὸ τὴν τρυφερότητα καὶ τὴν ἀνιδιοτέλεια περιέχει καὶ τὴν προστατευτικότητα καὶ τὸ πνεῦμα τῆς θυσίας γι’ αὐτά.
Ὡς πρὸς τὴν τιμὴ ποὺ ὀφείλουμε στοὺς ἄλλους, παραγγέλλει, ἂς ἔχετε ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι ὁ καθένας σας γιὰ λόγους ταπεινοφροσύνης ὀφείλει ν’ ἀποδίδει τὴν τιμὴ στὸν ἄλλον νωρίτερα. Ὁ Ἰωάννης χρυσόστομος λέει ὅτι τίποτε ἄλλο δὲν κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ σὲ νιώθει γιὰ φίλο καὶ ἀγαπητό, ὅσο ὅταν φροντίζεις καὶ τὸν προλαβαίνεις καὶ τὸν νικᾶς, ἀποδίδοντάς του πρῶτος ἐσὺ ὡς κατώτερος τὴν τιμὴ πρὸς τὸ πρόσωπό του. Ἡ ἀπόδοση τιμῆς πρὸς τοὺς ἄλλους δείχνει ἄνθρωπο μὲ φρόνημα ταπεινό, δείχνει ἄνθρωπο χαριτωμένο μὲ τὴ χάρη ποὺ δίνει ὁ Θεὸς στοὺς ταπεινούς.
Στὸ ζῆλο καὶ στὴν προθυμία ποὺ πρέπει νὰ δείχνετε γιὰ τὰ καλὰ καὶ θεάρεστα ἔργα νὰ μὴν εἶστε νοσηροὶ καὶ νωχελεῖς, ἀλλὰ οἱ ψυχικές σας δυνάμεις νὰ κοχλάζουν σὰν νερὸ ποὺ βράζει καὶ ἐγκλείει δυνάμεις ἐκρήξεως, διότι ἔτσι πρέπει νὰ εἶναι ὁλοκληρωτικὰ δοσμένοι στὸ ἔργο τοῦ Κυρίου οἱ πιστοὶ δοῦλοι του. Καὶ συνεχίζει ὡς χείμαρρος ὁ Παῦλος τὰ ἠθικὰ παραγγέλματά του, μὲ τὰ ὁποῖα ὁλοκληρώνεται ἡ ἀποστολική μας περικοπή.
«Τῇ ἐλπίδι χαίροντες, τῇ θλίψει ὑπομένοντες, τῇ προσευχῇ προσκαρτεροῦντες, ταῖς χρείαις τῶν ἁγίων κοινωνοῦντες, τὴν φιλοξενίαν διώκοντες. Εὐλογεῖτε τοὺς διώκοντας ὑμᾶς, εὐλογεῖτε καὶ μὴ καταρᾶσθε». Δηλαδή· Μὲ τὴν ἐλπίδα ποὺ ἔχετε μέσα σας γιὰ τὴν αἰώνια ζωὴ νὰ χαίρεστε, κι ὅταν ἀκόμη βρίσκεστε κάτω ἀπὸ δύσκολες περιστάσεις. Ὅταν σᾶς καταλάβουν θλίψεις ἢ διωγμοί, νὰ δείχνετε ὑπομονή. Στὴ ζωὴ αὐτὴ πρέπει νὰ τρέχουμε μὲ ὑπομονή, εἶπε ἄλλοτε ὁ ἴδιος ἀπόστολος, διότι ὁ ὑπομένων σωθήσεται, αὐτὸς ποὺ κάνει ὑπομονὴ στὸ τέλος κερδίζει τὴ νίκη. Στὴν προσευχὴ νὰ ἐπιμένετε πολύ. Μὴν ἀποκάμνετε καὶ τὴν διακόπτετε, ἐπειδὴ ἴσως δὲν βλέπετε νὰ σᾶς δίνει γρήγορα ὁ Θεὸς αὐτὰ ποὺ ζητᾶτε, ἀλλὰ συνεχίστε την. Ἀδιαλείπτως προσεύχεστε, εἶπε ἄλλοτε στοὺς Χριστιανοὺς τῆς Θεσσαλονίκης ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἡ προσευχὴ θὰ θερμάνει τὴν ψυχή σας καὶ θὰ γίνει εἰσακουστὴ ἀπὸ τὸ Θεό, ὅπως καὶ ἡ προσευχὴ τῆς ἁγίας Ἄννης, τῆς μητέρας τοῦ προφήτου Σαμουήλ. Ἡ θερμὴ καὶ ἐπίμονη προσευχὴ θὰ ἐνισχύσει καὶ τὴν ἐλπίδα σας καὶ τὴν ὑπομονή σας.
Νὰ συμμετέχετε στὶς ἀνάγκες ποὺ ἔχουν οἱ ἅγιοι, δηλαδὴ οἱ ἀδελφοί σας Χριστιανοί. Κοινωνῶ στὶς ἀνάγκες σημαίνει ὄχι ὅτι δίνω κάτι, γιὰ νὰ γλιτώσω ἀπὸ τὴν ὑποχρέωση, ἀλλὰ μοιράζομαι τὴν ἀνάγκη του, τὴ λογαριάζω κοινή, δηλαδὴ καὶ δική του καὶ δική μου, καὶ ἀνταποκρίνομαι ἀνάλογα. Νὰ ἐπιδιώκετε τὴ φιλοξενία τῶν ἀδελφῶν πρὶν ἀκόμη ἐκεῖνοι σᾶς τὴ ζητήσουν, ὅπως ὁ Ἀβραὰμ καὶ ὁ ἀνεψιός του Λώτ, ποὺ ἀξιώθηκαν καὶ φιλοξένησαν τοὺς ἀγγέλους. Μὴν περιμένετε νὰ σᾶς ζητήσουν, ἀλλὰ σεῖς προλάβετέ τους.
Αὐτοὺς ποὺ σᾶς καταδιώκουν νὰ τοὺς λέτε καλὰ λόγια, κι ὄχι νὰ τοὺς καταρᾶσθε. Δεῖξτε μεγάλη ψυχικὴ δύναμη πρὸς αὐτούς, λέει ὁ ἀπόστολος. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἐκτὸς τοῦ ὅτι μιμεῖσθε τὸν Κύριο, ποὺ εἶπε «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσιν», ἐπὶ πλέον τοὺς καῖτε τὴ συνείδηση, γιατί βάζετε ἀναμμένα κάρβουνα στὸ κεφάλι τους. Λέγοντας αὐτὴ τὴν προτροπὴ ὁ ἀπόστολος προφανῶς ἔχει στὸ νοῦ του τὰ λόγια τοῦ Κυρίου «Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς».
Ἄγγελος γίνεται ὁ ἄνθρωπος, ὅταν τηρεῖ τὰ παραγγέλματα αὐτά. Ἢ μᾶλλον ἄγγελος γίνεται ὁ ἄνθρωπος, κι ὅταν ἕνα μόνον ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τηρεῖ. Καὶ τοῦτο, διότι τὰ παραγγέλματα εἶναι δεμένα μεταξύ τους. Κι ὅταν τηρεῖς τὸ ἕνα, τηρεῖς καὶ τὰ ὑπόλοιπα. Νά τί χρειάζεται ἡ κοινωνία μας, κοινωνία δαιμόνων, γιὰ νὰ γίνει κοινωνία ἀγγέλων. Εἶναι ἁπλὸ ἀλλὰ δύσκολο στὴν παροῦσα κατάσταση, διότι τὴν ἐλέγχει ὁ κοσμοκράτωρ. Θὰ γίνει ὅμως, διότι ὁ κοσμοκράτωρ, θέλει δὲ θέλει, τελικὰ θὰ γονατίσει νικημένος μπροστὰ στὸ νικητὴ τοῦ θανάτου Κύριο τῆς δόξης.
Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης
(δημοσίευσι· 30/6/2010)