Θέματα ὁμιλητικῆς Λόγοι εἰς ἑόρτια ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα 2 φεβρουαρίου, ὑπαπαντῆς (ἀπόστολος)
2 φεβρουαρίου, ὑπαπαντῆς (ἀπόστολος)
Ἡ ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ
ἀνώτερη ἀπὸ τὴ λευϊτικὴ ἱερωσύνη
2 Φεβ., Ὑπαπαντῆς (῾Εβ 7,7-17)
Κατὰ τὴ μεγάλη δεσποτικὴ γιορτὴ τῆς ὑποδοχῆς τοῦ νηπίου Ἰησοῦ στὸ ναὸ τῶν ᾿Ιεροσολύμων ἀπὸ τὸν Συμεών, τὸν δίκαιο καὶ εὐλαβῆ καὶ γεμάτο ἅγιο Πνεῦμα ἄνθρωπο, ποὺ εἶχε πάρει χρησμὸ ὅτι δὲν θὰ πεθάνει, πρὶν νὰ δεῖ μὲ τὰ μάτια του αὐτὸν ποὺ ὁ Θεὸς τὸν ἔχρισε λυτρωτή, δηλαδὴ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, διαβάζεται ἀποστολικὴ περικοπὴ ἀπὸ τὴν πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολή, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὸ μέρος ἐκεῖνο ὅπου γίνεται λόγος γιὰ τὴν αἰώνια ἀρχιερωσύνη τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὴν τάξη τοῦ Μελχισεδέκ*.
Πιὸ συγκεκριμένα ὁ ἀπόστολος Παῦλος στοὺς στίχους τῆς περικοπῆς μας ἀποδεικνύει τὴν ἱερωσύνη τῶν Ἰουδαίων κατώτερη ἀπὸ τὴν ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος προεικονίζεται ἀπὸ τὸν Μελχισεδέκ, καὶ τὴν καταργεῖ βάζοντας στὴ θέση της τὴ νέα ἱερωσύνη. Ἂς παρακολουθήσουμε τὰ ἀποδεικτικὰ ἐπιχειρήματα τοῦ ἀποστόλου στίχο πρὸς στίχο.
Δὲν ὑπάρχει καμμιὰ ἀντίρρηση, λέει, ὅτι γενικὰ τὸ μικρότερο εὐλογεῖται ἀπὸ τὸ μεγαλύτερο**. Οἱ Ἰσραηλῖτες ὡς πιὸ μεγάλο καὶ σεβαστὸ πρόγονό τους εἶχαν τὸν Ἀβραάμ. Γιὰ νὰ εὐλογήσει λοιπὸν ὁ Μελχισεδὲκ τὸν Ἀβραάμ, ὅπως ἀναφέρεται στὴ Γένεση, σημαίνει ὅτι ἦταν ἀνώτερός του. Καὶ σύμφωνα μὲν μὲ τὸ μωσαϊκὸ νόμο παίρνουν δεκάτες ἄνθρωποι ποὺ κάποτε πεθαίνουν, δηλαδὴ θνητοί, ἀλλὰ στὴν περίπτωση τοῦ Ἀβραὰμ πῆρε δεκάτες ὁ Μελχισεδέκ, ὁ ὁποῖος δὲν μαρτυρεῖται στὴ Γραφὴ νὰ πέθανε ἢ νὰ θάφτηκε, καὶ ἄρα ζεῖ, καὶ εἶναι ἀθάνατος. Καὶ γιὰ νὰ μιλήσω συνοπτικά, συνεχίζει ὁ ἀπόστολος, διὰ μέσου τοῦ Ἀβραὰμ ἔχει δώσει δεκάτην καὶ ὁ Λευΐ, ποὺ παίρνει δεκάτες ἀπὸ τοὺς ἕντεκα ἀδελφούς του.
Δίδεται ἡ ἐξήγηση ἐδῶ ὅτι ὁ Λευῒ ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα γιοὺς τοῦ πατριάρχου Ἰακώβ, γιοῦ τοῦ Ἰσαάκ, γιοῦ τοῦ Ἀβραάμ. Στὸ Λευῒ καὶ στὴ φυλή του εἶχαν ἀνατεθεῖ τὰ ἱερατικὰ καὶ τελεστικὰ καθήκοντα. Κατὰ τὴ διανομὴ τῆς γῆς, στὴ φυλὴ τοῦ Λευῒ δὲν εἶχε δοθεῖ μερίδιο, ἐπειδὴ οἱ Λευΐτες σὰν ἱερεῖς δὲν ἀσχολοῦνταν μὲ γεωργικὲς καὶ κτηνοτροφικὲς ἐργασίες, ἀλλὰ μόνο μὲ τὰ ἱερατικά. Καὶ γιὰ νὰ συντηροῦνται, οἱ ἄλλες ἕντεκα φυλὲς μὲ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ τοὺς ἔδιναν τὸ ἕνα δέκατο ἀπὸ τὰ εἰσοδήματά τους, ποὺ τὸ λέγανε δεκάτη, ὥστε νὰ εἶναι ἀπερίσπαστοι στὰ ἱερατικά τους καθήκοντα.
Κι ὅμως, σύμφωνα μὲ τὸν ὀρθὸ συλλογισμὸ τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ὁ Λευῒ πρὶν ἀκόμη γεννηθεῖ, διὰ μέσου τοῦ πάππου του Ἀβραάμ, ποὺ ἦταν ἀναγνωρισμένος ἀπὸ ὅλους τους ἀπογόνους του ὡς ἀνώτερός τους, ἔδωσε δεκάτες στὸ Μελχισεδέκ. Δηλαδὴ ὁ Λευῒ οὐσιαστικὰ ἀναγνωρίζει ἀνώτερη τὴν ἱερωσύνη τοῦ Μελχισεδὲκ ἀπὸ τὴ δική του. Χαριτολογώντας ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει·
Ὁ Λευῒ ἦταν ἀκόμη στὴ μέση του πάππου του, δηλαδὴ στὸ μέρος ποὺ εἶναι συγκεντρωμένη ἡ γενετήσια ὁρμή, ὅταν τὸν πάππο του Ἀβραὰμ τὸν εἶχε συναντήσει ὁ Μελχισεδὲκ καὶ τὸν εὐλόγησε, καὶ ὁ Ἀβραὰμ τοῦ πρόσφερε τότε τὸ ἕνα δέκατο ἀπὸ τὰ λάφυρα ποὺ λαφυραγώγησε, ὅταν νίκησε τοὺς πέντε βασιλεῖς καὶ πῆρε πίσω τὸν αἰχμάλωτο ἀνεψιό του Λώτ. Θέλει νὰ πεῖ, ὅτι ἀφοῦ ὁ Λευΐ, ὁ πρῶτος τῆς ἰουδαϊκῆς ἱερωσύνης, ἔστω καὶ μέσῳ τοῦ πάππου του, ἔδωσε δεκάτη στὸ Μελχισεδέκ, αὐτομάτως ἐννοεῖται ὅτι ὁ Μελχισεδὲκ ἦταν ἀνώτερος ἀπὸ τὸ Λευῒ καὶ ἀπὸ τὸ ἱερατεῖο ποὺ προέρχεται ἀπὸ αὐτόν. Καὶ βγάζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὸ συμπέρασμά του·
Ἂν ἦταν δυνατὸν νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ τελειοποίηση τῆς πίστεως καὶ τῆς ζωῆς μας μὲ τὴ λευϊτικὴ ἱερωσύνη, ποὺ ὁ λαὸς τὴ δέχτηκε μέσῳ τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου, τότε ποιά ἀνάγκη ὑπῆρχε νὰ ἀναδειχθεῖ καὶ καθιερωθεῖ ἄλλος ἱερεὺς κατὰ τὴν τάξη τοῦ Μελχισεδὲκ καὶ ὄχι κατὰ τὴν τάξη τοῦ Ἀαρών***; Προφανῶς τὴν ἀνάδειξη τῆς νέας ἱερωσύνης τὴν ἔκανε ὁ Θεός, διότι μέχρι τότε ἡ ἱερωσύνη ἀποδείχτηκε ἀνεπαρκής. Ἀλλὰ ἡ ἀλλαγὴ τῆς ἱερωσύνης εἶχε σὰν ἐπακόλουθο καὶ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ νόμου, ὡς πρὸς τὸ τελετουργικὸ μέρος του βέβαια. Διότι ἐφόσον μεταβιβάζεται ἡ ἱερωσύνη ἀπὸ τὴν παλιὰ στὴ νέα, ἀναγκαστικὰ γίνεται μεταβίβαση καὶ τοῦ νόμου, ἀπὸ τὸν παλιὸ στὸ νέο, ἀπὸ τὸ νόμο τῆς παλαιᾶς διαθήκης στὸ νόμο τῆς νέας διαθήκης.
Ὁ νέος ἱερεὺς γιὰ τὸν ὁποῖο λέγονται αὐτὰ ποὺ σᾶς λέω, λέει ὁ Παῦλος, δηλαδὴ ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ποὺ προεικονίστηκε ἀπὸ τὸν Μελχισεδέκ, κατάγεται ὄχι ἀπὸ τὴν ἱερατικὴ φυλὴ τοῦ Λευῒ ἀλλὰ ἀπὸ ἄλλη φυλή, τὴ φυλὴ τοῦ Ἰούδα, ἀπὸ τὴν ὁποία κανένας δὲν ἀναδείχτηκε ἱερεὺς καὶ δὲν πλησίασε σὰν τέτοιος τὸ θυσιαστήριο. Εἶναι πασίγνωστο ὅτι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ἔχει ἀνατείλει στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος ἀπὸ τὴ φυλὴ τοῦ Ἰούδα.
Γι’ αὐτὴ τὴ φυλὴ δὲν εἶπε τίποτε ὁ Μωϋσῆς ὅτι τῆς ἀνατίθενται ἁρμοδιότητες ἱερωσύνης. Καὶ εἶναι ἀκόμη πιὸ φανερὸ ὅτι ἔγινε αὐτὴ ἡ ἀντικατάσταση τῆς παλαιᾶς ἱερωσύνης ἀπὸ τὴ νέα, δεδομένου ὅτι ἀναδείχτηκε ἄλλος ἱερεὺς ὅμοιος μὲ τὸν Μελχισεδέκ. Καὶ ὁ νέος αὐτὸς ἱερεύς, δηλαδὴ ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἔγινε ἱερεὺς ὄχι σύμφωνα μὲ τὸ νόμο ποὺ περιεῖχε ἐντολὲς σχετικὲς μὲ τὰ τυπικὰ καὶ ἐξωτερικά, ἀλλ’ ἔγινε ἱερεὺς μὲ τὴ θεία δύναμή του, ποὺ εἶναι δύναμη ζωῆς· ζωῆς ποὺ δὲν ὑπόκειται στὸ θάνατο, διότι εἶναι αἰώνια. Καὶ τὸ λέω αὐτό, διότι ἡ Γραφὴ στοὺς Ψαλμοὺς μαρτυρεῖ γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστό· Ἐσὺ εἶσαι αἰώνιος ἱερεὺς κατὰ τὴν τάξη τοῦ Μελχισεδέκ.
Τὸ μήνυμα τῆς περικοπῆς· Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ μεγάλος ἀρχιερεὺς ποὺ ἱερουργεῖ τὴ σωτηρία μας. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
* Γιὰ τὸν Μελχισεδέκ, τὸ μυστηριῶδες αὐτὸ πρόσωπο, ἡ Γένεση (14,18-20) λέει ὅτι, ὅταν ὁ Ἀβραὰμ ἐπιτέθηκε ἐναντίον 5 ἐχθρικῶν βασιλέων καὶ κατὰ ἀπροσδόκητο τρόπο τοὺς νίκησε, ὁ Μελχισεδέκ, ὁ βασιλεὺς Σαλήμ, ἔβγαλε καὶ τοῦ πρόσφερε ἄρτους καὶ κρασὶ καὶ εὐλόγησε τὸν Ἄβραμ καὶ εἶπε· Ἄβραμ, εἶσαι εὐλογημένος ἀπὸ τὸν ὕψιστο Θεό, ποὺ δημιούργησε τὸν οὐρανὸ καὶ τὴ γῆ. Καὶ εὐλογητὸς ὁ ὕψιστος Θεός, ὁ ὁποῖος παρέδωσε τοὺς ἐχθρούς σου στὰ χέρια σου. Καὶ τοῦ ἀντιπρόσφερε ὁ Ἄβραμ τὸ ἕνα δέκατο ἀπὸ ὅλα τὰ λάφυρα ὅσα πῆρε ἀπὸ τοὺς νικημένους βασιλεῖς. Στὴν περικοπή μας ὁ ἀπόστολος Παῦλος δίνει καὶ ἄλλες πληροφορίες γιὰ τὸ Μελχισεδὲκ ἄξιες προσοχῆς.
** Προφανῶς ἡ Ἐκκλησία διάλεξε τὴν περικοπὴ αὐτή, ἐπειδὴ λέγεται σ’ αὐτὴ ὅτι τὸ μικρότερο εὐλογεῖται ἀπὸ τὸ μεγαλύτερο. Ὁ Συμεὼν εὐλογεῖ τὸν Ἰωσὴφ καὶ τὴν παρθένο, καὶ εἰδικεύει τὸ λόγο πρὸς τὴν παρθένο. Ὁ Συμεὼν εἶναι τὸ μεγαλύτερο καὶ ἡ παρθένος τὸ μικρότερο μόνο μὲ τὴν ἔννοια ὅτι εὐλογοῦσε ὁ Θεὸς μέσῳ τοῦ Συμεών.
*** Ὁ Ἀαρών, ὁ μεγαλύτερος ἀδερφὸς τοῦ Μωϋσῆ, ἦταν μακρινὸς διάδοχος τοῦ Λευῒ στὴν ἱερωσύνη.
᾿Αθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης
(δημοσίευσι 28/1/2010)