συμβολή

Μὲ τί διάθεση ἀκοῦμε τὰ λόγια του Θεοῦ;

Κυριακὴ Δ΄ Λουκᾶ (Λκ 8,5-15)

Αὐτὴ τὴ φορὰ ὁ Κύριος στὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ τὴ γεωργικὴ ζωὴ μιλάει μὲ τὴν παραβολὴ τοῦ σποριᾶ. Σ’ ἄλλες παραβολὲς παίρνει ἀφορμὴ ἀπὸ τὴν ἁλιευτικὴ ζωή (ὅπως τοῦ δικτύου), ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ ζωή (ὅπως τοῦ ἄφρονος πλουσίου, τοῦ ἀσώτου, τοῦ οἰκονόμου τῆς ἀδικίας, τοῦ πλουσίου καὶ τοῦ Λαζάρου), ἀπὸ τὴν ἠθικὴ καὶ θρησκευτικὴ ζωὴ (ὅπως τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου, τοῦ τελώνου καὶ φαρι­σαίου) κ.λπ.. Εἶναι δηλαδὴ οἱ παραβολὲς ἕνα εἶδος διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ μὲ ταιριαστὰ παραδείγματα, γιὰ νὰ καταλαβαίνουν εὐκολότερα οἱ ἄνθρωποι αὐτὸ ποὺ ἤθελε νὰ τοὺς πεῖ, ὅταν συνέβαινε καμμιὰ φορὰ νὰ εἶναι καὶ λίγο δύσκολο.

Μὲ μία φράση τὸ νόημα τῆς παραβολῆς τοῦ σποριᾶ εἶναι οἱ διάφορες διαθέσεις μὲ τὶς ὁποῖες οἱ ἄνθρωποι ἀκοῦν τὰ λόγια του Θεοῦ. Κι ἐρχόμαστε στὸ θέμα μας.

Βγῆκε, λέει, ὁ σποριᾶς νὰ σπείρει τὸ σπόρο του. Τὰ χρόνια ἐκεῖνα καὶ μέχρι πρὶν ἀπὸ 60 χρόνια οἱ γεωργοὶ ἔσπερναν τὸ σιτάρι μὲ τὸ χέρι, κι ὄχι μὲ τὶς σπαρτικὲς μηχανές, ὅπως σήμερα. Χούφτωναν μὲ τὸ δεξὶ σιτάρι ἀπὸ τὸν τουρβᾶ, ποὺ ἦταν κρεμασμένος στὸ λαιμό τους κι ἔπεφτε μπροστὰ στὸ στῆθος τους, καὶ καθὼς βημάτιζαν μὲ μεγάλα καὶ ἀργὰ βήματα, πετοῦσαν ἀφειδώλευτα τὸ σπόρο στὸ ὀργωμένο χωράφι διαγράφοντας μὲ τὸ χέρι ἡμι­κύκλιο.

Καθὼς ἔσπερνε ὁ σποριᾶς τῆς παραβολῆς, ἕνα μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε στὸ δρόμο, ὅπου καταπατήθηκε καὶ φαγώθηκε ἀπὸ τὰ πουλιά. Ἕνα ἄλλο μέρος ἔπεσε σὲ ἀκανθῶδες ἔδαφος. Φύτρωσε ὁ σπόρος, ἀλλὰ φύτρωσαν συγχρόνως τ’ ἀγκάθια καὶ τὸν ἔπνιξαν. Κι ἕνα τελευταῖο μέρος ἔπεσε σὲ γόνιμο μέρος τοῦ χωραφιοῦ, καὶ φύτρωσε καὶ ἔκανε καρπὸ ἑκατὸ φορὲς πιὸ πολὺ ἀπὸ τὸ σπόρο. Κι ἐνῷ ὁ Κύριος ἔλεγε αὐτά, φώναζε· Ὅποιος ἔχει αὐτιά, δηλαδὴ ἐνδιαφέρον, ἂς ἀκούει (γιὰ νὰ μαθαίνει τί θέλω νὰ πῶ μ’ αὐτὰ ποὺ λέω).

Τὸν ρώτησαν λοιπὸν οἱ μαθηταί· Ποιό εἶναι τὸ νόημα τῆς παραβολῆς; Κι ἐκεῖνος τοὺς ἐξήγησε· Σ’ ἐσᾶς, ποὺ ἔχετε καλὴ διάθεση καὶ ἐνδιαφέρον, δόθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ μάθετε τὰ μυστικὰ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Στοὺς ἄλλους (ποὺ δὲν ἔχουν καλὴ διάθεση κι ἐνδιαφέρον), μιλάω (γιὰ τὰ μυστι­κὰ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ) μὲ παραβολές, δηλαδὴ μὲ συγκαλυμμένο τρό­πο. Καὶ ἐνῷ βλέπουν καὶ ἀκοῦν, οἱ αἰσθήσεις τους εἶναι ναρκωμένες καὶ δὲν καταλαβαίνουν τί λέω. (Καὶ διότι, ἂν καταλάβαιναν, θὰ θεωροῦσαν τὰ λόγια μου ὑπερβολικὰ ἢ τιποτένια, καὶ θὰ ἐπιβάρυναν πιὸ πολὺ τὴ θέση τους). Σ’ ἐσᾶς ὅμως (καὶ φυσικὰ καὶ σ’ ὅλους τους καλοπροαίρετους) ἐξηγῶ ἀμέσως τὸ νόημα τῆς παραβολῆς.

Σπόρος εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Ὁ σπόρος φυτρώνει στὸ χωράφι, καὶ ὁ λόγος στὸ μυαλὸ τῶν ἀνθρώπων. Ὁ σπόρος ἔχει δύναμη ζωῆς, καὶ ὁ λόγος ὁμοίως δύναμη πνευματικῆς ζωῆς. Ἐκεῖνοι ποὺ παρομοιάζονται μὲ τὸ δρό­μο εἶναι οἱ ἀκροαταὶ ποὺ ἄκουσαν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, καὶ ὕστερα ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ παίρνει τὸ λόγο ἀπὸ τὸ μυαλό τους, γιὰ νὰ μὴ φυτρώσει, δηλαδὴ γιὰ νὰ μὴν πιστέψουν καὶ σωθοῦν.

Ἐκεῖνοι ποὺ μοιάζουν μὲ τὸ πετρῶδες μέρος τοῦ χωραφιοῦ, κατ’ ἀρχὴν δέχονται μὲ χαρὰ τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Γιὰ λίγο καιρὸ πιστεύουν, ἀλλ’ ὅταν στὴ συνέχεια ἔρθει ἡ πρώτη δοκιμασία, χάνουν τὴν πίστη τους.

Ἐκεῖνοι ποὺ παρομοιάζονται μὲ τὸ μέρος τοῦ χωραφιοῦ τὸ γεμάτο σπό­ρους καὶ ρίζες ἀπὸ ἀγκάθια εἶναι ὅσοι ἀκοῦν στὴν ἀρχὴ μὲ κάποια προθυ­μία καὶ εὐχαρίστηση τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ ἀρχίζουν νὰ ζητοῦν τὴ ζωὴ τῆς πίστεως, ἀλλὰ στὴ συνέχεια πνίγονται ἀπὸ τὶς πολλὲς καὶ ἀγωνιώδεις φροντίδες γιὰ τὰ πλούτη καὶ τὶς ἁμαρτωλὲς ἀπολαύσεις ποὺ φέρνει ὁ πλοῦτος, καὶ τελικὰ δὲν φέρνουν πνευματικὸ καρπό. (Δὲν μποροῦν δηλαδὴ νὰ δουλεύουν σὲ δύο κυρίους, καὶ στὸ Θεὸ καὶ στὸ μαμμωνᾶ).

Τέλος, ἐκεῖνοι ποὺ παρομοιάζονται μὲ καλὸ χωράφι εἶναι οἱ καλοδιά­θετοι ἄνθρωποι, ποὺ μὲ καλὴ καὶ ἀγαθὴ διάθεση ἀκοῦν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, τὸν κρατοῦν στὴ μνήμη τους καὶ φέρνουν πλούσιο πνευματικὸ καρπό, ζώντας μὲ ἐπιμονὴ καὶ ἐμπιστοσύνη στὸ Θεὸ κατὰ τὶς δοκιμασίες καὶ θλί­ψεις τῆς παρούσης ζωῆς, ἀλλὰ καὶ μὲ ἀγαθὴ προσδοκία στὴ χαρὰ τῆς αἰωνίου ζωῆς.

Ἕνα σχόλιο. Μία καλὴ καὶ ἀγαθὴ ἀκροάτρια τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ἦταν ἡ Μαρία ἡ ἀδερφὴ τοῦ Λαζάρου καὶ τῆς Μάρθας, ποὺ ἄκουγε μὲ μεγάλη δίψα τὰ λόγια του Κυρίου, καὶ ὁ Κύριος τὴν ἐπῄνεσε λέγοντας ὅτι διάλεξε τὴν καλή, τὴν πνευματικὴ μερίδα, σὲ σχέση μὲ τὴν ἀδερφή της, ποὺ ἀσχο­λήθηκε μὲ τὶς πολλὲς καὶ καλὲς μερίδες τοῦ φαγητοῦ. Καὶ ἡ ἐπιλογὴ τῆς Μάρθας βεβαίως ἦταν καλή, διότι εἶχε σχέση μὲ τὴν πρόσχαρη φιλοξενία καὶ περιποίηση τῶν φιλοξενουμένων, ἀλλὰ τῆς Μαρίας ἦταν καλύτερη.

Μακάρι νὰ διεγείρει ὁ Θεὸς καὶ σ’ ἐμᾶς καὶ σ’ ὅλους τὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὴν καλὴ διάθεση, ὥστε νὰ γίνουμε σὰν τὴ Μαρία, τοὺς ἀποστόλους, καὶ τοὺς ἁγίους τῆς ἐκκλησίας, τῶν ὁποίων τιμοῦμε σήμερα τὴ μνήμη, νὰ γίνουμε δηλαδὴ ὄχι ἁπλῶς ἀκροαταί, ἀλλὰ καὶ ποιηταὶ τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.

Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης

(δημοσίευσις· ὀκτώβριος 2011)