Θέματα ὁμιλητικῆς Λόγοι εἰς ἑόρτια εὐαγγελικὰ ἀναγνώσματα μέγα σάββατον, «῾Η ἀνάστασις τοῦ ᾿Ιησοῦ» (εὐαγγέλιον)
Ἡ ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ*
Μέγα Σάββατο, Μθ 28,1-20 (στ. 1-10)
Λίγες ὧρες πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάσταση τὰ μηνύματα εἶναι καθαρὰ ἀναστάσιμα. Τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας αὐτῆς ἀναφέρεται στὴν ἐμφάνιση τοῦ ἀναστάντος στὶς μυροφόρες γυναῖκες. Ἂς τὸ παρακολουθήσουμε.
1. Τὴ νύχτα τὴν μετὰ τὸ σάββατο πρὸς τὰ ξημερώματα τῆς πρώτης ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος ἦρθαν ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ ἡ ἄλλη Μαρία νὰ δοῦν τὸν τάφο.
2-3. Καὶ νά ἔγινε ἕνας μεγάλος σεισμός, διότι ἄγγελος Κυρίου ποὺ κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ἦρθε καὶ παραμέρισε τὴν πέτρα ἀπὸ τὴν πόρτα τοῦ τάφου, καὶ καθόταν πάνω της. Τὸ πρόσωπό του ἦταν σὰν ἀστραπὴ καὶ τὰ ροῦχα του κάτασπρα σὰν χιόνι. Τὸν ἔστειλε ὁ ἀναστημένος, γιὰ νὰ δώσει τὶς ὑπεύθυνες πληροφορίες γιὰ τὴν ἀπουσία τοῦ σώματός του ἀπὸ τὸν τάφο. Τίποτε τυχαῖο.
4-7. Ἀπὸ τὸ φόβο ποὺ προκάλεσε ὁ ἄγγελος ταράχτηκαν οἱ φύλακες καὶ ἔγιναν σὰν νεκροί. Μίλησε δὲ ὁ ἄγγελος στὶς γυναῖκες καὶ εἶπε· Μὴ φοβᾶστε ἐσεῖς, διότι ξέρω ὅτι ζητᾶτε τὸν Ἰησοῦ ποὺ σταυρώθηκε. Δὲν εἶναι ἐδῶ· διότι ἀναστήθηκε ὅπως εἶπε· ἐλᾶτε νὰ δεῖτε τὸν τόπο ὅπου βρισκόταν τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου. Καὶ ἀφοῦ πᾶτε γρήγορα πεῖτε στοὺς μαθητάς του ὅτι ἀναστήθηκε ἀπὸ τοὺς νεκρούς, καὶ τώρα θὰ πάει νωρίτερα ἀπὸ σᾶς στὴ Γαλιλαία· ἐκεῖ θὰ τὸν δεῖτε.
8. Καὶ βγῆκαν γρήγορα ἀπὸ τὸν τάφο μὲ μεγάλο φόβο καὶ χαρὰ καὶ ἔτρεξαν ν’ ἀναγγείλουν στοὺς μαθητάς του.
9. Καὶ καθὼς πήγαιναν ν’ ἀναγγείλουν στοὺς μαθητς του, νά τος ὁ Ἰησοῦς τὶς συνάντησε καὶ λέει·
–Χαίρετε.
Ἐκεῖνες πλησίασαν καὶ κράτησαν τὰ πόδια του καὶ τὸν προσκύνησαν.
10. Τότε τοὺς λέει ὁ Ἰησοῦς· Μὴ φοβᾶστε· πηγαίνετε καὶ ἀναγγείλατε στοὺς ἀδερφούς μου νὰ πᾶνε στὴ Γαλιλαία. Καὶ ἐκεῖ θὰ μὲ δοῦν.
Σκέψεις.
1. Ὁ Ἰησοῦς ἀναστήθηκε σὰν ἄρχισε νὰ σκάζει τὸ πρωϊνὸ φῶς τῆς κυριακῆς, τὰ πρῶτα χαράματα. Ἡ ἀκριβὴς ὥρα δὲν εἶναι γνωστή· πάντως ἀρκετὰ πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ τοῦ ἡλίου. Ἔμεινε μέσα στὸν τάφο τρεῖς μέρες, ἀλλ’ ὄχι ὁλόκληρες. Τρεῖς ὧρες περίπου τῆς παρασκευῆς, τὸ σάββατο ὁλόκληρο, καὶ 10-11 ὧρες περίπου τῆς κυριακῆς.
Ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ πρὶν νὰ γνωρίσει τὸν Ἰησοῦ ἦταν δαιμονισμένη. Εἶχε ἑφτὰ δαιμόνια. Τὴν ἀπάλλαξε ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἀπὸ τότε δὲν ἔπαυσε νὰ τὸν ἀκολουθεῖ καὶ νὰ διακονεῖ μαζὶ καὶ μὲ τὶς ἄλλες γυναῖκες. Δὲν ἦταν ἔγγαμη· οὔτε πόρνη, ὅπως λένε οἱ ἀσεβεῖς παπικοί. Πρὶν νὰ γνωρίσει τὸν Ἰησοῦ, ὡς δαιμονισμένη δὲν παντρεύτηκε· καὶ ἦταν πιὰ μεγάλη. Μετὰ τὴν ἀπαλλαγή της ἀπὸ τὰ δαιμόνια δὲν σκέφτηκε νὰ παντρευτεῖ· εἶχε ἀφοσιωθεῖ στὴ διακονία. Στὴν ἡλικία ἦταν μεγαλύτερη ἀπὸ τὴ μητέρα τοῦ Κυρίου. Ἡ ἐμφάνιση αὐτὴ γιὰ τὴ Μαρία ἦταν ἡ δεύτερη. Ἡ πρώτη ἱστορεῖται ἀπὸ τὸν εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη (20,11-17).
Ἡ ἄλλη Μαρία εἶναι συννυφάδα τῆς μητέρας τοῦ Κυρίου καὶ θεία τοῦ Ἰησοῦ, γυναίκα τοῦ Κλωπᾶ. Στὸν τάφο μαζὶ μ’ αὐτὲς τὶς δύο ἦταν καὶ ἄλλες ποὺ δὲν ἀναφέρονται ὀνομαστικῶς.
Οἱ γυναῖκες ἦρθαν στὸν τάφο κρατώντας στὰ χέρια τοὺς ἀρώματα, γιὰ ν’ ἀλείψουν τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ, κατὰ τὴν τότε συνήθεια, ὥστε νὰ μὴν ἐκπέμπει δυσάρεστη ὀσμή. Καμμία ὑποψία γιὰ ἀνάσταση! Περίμεναν νὰ τὸν δοῦν νεκρὸ καὶ σηπόμενο. Πλήρης λησμοσύνη τῶν λόγων του, ὅτι τὴν τρίτη ἡμέρα θ’ ἀναστηθεῖ. Ἦταν καὶ αὐτὲς «ἄπιστες» ὅσο καὶ ὁ Θωμᾶς καὶ οἱ ἄλλοι μαθηταί, ποὺ δὲν πίστευαν στὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, πρὶν νὰ τὸν δοῦν ἀναστημένο.
2-3. Ἀφοῦ οἱ γυναῖκες ἔτρεφαν τόσο ἁγνὰ αἰσθήματα γιὰ τὸν Ἰησοῦ, ἐκεῖνος τὶς ἀξιώνει ν’ ἀκούσουν πρῶτες τὴν εἴδηση τῆς ἀναστάσεως, ἀλλὰ καὶ πρῶτες νὰ τὸν δοῦν ἀναστημένο. Ὁ σεισμὸς προκλήθηκε, γιὰ νὰ πέσει ἡ πλάκα. Ὁ ἄγγελος κάθισε πάνω σ’ αὐτήν, γιὰ νὰ μὴν μπορεῖ νὰ τὴν ξαναβάλει ἄλλος στὸ μνῆμα. Οἱ στρατιῶτες λιποθύμησαν ἀπὸ τὸ φόβο, κι ὅταν συνῆρθαν, ἔφυγαν. Ὁ Ἰησοῦς λοιπὸν βγῆκε ἀπὸ τὸν τάφο νωρίτερα, πρὶν νὰ κατεβεῖ ὁ ἄγγελος, ἀοράτως καὶ ἀθορύβως, ἐνῷ οἱ φύλακες στρατιῶτες ἀγρυπνοῦσαν ἀπ’ ἔξω φυλάγοντας τάφο ἄδειο κλειστὸ καὶ σφραγισμένο. Τὸ ἀναστημένο σῶμα δὲν χρειάζεται πόρτα ἢ ἄνοιγμα, γιὰ νὰ βγεῖ ἀπὸ τὸν τάφο.
4-7. Ὡς ἐπιχείρημα τῆς ἀναστάσεως τοῦ σώματος τοῦ Κυρίου ὁ ἄγγελος προβάλλει τὸν τόπο, ὅπου ἔκειτο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ. Ἀλλὰ καὶ τὰ ἀντικείμενα, ὅπως τὰ ὀθόνια καὶ τὸ σουδάριο, ποὺ κείτονταν στὸ δάπεδο τοῦ τάφου μὲ τάξη καὶ στὴ θέση τους. Αὐτὰ ἐπικαλεῖται, γιὰ νὰ πείσει τὶς γυναῖκες ὅτι ἀναστήθηκε. Τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ λοιπὸν δὲν ἐκλάπη. Οἱ κλέφτες δὲν θὰ εἶχαν τὸ χρόνο οὔτε τὴν ψυχικὴ ἠρεμία νὰ ξετυλίξουν τὰ ὀθόνια ποὺ εἶχαν γίνει κροῦστα, καθὼς ἦταν κολλημένα στὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ μὲ κολλώδεις ἀρωματικὲς οὐσίες. Ἂν τὸ ἔκλεβαν, θὰ τὸ σήκωναν μαζὶ μὲ τὰ ὀθόνια μὲ βιασύνη. Μία τρίχα στὸν τόπο τοῦ ἐγκλήματος ὁδηγεῖ σήμερα τὴν ἀστυνομία στὴν ἀνακάλυψη τοῦ ἐγκλήματος, καὶ τόσα πειστήρια τοῦ τάφου δὲν εἶναι ἀρκετά, γιὰ ν’ ἀποδειχθεῖ ἡ ἀνάσταση;
9. Ἡ προσκύνηση τοῦ ἀναστάντος εἶναι ἐνδεικτικὴ τοῦ σεβασμοῦ ποὺ αἰσθάνονται οἱ γυναῖκες πρὸς τὸ πρόσωπό του, ἰδιαίτερα ὅμως τώρα ποὺ τὸν ἔβλεπαν νικητὴ τοῦ θανάτου. Οἱ μυροφόρες μόλις τὸν ἀντίκρισαν, σὰν ἀστραπὴ θυμήθηκαν τὰ λόγια του ὅτι θ’ ἀναστηθεῖ, σὰν ἀστραπὴ ἐξαφανίστηκαν τὰ σύννεφα τῆς λύπης, σὰν ἀστραπὴ πλημμύρισε ἡ καρδιά τους ἀπὸ αἰσθήματα χαρᾶς. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἔνιωσαν μὲ τὴν προσκύνηση καὶ τὸ κράτημα τῶν ποδιῶν του. Ἐκεῖνος ἐπέτρεψε νὰ τοῦ πιάσουν τὰ πόδια, γιὰ νὰ πληροφορηθοῦν καὶ μὲ τὴν αἴσθηση τῆς ἁφῆς (κοντὰ στὴν αἴσθηση τῆς ὁράσεως καὶ τῆς ἀκοῆς) ὅτι δὲν εἶναι φάντασμα.
10. Τὰ λόγια τῶν γυναικῶν οἱ μαθηταὶ δὲν τὰ πίστεψαν. Ἦταν τόσο φοβισμένοι ἀπὸ τὸ θάνατο τοῦ Ἰησοῦ, ὥστε κλείστηκαν σ’ ἕνα δωμάτιο καὶ ἀπομονώθηκαν. Κομμάτια ἔγιναν οἱ ἐλπίδες τους, ποὺ ἔτρεφαν γιὰ τὸν διδάσκαλό τους, καὶ δὲν τολμοῦσαν νὰ βγοῦν ἔξω, γιὰ νὰ μὴν τοὺς εἰρωνεύονται οἱ ἄνθρωποι. Καμμιὰ σκέψη γιὰ ἀνάσταση· οὔτε φευγαλέα. Καμμιὰ ἀνάμνηση τῶν διαβεβαιώσεων τοῦ Κυρίου ὅτι θὰ σταυρωθεῖ καὶ μετὰ ἀπὸ τρεῖς μέρες θ’ ἀναστηθεῖ.
Συνήθως οἱ ἄπιστοι κατηγοροῦν τοὺς μαθητὰς γιὰ εὐπιστία καὶ φαντασίωση. Ἐδῶ ὅμως βλέπουμε τὸ ἀντίθετο· βουνὸ δυσπιστίας. Ἀνοησίες χαρακτήρισαν τὸ μήνυμα τῶν γυναικῶν. Τόσο πολὺ δὲν πίστευαν στὴν εἴδηση, ὥστε δὲν ἔδωσαν καμμιὰ σημασία στὴ συνάντηση ποὺ τοὺς ἔκλεισε στὴ Γαλιλαία. Ἀπελπισμένοι σκέφτονταν πολὺ ἀνθρώπινα καὶ ὀρθολογικά.
Τὴ μεγάλη σημασία τῆς ἀναστάσεως διατυπώνει θαυμάσια ὁ Ἰωάννης χρυσόστομος. Ἀναστήθηκε, λέει, ὁ Κύριος καὶ μαζί του συνανέστησε καὶ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Ἁμάρτησε ὁ Ἀδὰμ καὶ πέθανε· δὲν ἁμάρτησε ὁ Ἰησοῦς καὶ πέθανε. Καινούργιο καὶ παράδοξο πρᾶγμα αὐτό. Ὁ Ἀδὰμ ἁμάρτησε καὶ πέθανε, ὁ Χριστὸς δὲν ἁμάρτησε καὶ πέθανε. Γιατί; Γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ξεφύγει τὸ πιάσιμο τοῦ θανάτου ὁ Ἀδὰμ ποὺ ἁμάρτησε καὶ πέθανε. Τὸ ἴδιο γίνεται καὶ μὲ τὰ χρήματα. Κάποιος χρωστάει, καὶ ἐπειδὴ δὲν ἔχει νὰ πληρώσει, μπαίνει στὴ φυλακή. Ἕνας ἄλλος δὲν χρωστάει, ἀλλ’ ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ πληρώσει, πληρώνει καὶ ἀποφυλακίζει τὸν ἔνοχο. Τὸ ἴδιο ἔγινε καὶ στὴν περίπτωση τοῦ Ἀδάμ· κατεχόταν ἀπὸ τὸ διάβολο, ἀλλὰ δὲν εἶχε νὰ πληρώσει τὸ χρέος. Δὲν χρωστοῦσε ὁ Χριστὸς οὔτε κατεχόταν ἀπὸ τὸ διάβολο, ἀλλὰ μποροῦσε νὰ πληρώσει τὸ χρέος. Ἦρθε, πλήρωσε, ὄχι λεφτὰ ἀλλὰ θάνατο, ὑπὲρ τοῦ Ἀδὰμ ποὺ κατεχόταν ἀπὸ τὸ διάβολο, γιὰ νὰ τὸν ἐλευθερώσει.
Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης
* Τὰ θέματα τῆς περικοπῆς (Μθ 28,1-20) εἶναι τρία· α) ἡ ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ (στ. 1-10, β) ἡ δωροδοκία τῶν φρουρῶν τοῦ τάφου (στ. 11-15), καὶ γ) ἡ ἐμφάνιση τοῦ ἀναστάντος στὸ ὅρος τῆς Γαλιλαίας (στ. 16-20). Ἐδῶ εἴδαμε τὸ πρῶτο θέμα.
(δημοσίευσι 1/5/2013)