συμβολή

«Ζοὺμ στὸ ἐπιθανάτιο σόου ἑνὸς ἄστρου»

Μία νέα ἐντυπωσιακὴ φωτογραφία ἀπὸ τὸ νεφέλωμα τῆς Ἕλικος ἔδωσε στὴν δημοσιότητα ἡ NASA. ἡ φωτογραφία ἀποτελεῖ στὴν πραγματικότητα μία σύνθεση εἰκόνων ποὺ ἔχουν καταγράψει ἀπὸ τὸ νεφέλωμα τὰ διαστη­μικὰ τηλεσκόπια Spitzer καὶ GALEX. οἱ νέες εἰκόνες ἀναμένεται νὰ προσφέρουν καινούργια στοιχεῖα γιὰ τὸ νεφέλωμα, ποὺ ἀνήκει στὴν κατηγορία τῶν «πλανητικῶν νεφελωμάτων». τὸ νεφέλωμα  τῆς Ἕλικος βρίσκεται στὸν ἀστερισμὸ τοῦ Ὑδροχόου, ἀπέχει περίπου 700 ἔτη φωτὸς ἀπὸ τὴν γῆ καὶ εἶναι τὸ λαμπρότερο πλανητικὸ νεφέλωμα στὸν γήινο οὐρανό.

Στὸ τέλος τῆς ζωῆς τοῦ ἄστρου, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς φάσης τοῦ «ἐρυθροῦ γίγαντος», τὰ ἐξώτερα στρώματά του ἀπομακρύνονται μέσῳ παλμικῶν ταλαντώσεων καὶ ἰσχυροῦ ἀστρικοῦ ἀνέμου. χωρὶς αὐτὰ τὰ ἀδιαφανῆ στρώματα, ὁ καυτὸς φωτεινὸς πυρήνας* ἐκπέμπει ὑπεριώδη ἀκτινοβολία, ποὺ ἰονίζει τὰ ἀποβεβλημένα ἐξωτερικὰ στρώματα τοῦ ἀστέρα. αὐτὸ τὸ ἰονισμένο κέλυφος ἀερίων ἀκτινοβολεῖ σὰν πλανητικὸ νεφέλωμα. τὰ πλανητικὰ νεφελώματα μπορεῖ νὰ παίζουν ἕνα κρίσιμο ρόλο στὴ χημικὴ ἐξέλιξη ἑνὸς γαλαξία. σὲ μακρινότερους γαλαξίες τὰ πλανητικὰ νεφελώματα μπορεῖ νὰ εἶναι τὰ μόνα ἀντικείμενα ποὺ μποροῦν νὰ ἀναλυθοῦν, γιὰ νὰ ἀποφέρουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικὰ μὲ τὶς χημικὲς πυκνότητες.

Βῆμα Science

Newsroom ΔΟΛ

Δημοσίευση: 05 Ὀκτ. 2012, 17:22

http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231216300

Σχόλιον «Συμβολῆς»

 * ῾Ο πυρῆνας τῶν ἐρυθρῶν ἀστέρων δὲν εἶναι καυτὸς οὔτε φωτεινός, τοὐλάχιστον μὲ τὴν ἔννοια ποὺ λέγονται αὐτὲς οἱ λέξεις γιὰ τοὺς κανονι­κοὺς ἀστέρες-ἡλίους. μετὰ τὴν ἔκρηξι ἑνὸς ἀστέρος-ἡλίου (ὡς «ὑπερκαι­νοφανοῦς») ὁ σκληρὸς πυρῆνας του, ἀποτελούμενος ἐξ ὑπατομικῆς ὕλης, διαμέτρου 10 - 30 χιλιομέτρων, παραμένει μέσα στὸ δημιουργούμενο «σύννεφο» τῆς ἐκρήξεως, ἔχει μεγάλο βάρος (μᾶζα), πολὺ ἰσχυρὴ βαρυτικὴ ἕλξι, πολὺ ἰσχυρὸ μαγνητικὸ πεδίο, ἀκτινοβολεῖ διάφορες ἀκτινοβολίες, καὶ πάλλεται, ἀλλὰ δὲν εἶναι πολὺ θερμὸς οὔτε φωτεινός, διότι δὲν ὑπάρχουν πλέον ὑδρογόνο (H) καὶ ἥλιον (He). λόγῳ τῆς πολὺ μεγάλης βαρυτικῆς ἕλξεώς του ὁ πυρῆνας αὐτὸς περιμαζεύει τὴν ἀδέσποτη ὕλη (τὸ νέφος ἢ «νεφέλωμα») ποὺ δημιουργήθηκε ἀπὸ τὴν καταστρεπτικὴ ἔκρηξι τοῦ ὑπερκαινοφανοῦς· ἡ περισυλλογὴ γίνεται σὲ μία πολὺ μεγάλη ἀκτῖνα, ἴσως μιᾶς ἀστρονομικῆς μονάδος (1 AU). τὰ ὑλικὰ ποὺ συγκεντρώνονται δημι­ουργοῦν ἕναν νέο ἀστέρα, μία κρύα σφαῖρα διαστημικῶν μπάζων ποὺ συνεχῶς μεγαλώνει. ὁ ἀστέρας αὐτὸς δὲν εἶναι ἀέριος καὶ βράζων ἥλιος ὅπως πρῶτα, ἀλλὰ ἕνας σφαιρικὸς ὄγκος, ἐνδεχομένως στερεὸς ἢ ῥευστός, θερμὸς λόγῳ πιέσεως, καὶ ὄχι λόγῳ συντήξεως ἢ καταγωγῆς, ὄχι θερμό­τερος ἀπὸ τοὺς βαθμοὺς τήξεως τῶν μετάλλων. εἶναι ἕνα σφαιρικὸ πυρακτωμένο ἢ καὶ τηγμένο «σιδερικό». ἡ πρώην ἀστρικὴ θερμοκρασία μὲ τὸ λευκὸ φῶς δὲν ἐπανέρχεται σ᾿ αὐτοὺς τοὺς πυρακτωμένους γίγαντες, ἀλλὰ εἶναι πυρακτωμένοι ψευδοήλιοι. αὐτοὶ εἶναι οἱ ἐρυθροὶ νᾶνοι, οἱ ἐρυθροὶ ἀστέρες, καὶ οἱ ἐρυθροὶ γίγαντες. (Κωνσταντίνου Σιαμάκη, «῾Ο οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ», Θεσσαλονίκη 2011, σ. 186-187.)