Ὑπαπαντή (παλαιὸν ἡμερολόγιον)

[MTheodorakis]

Γιὰ τὶς ἐκκλησίες ποὺ ἀκολουθοῦν τὸ παλαιὸ ἡμερολόγιο ἡ ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς κυμαίνεται ἀπὸ τῆς Κυριακῆς τοῦ τελώνου καὶ φαρισαίου μέχρι τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας. Στὴν περίπτωση ποὺ συμπέσει τὴν Καθαρὰ Δευτέρα, δὲν μετατίθεται. Ἡ προσαγωγὴ τοῦ βρέφους κατὰ τὴν τεσσαρακοστὴ μέρα ἀπὸ τὴν γέννησή του ἀποτελεῖ συστατικὸ στοιχεῖο τῆς ἑορτῆς, ποὺ ὀφείλει νὰ παραμένει ἀναλοίωτο. Βλ. καὶ τὴν πράξη τοῦ πατριαρχείου Ἱεροσολύμων στό http://www.jp-newsgate.net/gr/2010/02/15/978/

[Dionysios]

Γιὰ τὶς ἐκκλησίες ποὺ ἀκολουθοῦν τὸ παλαιὸ ἡμερολόγιο ἡ ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς κυμαίνεται ἀπὸ τῆς Κυριακῆς τοῦ τελώνου καὶ φαρισαίου μέχρι τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας. Στὴν περίπτωση ποὺ συμπέσει τὴν Καθαρὰ Δευτέρα, δὲν μετατίθεται. Ἡ προσαγωγὴ τοῦ βρέφους κατὰ τὴν τεσσαρακοστὴ μέρα ἀπὸ τὴν γέννησή του ἀποτελεῖ συστατικὸ στοιχεῖο τῆς ἑορτῆς, ποὺ ὀφείλει νὰ παραμένει ἀναλοίωτο. Βλ. καὶ τὴν πράξη τοῦ πατριαρχείου ᾿Ιεροσολύμων στό http://www.jp-newsgate.net/gr/2010/02/15/978/

Πολὺ ὡραία ἡ ἐπισήμανσίς σου, Μανόλη. μεταφέρω καὶ ἐδῶ τὴν πληροφόρησι ἐκ τοῦ πατριαρχείου ᾿Ιεροσολύμων, διότι ἀργότερα μπορεῖ νὰ μὴν ἀνευρίσκεται στὸ διαδίκτυο (δὲν ξέρω ἂν διατηροῦν ἀρχεῖο εἰδήσεων).

Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
15/02/2010
Στην κατηγορία : Λειτουργικὴ ζωὴ — @ 14:35


Ἡ ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑωρτάσθη εἰς τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων εἰς τήν Ἱεράν Μονήν τῆς Παναγίας τῆς Σεϊδανάγιας («Δεσποίνης Ἡμῶν»), τήν Δευτέραν, 2αν /15ην Φεβρουαρίου 2010.

Ἡ Μονή αὐτή εἶναι μία τῶν εἴκοσι Μονῶν τοῦ Πατριαρχείου ἐντός τῆς Παλαιᾶς Πόλεως τῶν Ἱεροσολύμων εἰς τήν Χριστιανικήν συνοικίαν, πολύ πλησίον τοῦ Πατριαρχείου, ἀπέναντι τοῦ τεμένους Χάνκε, ὅπου πάλαι ποτέ ἦτο τό Πατριαρχεῖον, συνορεύουσα δυτικῶς μέ τήν Ἱεράν Μονήν τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης καί βορείως μέ τήν Ἱεράν Μονήν τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου.

Ὁ ναός τῆς Μονῆς, εἰς τόν ὁποῖον καί φυλάσσεται ἱερά θαυματουργική εἰκών τῆς Θεοτόκου, εἶναι ἀφιερωμένος εἰς τήν Ὑπαπαντήν τοῦ Κυρίου καί διατηρεῖ ἀρχαιότατα ἀρχιτεκτονικά χριστιανικά στοιχεῖα. Βορείως τοῦ κυρίως ναοῦ ὑπάρχει παρεκκλήσιον ἀφιερωμένον εἰς τούς Ἁγίους Πάντας.

Εἰς τήν Μονήν διαβιοῦν περί τάς εἴκοσι μονάζουσαι, ἀπασχολούμεναι εἰς διαφόρους διακονίας εἰς τό Πατριαρχεῖον.
...............................................
Ἡ ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑωρτάσθη μέ πανηγυρικόν Ἑσπερινόν ἀφ’ ἑσπέρας, Κυριακήν τῆς Τυρινῆς, καί ὄρθρον καί κατανυκτικήν θ. Λειτουργίαν τήν πρωΐαν τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας, 2ας /15ης Φεβρουαρίου 2010, προεξάρχοντος τοῦ Γέροντος Ἀρχιγραμματέως Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, ὅστις καί ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον περί τοῦ δι’ ἡμᾶς σαρκί νηπιάσαντος καί τεσσαρακονθημέρου εἰς τόν Ναόν τοῦ Σολομῶντος ὑπό τοῦ Ἰωσήφ καί τῆς μητρός Αὐτοῦ προσενεχθέντος καί ὑπό Συμεών τοῦ Θεοδόχου εἰς τάς ἀγκάλας βασταχθέντος Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς τούς ἀθρόως προσελθόντας καί πληρώσαντας τόν Ναόν πιστούς.
.......................................................

῾Η πρᾶξις τῆς Σιωνίτιδος ἐκκλησίας ἔχει ἰδιαιτέραν σημασίαν, καθόσον ἐν ᾿Ιεροσολύμοις τὸ πρῶτον καθιερώθη καὶ διεμορφώθη ἡ ἑορτὴ τῆς ὑπαπαντῆς. τὸν 5ον αἰῶνα μαρτυρεῖται ἐν τῷ ῾Οδοιπορικῷ ἡ ἑορτὴ αὐτὴ καθιερωμένη μετὰ μεγάλης ἐπισημότητος καὶ ἀγομένη τὴν 40ὴν ἡμέραν μετὰ τὴν ἑορτὴν τῶν «ἐπιφανίων» (= χριστουγέννων).

[Dionysios]

᾿Απὸ τὸ τμῆμα ἐξωτερικῶν σχέσεων τῆς ῥωσικῆς ἐκκλησίας μεταφέρω ἐδῶ σχετικὸ ἄρθρο, ὅπου πληροφορούμαστε ὅτι κατὰ τὸ ῥωσικὸ τυπικὸ ἡ ἑορτὴ τῆς ὑπαπαντῆς μετετέθη ἐφέτος ἀπὸ τὶς 2 φεβρουαρίου (π.ἡ.), καθαρὰ δευτέρα, στὴν 1η τοῦ μηνός, κυριακὴ τῆς «τυρινῆς».

πηγὴ http://www.mospat.ru/gr/2010/02/14/news13217/

Μητροπολίτης Ιλαρίων: το να ζητήσουμε και να λάβουμε συγνώμη αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση, για να ξεκινήσουμε τον αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τον αγώνα της μετάνοιας

14.02.2010

Στις 14 Φεβρουαρίου του 2010, την Κυριακή της Τυρινής, ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων τέλεσε τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων θλιβομένων η χαρά» της Μόσχας.

Μετά το πέρας της Θείας Μυσταγωγίας ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίων κήρυξε τον θείο λόγο όπου, αφού υπενθύμισε στους πιστούς ότι φέτος η εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου (κατά το παλαιό ημερολόγιο) μεταφέρεται στην Κυριακή της Τυρινής, ανέφερε τα ακόλουθα:

«Την εορτή της Υπαπαντής ενθυμούμαστε το γεγονός, το οποίο πραγματοποιήθηκε σύντομα μετά τη Γέννηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, όταν η Παναγία Παρθένος και ο δίκαιος Ιωσήφ έφεραν το Θειο Βρέφος στο Ναό, όπου τους υποδέχθηκε ο δίκαιος Συμεών, ένας άνθρωπος ο οποίος πολλές δεκαετίες υπηρετούσε το Ναό και στον οποίο δόθηκε η υπόσχεση ότι δε θα πέθαινε πριν δει με τα μάτια του τον Σωτήρα Χριστό. Και ιδού, ο δίκαιος Συμεών πήρε στην αγκαλιά του το Βρέφος, απευθυνόμενος σε Αυτόν με τα λόγια, τα οποία διαβάζουμε στις εσπερινές μας προσευχές και τα οποία ακούμε στις ακολουθίες: «Nῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου…».

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ είπε χαρακτηριστικά: «Για έναν άνθρωπο, ο οποίος συναντήθηκε στη ζωή του με τον Σωτήρα, πραγματοποιήθηκε το νόημα της ζωής του, διότι όλη η παραμονή μας σε αυτό τον κόσμο είναι τίποτε άλλο παρά η αναμονή της συνάντησης με τον Κύριο. Αυτή η τελική συνάντηση θα γίνει ήδη όταν θα περάσουμε εκείνη τη γραμμή, η οποία μας χωρίζει από τα επέκεινα. Όμως σε αυτή τη ζωή ήδη ο Θεός μας προσφέρει την ευκαιρία να συναντιόμαστε μαζί Του μέσω της προσευχής και ιδιαίτερα μέσω της Μεταλήψεως των Αγίων του Χριστού Μυστηρίων. Διότι κάθε φορά όταν κοινωνούμε, δεχόμαστε μέσα μας τον Ίδιο τον Κύριο και Σωτήρα μας και με τα μάτια μας βλέπουμε τον Σωτήρα του κόσμου, όπως Τον έβλεπε ο δίκαιος Συμεών.

Κάθε φορά, καθώς εμείς οι κληρικοί μεταλαμβάνουμε στο ιερό των Αγίων του Χριστού Μυστηρίων και παίρνουμε στα χέρια μας το Σώμα του Χριστού, ενθυμούμαστε τα λόγια που ακούσαμε σήμερα στην ακολουθία: «Δεν με κρατά ο γέρων, αλλά Εγώ τον κρατώ». Όταν μεταλαμβάνουμε του Σώματος και του Αίματος του Χριστού επαναλαμβάνονται αυτά τα οποία ενθυμούμαστε την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου: δεν είμαστε εμείς οι οποίοι κρατάμε τον Κύριο μέσα μάς, αλλά Αυτός είναι που μας δέχεται μέσα στην Θεία ζωή Του, και Αυτός είναι που μας εισάγει στα ενδότερα βάθη της επικοινωνίας μαζί Του, ενώ εμείς γινόμαστε ένα μαζί Του και πνευματικά και σωματικά.

Αυτή είναι η Υπαπαντή, η οποία πραγματοποιείται στη ζωή του καθενός, αυτή είναι η συνάντηση, η οποία είναι προσιτή για μας, όταν ερχόμαστε στο Ναό».

Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα στην Θεία Κοινωνία μετέχουμε της αιώνιας ζωής, ενώ τα μάτια μας βλέπουν τον άλλο κόσμο, ο οποίος υπάρχει παράλληλα με το δικό μας, όπου αργά ή γρήγορα θα μεταβούμε όλοι για να συναντηθούμε με τον Χριστό και ο ένας με τον άλλο.

Ακόμα ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ αναφέρθηκε στη επικείμενη Μεγάλη Τεσσαρακοστή μέσω της οποίας θα οδηγηθούμε στην εορτή της Αγίας του Χριστού Αναστάσεως, όταν συναντήσουμε πρόσωπο με πρόσωπο τον Κύριο, τον Αναστάντα εκ των νεκρών και τον Καταπατήσαντα τον ανθρώπινο θάνατο με το δικό Του θάνατο.

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι χρόνος μετανοίας όταν η Εκκλησία μας καλεί να αναλογιστούμε το νόημα της ζωής, να αισθανθούμε την αναξιοπρέπεια μας, την ανεπάρκεια μας, την αδυναμία και την αμαρτωλότητα μας και να φέρουμε στον Θεό τους καρπούς αντάξιους της μετανοίας.

Η πορεία της Τεσσαρακοστής ξεκινάει την Κυριακή της Τυρινής, η οποία χαρακτηρίζεται λαϊκώς ως «Κυριακή της Συγχωρέσεως», όταν σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση πρέπει να ζητήσουμε και να λάβουμε συγνώμη ο ένας από τον άλλο, τα οποία αποτελούν την απαραίτητη προϋπόθεση για να ξεκινήσουμε τον αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τον αγώνα της μετανοίας.

Η μετάνοια σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα δεν πρέπει να είναι έτσι όπως ήταν η μετάνοια του Ιούδα, ο οποίος μεταμελήθηκε και όμως δεν έκανε τίποτε για να διορθώσει το σφάλμα του, δεν μετάνιωσε ενώπιον του Θεού, αλλά αφού συνειδητοποίησε την αμαρτία του, απελπίστηκε και αυτοκτόνησε.

Η Εκκλησία μας καλεί στην έμπρακτη μετάνοια, στη διόρθωση των σφαλμάτων μας, για να αλλάξουμε τη στάση της ζωής μας, τη στάση απέναντι στους πλησίον. Και μπορούμε μάλιστα να το κάνουμε αυτό, αφού ζητήσουμε συγνώμη από τους πλησίον μας, έκλεισε ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίων.

Την παραμονή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων ζήτησε συγνώμη από τους ενορίτες και τους κληρικούς του Ιερού Ναού «Πάντων θλιβομένων η χαρά», όπου είναι ο Προϊστάμενος.

Τέλος, αφού συνεχάρη τους κληρικούς και τους ενορίτες με την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου και την επικείμενη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ο Μητροπολίτης Ιλαρίων, ευχήθηκε σε όλους να διέλθουν την πορεία αυτή, με τη βοήθεια του Θεού, ανανεωμένοι και φωτισμένοι, άξιοι να συναντηθούν τον Αναστάντα Κύριο και Σωτήρα ημών Ιησού Χριστό.

Δὲν θυμοῦμαι νὰ ὑπάρχῃ μαρτυρία γιὰ μετάθεσι τῆς ὑπαπαντῆς σὲ ἀρχαῖα τυπικά. στὸ Τ.Α.Σ. ἡ ἑορτὴ εἶναι ἀμετάθετος. ὁ Μανόλης θὰ μπορῇ νὰ μᾶς ἐνημερώσῃ καλλίτερα.

[Maximos]

Ἐπικοινώνησα μέ τόν γνωστό μου αἰδεσιμολ. ἐφημέριο τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγίας Τριάδος ὁδ. Φιλελλήνων τῆς Ρωσικῆς Παροικίας, ὁ ὁποῖος χωρίς νά γνωρίζει αὐτό τό ρεπορτάζ πού δημοσιεύεται, μοῦ εἶπε ὅτι γνωρίζει μόνον τί ἔγινε στό Ἅγιον Ὄρος. Καί μοῦ εἶπε ὅτι αὐτό πού ξέρει εἶναι ὅτι ἡ Ρωσία τηρεῖ ὅ,τι τό Ἅγιον Ὄρος καί τά Ἱεροσόλυμα. Αὐτό πού συνέβη θά ἦταν ἔκτακτη ἀπόφαση. Τήν χαρακτηρίζει ὡς καινοτομία καί ὑποθετικά τήν ἐξηγεῖ, ὅτι τοῦτο θά ἔγινε, προκειμένου νά ἑορτάσουν μέ κατάλυση, ἀφοῦ τό τυπικό μόνον κατάλυση οἴνου ἐπιτρέπει (ἐδῶ παρενθετικά νά ποῦμε ὅτι τό ΤΜΕ καί τό ΤΓΡ προβλέπουν καί ἐλαίου).
Δέν θέλω νά γράψω περισσότερα ἀπ᾿ ὅσα ἐλέχθησαν, ἀλλά αὐτό πού μᾶς ἐνδιαφέρει εἶναι ὅτι δέν ὑπάρχει κάποιο ἄλλο τυπικό πού νά προέβλεπε αὐτή τήν μετάθεση. Μοῦ εἶπε ὅτι ἡ Ρωσία παρέλαβε τό τυπικό στό Κίεβο ἀπό κάποιον ἅγιο, πού δέν θυμᾶμαι, προερχόμενον ἀπό τήν Παλαιστίνη. Πιστεύει ὅτι οἱ μεγάλες Μονές καί Λαῦρες ἀποκλείεται νά ἐδέχθησαν αὐτή τήν καινοτομία καί σίγουρα θά ὑπῆρξαν ἀντιδράσεις.
Τό δικό μου σχόλιο εἶναι ὅτι, ἐκτός ἀπό τοῦ νά ἴσχυσε τό «τῇ κοιλίᾳ χαριζόμενοι» γιά τήν μετάθεση, ἀπό τήν ἄλλη ἐνδεχομένως νά ὑπῆρξε πρόβλεψη μήπως οἱ ἐν τῷ κόσμῳ καταλύσουν αὐτή τήν ἡμέρα αὐστηρῆς νηστείας, ὡς λαός ἀγνοῶν, καί γιά νά διαφυλάξουν τήν αὐστηρότητα τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας. Μέ γνώμονα ὅτι αὐτή ἡ περίπτωση δέν συνεβή ποτέ παλαιότερον στούς ἤδη ζῶντες καί δέν ξέρω πότε θά ξανασυμβεῖ, πῆραν αὐτή τήν τοπική ἀπόφαση, πού ἄν ἑορτάζετο τήν Καθαρά Δευτέρα θά ἦταν κάτι παράξενο γιά τόν λαό. Αὐτές εἶναι σκέψεις δικές μου βέβαια, γιατί δέν ξέρουμε καί τί ἀκριβῶς συνέβη καί σέ ποιά ὅρια καί σέ τί ἐπίπεδο. Μέχρι στιγμῆς στηριζόμεθα σ᾿ ἕνα εἰδησιογραφικό ρεπορτάζ. Πρέπει νά ὑπῆρχαν στό φόρουμ μέλη ἀπό Ρωσία (ἤ ἄν ὑπάρχουν) νά μᾶς πληροφορήσουν περισσότερο. Πῶς ἐπίσης θά μπορούσαμε νά μάθουμε τί ἔγινε σέ ἄλλες Ἐκκλησίες. Εἰδικά γιά τήν Σερβία δέν πιστεύω ὅτι θά ὑπῆρξε κάποια τέτοια καινοτόμος ἀπόφαση.

Καταλήγοντας, ἐπισημαίνω πάλιν, ὅτι αὐτό πού μᾶς ἐνδιέφερε, τό ἄν δηλαδή ὑπάρχει κάποιο ἄλλο τυπικό πού ἐμεῖς δέν ξέρουμε, φαίνεται ὅτι δέν ὑπάρχει, ἀλλά φαίνεται ὅτι πρόκειται γιά περιστασιακή ἀπόφαση.

[MTheodorakis]

Δὲν ἔχω συναντήσει μετάθεση τῆς ἑορτῆς, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν παρακάτω. Μεταξὺ τῶν ἐτῶν 534-602 μετετέθη ἡ ἑορτὴ ἀπὸ τὶς 14 Φεβρουαρίου (Χριστούγεννα 6 Ἰανουαρίου) στὶς 2 Φεβρουαρίου (Χριστούγεννα 25 Δεκεμβρίου· π. Στεφάνου Ἀλεξόπουλου Οἱ ἑορτὲς τῆς Περιτομῆς καὶ τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου στὸ Τὸ Χριστιανικὸν ἑορτολόγιον Πρακτικὰ η' πανελληνίου λειτουργικοῦ συμποσίου σσ. 514-515).

[Maximos]

Τελικά δέν ἦσαν κατατοπιστικές οἱ πληροφορίες πού μοῦ ἔδωσε ὁ πατήρ (βλ. προηγούμενο μήνυμά μου) καί μέ ὁδήγησαν σέ λανθασμένα συμπεράσματα. Πληροφορήθηκα ἀπό ἀλλοῦ ὅτι τό Τυπικό τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας προβλέπει αὐτή τήν μετάθεση σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση (γιά «νά μήν χαλάει τό τριήμερο», ὅπως μοῦ εἶπαν), τό ἴδιο δέ προβλέπει καί τό τῆς Σερβικῆς, ὅπου καί ἐκεῖ ἔγινε μετάθεση.

[Panagiotis]

Τα ονομαζόμενα "Τυπικά του Αγ. Σάββα" στην Σλαβονική και τις σύγχρονες σλαβικές γλώσσες οπωσδήποτε διαφέρουν. Το εν χρήσει τυπικό του Πατριαρχείου Μόσχας αναφέρει "Подобает ведати, аще случится праздник сретения господня в понедельник первыя недели поста: тогда службу праздника пети в неделю сыропустную по предписанному" (Δει ειδέναι, εάν τύχει η εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου τη δευτέρα της α' εβδομάδος των νηστειών: τότε η ακολουθία της εορτής ψάλλεται τη Κυριακή της Τυρινής ως προεγράφη). και το σκαναρισμένο κείμενο εδώ http://www.liturgy.ru/grafics/tipicon/p ... 463&cd=&k=

Το ίδιο γνωρίζω ότι συμβαίνει και στη Σερβία (τυπικόν έκδοσις 1920)- αν και εκεί η τιμή του λαοφιλούς Αγ. Τρύφωνος δημιούργησε τριβές.

Στην ΠΓΔΜ που δεν υπάρχει επίσημο τυπικό, στο Νότο τηρείται το Τυπικό Κωνσταντίνου στη Βουλγαρική του εκδοχή και στο Βορρά το ΤΑΣ στη Σερβική εκδοχή του.

[Dionysios]

Θὰ συμφωνήσω μὲ τὸν Μανόλη ὅτι εἶναι βασικὸ συστατικὸ στοιχεῖο τῆς ὑπαπαντῆς οἱ 40 ἡμέρες ἀπὸ τὰ χριστούγεννα. καὶ ἐφόσον οἱ ἀρχαιότερες μαρτυρίες τυπικῶν ποὺ ἔχομε σέβονται καὶ προβάλλουν αὐτὸ τὸ στοιχεῖο, ἡ ἑορτὴ πρέπει νὰ μένῃ ἀμετάθετος. δὲν εἶχαν πρόβλημα οἱ ἀρχαῖοι χριστιανοὶ νὰ καταλύσουν τὴν πρώτη ἡμέρα τῆς τεσσαρακοστῆς λόγῳ τῆς δεσποτοθεομητορικῆς ἑορτῆς. φαίνεται καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἡ ἀληθινὴ πνευματικότης των· δὲν ἔμεναν στοὺς τύπους ἀλλὰ ἔφταναν στὴν οὐσία ποὺ ὑπάρχει κάτω ἀπὸ τοὺς τύπους.

῾Ο ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε· «μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος πενθεῖν, ἐφ᾿ ὅσον χρόνον μετ᾿ αὐτῶν ἐστιν ὁ νυμφίος; ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι, ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσι» (Μτθ 9,15). μετὰ τὴν αὐθημερὸν ἀπόδοσι τῆς ὑπαπαντῆς, ἀπὸ τὴν καθαρὰ τρίτη, τότε νηστεύομεν. κατὰ τὴν κυριώνυμο ἔχομε ἐλαφρὰ κατάλυσι οἴνου καὶ ἐλαίου· ἐνῷ σὲ ἄλλη περίπτωσι θὰ εἴχαμε κατάλυσι ἰχθύος. νομίζω ὅτι οἱ διατάξεις τοῦ ἀρχαίου τυπικοῦ εἶναι σοφὲς καὶ ἀξιοσέβαστες.

Τί εἶναι σημαντικώτερο; ὁ τύπος τῆς νηστείας ἢ ἡ οὐσία (θεολογία) τῆς ἑορτῆς; οἱ ὁμόδοξοι ἀδελφοὶ ῾Ρῶσοι ἐπέλεξαν τὸν τύπο τῆς νηστείας. αὐτὸ τολμῶ νὰ τὸ χαρακτηρίσω ὡς ὑπερβολή τους. ἡ νηστεία εἶναι μέσο, ὅπλο, καὶ ὄχι αὐτοσκοπός. θεωρῶ ὅτι ἡ ζῶσα πρᾶξι τοῦ πατριαρχείου ᾿Ιεροσολύμων διασῴζει τὴν ὀρθὴ τυπικὴ διάταξι.

[Maximos]

Στή νέα ἔκδοση τοῦ ΤΑΣ ὑπό Δοσιθέου Τατάρνης διαβάζω στήν σ. 241, ὑποσ. 12 ὅτι «κατὰ τὸ Ἰουλιανόν ἡμερολόγιον δύναται ἵνα φθάσῃ ἡ ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς καὶ ἕως τῆς Καθαρᾶς Τρίτης». Προφανῶς αὐτό εἶναι σφάλμα. Ἀλλά πῶς ἐξηγεῖται ὅτι ὄντως στήν διάταξη (σ. 234 β΄στ.) «Εἰ δὲ φθάσει ἐν Τεσσαρακοστῇ» προβλέπεται τήν παραμονή «θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων»; Ποιά εἶναι αὐτή ἡ παραμονή πού δέν εἶναι ἡ Κυριακή τῆς Τυρινῆς; Καί πῶς ὁ π. Δοσίθεος στήν ὐποσημ. 13 τῆς σ. 242 γράφει ὅτι «Ἐνταῦθα πρόκειται περὶ τῆς ἐσχάτης τῶν περιπτώσεων»;

Καί κάτι ἄλλο πού βλέπουμε καί στίς περιπτώσεις τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Στήν θ. λειτουργία τοῦ ἱ. Χρυσοστόμου τῆς κυρίας ἡμέρας («ἐν Τεσσαρακοστῇ») ἡ ὁποία τελεῖται μέ τόν ἑσπερινό, συναπτομένων καί τῶν τῆς ἡμέρας ἐκ τοῦ Τριῳδίου, μετά τά ἀναγνώσματα προβλέπεται καί τό «Κατευθυνθήτω» —ὅπως στήν Προηγιασμένη— καί μετά ἡ «συναπτή τοῦ Τρισαγίου».

[MTheodorakis]

Ἡ διάταξη τῆς προηγιασμένης τῆς παραμονῆς τῆς Ὑπαπαντῆς ὑπάρχει στὰ χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ' αἰ., Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ., 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ., Λειμῶνος 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429, εἶναι ὅμως λάθος ἐκ παραδρομῆς-συγχύσεως μὲ τὶς διατάξεις τῶν ἑορτῶν τῆς α' καὶ β' εὑρέσεως τῆς κεφαλῆς τοῦ Προδρόμου, τῶν ἁγίων μ' μαρτύρων καὶ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ.

Τὸ «Κατευθυνθήτω...» μαρτυρεῖται στὰ προηγούμενα χφφ. καὶ στὰ Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ., 1096 ΤΑΣ ιβ' αἰ., 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 καὶ Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. Μαρτυρεῖται ἐπίσης καὶ στὴν ἑσπερινὴ τελεία λειτουργία τῆς Ὑπαπαντῆς κατὰ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα (ΤΑΣ κεφ. κ'). «Τὸ ''Φῶς Χριστοῦ...» καὶ τό ''Κατευθυνθήτω...'' εἶναι πολὺ πιθανὸν ὅτι προέρχονται ἀπὸ μιὰ παμπάλαια λειτουργικὴ παράδοση καὶ ὑπῆρχαν μαζὶ σὲ ἕνα τύπο παλαιοῦ λυχνικοῦ, ποὺ δὲν σώθηκε παρὰ μόνο μερικῶς στὴν Προηγιασμένη» (Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 3 σ. 108-109).