Λειτουργία μεγάλου Βασιλείου

[dkalpakidis]

κ. Ανατολικιώτη και υπόλοιποι φίλοι της Συμβολής.
Με αφορμή το "λάθος" αυτό των Διπτύχων επιτρέψτε μου κάποιες σκέψεις- απορίες μου:

1) Μπορείτε να μας ενημερώσετε σχετικά με την διαμόρφωση του σημερινού "τυπικού" που "απαιτεί" την 10κις τέλεση της Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου όλο το εκκλησιαστικό έτος;

2) δεν θα ήταν πιο ωφέλιμο ίσως, να υπάρξει ένα πιο "παγιωμένο" τυπικό για τις δύο αυτές Δεσποτικές εορτές;
Δηλαδή να τελείται πάντοτε η του Μεγάλου Βασιλείου την κυριώνυμο ημέρα!

3) εάν δεν τελεσθεί η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου την παραμονή (υπάρχουν χωριά που δεν έχουν αυτήν την πολυτέλεια!)
γίνεται να τελεσθεί η του Μεγάλου Βασιλείου την επόμενη ημέρα;

4) αντίστοιχα δε θα μπορούσε η Εσπερινή Θεία Λειτουργία να είχε την συντομότερη αναφορά του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Η τέλεση της μιας ακολουθίας συναπτά στην άλλη και η μετάθεση της Θείας Λειτουργίας το πρωί (στην πράξη) δημιουργεί χρονική πίεση!

5) ακόμη μήπως θα ήταν καλύτερο να τελείται η Θεία Λειτουργία (του Ιωάννου του Χρυσοστόμου) ευθύς μετά την Θ' ώρα άνευ Εσπερινού και ο Εσπερινός να τελεσθεί στην ώρα του (!) χωρίς την Θεία Λειτουργία η οποία θα τελεσθεί με κάθε επισημότητα και λαμπρότητα την κυριώνυμο ημέρα κι όχι βιαστικά και άτακτα όπως δυστυχώς συμβαίνει σήμερα;

Δημήτριος Καλπακίδης

[Dionysios]

[Σημείωσις διαχειριστοῦ]

Τὸ παραπάνω μήνυμα μετεφέρθη ἐδῶ ἀπὸ ἄλλο θέμα (viewtopic.php?f=143&t=156#p514).

Δημήτριε, ἐπειδὴ τὸ μήνυμά σου ξεκινᾷ τώρα νέο θέμα, μπορεῖς νὰ ἐπιφέρῃς τὶς ἀλλαγὲς ποὺ θεωρεῖς ὅτι χρειάζονται. ἂν ἔχῃς κάποια δυσκολία, εἰδοποίησέ με.

[Dionysios]

1) Μπορείτε να μας ενημερώσετε σχετικά με την διαμόρφωση του σημερινού "τυπικού" που "απαιτεί" την 10κις τέλεση της Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου όλο το εκκλησιαστικό έτος;

Νομίζω ὅτι πρόκειται γιὰ κάτι σὰν αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε «ἐθιμικὸ δίκαιο». δηλαδὴ νομίζω ὅτι δὲν τέθηκε σὰν ἀρχὴ ἕνας ἀπαγορευτικὸς περιορισμὸς τοῦ τύπου «ἡ λειτουργία τοῦ μεγάλου Βασιλείου νὰ τελῆται μόνον 10 φορὲς τὸν χρόνο καὶ ὄχι περισσότερες», ἀλλὰ σταδιακῶς περιωρίστηκε ἡ τέλεσί της σ᾿ αὐτὲς τὶς 10 φορές. νομίζω δηλαδὴ ὅτι τὸ τυπικὸ ἐδῶ εἶναι περιγραφικὸ μιᾶς παγιωθείσης πράξεως καὶ ὄχι κανονιστικό. φυσικὰ ὡς παγιωθεῖσα διὰ τὼν αἰώνων αὐτὴ ἡ πρᾶξις εἶναι σεβαστὴ καὶ τηρητέα κατὰ πάντα. πάντως ἀναφέρονται ἄλλα ἐν χρήσει τυπικά, ὅπως τοῦ ἁγίου Ὄρους, ποὺ ὁρίζουν 11 φορὲς τὸν χρόνο τὴν συγκεκριμένη λειτουργία.

2) δεν θα ήταν πιο ωφέλιμο ίσως, να υπάρξει ένα πιο "παγιωμένο" τυπικό για τις δύο αυτές Δεσποτικές εορτές;
Δηλαδή να τελείται πάντοτε η του Μεγάλου Βασιλείου την κυριώνυμο ημέρα!

3) εάν δεν τελεσθεί η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου την παραμονή (υπάρχουν χωριά που δεν έχουν αυτήν την πολυτέλεια!)
γίνεται να τελεσθεί η του Μεγάλου Βασιλείου την επόμενη ημέρα;

Σ᾿ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις θεωρῶ πιὸ σεβαστὸ καὶ πιὸ ὠφέλιμο τὴν τήρησι τοῦ τυπικοῦ ὅπως ἔχει διαμορφωθῆ πλέον, διότι ἔχω τὴν ἐντύπωσι ὅτι ἔτσι διασῴζονται πολὺ ἀρχαϊκὰ στοιχεῖα λειτουργικῆς πράξεως. γι᾿ αὐτὸ καὶ σὲ σύγκρισι μὲ τὶς ὑπόλοιπες ἡμέρες τοῦ χρόνου ὑπάρχει αὐτὴ ἡ λειτουργικὴ διαφοροποίησι, ποὺ μᾶς παραξενεύει καὶ μᾶς δυσκολεύει. αὐτὸ ὅμως δὲν εἶναι σοβαρὸς λόγος ἀλλαγῆς, διότι μπορεῖ νὰ προκληθῇ περισσοτέρα ζημία ἀπὸ τὴν ὠφέλεια ποὺ τυχὸν ἐπιδιώκομε.

4) αντίστοιχα δε θα μπορούσε η Εσπερινή Θεία Λειτουργία να είχε την συντομότερη αναφορά του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Η τέλεση της μιας ακολουθίας συναπτά στην άλλη και η μετάθεση της Θείας Λειτουργίας το πρωί (στην πράξη) δημιουργεί χρονική πίεση!

᾿Εδῶ νομίζω τὸ πρόβλημα ἔγκειται στὴν «κατ᾿ οἰκονομίαν»(;) μετάθεσι μιᾶς ἑσπερινῆς ἀκολουθίας τὸ πρωί. οἱ ὅποιες ἐνέργειές μας πρὸς διόρθωσιν κάποιων προβλημάτων πρέπει ἀσφαλῶς νὰ βασίζωνται πάνω στὴν λειτουργική μας παράδοσι. ἴσως λοιπὸν νὰ εἶναι προτιμότερο νὰ ἐπανέλθουν αὐτὲς οἱ ἀκολουθίες στὸν φυσικό τους χρόνο τελέσεως, ἐφόσον ἡ «κατ᾿ οἰκονομίαν» πρᾶξι (τῆς πρωινῆς μεταθέσεώς των δηλαδὴ) ἔπαψε νὰ διευκολύνῃ κάποιες παλαιότερες καταστάσεις καὶ σήμερα δημιουργεῖ προβλήματα. αὐτὰ ἁπλῶς σὰν γενικὲς σκέψεις καὶ ὄχι ὡς πρότασι, διότι πρέπει νὰ ἐξετάζωμε τὰ θέματα πολύπλευρα. δηλαδὴ τὸ πρόβλημα ἐδῶ εἶναι ἡ μακρὰ διάρκεια τῶν ἀκολουθιῶν καὶ ἡ μὴ προσέλευσις τοῦ κόσμου. ἡ μακρὰ διάρκεια λύεται μὲ τὴν παῦσι τῆς συσσωρεύσεως πολλῶν ἀκολουθιῶν. ἡ μὴ προσέλευσις τοῦ κόσμου ὅμως δὲν ἐπιλύεται μὲ αὐτὸ τὸ μέτρο, διότι ἐξαρτᾶται πολὺ περισσότερο καὶ ἀπὸ ἄλλους παράγοντες, ὅπως ἂς ποῦμε ἀπὸ τὸ κατὰ πόσον ὑπάρχει σωστὸ ἐκκλησιαστικὸ καὶ λειτουργικὸ φρόνημα στὸ πλήρωμα τῆς ἐκκλησίας σήμερα.

5) ακόμη μήπως θα ήταν καλύτερο να τελείται η Θεία Λειτουργία (του Ιωάννου του Χρυσοστόμου) ευθύς μετά την Θ' ώρα άνευ Εσπερινού και ο Εσπερινός να τελεσθεί στην ώρα του (!) χωρίς την Θεία Λειτουργία η οποία θα τελεσθεί με κάθε επισημότητα και λαμπρότητα την κυριώνυμο ημέρα κι όχι βιαστικά και άτακτα όπως δυστυχώς συμβαίνει σήμερα;

῞Οπως εἶπα καὶ πιὸ πρίν, συντάσσομαι μὲ ἐκεῖνες τὶς λύσεις ποὺ σέβονται καὶ τηροῦν τὴν μακραίωνα παράδοσι τῆς ἐκκλησίας. ἑπομένως νομίζω ὅτι θὰ ἦταν ὀρθότερο νὰ τελεσθῇ ὁ ἑσπερινὸς στὴν ὥρα του, ἀλλὰ φυσικὰ μαζὶ μὲ τὴν λειτουργία τοῦ μεγάλου Βασιλείου. ἁπλῶς πρέπει νὰ προσδιορισθῇ ποιά εἶναι ἡ ὥρα αὐτοῦ τοῦ ἰδιαιτέρου ἑσπερινοῦ, καὶ ἐνδεχομένως νὰ προηγηθῇ αὐτοῦ ἡ θ΄ μεγάλη ὥρα πλήρης. ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει ἡ πρωινὴ ἀκολουθία θὰ μποροῦσε νὰ περιλαμβάνῃ τὸν ὄρθρον καὶ τὶς μεγάλες ὧρες α΄ καὶ τριθέκτην.



copyright 2009 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης

[Dionysios]

῾Ο Εὐαγγελισμός σέ Κυριακή τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς (π. Μαξίμου Ματθαίου)

[Dionysios]

Πλήρης τυπικὴ διάταξις τῆς καθ᾿ ἡμέραν λειτουργίας